Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

• nieprawidłowe - w zakresie wskazania, że proces wychowania dziecka realizowany jest przez każdego z rodziców „samotnie”,
• prawidłowe - w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 grudnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 30 stycznia 2025 r. (wpływ 4 lutego 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Jest Pani polskim rezydentem podatkowym w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm., dalej: „Ustawa PIT”). Osiąga Pani przychody ze stosunku pracy i w ramach uzyskanych przychodów rozlicza się Pani corocznie deklaracją PIT-37. Była Pani dotychczas opodatkowywana i będzie Pani opodatkowywać swoje dochody na zasadach ogólnych (skala podatkowa). Nie jest Pani aktualnie w związku małżeńskim i nie będzie podlegać pod wspólne zasady rozliczania osób będących małżeństwem. Ma Pani dziecko, które wychowuje Pani samotnie. Rozwiodła się Pani z ojcem dziecka w 2017 roku.

Po rozwodzie Pani stan cywilny nie uległ zmianie. Data uprawomocnienia się orzeczenia Sądu o rozwodzie to 5 kwietnia 2017 r. Sąd nie zawiesił ani nie ograniczył władzy rodzicielskiej w stosunku do Pani dziecka. Data urodzenia dziecka to (...) 2012 r.

W 2019 r. zawarła Pani ugodę sądową z ojcem dziecka, w wyniku, której to ugody zakończona została sprawa o ustanowienie opieki nad małoletnim dzieckiem. Stałe miejsce zamieszkania dziecka jest przy Pani. W wyniku zawartej ugody sądowej, strony ustaliły, że matka sprawuje opiekę nad małoletnim dzieckiem. Ojciec dziecka będzie natomiast miał określone kontakty z dzieckiem w sposób określony w zawartej ugodzie pomiędzy Panią a ojcem dziecka tj.:

• w każdy poniedziałek parzystego tygodnia roku od zakończenia zajęć lub od godz. 16:30 do godz. 19:00,
• w każdy weekend parzystego tygodnia roku od piątku od zakończenia zajęć w palcówce oświatowej lub od godz. 16:30 do niedzieli do godz. 18:00 oraz w ciągu roku szkolnego 1.09. - 30.06.
• ojciec ma kontakty telefoniczne, oraz
• ojciec ma kontakty z synem w okresie:
• ferii zimowych;
• okresie wakacji letnich;
• weekend majowy,
• weekend Bożego Ciała,
• Święta Bożego Narodzenia,
• okresie noworocznym,
• Święta Wielkanocne.

Poza ustalonymi ugodą kontaktami ojciec dziecka nie spotyka się z synem, nie uczestniczy w wywiadówkach szkolnych, spotkaniach z nauczycielami, nie wspiera w organizacji bieżącej opieki medycznej lekarskiej i stomatologicznej, w organizacji czy transporcie na zajęcia dodatkowe. Pani oraz ojciec dziecka nie ustalili pieczy naprzemiennej.

Świadczenie wychowawcze (tzw. 500+/800+) na dziecko jest wypłacane na Pani konto, ponieważ tak ustaliła Pani z ojcem dziecka. Ojciec dziecka wypłaca Pani alimenty, na utrzymanie dziecka. Alimenty płacone są na podstawie orzeczenia Sądu i na dzień składania wniosku o wydanie interpretacji, ojciec dziecka uiszczał alimenty terminowo. Ojciec dziecka poza alimentami nie przekazuje żadnych innych kwot oraz nie partycypuje w dodatkowych, incydentalnych kosztach utrzymania, które w całości spoczywają na Pani.

