Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe w części dotyczącej braku powstania przychodu w odniesieniu do kwoty zwróconej przez bank tytułem częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych i nieprawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

23 grudnia 2024 r. złożyli Państwo wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismem złożonym 12 lutego 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1. Zainteresowana będąca stroną postępowania: (…);

2. Zainteresowany niebędący stroną postępowania: (…)

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni wraz z Zainteresowanym są polskimi rezydentami podatkowymi i podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce.

W 2008 r. Wnioskodawczyni wraz z Zainteresowanym postanowili zakupić docelowe mieszkanie dla Ich rodziny. Wobec braku dostępności większych mieszkań – w lokalizacji i zasięgu finansowym Wnioskodawczyni i Zainteresowanego – zdecydowali się Oni na zakup dwóch przylegających do siebie mieszkań o powierzchni około 65 m² każde, celem połączenia ich w jeden duży lokal mieszkalny.

W tym celu, 1 lipca 2008 r. Wnioskodawczyni wraz z Zainteresowanym zawarli z (…) S.A. z siedzibą w (…) (dawniej: (…) S.A. z siedzibą w (…), dalej jako: Bank), umowę kredytu hipotecznego nr (…) (dalej jako: Umowa Kredytu) na zakup nieruchomości mieszkalnych, o których mowa powyżej. Mimo że kredyt był kredytem denominowanym powiązanym z walutą CHF i wyrażonym w walucie obcej, tj. 542 940 CHF, Wnioskodawczyni i Zainteresowanemu wypłacony został w złotówkach, w łącznej kwocie 1 020 250,89 PLN.

W związku z zawarciem Umowy Kredytu Wnioskodawczyni i Zainteresowany zostali zobowiązani do dokonania dodatkowych opłat – prowizji od udzielenia kiedym w wysokości 4 884,46 CHF oraz opłaty stanowiącej koszt ubezpieczenia niskiego wkładu własnego w wysokości 2 376,29 CHF. W przeliczeniu na złote polskie opłaty te wynosiły odpowiednio 9 306,75 PLN oraz 4 525,88 PLN.

Sposobem zabezpieczenia spłaty kiedym była hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 814 410 CHF ustanowiona na rzecz Banku na kredytowanych nieruchomościach. Umowa Kredytu została zawarta na okres 29 lat.

Po odbiorze mieszkań będących w stanie deweloperskim (dla których prowadzone są dwie oddzielne księgi wieczyste), Wnioskodawczyni wraz z Zainteresowanym wykonali niezbędne prace budowlane, mające na celu połączenie nieruchomości w jeden docelowy lokal. Po wykonaniu koniecznych prac, Wnioskodawczyni wraz z Zainteresowanym wprowadzili się do tak wykończonego lokalu, gdzie do dnia dzisiejszego zaspakajane są potrzeby mieszkaniowe Wnioskodawczyni oraz Jej dzieci. Stan prawny mieszkań się nie zmienił (nadal posiadają dwie księgi wieczyste), nie były również potrzebne dodatkowe zgody ze wspólnoty mieszkaniowej, gdyż mieszkania znajdują się w jednej klatce i są przylegle do siebie, wobec czego prace remontowe nie wymagały przebijania się do innej klatki schodowej i nie naruszały konstrukcji nośnej budynku.

22 lipca 2020 r. Wnioskodawczyni wraz z Zainteresowanym złożyli do Sądu (…) w (…) pozew o:

1)zapłatę solidarnie na Ich rzecz kwoty 1 045 569,95 PLN tytułem zwrotu świadczenia nienależnego spowodowanego nieważnością umowy kredytu z 1 lipca 2008 r.; ewentualnie

2)unieważnienie umowy kredytu z 1 lipca 2008 r. w oparciu o art. 12 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 5 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym w całości oraz o zapłatę solidarnie na rzecz Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanego kwoty 1 045 569,95 PLN; ewentualnie

3)zasądzenie na rzecz Wnioskodawczyni i Zainteresowanego kwoty 406 667,73 PLN tytułem nadpłaty rat kredytu wynikających z umowy kredytu z 1 lipca 2008 r. oraz tytułem pobranych przez Bank opłat dodatkowych.

