Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 stycznia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Pani A. B. (dalej „pracownik”) zatrudniona była w Spółce C sp. z o.o. z siedzibą w D (dalej „pracodawca”,) na podstawie umowy o pracę, zawartej dnia 30 maja 2014 r. na czas nieokreślony. Powódka zatrudniona została na stanowisku: „X”.

Przedmiotowa umowa rozwiązana została przez pracownika bez wypowiedzenia w trybie art. 55 § 1¹ K. p., na mocy stosownego oświadczenia pracownika z 2 lipca 2024 r. Oświadczenie doprowadziło do wygaśnięcia stosunku pracy.

Wskazaną w oświadczeniu pracownika przyczyną rozwiązania umowy bez wypowiedzenia były: opóźnienia w wypłacie wynagrodzeń, które zaczęły się od lutego 2024 r., nieopłacanie składek ZUS przez pracodawcę, nieopłacanie składek na ubezpieczenie grupowe i nieopłacanie składek na prywatna opiekę zdrowotną (...).

W konsekwencji, mając na uwadze treść art. 55 § 1¹ zd. 2 k.p., pracownik 16 lipca 2024 r. wniósł do Sądu Rejonowego w D pozew o odszkodowanie w wysokości 25 632,42 zł.

Wyjaśnić należy, iż pracownika obowiązywał 3-miesięczny okres wypowiedzenia, a zatem dochodzone przez niego odszkodowanie odpowiadało równowartości trzech miesięcznych wynagrodzeń za pracę liczonych jak ekwiwalent za urlop (art. 55 § 1¹ K. p.). W odpowiedzi na pozew pracodawca wniósł o wydanie postanowienia w przedmiocie skierowania stron do mediacji na podstawie art. 183¹ § 2 w związku z art. 183⁸ § 1 K.p.c. oraz – z ostrożności procesowej – o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pracodawca wskazał, iż w istocie stosownie do treści art. 55 § 1¹ K. p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika i w takim przypadku co do zasady pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, zakwestionował jednakże stanowisko pracownika wyrażone w pozwie z 16 lipca 2024 r., wskazując przy tym, iż po stronie pracodawcy nie wystąpiły zachowania, kwalifikowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika, uzasadniające domaganie się przez pracownika odszkodowania objętego pozwem.

Uzasadniając swoje stanowisko pracodawca wskazał, iż związane z powinnością wypłaty wynagrodzenia obowiązki odprowadzenia łączących się z nim obciążeń, w tym m.in. w postaci zaliczki na podatek dochodowy, czy składek na ubezpieczenie społeczne, zarówno w części finansowanej przez pracownika, jak i obciążającej pracodawcę jako płatnika składek, wynikały wyłącznie z okoliczności zewnętrznych i obiektywnych, tj. załamania na rynku (...), wywołanego m.in. epidemią COVID-19 oraz agresją Rosji na Ukrainę, a także okolicznością, iż 28 lutego 2024 r. E GmbH, tj. jedyny wspólnik pracodawcy i jej najważniejsze niemieckie spółki zależne złożyły wnioski o ogłoszenie upadłości w sądzie rejonowym w F (…).

Na skutek wszczęcia przywołanego wyżej postępowania upadłościowego, w strukturach spółki dominującej pracodawcy podjęto decyzję o niezwłocznym zaprzestaniu udzielania wsparcia finansowego pracodawcy. Wyjaśnić w tym miejscu należy, iż wobec sytuacji na rynku (...), w ostatnich latach spółka E GmbH regularnie udzielała wsparcia pozwanej, a to m.in. w formie pożyczek.

Wsparcie takie pozwalało na regulowanie zobowiązań oraz gwarantowało określony poziom stabilizacji finansowej.

Na potwierdzenie przywołanych okoliczności pracodawca wskazał, że obwieszczeniem z 20 czerwca 2024 r. obwieszczono o ustaleniu dnia układowego pracodawcy, przypadającego na dzień 1 lipca 2024 r. Tym samym wobec pracodawcy wszczęto jedno z czterech postępowań restrukturyzacyjnych, a to postępowanie o zatwierdzenie układu.

