Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 grudnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 27 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania świadczenia otrzymanego na podstawie ugody sądowej. Uzupełnił go Pan pismem z 28 stycznia 2025 r. (wpływ 4 lutego 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 1 kwietnia 2010 r. (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) zawarła z Wnioskodawcą umowę o pracę, na podstawie której Wnioskodawca został zatrudniony we wskazanej Spółce w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku Dyrektora d/s Sprzedaży Usług Transakcyjnych. Z tytułu wykonywania pracy powód miał otrzymywać wynagrodzenie podstawowe w wysokości (…) zł miesięcznie i premię prowizyjną w wysokości (…) % od obrotów netto uzyskanych w związku z realizacją kontraktów handlowych z klientami pozyskanymi przez powoda. Prowizja miała być wypłacana cyklami miesięcznymi w terminie do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który miała ona zostać wypłacona. Wskazana umowa została zawarta na czas określony od dnia 1 kwietnia 2010 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. W dniu 23 listopada 2010 r. (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i Wnioskodawca zawarli aneks do ww. umowy o pracę, na podstawie którego wprowadzono do niej następujące zmiany:

§Wnioskodawca został zatrudniony na czas nieokreślony;

§wynagrodzenie podstawowe powoda miało wynosić (…) zł miesięcznie.

Oświadczeniem z dnia 31 grudnia 2010 r. (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością poinformowała Wnioskodawcę o tym, że od dnia 1 stycznia 2011 r. otrzymywana przez powoda premia prowizyjna ulega podwyższeniu do wysokości (…) % od obrotów netto uzyskanych w związku z realizacją kontraktów handlowych z klientami pozyskanymi przez powoda. (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) (dalej: „Spółka”) została następcą prawnym (…) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a w konsekwencji również pracodawcą Wnioskodawcy. Zgodnie z postanowieniami łączącej strony umowy o pracę, Spółka miała wypłacać Wnioskodawcy premię prowizyjną w wysokości (…) % od obrotów netto uzyskanych przez pozwanego w związku z realizacją kontraktów handlowych z klientami pozyskanymi dla Spółki przez Wnioskodawcę, nie miało przy tym znaczenia, czy wskazane kontrakty były rentowne, czy też nie, ani to, czy zostały one zawarte z podmiotami z sektora prywatnego, czy też z podmiotami z sektora publicznego. Początkowo pozwany wypłacał Wnioskodawcy premie prowizyjne w wysokości ustalonej według ww. zasad. Na początku 2018 r. pozwany zaproponował powodowi w formie ustnej zmianę warunków wypłaty premii prowizyjnej poprzez wprowadzenie zasady, że wysokość tej premii będzie wyliczana od obrotów netto uzyskanych przez pozwanego w związku z realizacją jedynie tych kontraktów, które uzyskały dodatnią rentowność netto. Wnioskodawca nie wyraził zgody na dokonanie wskazanej zmiany.

Mimo to pozwany wbrew postanowieniom łączącej strony umowy zaczął wypłacać powodowi premię prowizyjną w wysokości wyliczanej od obrotów netto uzyskanych przez pozwanego w związku z realizacją jedynie tych kontraktów, które uzyskały dodatnią rentowność netto. Ponadto, w późniejszym okresie wbrew postanowieniom łączącej strony umowy przestał on wypłacać powodowi premię prowizyjną od obrotów netto uzyskanych przez pozwanego w związku z realizacją tych kontraktów, które zostały zawarte z podmiotami z sektora publicznego. W dniu 21 stycznia 2021 r. Spółka zaoferowała Wnioskodawcy zawarcie porozumienia, na podstawie którego do łączącej strony umowy o pracę miały zostać wprowadzone następujące zmiany:

a)miejscem wykonywania pracy przez powoda miały być (…) i (…);

b)wprowadzone miały zostać dodatkowe zasady warunkujące wypłatę Pozwanemu prowizji:

·prowizja miała być naliczana „w cyklach miesięcznych od kontraktów, które w miesiącu, za który prowizja miała być naliczona, uzyskały dodatnią rentowność netto po „drugiej marży””;

·warunkiem wypłaty prowizji za dany miesiąc miało być osiągnięcie co najmniej (…) % celu miesięcznego wartości przychodów ustalonych na dany miesiąc;

c)miało zostać postanowione, że jako iż warunki wynagradzania zostały indywidualnie ustalone, postanowienia Regulaminu Wynagradzania z dnia 17 stycznia 2014 r. z późniejszymi zmianami miały nie mieć zastosowania do umowy o pracę łączącej Wnioskodawcy ze Spółką.