Przy czym, żądanie wskazane w pkt 2) i w pkt 3) stanowiło żądanie ewentualne w stosunku do żądania głównego, wskazanego w pkt 1).

Aktualnie, w związku z dalszymi spłatami rat kredytu oraz modyfikacjami pozwu dokonanymi przez Wnioskodawczynię i Zainteresowanego, Wnioskodawczyni domaga się zapłaty na Jej rzecz kwoty 746 380,47 PLN zaś Zainteresowany kwoty 620 805,54 PLN. Łącznie na dzień 5 kwietnia 2024 r. (data ostatniej modyfikacji pozwu) Wnioskodawczyni wraz z Zainteresowanym zapłacili na rzecz Banku kwotę 1 367 186,01 PLN.

Po wniesieniu pozwu przez Wnioskodawczynię i Zainteresowanego, Bank wystąpił z powództwem o zapłatę kwoty 1 148 956,18 PLN, w tym kwoty 1 020 250,89 PLN tytułem zwrotu kwoty wypłaconej na rzecz Wnioskodawczyni i Zainteresowanego oraz kwoty 128 705,29 PLN tytułem zwrotu kwoty waloryzacji kapitału wypłaconego Wnioskodawczyni i Zainteresowanemu. Sprawa obecnie toczy się przed Sądem (…) w (…). Obecnie Bank wystąpił z propozycją ugody.

W treści ugody Wnioskodawczyni wraz Zainteresowanymi potwierdzają, że 1 lipca 2008 r. zawarli z Bankiem Umowę Kredytu, na podstawie której Bank udzielił Im kredytu w wysokości 524 940,00 CHF (§ 1 ust. 1 ugody). Wnioskodawczyni, Zainteresowany oraz Bank (dalej jako: Strony) oświadczają, że są zainteresowane ugodowym zakończeniem sporów sądowych (tj. postępowania z powództwa Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanego i postępowania z powództwa Banku), co pozwoli Stronom ostatecznie usunąć stan niepewności prawnej związany z Umową Kredytu i dokonać ostatecznego rozliczenia wzajemnych wierzytelności (§ 1 ust. 5 ugody).

Zgodnie z § 1 ust. 7 ugody, saldo zadłużenia Wnioskodawczyni i Zainteresowanego zostanie ustalone na koniec dnia poprzedzającego dzień sporządzenia ugody oraz obejmować będzie:

1)kwotę kapitału;

2)kwotę odsetek umownych;

3)kwotę odsetek podwyższonych.

Kwoty te zostaną wyrażone w walucie CHF. Podana kwota stanu zadłużenia nie będzie uwzględniała kwoty nadpłaconej, ustalonej na dzień zawarcia ugody, jednakże zgodnie z wolą Stron zostanie ona zaliczona na poczet spłaty kapitału kredytu, a tym samym kwota salda zadłużenia ulegnie pomniejszeniu o wartość nadpłaty (§ 1 ust. 7 ugody).

Z uwagi na to, że niniejszy wniosek obejmuje zdarzenie przyszłe, tj. nie doszło jeszcze do zawarcia ugody pomiędzy Stronami, na dzień składania wniosku nie jest możliwe wskazanie konkretnej wysokości salda zadłużenia.

Zgodnie z postanowieniami zawartymi w § 2 ugody, Bank zobowiąże się do częściowego zwrotu zapłaconych przez Wnioskodawczynię rat kapitałowo-odsetkowych na rzecz Wnioskodawczyni i Zainteresowanego w kwocie 270 000 PLN. Zwrot kwoty wskazanej powyżej nastąpi w terminie 7 dni od dnia przedstawienia Bankowi przez Wnioskodawczynię i Zainteresowanego pisma zawierającego oświadczenie o cofnięciu pozwu w postępowaniu z powództwa Wnioskodawczyni i Zainteresowanego wraz ze zrzeczeniem się roszczeń (§ 2 ust. 1-2 ugody). Dodatkowo, z dniem dokonania zwrotu kwoty 270 000 PLN, Bank zwolni Wnioskodawczynię i Zainteresowanego z długu (umorzy zadłużenie Wnioskodawczyni i Zainteresowanego) w zakresie pozostałej do spłaty kwoty, wskazanej w § 1 ust. 7 ugody (treść tego paragrafu została opisana we wniosku powyżej), a Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany zwolnienie przyjmą.

