Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 stycznia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 20 lutego 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Zapytanie dotyczy ugody z bankiem z tytułu zawarcia ugody do umowy kredytowej o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF.

Umowa kredytowa została zawarta z bankiem w 2008 r. przez małżonków A i BA. W toku postępowania sądowego przed Sądem Okręgowym w (…) w wyroku z 14 września 2022 r. sąd uznał roszczenie powoda i stwierdził nieważność umowy kredytowej i zasądził na rzecz powodów zwrot dokonanych wpłat wraz z odsetkami od 9 września 2021 r. Wyrok nie został uprawomocniony, ponieważ strona pozwana wniosła apelację. Od 2022 r. sprawa oczekuje na rozpatrzenie w Sadzie Apelacyjnym. W skutek śmierci Pani ojca – powoda AA w 2023 r. na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia (…) spadek po Pani ojcu nabyły na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza żona (powódka) w 1/3 części, córka CC w 1/3 części oraz córka DD. Bank przedstawił stronie powodowej ugodę, która przewiduje zwrot wszystkich nadpłaconych powyżej wartości nominalnej kredytu kwot wraz z należnymi odsetkami i kosztami sądowymi. Jednoczenie nie uwzględnił w ugodzie obecnej strony powodowej tj. córek.

Dodatkowo w uzupełnieniu wniosku podała Pani następujące informacje:

Kredyt w wartości początkowej bez odsetek został spłacony w całości – wartość spłat na 15 grudnia 2024 r., tj. datę propozycji ugody z banku wyniosła (…) zł wobec wartości kapitału kredytowego (…) zł, który będzie odliczony od wypłaty na rzecz kredytobiorców – stron ugody.

W dniu śmierci Pani ojca spłata rat kredytowych była zawieszona w następstwie wyroku sądu okręgowego, który wydał zabezpieczenie. Bank odwołał się od wyroku sądu z 14 września 2022 r., w którym sąd uznaje umowę kredytową za nieważną i zasądza na rzecz kredytobiorców zwrot wszystkich spłat wraz z odsetki ustawowymi od 9 września 2021 r. do dnia zapłaty.

Wszyscy spadkobiercy przystąpili do postępowania sądowego.

Stroną ugody będzie Pani matka (współkredytobiorca) wraz z pozostałymi spadkobiercami tj. córkami.

Bank 15 grudnia 2024 r. przedstawił ugodę, w której uwzględnia, że AA i BA są nadal stronami ugody i nie uwzględnia faktu, że w miejsce Pani ojca przystąpili do kredytu i sporu sądowego spadkobiercy tj. córki. Bank nie uzasadnił dlaczego nie uwzględnił w ugodzie córek kredytobiorcy.

W Pani opinii pełnomocnik banku, nie przekazał skutecznie informacji o zmianie sytuacji po stronie powodowej, tj. że w miejsce kredytobiorcy Pani ojca wstąpiły tytułem dziedziczenia córki.

Pracownik banku odpowiedzialny za ugodę otrzymał odpowiednie dokumenty i ponownie rozpatruje przygotowanie ugody uwzględniające nowe osoby po stronie kredytobiorcy. Obecnie czeka Pani na nową wersję ugody uwzględniającą córki.

W odpowiedzi na pytanie: czy proponowana ugoda stanowi o zwrocie na rzecz Pani matki całej wartości „wszystkich nadpłaconych powyżej wartości nominalnej kredytu kwot wraz z należnymi odsetkami i kosztami sądowymi“ czy tylko części przypadającej na Pani matkę odpowiadającej jej udziałowi w kredycie jako kredytobiorcy, podała Pani, że na ten moment nie wie Pani jak bank przygotuje nowa umowę. W sytuacji, w której spadkobiercy dziedziczą wszystkie prawa i obowiązki w skutek dziedziczenia przewiduje Pani, że w proporcji 1/3 wszyscy spadkobiercy ojca będą proporcjonalnie udziałowcami w ugodzie tj. matka w części 4/6 ugody, córka DD w części 1/6 oraz CC w części 1/6 całej wartości nadpłaconych kwot powyżej wartości nominalnej kredytu wraz z odsetkami i kosztami.

Pytanie

Czy w związku z faktem, iż nowa strona powodowa (tj. córki) nie była pierwotnie kredytobiorcą, a może zostać beneficjentem środków pieniężnych z potencjalnej ugody z bankiem, będzie również na podstawie przepisów prawa zwolniona z podatku dochodowego od uzyskanych w ramach ugody kwot?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, będąc stroną ugody z bankiem która przewiduje, że strony będą beneficjentami środków pieniężnych (minimum (…) zł plus odsetki od 9 września 2021 r. oraz koszty sądowe i inne kwoty wynikające w wyroku sądu okręgowego o łącznej sumie (…) zł z tytułu – ubezpieczenia niskiego wkładu własnego; składek na poczet ubezpieczenia; opłat i prowizji związanych z kredytem) uważa Pani, że wszystkie osoby będące stroną ugody z bankiem powinny być zwolnione z tytułu podatku od kwot uzyskach od banku z tytułu ugody. Jako spadkobiercy przyjęli spadek z tzw. „dobrodziejstwem inwentarza” stając się również kredytobiorcami w banku. Dziedziczenie było w pełni zrealizowane zarówno ze wszystkimi prawami jak i obowiązkami po zmarłym Pani ojcu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje zasadę powszechności opodatkowania. Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał przy tym na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. Katalog źródeł przychodu, do których kwalifikuje się przychody danego rodzaju został wymieniony w art. 10 ust. 1 ww. ustawy.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Zgodnie natomiast z art. 20 ust. 1 tej ustawy:

Powołany wyżej przepis wymienia określone rodzaje przychodów stanowiące pewien katalog o charakterze otwartym, a tym samym nie rozstrzyga w sposób ostateczny co jest przychodem z „innych źródeł”. Użycie przez ustawodawcę zwrotu „w szczególności” przesądza, że przedmiotowy katalog nie ma charakteru zamkniętego, wyczerpującego.