Wnioskodawca nie wyraził zgody na zawarcie ww. porozumienia, w związku z czym również w dniu 21 stycznia 2021 r. Spółka złożyła Wnioskodawcy oświadczenie o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy wynikających z łączącej ich umowy o pracę, na podstawie którego do wskazanej umowy miały zostać wprowadzone takie same zmiany jak w wyżej przedstawionym porozumieniu. Jako przyczynę złożenia wypowiedzenia zmieniającego wskazano dostosowanie indywidualnych warunków zatrudnienia i wynagradzania Wnioskodawcy do regulacji obowiązujących u pozwanego „w zakresie uzależnienia wysokości i wypłaty wynagrodzenia - w części poza wynagrodzeniem zasadniczym – od stopnia realizacji celów biznesowych nałożonych przez Zarząd Spółki na jej pracowników”. Wnioskodawca pismem z dnia 21 stycznia 2021 r. złożył Spółce oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych nowych warunków pracy i płacy w całości, w związku z czym łącząca strony umowa o pracę uległa rozwiązaniu w dniu 30 kwietnia 2021 r. Wnioskodawca w dniu 10 lutego 2021 r. złożył do Sądu Rejonowego w (…), (…) odwołanie od ww. wypowiedzenia warunków pracy i płacy, które zainicjowało postępowanie prowadzone przed tym Sądem pod sygn. akt (…). Wnioskodawca dochodził w ww. postępowaniu roszczenia o zapłatę przez pozwanego na Jego rzecz odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Wyrokiem wydanym w tej sprawie w dniu 28 lipca 2021 r. Sąd uwzględnił powództwo w całości. Pozwany zaskarżył wskazany wyrok apelacją z dnia 20 września 2021 r. w zakresie uwzględniającym powództwo i co do rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Sąd Okręgowy w (…), (…) wyrokiem wydanym w sprawie o sygn. akt (…) w dniu 21 lutego 2022 r. rozpoznając apelację pozwanego zmienił zaskarżony wyrok wyłącznie w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu, w pozostałym zakresie utrzymując go w mocy. Wymaga zauważenia, że Sąd Rejonowy w (…), (…) na stronach 11-12 uzasadnienia wyroku wydanego w sprawie o sygn. akt (…) w dniu 28 lipca 2021 r. ustalił, że „Przyjęta była zasada nieuwzględniania faktur nierentownych (...). O takiej zmianie naliczania prowizji była z powodem rozmowa (...), ten wolał jednak aby pozostawiono stary sposób naliczania prowizji. Nie zostały sporządzone żadne dokumenty, nie zmieniono powodowi warunków płacowych, naliczano jednak prowizje od kontraktów rentownych. Powód wiedział o naliczaniu premii od kontraktów rentownych, kwestionował taki sposób naliczania, rozmawiał z wiceprezesem ... (…)”

W następstwie wyliczania przez Spółkę wysokości premii prowizyjnej w sposób niezgodny z postanowieniami łączącej strony umowy o pracę od obrotów netto uzyskanych przez pozwanego w związku z realizacją jedynie tych kontraktów, które uzyskały dodatnią rentowność, a nie zarówno od kontraktów rentownych, jak i nierentownych, jak również niewypłacania powodowi przez pozwanego wbrew postanowieniom łączącej strony umowy o pracę premii prowizyjnej od obrotów netto uzyskanych przez pozwanego w związku z realizacją tych kontraktów, które zostały zawarte z podmiotami z sektora publicznego, pozwany wypłacił powodowi kwotę o niemal (…) zł niższą, niż winna być wypłacona.