W oparciu o zapisy zawarte w § 3 ugody, Wnioskodawczyni i Zainteresowany zobowiążą się do cofnięcia, na zasadzie art. 203 § 3 KPC, w całości pozwu w postępowaniu z powództwa Wnioskodawczyni i Zainteresowanego wraz ze zrzeczeniem się roszczeń dochodzonych w tym postępowaniu, w terminie 3 dni kalendarzowych od dnia zawarcia ugody. Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany oświadczą także, że zwrot kwoty 270 000 PLN wyczerpuje całość roszczeń Wnioskodawczyni i Zainteresowanego względem Banku. Ponadto, Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany oświadczą, że gdyby istniały jakiekolwiek prawa i roszczenia Wnioskodawczyni i Zainteresowanego z tytułu Umowy Kredytu lub związane z Umową Kredytu (w tym roszczenia związane z niewykonaniem, nieistnieniem czy nieważnością Umowy Kredytu, nienależnym świadczeniem i bezpodstawnym wzbogaceniem), Wnioskodawczyni i Zainteresowany nieodwołalnie się ich zrzekną w najpełniejszym możliwym zakresie i oświadczą, że nie będą ich dochodzili w przyszłości na drodze sądowej.

W oparciu o zapisy zawarte w § 3 ugody, Bank oświadczy, iż z dniem zapłaty, wszystkie prawa i roszczenia Banku z tytułu Umowy Kredytu lub związane z Umową Kredytu (w tym roszczenia związane z niewykonaniem, nieistnieniem czy nieważnością Umowy Kredytu, nienależnym świadczeniem i bezpodstawnym wzbogaceniem) zostaną zaspokojone, a gdyby jakiekolwiek roszczenia i prawa istniały, Bank nieodwołanie się ich zrzeknie w najpełniejszym możliwym zakresie i oświadczy, że nie będzie ich dochodzić w przyszłości na drodze sądowej.

Dodatkowo, Bank oświadczy, że z dniem zapłaty na rzecz Wnioskodawczyni i Zainteresowanego kwoty 270 000 PLN zwalnia Wnioskodawczynię i Zainteresowanego z długu (umarza zadłużenie Wnioskodawczyni i Zainteresowanego z tytułu kredytu) w zakresie pozostałego do spłaty salda kredytu, tj. wszelkich wierzytelności Banku wynikających z Umowy Kredytu z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty oraz odsetek umownych lub karnych lub innych kosztów, na które składają się:

a)zadłużenie z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty wraz z odsetkami umownymi lub karnymi lub innymi kosztami, o którym mowa w § 1 ust. 7;

b)a także dalsze zadłużenie z tytułu odsetek umownych lub odsetek karnych lub innych kosztów naliczonych od dnia wskazanego w § 1 ust. 7 do dnia zapłaty na rzecz Zainteresowanych przez Bank kwoty 270 000 PLN.

Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany oświadczą, że przyjmują opisane powyżej zwolnienie z długu (umorzenie zadłużenia Wnioskodawczyni i Zainteresowanego z tytułu kredytu).

Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany podkreślają, że zawarcie przedmiotowej ugody wynika przede wszystkim z faktu, że jak wynika z orzecznictwa sądów dotyczącego wad umów kredytów powiązanych z walutą obcą, istnieją podstawy prawne do stwierdzenia, że Umowa Kredytowa zawarta pomiędzy Wnioskodawczynią i Zainteresowanym a Bankiem jest nieważna. Mając jednak na uwadze zasady ekonomiki procesu, jego czasochłonność oraz wolę Stron co do polubownego zakończenia sporu, korzystniejszym rozwiązaniem będzie zawarcie ugody.