Nigdy nie rozliczała się Pani podatkiem ryczałtowym, wskazanym w art. 30c ustawy PIT. Do Pani nie mają również zastosowania przepisy ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pani oraz ojciec dziecka mieszkacie w innych mieszkaniach, prowadząc oddzielne gospodarstwa domowe. Pani oraz ojciec dziecka posiadacie mieszkania w jednym mieście. Ustalona forma opieki nad dzieckiem zobowiązuje Panią do zapewnienia dziecku mieszkania, pożywienia oraz zagospodarowania czasu wolnego, dlatego Pani zdaniem jest Pani samotnym rodzicem. Samodzielnie sprawuje Pani opiekę nad dzieckiem i w ramach obowiązków rodzicielskich jest Pani obarczona szeregiem obowiązków, takich jak wizyty lekarskie, stomatologiczne, organizacja zajęć dodatkowych oraz dbanie o rozwój dziecka. Ojciec w tym zakresie nie wspomaga Pani.

Mimo zawartej Ugody, samotnie wychowuje Pani dziecko. Ojciec dziecka nie realizuje opieki naprzemiennej. Dziecko spędza jedynie część świąt, weekendów oraz wakacji u ojca - zgodnie z zawartą Ugodą. Dziecko pozostaje również pod stałą pieczą matki i z nią mieszka, co oznacza większe koszty utrzymania po stronie matki.

W 2024 r. została Pani wezwana do korekty swoich dotychczasowych rozliczeń podatkowych. Dotychczas rozliczała się Pani z wykorzystaniem tzw. ulgi dla samotnego rodzica, wskazanej w art. 6 ust. 4c ustawy PIT. Dokonała Pani korekty, zgodnie z wezwaniem otrzymanym z urzędu skarbowego.

Uzupełnienie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Względem Pani, w okresie podatkowym, będącym przedmiotem zapytania, nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (poza najmem prywatnym). Osiągała Pani swoje dochody z tytułu umowy o pracę jako osoba zatrudniona, oraz z tytułu najmu prywatnego.

Względem Pani dziecka również nie miały zastosowania ww. przepisy. Dziecko nie jest pełnoletnie i nie osiąga przychodów (dochodów).

Pani oraz Pani dziecko nie podlegacie opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pani dziecko jest niepełnoletnie i realizuje obowiązek szkolny. Dziecko nie osiąga przychodów (dochodów).

Rozstała się Pani z ojcem dziecka, natomiast kontakty dziecka z rodzicami zostały uregulowane w ugodzie sądowej. W ugodzie sądowej stwierdzone zostało, że dziecko przebywa z Panią. Zgodnie z ugodą - z ojcem dziecko przebywa w określonych dniach, wyszczególnionych w ugodzie. W praktyce ojciec nie korzysta ze wszystkich przysługujących mu praw do spotkań z dzieckiem.

Nie stwierdzono w ugodzie pozbawienia praw rodzicielskich żadnego z rodziców, jednak to Pani jest opiekunem, który na co dzień wychowuje dziecko. Również Pani jest odpowiedzialna za edukacje dziecka – chodzi Pani na wywiadówki w szkole, organizuje korepetycje lub sama poświęca czas, gdy dziecko ma trudności z jakimiś zajęciami.

W okresie będącym przedmiotem zapytania uczestniczyła Pani w wychowaniu dziecka, sprawowała nad nim pieczę, troszczyła się o jego rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczała potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, dostarczała niezbędnych dóbr materialnych, organizowała czas, wakacje czy ferie, wspierała w realizacji hobby.

Przepisy nie zawierają wprost definicji pojęcia „opieka naprzemienna”. Rozpatrując jednak doktrynalne pojęcie „opieki naprzemiennej”, cechujące się wychowaniem dziecka „po równo” przez każdego z rodziców w wariancie takim, że np. dziecko jeden miesiąc spędza z jednym rodzicem, drugi miesiąc z drugim rodzicem etc. - należy stwierdzić, że taka opieka nie została uzgodniona i nie ma miejsca w tym stanie faktycznym. Dziecko przez cały okres przebywa pod opieką matki (Pani) i w tym okresie, w określonych dniach w Ugodzie sądowej, ojciec ma prawo spotkań z dzieckiem. Daje to możliwość ojcu dziecka np. spotkania się z dzieckiem w konkretny weekend w miesiącu albo spędzenia połowy ferii z dzieckiem. Jednakże, nie można tutaj mówić o podziale obowiązków „po równo” (jak to jest publicystycznie definiowane w pojęciu „opieki naprzemiennej”), gdyż w znacznie przeważającym okresie czasu, dziecko jest pod opieką wyłącznie matki (Pani). Pani oraz ojciec dziecka prowadzicie również dwa oddzielne gospodarstwa domowe.