Pozwem z dnia 27 czerwca 2022 r. Wnioskodawca wniósł o zasądzenie kwot wynikających z niesłusznie niewypłaconej premii. Sprawa toczyła się przed Sądem Okręgowym w (…), (…) pod sygn. akt (…). W dniu 10 września 2024 r. w niniejszej sprawie zawarta została ugoda sądowa, mocą której strony uzgodniły, iż Wnioskodawcy winna zostać wypłacona kwota w wysokości (…) zł (…) gr tytułem odszkodowania.

W protokole rozprawy treść ugody brzmiała następująco:

„Pozwany (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) zobowiązuje się zapłacić na rzecz powoda (…) kwotę (…) zł (…) gr ((…)) tytułem odszkodowania na rachunek bankowy (…), w terminie 14 dni od dnia zawarcia ugody wraz z odsetkami na opóźnienie w zapłacie na wypadek niezapłacenia kwoty wynikającej z ugody w zakreślonym wyżej terminie. Powód oświadcza, iż kwota (…) zł (…) gr ((…)) wyczerpuje roszczenia powoda, wynikające z tego postępowania - sygn. akt (…).”

Kwota ta została wypłacona Wnioskodawcy w dniu 30 września 2024 r., jednakże została ona potrącona z odpowiednimi zaliczkami na poczet składek ZUS oraz zaliczką na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych.

Uzupełnienie zdarzenia przyszłego

Roszczenia wniesione w pozwie z dnia 27 czerwca 2022 r. dotyczyły zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda następujących kwot:

a)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 marca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za styczeń 2018 r.;

b)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za luty 2018 r.;

c)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 maja 2018 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za marzec 2018 r.;

d)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za kwiecień 2018 r.;

e)kwoty (…) zł (…) zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 lipca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za maj 2018 roku;

f)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za czerwiec 2018 r.;

g)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 września 2018 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za lipiec 2018 r.;

h)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 października 2018 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za sierpień 2018 r.;

i)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 listopada 2018 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za wrzesień 2018 r.;

j)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za październik 2018 r.;

k)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za listopad 2018 r.;

l)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 lutego 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za grudzień 2018 r.;

m)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 marca 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za styczeń 2019 r.;

n)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za luty 2019 r.;

o)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 maja 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za marzec 2019 r.;

p)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za kwiecień 2019 r.;

q)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 lipca 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za maj 2019 r.;

r)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za czerwiec 2019 r.;

s)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 wrześniu 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za lipiec 2019 r.;

t)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 października 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za sierpień 2019 r.;

u)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 listopada 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za wrzesień 2019 r.;

v)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za październik 2019 r.;

w)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za listopad 2019 r;

x)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 lutego 2020 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za grudzień 2019 r.;

y)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 marca 2020 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za styczeń 2020 r.;

z)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za luty 2020 r.;

aa)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 maja 2020 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za marzec 2020 r.;

bb)kwoty (…) zł(…)gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za kwiecień 2020 r.;

cc)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 lipca 2020 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za maj 2020 r.;

dd)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za czerwiec 2020 r.;

ee)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 września 2020 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za lipiec 2020 r.;

ff)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 października 2020 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za sierpień 2020 r.;

gg)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 listopada 2020 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za wrzesień 2020 r.;

hh)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za październik 2020 r.;

ii)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za listopad 2020 r.;

jj)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 lutego 2021 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za grudzień 2020 r.;

kk)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 marca 2021 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za styczeń 2021 r.;

ll)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za luty 2021 r.;

mm)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 maja 2021 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za marzec 2021 r.;

nn)kwoty (…) zł (…) gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty tytułem należnej powodowi, a niewypłaconej mu przez pozwanego części premii prowizyjnej za kwiecień 2021 r.;

-a także zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

-podstawa prawna dochodzonych roszczeń nie została wskazana w powództwie, jednakże przedmiot sporu dotyczył należności wynikającej z niezapłaconych premii prowizyjnych w wysokości (…) % od obrotów netto uzyskanych przez pozwanego w związku z realizacją kontraktów handlowych z klientami pozyskanymi dla pozwanego przez powoda, co zostało określone w łączącej strony Umowie o pracę. Jako podstawę można więc wskazać art. 94 pkt 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1463) w zw. z art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, tj. odpowiedzialności kontraktowej.