W toku zainicjowanego przez pracownika postępowania sądowego doszło do zawarcia ugody sądowej, objętej protokołem rozprawy, w efekcie czego Sąd umorzył postępowanie w sprawie.

W zawartej przed Sądem Rejonowym w D, a utrwalonej w załączniku do protokołu z rozprawy z 6 grudnia 2024 r. (sygn. akt (...)) ugodzie strony procesu postanowiły: (w pkt 1) iż pozwana (pracodawca) zapłaci powódce (pracownikowi) tytułem odszkodowania kwotę 25 000 zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych) w terminie do dnia 2 stycznia 2025 r. przelewem na rachunek bankowy powódki (pracownika) znany pozwanej z akt osobowych powódki z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia płatności ww. kwoty w ww. terminie, (w pkt 2) że niniejsza ugoda stanowi całkowite i zupełne rozliczenie stron z tytułu łączącego je stosunku pracy i czyni zadość wszelkim roszczeniom wynikającym z niniejszego pozwu.

Przywołane w niniejszym akapicie sformułowania ugody stanowią precyzyjne powtórzenie postanowień załącznika do protokołu z rozprawy z 6 grudnia 2024 r. (sygn. akt (...)).

Doprecyzować należy, iż w ugodzie nie wskazano, czy wartość świadczenia stanowi wartość netto, czy brutto. W chwili zawierania ugody sądowej pracownikowi nie przysługiwały żadne inne roszczenia wynikające ze stosunku pracy, takie jak zaległe wynagrodzenie, odprawa, ekwiwalent za niewykorzystany urlop czy za pracę w godzinach nadliczbowych.

Pytanie

Czy objęte ugodą sądową świadczenie pieniężne (odszkodowanie) stanowi dla pracownika przychód ze stosunku pracy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Podstawą prawną do ustalenia ewentualnych wyłączeń w zakresie objętym okolicznościami stanu faktycznego sprawy powinien być zasadniczo art. 21 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W art. 21 ust. 3 przywołanej ustawy przewidziano bowiem, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 1465), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe;

Kwota wynikająca z ugody mimo określenia jej odszkodowaniem nie ma charakteru odszkodowania, o którym mowa w art. 55 § 1¹ K.p., lecz stanowi ona inne, wynikające z umowy o pracę świadczenie pieniężne, uzgodnione przez strony w oparciu o dyspozycję normy art. 917 K.c.

Zgodnie z treścią art. 917 K.c. przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Co kluczowe w tym zakresie, uznanie objętego ugodą świadczenia pieniężnego za odszkodowanie, o którym mowa w art. 55 § 1¹ K.p., winno zostać poprzedzone stwierdzeniem przez sąd w toku postępowania sądowego prawdziwości i słuszności formułowanych przez pracownika w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę zarzutów (tj. dopuszczenia się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika), co nie miało miejsca wobec prawomocnego umorzenia postępowania w sprawie.

Zwolnieniem określonym w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, objęte są tylko takie odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy - Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g tego artykułu.

Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalone zostały wprost w stosownych przepisach prawa lub aktach administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Z opisu stanu faktycznego wynika bezsprzecznie, że wysokość lub zasady ustalania odszkodowania przyznanego pracownikowi nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z postanowień układów zbiorowych pracy innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, a kwota odszkodowania wynika z uzgodnienia dokonanego między stronami. W ugodzie sądowej nie wskazano również naruszenia przez pracodawcę przepisów prawa pracy. Co prawda pracownik zarzucał pracodawcy określone naruszenia, jednak ugoda nie zawiera w swej treści żadnych podstaw prawnych.

Wobec powyższego określone w ugodzie odszkodowanie nie spełnia wymogów określonych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji nie jest objęte zwolnieniem przedmiotowym wynikającym z tego przepisu.