Pytania

1.Czy przysługuje Pani możliwość rozliczenia zeznania podatkowego z uwzględnieniem ulgi dla samotnego rodzica za lata podatkowe od 2019 r. (rok zawarcia ugody sądowej) do 2022 r.?

2.Czy przysługuje Pani możliwość rozliczenia zeznania podatkowego z uwzględnieniem ulgi dla samotnego rodzica za lata podatkowe od 2022 r. (rok nowelizacji ustawy PIT) do 2024 r.?

3.Czy w przyszłości, może Pani rozliczać zeznania podatkowe z uwzględnieniem ulgi dla samotnego rodzica?

Pani stanowisko w sprawie

1. Pani zdaniem przysługuje Pani prawo rozliczenia zeznania podatkowego z uwzględnieniem ulgi dla samotnego rodzica za lata podatkowe od 2019 r. do 2022 r.

2. Pani zdaniem przysługuje Pani prawo rozliczenia zeznania podatkowego z uwzględnieniem ulgi dla samotnego rodzica za lata podatkowe od 2022 r. do 2024 r.

3. Pani zdaniem, w obliczu braku faktycznego wykonywania opieki naprzemiennej przez ojca, może Pani rozliczać podatek dochodowy od osiągniętych dochodów z uwzględnieniem tzw. ulgi dla samotnego rodzica, wskazanej w art. 6 ust. 4c ustawy PIT.

Uzasadnienie

Stoi Pani na stanowisku, że przysługuje Pani rozliczenie podatkowe z uwzględnieniem ulgi dla samotnego rodzica, zarówno za przeszłe lata podatkowe, jak i w przyszłości. Ulga na samotnego rodzica była określana w art. 6 ustawy PIT.

Pani zdaniem, celem wprowadzenia przedmiotowej ulgi było umożliwienie preferencyjnego rozliczenia podatkowego dla tych osób, które w roku podatkowym doświadczyły samotnej, samodzielnej pieczy nad dzieckiem i jego wychowywaniem. Ma to na celu pomoc takim osobom, poprzez zmniejszenie ich obciążenia podatkowego. Co ważne, w założeniu ustawodawcy oraz zgodnie z treścią przepisu, taka ulga powinna być dostępna dla osób faktycznie samodzielnie wychowujących dziecko. Oznacza to zatem konieczność oceny realnego stanu faktycznego, a nie tylko dokumentów, które potwierdzają postanowienia Sądu w ramach rozwodu oraz ugody dopuszczającej możliwość kontaktu ojca z dzieckiem. Opisywany cel ulgi dla samotnego rodzica wkomponowuje się w idee polityki prorodzinnej państwa, która na gruncie prawa podatkowego realizowana jest na wiele sposobów.

Uwzględniając orzecznictwo Sądów Administracyjnych w podobnych sprawach, można również przywołać przepisy konstytucyjne, które w art. 71 ust. 1 wskazują na konieczność państwa do uwzględniania w swojej polityce społecznej i gospodarczej dobra rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych. Wyroki m.in. Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 kwietnia 2017 r., o sygnaturze II FSK 573/15 oraz wyrok NSA z 20 maja 2020 r., o sygn. Il FSK 383/20, wskazują, że zadaniem państwa jest objęcie szczególną ochroną pomocą rodziców samotnie wychowujących dzieci, co może się objawiać objęciem ich konkretną ulgą podatkową. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był w tym czasie wyeliminowany z opieki i chowania dzieci, „taki bowiem warunek przeczyłby polityce prorodzinnej państwa zmierzającej do systemowego wsparcia rodziców w wychowaniu dzieci, zwłaszcza w samotnym wychowaniu dzieci.”