Odszkodowanie wynikające z zawartej w dniu 10 września 2024 r. ugody zostało określone na podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego ze względu na fakt, iż Wnioskodawca poniósł szkodę poprzez niezapłacenie w terminie prowizji na rzecz Wnioskodawcy przez zwłokę pracodawcy.

Wysokość wypłaconego odszkodowania wynika wprost z art. 917 Kodeksu Cywilnego, gdzie strony uczyniły sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w celu zakończenia trwającego między nimi sporu.

Wysokość świadczenia odszkodowawczego wynikała z zawartej między stronami ugody sadowej.

W ww. ugodzie sądowej podano jedynie, że: „Pozwany (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) zobowiązuje się zapłacić na rzecz powoda (…) kwotę (…) zł (…) gr ((…)) tytułem odszkodowania na rachunek bankowy (…), w terminie 14 dni od dnia zawarcia ugody wraz z odsetkami za opóźnienie w zapłacie na wypadek niezapłacenia kwoty wynikającej z ugody w zakreślonym wyżej terminie. Powód oświadcza, iż kwota (…) zł (…) gr ((…)) wyczerpuje roszczenia powoda, wynikające z tego postępowania sygn. akt (…).”

Kwota (…) zł (…) gr wynika z zawartej między stronami ugody, na podstawie której strony uczyniły sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego. W przypadku Wnioskodawcy, uczynił on ustępstwo w zakresie wysokości odszkodowania, które przysługiwało za niewypłacone w terminie premie określone w umowie o pracę.

Odszkodowanie dotyczyło szkody rzeczywistej, która wynikała ze zwłoki dłużnika (pracodawcy) w wypłaceniu wynagrodzenia prowizyjnego na rzecz Wnioskodawcy. Szkodą jest uszczerbek majątkowy Wnioskodawcy w postaci braku należnego uznania konta bankowego w związku z niewypłaceniem w terminie wynagrodzenia prowizyjnego. Związek przyczynowo-skutkowy polega na korelacji w zaniechaniu ze strony dłużnika zapłaty należnego wynagrodzenia na konto Wnioskodawcy, a brakiem odpowiedniego uznania na jego koncie bankowym.

Odszkodowanie nie dotyczyło lucrum cessans, czyli rekompensaty za utracone korzyści.

Pytania

1.Czy kwota (…) zł (…) gr, którą (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) była zobowiązana wypłacić Wnioskodawcy, podlega zwolnieniu przedmiotowemu zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 lub 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym, czy powinna zostać odprowadzona od tej kwoty przez Spółkę odpowiednia zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych?

2.Czy kwota (…) zł (…) gr, którą (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) jest zobowiązana wypłacić Wnioskodawcy, przy założeniu że zostanie wypłacona w pełnej wysokości, powinna zostać ujęta przez Wnioskodawcę (Podatnika) w deklaracji podatkowej i wskazana jako przychód z innych źródeł zgodnie z art. 9 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych? (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Pana stanowisko

Ad 1

Zdaniem Wnioskodawcy, przedmiotowa kwota wynikająca z ugody zawartej w sprawie (…), jest zwolniona od podatku dochodowego w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 3 albo 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226, 232, 854, 858, 859, 863, 1572, 1585, 1593, 1615, 1635; dalej: „Ustawa”).

W ocenie Wnioskodawcy, bezpośrednim przepisem zwalniającym z obowiązku odprowadzania podatku od osób fizycznych dotyczącym wskazanej kwoty jest właśnie art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy, jednakże z daleko idącej ostrożności procesowej, Wnioskodawca wskazuje ewentualnie również art. 21 ust. 1 pkt 3 Ustawy.

Podkreślić należy, że przedmiotowa ugoda została zatwierdzona przez Sąd, a i nawet pozwana Spółka wskazała, że wynikająca z niej kwota ma zostać wypłacona tytułem odszkodowania. Odszkodowanie to nie stanowi żadnego wyjątku przewidzianego w ustawie.