Innymi słowy, przychody niemieszczące się w źródłach przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ww. ustawy i niewymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych przewidzianych w tej ustawie stanowią przychody z innych źródeł. Zatem o przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Niezależnie od powyższego wyjaśnić należy, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, w art. 2, przewidziane zostały sytuacje, w których uzyskanie korzyści majątkowej mieszczącej się w definicji przychodu nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z art. 2 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:

Zacytowany przepis dotyczy sytuacji podatników osiągających dochód (przychód), który został przez nich uzyskany na podstawie jednego z tytułów wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jego rolą jest zapobieżenie sytuacji, w której to samo przysporzenie majątkowe powodowałoby powstanie obowiązku podatkowego w dwóch podatkach, czego skutkiem byłoby podwójne opodatkowanie tego samego przysporzenia majątkowego.

Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837):

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 922 § 1 ww. ustawy:

Stosownie natomiast do art. 924 ww. ustawy:

W myśl art. 925 cytowanej ustawy:

Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej.

Z kolei zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl natomiast art. 1025 § 2 Kodeksu cywilnego:

Z powyższych przepisów wynika, że wierzytelności określona w wyroku sądu okręgowego o zwrot dokonanych wpłat, jako prawo majątkowe, wchodzi do spadku.

Tym samym, nabycie przez Panią tytułem dziedziczenia (spadku) ww. wierzytelności będzie podlegało regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn. W związku z czym do przychodu z tego tytułu nie stosuje się przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto należy zauważyć, że prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie i realizację.

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wierzytelność i jej realizacja na rzecz spadkobiercy jest w istocie jednym i tym samym przychodem, który nie może podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż jako wchodzące do spadku prawo majątkowe podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Realizacja roszczenia, czyli wykonanie prawa majątkowego, jest tylko technicznym etapem jego istnienia. Nie jest to odrębny akt obrotu, ani odrębna czynność prawna. Zatem, jeżeli roszczenie wchodzi do spadku i jako prawo majątkowe podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, to również realizacja roszczenia podlega wyłączeniu spod opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Biorąc pod uwagę powyższe, wypłata wierzytelności w postaci nadpłaconych kwot powyżej wartości nominalnej kredytu wraz z kosztami nie będzie podlegać opodatkowaniu na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ramach ugody rozliczeniu przez bank będą podlegały także odsetki od wartości wpłat podlegających zwrotowi naliczone od 9 września 2021 r.

Stosownie do cytowanego wcześniej art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie podlegają przychody wynikające ze zdarzeń powodujących powstanie obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Z powyższego należy zatem wywieść, że odsetki od należności przysługujące spadkodawcy w dniu jego śmierci – tak samo jak należność główna – wejdą w skład masy spadkowej i podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zatem odsetki naliczone od 9 września 2021 r. do dnia śmieci Pani ojca (spadkodawcy) wchodzą w skład masy spadkowej i podlegają przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, a co za tym idzie nie podlegają przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast odsetki naliczone po dniu otwarcia spadku nie wchodzą do masy spadkowej, a stanowią jej pożytki. Spadkobiercy mają natomiast prawo do pożytków i innych przychodów, jakie przynosi spadek lub poszczególne jego składniki.

Powyższe wynika z treści art. 207 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Odsetki należne za okres od dnia śmierci spadkodawcy, jako nieobjęte spadkiem, mogą być zatem wypłacone każdemu spadkobiercy, w należnej mu części, po okazaniu dokumentu potwierdzającego nabycie spadku.

Mając na uwadze powyższe, odsetki naliczone od dnia śmierci spadkodawcy będą opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych i będą stanowić dla spadkobiercy przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 tej ustawy.

Przychód ten może być jednak zwolniony z opodatkowania. Ustawodawca przewidział bowiem w niektórych sytuacjach możliwość zwolnienia odsetek od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przepis ten zwalnia więc z opodatkowania wszelkie odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro należność główna, czyli przysługująca Pani wierzytelność, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych ze względu na opodatkowanie podatkiem od spadków i darowizn, to odsetki od tej wierzytelności – ale wyłącznie te naliczone od dnia śmierci spadkodawcy do dnia wypłaty – będą podlegać zwolnieniu wynikającemu z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pani stanowisko uznałem za nieprawidłowe, dlatego, że Pani zdaniem przychód uzyskany z tytułu realizacji wierzytelności wchodzących w skład spadku będzie zwolniony z opodatkowania. Natomiast zgodnie z powyższymi wyjaśnieniami wypłata wierzytelności w postaci nadpłaconych kwot powyżej wartości nominalnej kredytu wraz z kosztami oraz odsetki naliczone od 9 września 2021 r. do dnia śmieci Pani ojca (spadkodawcy) nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Zwolniona z podatku będzie wyłącznie kwota odsetek naliczona od dnia śmierci spadkodawcy do dnia wypłaty.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie ze wskazaniem we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Pani jest wnioskodawcą w niniejszej sprawie. Tym samym wystąpiła Pani o interpretację przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako jedna ze spadkobierczyń. Dlatego niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie w niej zawarte tylko w odniesieniu do Pani osoby. Nie wywiera ona skutku prawnego dla pozostałych spadkobierczyń.

Wydając interpretacje indywidualne nie odnoszę się do kwot i nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.