Dlatego, niezależnie od ustanowienia w Ugodzie kontaktów ojca z dzieckiem należy rozpoznać Panią jako osobę samotnie wychowującą dziecko. Przepisy Ustawy PIT, warunkują przyznanie ulgi rozliczeniowej osobom samotnie wychowującym dzieci w trakcie roku podatkowego. Podkreślenia wymaga, że zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego, definicja „samotnego rodzica” nie może się odnosić wyłącznie do wdów, wdowców i osób rozwiedzionych, którym przyznano wyłączną władzę rodzicielską, lecz należy na równi przyznać ulgę wszystkim rodzicom i opiekunom prawnym wychowującym dzieci samotnie, niezależnie od przyczyny pozostawania cywilnie w stanie wolnym (za: Wyrok NSA z 10.10.2023 r., Il FSK 309/21 , LEX nr 3626730.).

Ad. 1 W uzasadnieniu stanowiska dotyczącego pytania numer 1, wskazuje Pani, że w ustawie PIT, w treści obowiązującej w okresie od 2019 r. do 2022 r., ulga dla samotnego rodzica uregulowana została w art. 6 ust. 4 ustawy PIT. W tamtym okresie, ustawa nie zawierała explicite wyłączenia do zastosowania ustawy dla samotnych rodziców, wobec których stwierdzona została opieka naprzemienna. Przepisy również nie ograniczały zastosowania ulgi w innych sytuacjach, jakie w późniejszych latach zostały uregulowane poprzez przepis art. 6 ust. 4f Ustawy PIT. W stanie faktycznym, Pani jest w całości obarczona obowiązkiem rodzicielskim, a ojciec dziecka jedynie ma ustanowione kontakty z dzieckiem. Warunkiem określenia, czy ulga dla samotnego rodzica, należy się podatnikowi, był art. 6 ust. 4 ustawy PIT w ówczesnym brzmieniu. Zgodnie z treścią przepisu: „Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach (...)

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.”

Należy tutaj również przytoczyć orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 lutego 2022 r. o sygn. II FSK 1513/1 9, w którym to orzeczeniu Sąd wskazał, że istotnym do określenia definicji „samotnego rodzica” jest również wskazanie, który z rodziców troszczy się nie tylko o byt materialny, ale także rozwój emocjonalny dziecka. Nie ulega wątpliwości, że w przytoczonym stanie faktycznym, to Pani jest taką osobą. Pani dba na co dzień o rozwój dziecka na co składa się m.in.: wizyty lekarskie, zapewnienie zajęć pozalekcyjnych, codzienna opieka nad dzieckiem.

Pani była osobą rozwiedzioną, która była rodzicem małoletniego i była obarczona opieką nad dzieckiem. W obliczu spełnienia przesłanek, Pani powinna mieć możliwość takiego rozliczenia w latach 2019-2022. Również Pani nie podlega wyłączeniu z zastosowania ulgi dla samotnego rodzica, wynikającej z art. 6 ust. 8 ustawy PIT, w ówczesnym brzmieniu.

Orzecznictwo NSA w takiej sytuacji w sposób jednolity interpretowało ulgę uregulowaną w art. 6 ust. 4 Ustawy PIT. W orzeczeniach można dostrzec, że w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2021 r. ustawodawca nie zastrzegł w art. 6 ust. 4 Ustawy PIT ograniczenia w przyznawaniu ulgi dla samotnego rodzica. Przepisy Ustawy PIT również nie odnosiły się w tym aspekcie do regulacji zawartej w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, lecz jako warunek skorzystania z ulgi wskazano „samotne wychowywanie dzieci.” Dlatego, Pani zdaniem, ulga dla samotnego rodzica przysługiwała Pani i mogła być wykorzystana w rozliczeniach deklaracji za lata 2019 r. - 2022 r.

Ad. 2 i Ad. 3

Od 2022 r. zmianie uległy przepisy ustawy PIT. Po zmianie przepisów, podstawa prawna naliczenia ulgi dla samotnego rodzica została przeniesiona do art. 6 ust. 4c ustawy PIT.