Art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy nie precyzuje, jakiego rodzaju odszkodowań może dotyczyć. Wskazuje tylko w sposób negatywny, że zwolnienie nie przysługuje odnośnie odszkodowań i zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie wynikające z przedmiotowej ugody dotyczy odszkodowania za niewypłaconą premię, której pracodawca nie wypłacił Wnioskodawcy w związku z bezprawnie wypowiedzianą umową o pracę, zatem mieści się ono w desygnacie ww. przepisu.

Alternatywnie uznać z kolei można, iż wypłacona kwota wynikająca z przedmiotowej ugody korzysta ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3 Ustawy, tj. stanowi odszkodowanie, którego wysokość wynika wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów - ze względu na to, iż roszczenie Wnioskodawcy dotyczyło rekompensaty (odszkodowania) za niewypłaconą premię pracowniczą. Należy się też powołać na orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…) z dnia 8 października 2019 r., sygn. akt (…): Celem zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. jest uniknięcie sytuacji, w której do poszkodowanego nie trafiłaby w całości równowartość uszczerbku w majątku, a stałoby się tak wówczas, gdyby odszkodowanie w tym zakresie podlegało opodatkowaniu. Co więcej, biorąc pod uwagę fakt, że odszkodowanie służy naprawieniu szkody w majątku obejmującym z reguły dochód opodatkowany, brak zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. mógłby wiązać się z opodatkowaniem po raz kolejny tego samego dochodu. W związku z tym za niewątpliwe uznać trzeba, że powołany przepis ma zastosowanie w przypadku otrzymania odszkodowania z tytułu poniesionych strat.

Ad 2

Zdaniem Wnioskodawcy, przedmiotowa kwota wynikająca z ugody zawartej w sprawie (…) jest zwolniona od podatku dochodowego w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 3 albo 3b Ustawy i w związku z tym nie powinna zostać ujęta w deklaracji podatkowej, o której mowa w art. 45 ust. 1 Ustawy.

W ocenie Wnioskodawcy, bezpośrednim przepisem zwalniającym z obowiązku odprowadzania podatku od osób fizycznych dotyczącym wskazanej kwoty jest właśnie art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy, jednakże z daleko idącej ostrożności procesowej, Wnioskodawca wskazuje ewentualnie również art. 21 ust. 1 pkt 3 Ustawy. Podkreślić należy, że przedmiotowa ugoda została zatwierdzona przez Sąd, a i nawet pozwana Spółka wskazała, że wynikająca z niej kwota ma zostać wypłacona tytułem odszkodowania. Odszkodowanie to nie stanowi żadnego wyjątku przewidzianego w ustawie. Art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy nie precyzuje, jakiego rodzaju odszkodowań może dotyczyć. Wskazuje tylko w sposób negatywny, że zwolnienie nie przysługuje odnośnie odszkodowań i zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie wynikające z przedmiotowej ugody dotyczy odszkodowania za niewypłaconą premię, której pracodawca nie wypłacił Wnioskodawcy w związku z bezprawnie wypowiedzianą umową o pracę, zatem mieści się w desygnacie ww. przepisu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy, stanowi, że:

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

W myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy:

Użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy.

Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa m.in. do świadczenia/odszkodowania wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.

W myśl art. 12 ust. 4 ww. ustawy, za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Na mocy art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.):

Stosownie do art. 32 ust. 1 ww. ustawy:

W myśl art. 38 ust. 1 ww. ustawy:

Treść powyższych przepisów zobowiązuje płatnika do obliczania i poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od osób, które uzyskują od płatnika przychody ze stosunku pracy.

W przedstawionym stanie faktycznym wskazano, że w dniu 1 kwietnia 2010 r. pracodawca zawarł z Wnioskodawcą umowę o pracę, na podstawie której Wnioskodawca został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku dyrektora d/s sprzedaży. Z tytułu wykonywania pracy miał otrzymywać wynagrodzenie podstawowe w wysokości (…) zł miesięcznie i premię prowizyjną w wysokości (…) % od obrotów netto uzyskanych w związku z realizacją kontraktów handlowych z klientami pozyskanymi przez powoda. Prowizja miała być wypłacana cyklami miesięcznymi w terminie do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który miała ona zostać wypłacona. Wskazana umowa została zawarta na czas określony od dnia 1 kwietnia 2010 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. W dniu 23 listopada 2010 r. pracodawca i Wnioskodawca zawarli aneks do ww. umowy o pracę, na podstawie którego Wnioskodawca został zatrudniony na czas nieokreślony oraz wynagrodzenie podstawowe miało wynosić (…) zł miesięcznie.