W przypadku, gdy podstawą wypłaconego odszkodowania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas należy również przeanalizować, czy ma do niego zastosowanie zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy może występują przesłanki wynikające z lit. a lub b, które uniemożliwiają skorzystanie z ww. zwolnienia.

Również to wyłączenie nie znajduje zastosowania do opisanego stanu faktycznego sprawy.

Skoro bowiem odszkodowanie jest świadczeniem, którego zasadniczym celem jest naprawienie wyrządzonej szkody, która nastąpiła wbrew woli uprawnionego, to za takie nie sposób uznać świadczenia przyznanego pracownikowi na skutek rozwiązania przez pracownika umowy o pracę w trybie art. 55 § 1¹ k.p.

Niezależnie od powyższego, mając na uwadze pojęcie straty, skonstatować należy, iż zakończenie stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy nie jest równoznaczne z utratą możliwości zarobkowania w ogóle.

Mając powyższe na uwadze, objęte ugodą świadczenie pieniężne (odszkodowanie) stanowi dla pracownika przychód ze stosunku pracy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z tym przepisem:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Natomiast w świetle art. 12 ust. 1 omawianej ustawy:

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy zauważyć, że użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy.

Przy czym na podmiocie dokonującym wypłaty ww. świadczeń (pracodawcy) ciążą natomiast obowiązki płatnika, wynikające z art. 32 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym:

Zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.

Z kolei z art. 38 ust. 1 cytowanej ustawy wynika, że:

Płatnicy, o których mowa w art. 32-35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji, o której mowa w ust. 1a.

Natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że:

Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 1465), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Z kolei art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W kontekście powyższego wyjaśnić należy, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia, w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost ze stosownych przepisów prawa lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Natomiast zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Należy mieć również na uwadze, że o kwalifikacji danego świadczenia nie przesądza sama jego nazwa, lecz rzeczywisty charakter. Świadczenie nazwane odszkodowaniem, nie musi mieć bowiem rzeczywiście charakteru odszkodowawczego bądź odwrotnie – niesprecyzowanie, że dane świadczenie jest odszkodowaniem, nie determinuje takiego charakteru wskazanego rodzaju świadczenia.

Z treści wniosku wynika w szczególności, że Państwa pracownik zatrudniony był na podstawie umowy o pracę, zawartej 30 maja 2014 r. na czas nieokreślony. Przedmiotowa umowa rozwiązana została bez wypowiedzenia w trybie art. 55 § 1¹ K. p., na mocy stosownego oświadczenia pracownika z 2 lipca 2024 r. Oświadczenie doprowadziło do wygaśnięcia stosunku pracy. Wskazaną w oświadczeniu pracownika przyczyną rozwiązania umowy bez wypowiedzenia były: opóźnienia w wypłacie wynagrodzeń, które zaczęły się od lutego 2024 r., nieopłacanie składek ZUS przez pracodawcę, nieopłacanie składek na ubezpieczenie grupowe i nieopłacanie składek na prywatną opiekę zdrowotną (...). W konsekwencji, mając na uwadze treść art. 55 § 1¹ zd. 2 K. p., pracownik 16 lipca 2024 r. wniósł do Sądu Rejonowego w D pozew o odszkodowanie w wysokości 25 632,42 zł. W odpowiedzi na pozew wnieśli Państwo o wydanie postanowienia w przedmiocie skierowania stron do mediacji na podstawie art. 183¹ § 2 w związku z art. 183⁸ § 1 K.p.c. oraz – z ostrożności procesowej – o oddalenie powództwa w całości. W toku zainicjowanego przez pracownika postępowania sądowego doszło do zawarcia ugody sądowej, objętej protokołem rozprawy, w efekcie czego Sąd umorzył postępowanie w sprawie. W zawartej przed Sądem Rejonowym w D, a utrwalonej w załączniku do protokołu z rozprawy z 6 grudnia 2024 r. (sygn. akt (...)) ugodzie strony procesu postanowiły: (w pkt 1) iż pozwana (pracodawca) zapłaci powódce (pracownikowi) tytułem odszkodowania kwotę 25 000 zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych) w terminie do dnia 2 stycznia 2025 r. przelewem na rachunek bankowy powódki (pracownika) znany pozwanej z akt osobowych powódki z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia płatności ww. kwoty w ww. terminie, (w pkt 2) że niniejsza ugoda stanowi całkowite i zupełne rozliczenie stron z tytułu łączącego je stosunku pracy i czyni zadość wszelkim roszczeniom wynikającym z niniejszego pozwu. Przywołane ww. sformułowania ugody stanowią precyzyjne powtórzenie postanowień załącznika do protokołu z rozprawy z 6 grudnia 2024 r. (sygn. akt (...)).