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy PIT, „od dochodów jednego rodzica, podlegającego nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1) małoletnie,

2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie - podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.”

Natomiast art. 6 ust. 4d Ustawy PIT, wskazuje, że od rodziców określonych w ust. 4c (samotnych rodziców), „podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.” Stosownie do art. 6 ust. 4f ustawy PIT, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również, gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci.

Ponownie tutaj należy przytoczyć orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 lutego 2022r. o sygn. II FSK 1513/19, w którym to orzeczeniu Sąd wskazał, że istotnym do określenia definicji „samotnego rodzica” jest również wskazanie, który z rodziców troszczy się nie tylko o byt materialny, ale także rozwój emocjonalny dziecka. Dodatkowo, mając na uwadze dotychczasowe orzecznictwo, należy stwierdzić, że przy interpretacji przepisów dotyczących ulgi podatkowej ustanowionej przez art. 6 ust. 4c-4e ustawy PIT należy uwzględnić wykładnie celowościową. Natomiast celem wprowadzenia ulgi, jak to zostało już opisane, było umożliwienie preferencyjnego rozliczenia podatkowego dla tych osób, które w roku podatkowym doświadczyły samotnej, samodzielnej pieczy nad dzieckiem i jego wychowywaniem. (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, sygn. akt I SA/Łd 324/23). Podobnie przyznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 9 lipca 2024 r., I SA/Gd 378/24. Analogiczne stanowisko przedstawił Naczelny Sąd Administracyjny w zbliżonych sprawach m.in.: wyrok NSA z 24 stycznia 2024 r., II FSK 497/21, LEX nr 3691480.

Wskazane powyżej orzeczenia zwracają również uwagę na konieczność dokonania głębszej analizy przepisów kreślonych w art. 6 ust. 4c ustawy PIT. Przy wykładni nie można odwoływać się wyłącznie do słownikowej definicji pojęcia „samotny”, zgodnie z którą oznacza ono (1) „żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół”, (2) „znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam”, (3) „spędzany, odbywany w pojedynkę, bez towarzystwa”, (4) „znajdujący się na odludziu”, ponieważ prowadziłoby to do konkluzji, że samo posiadanie dziecka wyklucza możliwość bycia samotnym. O wspólnym wychowaniu dziecka nie świadczy fakt powierzenia władzy rodzicielskiej wspólnie obojgu małżonkom, ani wspólne wychowanie przez ustanowione kontakty z każdym z rodziców. Pojęcia te nie są tożsame, a pojęcie samotnego wychowania dziecka winno być rozpatrywane głównie w kontekście samodzielnego pokrywania przez podatnika kosztów związanych z wychowaniem i utrzymaniem dziecka. Zastosowana przez ustawodawcę preferencja ma bowiem kontekst finansowy.

Istotne jest przy tym, że obowiązek wychowania dziecka spoczywa niemal w całości na Pani, podczas gdy, ojciec dziecka jedynie w określonych okresach czasu (określone dni Świąt, określone dni w tygodniu) ma kontakt z dzieckiem. Należałoby przyjąć, że proces wychowywania dziecka realizowany jest przez każdego z rodziców „samotnie”. Jeżeli przez część czasu w roku dziecko zamieszkuje u jednego z rodziców, w stosunku do których sąd orzekł rozwód, to rodzic ten w tym czasie samodzielnie, tj. bez wsparcia drugiego rodzica wychowuje dziecko. Zatem, należy uznać Panią za osobę samotnie wychowującą dziecko.

Konfrontując natomiast stan faktyczny z treścią przepisu określoną w art. 6 ust. 4f Ustawy PIT, należy zauważyć, że Pani sama pobiera ustalone świadczenie wychowawcze tzw. „800+". Dodatkowo, należy zauważyć, że treść przepisu nie modyfikuje rozumienia pojęcia „samotnego wychowywania dzieci,” lecz wyklucza jedynie wspólne opodatkowanie w określonym ustawą przypadku. W rezultacie, wyłączenie z zastosowania ulgi, określone w art. 6 ust. 4f Ustawy PIT nie powinno znaleźć zastosowania w opisanym stanie faktycznym.