Oświadczeniem z dnia 31 grudnia 2010 r. pracodawca  poinformował Wnioskodawcę o tym, że od dnia 1 stycznia 2011 r. otrzymywana przez Niego premia prowizyjna ulega podwyższeniu do wysokości (…) % od obrotów netto uzyskanych w związku z realizacją kontraktów handlowych z klientami pozyskanymi przez Niego. Początkowo pracodawca wypłacał Wnioskodawcy premie prowizyjne w wysokości ustalonej według ww. zasad. Na początku 2018 r. pracodawca zaproponował w formie ustnej zmianę warunków wypłaty premii prowizyjnej poprzez wprowadzenie zasady, że wysokość tej premii będzie wyliczana od obrotów netto uzyskanych przez Wnioskodawcę w związku z realizacją jedynie tych kontraktów, które uzyskały dodatnią rentowność netto. Wnioskodawca nie wyraził zgody na dokonanie wskazanej zmiany. Mimo to pracodawca wbrew postanowieniom łączącej strony umowy zaczął wypłacać Wnioskodawcy  premię prowizyjną w wysokości wyliczanej od obrotów netto uzyskanych w związku z realizacją jedynie tych kontraktów, które uzyskały dodatnią rentowność netto. Ponadto, w późniejszym okresie wbrew postanowieniom łączącej strony umowy przestał on wypłacać premię prowizyjną od obrotów netto uzyskanych przez pozwanego w związku z realizacją tych kontraktów, które zostały zawarte z podmiotami z sektora publicznego. W dniu 21 stycznia 2021 r. pracodawca zaoferował Wnioskodawcy zawarcie porozumienia, na podstawie którego do łączącej strony umowy o pracę miały zostać wprowadzone zmiany, jednakże Wnioskodawca nie wyraził zgody na zawarcie ww. porozumienia, w związku z czym również w dniu 21 stycznia 2021 r. pracodawca złożył Wnioskodawcy oświadczenie o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy wynikających z łączącej ich umowy o pracę, na podstawie którego do wskazanej umowy miały zostać wprowadzone takie same zmiany jak w wyżej przedstawionym porozumieniu. Jako przyczynę złożenia wypowiedzenia zmieniającego wskazano dostosowanie indywidualnych warunków zatrudnienia i wynagradzania Wnioskodawcy do regulacji obowiązujących u pracodawcy w zakresie uzależnienia wysokości i wypłaty wynagrodzenia - w części poza wynagrodzeniem zasadniczym – od stopnia realizacji celów biznesowych nałożonych na jej pracowników. Wnioskodawca pismem z dnia 21 stycznia 2021 r. złożył pracodawcy oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych nowych warunków pracy i płacy w całości, w związku z czym łącząca strony umowa o pracę uległa rozwiązaniu w dniu 30 kwietnia 2021 r. Wnioskodawca w dniu 10 lutego 2021 r. złożył do Sądu Pracy odwołanie od ww. wypowiedzenia warunków pracy i płacy, które zainicjowało postępowanie prowadzone przed sądem. Wnioskodawca dochodził w ww. postępowaniu roszczenia o zapłatę przez pozwanego na Jego rzecz odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Wyrokiem wydanym w tej sprawie w dniu 28 lipca 2021 r. Sąd uwzględnił powództwo w całości. Pozwany zaskarżył wskazany wyrok apelacją z dnia 20 września 2021 r. w zakresie uwzględniającym powództwo i co do rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Sąd wyrokiem wydanym w sprawie rozpoznając apelację pozwanego zmienił zaskarżony wyrok wyłącznie w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu, w pozostałym zakresie utrzymując go w mocy.