Wyjaśniam, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, niemniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że w celu uniknięcia takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć – niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych.

Odnośnie zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.) przewiduje dwa zasadnicze rodzaje odpowiedzialności: deliktową, która wynika z czynów niedozwolonych (art. 415 Kodeksu cywilnego i następne) oraz kontraktową – powstającą z mocy umowy (art. 471 K.c. i nast.). Tym samym, na tle Kodeksu cywilnego świadczenie odszkodowawcze jest następstwem niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania lub czynu niedozwolonego.

Powyższe regulacje mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.):

W sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Mając na uwadze powyższe wyjaśnić należy, że przepisy Kodeksu pracy posługują się terminami „odszkodowanie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹ § 1, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² omawianego Kodeksu).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie, w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 komentowanego Kodeksu), przepisy o wypowiadaniu warunków pracy i płacy (art. 45 w zw. z art. 42 § 1 cytowanego Kodeksu), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 wskazanego Kodeksu). Ponadto, odszkodowanie przysługuje również w przypadku gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika (art. 55 § 1¹ omawianego Kodeksu).

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę.

Zgodnie zaś z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania, czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień, czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Ocena skutków podatkowych Państwa sytuacji

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że – co prawda – podstawą pozwu pracownika do Sądu był powołany w opisie zdarzenia przepis, jednak nie sposób przyjąć, że wysokość lub zasady ustalania świadczenia wynikały z tego przepisu, skoro z zawartej ugody sądowej – której treść Państwo precyzyjnie przytaczacie – wynika, że nie stwierdzono w niej naruszenia przepisów prawa pracy. Treść ugody nie odwołuje się do przepisów Kodeksu pracy. W pkt 1 ugody bowiem wskazano wyłącznie, że zapłacą Państwo pracownikowi tytułem odszkodowania kwotę 25 000 zł w terminie do 2 stycznia 2025 r. przelewem na rachunek bankowy pracownika. Świadczenie to ma zatem w istocie charakter umowny, gdyż wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody, a jego wysokość uwzględnia interesy obu stron – co potwierdza wskazane w pkt 2 postanowienie, zgodnie z którym, ugoda stanowi całkowite i zupełne rozliczenie stron z tytułu łączącego je stosunku pracy i czyni zadość wszelkim roszczeniom wynikającym z pozwu.

Wobec powyższego określone w ugodzie świadczenie nie spełnia wymogów określonych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji nie jest objęte zwolnieniem przedmiotowym wynikającym z tego przepisu.

Do wypłaconej kwoty nie ma również zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b omawianej ustawy. Świadczenie to, co prawda zostało wypłacone na podstawie ugody sądowej, jednak nie stanowi odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w tym przepisie. Nie dotyczy ono, bowiem szkody rzeczywistej, lecz ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. W konsekwencji wypłacona przez Państwa kwota świadczenia na rzecz byłego pracownika nie korzysta również ze zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem skoro ww. świadczenie nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to stanowi dla byłego pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem, bowiem wypłata tego świadczenia miała swe źródło w uprzednio łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy.

W konsekwencji, wykonując obowiązki płatnika – stosownie do art. 32 ust. 1 komentowanej ustawy – byli Państwo zobowiązani do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od kwoty wypłaconej byłemu pracownikowi na podstawie zawartej ugody sądowej.

Wobec powyższego Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.