Dlatego, Pani zdaniem, w okresie od 2022 r. oraz w przyszłości może się Pani rozliczać z uwzględnieniem ulgi dla samotnego rodzica.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

W myśl art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym do 31 lipca 2019 r.:

Na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2019 r. do 31 grudnia 2021 r.:

Według art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265) który to przepis stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.:

Na podstawie art. 6 ust. 4d wskazanej ustawy:

Art. 6 ust. 4e ww. ustawy stanowi, że:

W myśl art. 6 ust. 4f ww. ustawy:

Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Na mocy art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Z art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.) – wynika, że:

Wyjaśnić przy tym należy, że na gruncie art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, dodanego przez art. 9 pkt 7 ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2427):

Art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, stanowi, że:

Natomiast z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw wynika, że:

Brzmienie art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzuje pojęcie „osoby samotnie wychowującej dzieci” w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, (o których mowa w tym przepisie), a wyłącznie jednemu z rodziców/opiekunów prawnych, tj. temu, który samotnie wychowuje dziecko/dzieci.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest więc samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic, który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. według postanowień porozumienia rodzicielskiego), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica – przy którym dziecko mieszka – prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 i ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny i zdarzenie przyszłe stwierdzić należy, że skoro od momentu rozstania rodziców (orzeczenie o rozwodzie uprawomocniło się (...) 2017 r.) dziecko zamieszkuje z Panią i pozostaje pod Pani stałą opieką – wykonuje Pani, jako rozwódka, wszystkie codzienne obowiązki związane z wychowywaniem dziecka i zapewnieniem mu prawidłowego rozwoju, świadczenie wychowawcze na dziecko zostało ustalone tylko dla matki, natomiast ojciec dziecka uczestniczy w jego życiu okazjonalnie, w nieregularnych odstępach czasu (zajmuje się nim doraźnie) oraz jak Pani wskazała - opieka naprzemienna nie została uzgodniona, to przysługuje Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za lata 2019-2021, oraz stosownie do art. 6 ust. 4c i ust. 4d tej ustawy za lata 2022-2024.

Jeżeli zmianie nie ulegnie stan faktyczny i prawny, to w kolejnym latach również przysługuje Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4c (a wcześniej w art. 6 ust. 4) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Pani stanowisko w tej części jest prawidłowe.

Natomiast nie można zgodzić się z Panią, że proces wychowywania dziecka realizowany jest przez każdego z rodziców „samotnie”, a rodzic w tym czasie samodzielnie, tj. bez wsparcia drugiego rodzica wychowuje dziecko.

Nie sposób bowiem uznać, że zachodzą dwa odrębne procesy wychowania, tj. osobny samotny proces przeprowadza matka, gdy opiekuje się dzieckiem, a zupełnie inny proces wychowywania zachodzi podczas, gdy dziecko przebywa z ojcem. Wychowania dziecka nie da się „podzielić”, bowiem jest to ciągły i długotrwały rozwój, na który w tym przypadku składa się wspólna praca obojga rodziców.

Samotne wychowywanie dziecka wyklucza wspólne wychowywanie dziecka z drugim rodzicem. O ile zatem małoletnie dziecko – po rozwodzie rodziców – podlega władzy rodzicielskiej obojga z nich (żaden z rodziców nie ma ograniczonej władzy rodzicielskiej) oraz mieszka z każdym z rodziców w powtarzających się okresach, które zapewniają zarówno matce, jak i ojcu jednakowy wpływ na jego wychowanie/sprawowanie pieczy, to na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób żadnego rodziców nie można uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko.

Pomimo, że powyższe Pani nie dotyczy, gdyż jak wyżej wyjaśniłem jest Pani osobą samotnie wychowującą dziecko, to Pani stanowiska nie mogłem uznać w całości za prawidłowe.

Zatem w tej części Pani stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

• stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz
• zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu zaś do przywołanych przez Panią wyroków wskazać należy, że wydane zostały one w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.