W następstwie wyliczania przez pracodawcę wysokości premii prowizyjnej w sposób niezgodny z postanowieniami łączącej strony umowy o pracę od obrotów netto uzyskanych w związku z realizacją jedynie tych kontraktów, które uzyskały dodatnią rentowność, a nie zarówno od kontraktów rentownych, jak i nierentownych, jak również niewypłacania wbrew postanowieniom łączącej strony umowy o pracę premii prowizyjnej od obrotów netto uzyskanych w związku z realizacją tych kontraktów, które zostały zawarte z podmiotami z sektora publicznego, pracodawca wypłacił pracownikowi kwotę o niemal (…) zł niższą niż winna być wypłacona.

Pozwem z dnia 27 czerwca 2022 r. Wnioskodawca wniósł o zasądzenie kwot wynikających z niesłusznie niewypłaconej premii. Roszczenia wniesione w pozwie dotyczyły zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwot pieniężnych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie do dnia zapłaty tytułem należnej pracownikowi, a niewypłaconej części premii prowizyjnej za poszczególne miesiące w latach 2018-2021. Podstawa prawna dochodzonych roszczeń nie została wskazana w powództwie, jednakże przedmiot sporu dotyczył należności wynikającej z niezapłaconych premii prowizyjnych pracownikowi, co zostało określone w łączącej strony umowie o pracę. Wnioskodawca wskazał, że  jako podstawę można wskazać art. 94 pkt 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1463) w zw. z art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, tj. odpowiedzialność kontraktową. Sprawa toczyła się przed Sądem. W dniu 10 września 2024 r. w sprawie zawarta została ugoda sądowa, mocą której strony uzgodniły, iż Wnioskodawcy winna zostać wypłacona kwota w wysokości (…) zł (…) gr tytułem odszkodowania. Odszkodowanie wynikające z zawartej w dniu 10 września 2024 r. ugody zostało określone na podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego ze względu na fakt, iż Wnioskodawca poniósł szkodę poprzez niezapłacenie w terminie prowizji na rzecz Wnioskodawcy przez zwłokę pracodawcy. Kwota ta została wypłacona Wnioskodawcy w dniu 30 września 2024 r., jednakże została ona potrącona z odpowiednimi zaliczkami na poczet składek ZUS oraz zaliczką na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ustawa o podatku dochodowym nie zawiera definicji pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, tym nie mniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych.

W orzecznictwie sądów administracyjnych zauważa się, że jakkolwiek ustawodawca nie zdefiniował w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcia szkody czy odszkodowania, to rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od przyjętego w systemie prawa cywilnego ich znaczenia.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.) także nie zawiera legalnej definicji odszkodowania, jednakże można ją wywieść z jej regulacji.

Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a więc jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Odszkodowanie według przepisów prawa cywilnego jest świadczeniem, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Z pojęciem szkody mamy do czynienia na gruncie zobowiązań umownych, bowiem w myśl art. 471 Kodeksu cywilnego:

Przy czym szkodą jest zarówno uszczerbek w istniejącym mieniu, jak i utrata przyszłych korzyści.

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zwolnieniem określonym w przytoczonym powyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych

Zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Punktem wyjścia wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy jest podział odszkodowania na odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens) i odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans). Za stratę uważa się każde pogorszenie się sytuacji majątkowej (zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów) poszkodowanego, w wyniku czego poszkodowany staje się uboższy niż był przed doznaniem szkody. Chodzi w tym przypadku o rzeczywisty uszczerbek w majątku należącym do poszkodowanego spowodowany zniszczeniem, utratą lub uszkodzeniem określonych składników majątkowych albo obniżeniem ich wartości, a także powstanie nowych zobowiązań albo ich zwiększenie. Z kolei szkoda związana z utraconymi korzyściami (lucrum cessans) polega na tym, że majątek poszkodowanego nie wzrósł tak, jakby się stało, gdyby nie nastąpiło zdarzenie, z którym połączona jest czyjaś odpowiedzialność. Szkodą jest więc to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego szkodę.

Zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. O tym, co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują (generalnie) przepisy art. 361 i 363 Kodeksu cywilnego. Wypłata odszkodowania jest konsekwencją wystąpienia szkody.

Stosownie do treści art. 361 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie.

Jak stanowi bowiem art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 277):

Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Przepisy Kodeksu pracy posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹ § 2, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² Kodeksu pracy).

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę.

Zgodnie zatem z art. 917 Kodeksu cywilnego:

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania, czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień, czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego (w omawianym stanie faktycznym stosunku pracy) stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Z przedstawionego stanu faktycznego  wynika, że pozwem z 2022 r. wniósł Pan o zasądzenie kwot wynikających z niesłusznie niewypłaconej premii prowizyjnej, a więc świadczenia mającego źródło w stosunku pracy, w umowie o pracę.

Wysokość wypłaconego Panu świadczenia wynikała z zawartej w 2024 r. przez strony ugody i została ustalona na skutek dokonanych uzgodnień w oparciu o wzajemne ustępstwa. W ugodzie nie stwierdzono naruszenia konkretnych przepisów prawa pracy.

Przedstawiony opis stanu faktycznego  wskazuje, że ww. świadczenie jest niewypłaconym wynagrodzeniem prowizyjnym wynikającym z umowy o pracę, a więc przychodem ze stosunku pracy, a nie odszkodowaniem za poniesioną szkodę.

Zatem, skoro jak Pan wskazał, otrzymywał/miał otrzymywać wynagrodzenie podstawowe i premię prowizyjną, zatem nie budzi wątpliwości, że wypłacone byłemu pracownikowi na podstawie ugody sądowej świadczenie należy uznać za część, element wynagrodzenia i zakwalifikować do przychodu ze stosunku pracy podlegającego opodatkowaniu. W przedstawionym stanie faktycznym nie wskazano wystąpienia wyrządzonej pracownikowi szkody, jej rodzaju i charakteru,  wynikającej z  braku wypłaty wynagrodzenia prowizyjnego w terminie wynikającym z umowy o pracę i aneksu do niej.  Ograniczono się jedynie do stwierdzenia, że Wnioskodawca poniósł szkodę poprzez niezapłacenie w terminie prowizji na rzecz Wnioskodawcy przez zwłokę pracodawcy, a szkodą jest uszczerbek majątkowy Wnioskodawcy w postaci braku należnego uznania konta bankowego w związku z niewypłaceniem w terminie wynagrodzenia prowizyjnego. W opisie stanu faktycznego zastrzeżono, że odszkodowanie nie dotyczyło lucrum cessans, czyli rekompensaty za utracone korzyści.

Należy zauważyć, że w prawie pracy nie zostało przewidziane odszkodowanie za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia. W przypadku ciężkiego naruszenia obowiązków przez pracodawcę, pracownik może rozwiązać umowę w trybie natychmiastowym i wnieść o odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Natomiast pracownikowi, który nie otrzymuje wynagrodzenia w terminie przysługuje roszczenie o wypłatę zaległego wynagrodzenia wraz z odsetkami ustawowymi od chwili, w której pracodawca miał obowiązek wypłacić wynagrodzenie. Do wytoczenia powództwa w tym zakresie do sądu pracy nie jest konieczne rozwiązanie stosunku pracy, a więc pracownik może w dalszym ciągu pracować u pracodawcy.

Zawarta przez Pana ugoda sądowa poza nazwaniem ustalonego między stronami sporu świadczenia pieniężnego jako odszkodowanie dotyczyła dochodzonej w pozwie zapłaty należnej pracownikowi, a niewypłaconej części premii prowizyjnej; nie określa wyrządzonej pracownikowi szkody, jej rodzaju i charakteru.

Wypłacona Panu kwota wynikająca z zawartej ugody sądowej – wbrew Pana twierdzeniom – nie stanowi więc odszkodowania lub zadośćuczynienia.  Tym samym, ww. świadczenie nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ww. świadczenie stanowi dla Pana przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem. Oznacza to, że Pana były pracodawca, jako płatnik, wypłacając wskazane we wniosku świadczenie zobowiązany był do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Ww. świadczenie nie stanowi dla Pana przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.