Nadmienić przy tym należy, że gdyby Umowa Kredytowa nie zawierała niedozwolonych klauzul o denominacji do CHF, to obecnie Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany spłaciliby już kapitał w PLN. Kwota spłaty przewyższa bowiem kwotę postawioną (w PLN) przez Bank do dyspozycji Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanego w dniu wypłaty kredytu.

Wolą Wnioskodawczyni, Zainteresowanego oraz Banku jest doprowadzenie do takiego stanu, jaki by istniał w sytuacji, gdyby do zawarcia umowy w ogóle nie doszło lub gdyby Umowa Kredytu została unieważniona przez sąd. W obydwu przypadkach skutek będzie ten sam, tj. wzajemny zwrot świadczeń wynikających z nieważnej umowy. Stąd też, zważywszy na to, że Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany dokonali już spłaty całego kapitału, a ponadto znacznie go nadpłacili, zaległość wobec Banku wygaśnie, a ponadto Bank zwróci Wnioskodawczyni i Zainteresowanemu niemalże całą wpłaconą kwotę, która przewyższać będzie kwotę Im wypłaconą.

W rzeczywistości, nie dojdzie zatem do zwolnienia Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanego z długu, a jedynie do wzajemnych rozliczeń pomiędzy stronami Umowy Kredytu – w taki sam sposób, jak miałoby to miejsce, gdyby do zawarcia umowy nie doszło lub gdyby sąd uznał, że Umowa Kredytu jest nieważna. Z rozmów prowadzonych z pełnomocnikiem procesowym reprezentującym Bank wynika, iż nie ma żadnej możliwości negocjowania treści zaproponowanej ugody, w ten sposób, aby usunąć z niej zapisy dotyczące zwolnienia z długu, mimo że tak jak już wskazano powyżej, co do zasady wolą Stron nie jest zwolnienie z długu Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanego, a dokonanie zwrotu wzajemnych świadczeń.

Dodatkowe informacje do zdarzenia przyszłego:

1)w związku z zawarciem Umowy Kredytu Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanemu została wypłacona kwota w wysokości 1 020 250,89 PLN;

2)na dzień 5 kwietnia 2024 r. Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany wpłacili łącznie na rzecz Banku kwotę 1 367 186,01 PLN co oznacza, że Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany nadpłacili już otrzymaną kwotę kapitału;

3)kwota zwrotu 270 000 PLN ustalona została pomiędzy Stronami w trakcie pertraktacji ugodowych, niemniej jednak zgodnie z wolą Stron stanowi ona częściowy zwrot rat kapitałowo-odsetkowych oraz:

a)nie stanowi wynagrodzenia za odstąpienie przez Wnioskodawczynię oraz Zainteresowanego od dochodzenia dalszych roszczeń związanych z umową kredytową;

b)nie jest odszkodowaniem jakie Bank ma wypłacić Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanemu;

c)nie jest zadośćuczynieniem ze strony Banku.

4)w treści ugody z Bankiem nie ma zapisów, że umorzenie pozostałego do spłaty zadłużenia oraz zwrot zaproponowanych kwot jest skutkiem uznania umowy kredytu za nieważną w wyniku zawarcia przez Bank w umowie klauzul abuzywnych. W treści ugody wskazano, że zgodnym celem Stron jest uniknięcie wskazanych ryzyk związanych z dalszym prowadzeniem sporów sądowych, zakończenie stanu niepewności prawnej i polubowne zakończenie sporów pomiędzy Stronami, a niniejsza ugoda ma wyeliminować niepewność prawną w najpełniejszym możliwym zakresie.

W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że zgodnie z zawartą umową o kredyt hipoteczny, wszyscy Kredytobiorcy odpowiadają za spłatę solidarnie, a więc do pełnej wysokości.

Kredyt hipoteczny został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Jaki dokładnie cel zaciągnięcia kredytu hipotecznego został wpisany w umowie kredytowej z bankiem?”, wskazali Państwo, że w treści umowy kredytowej jako cel kredytu wskazano zakup nieruchomości na rynku pierwotnym oraz pokrycie kosztów transakcji.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy lokale mieszkalne na zakup których został zaciągnięty w 2008 r. kredyt hipoteczny są położone w Polsce lub innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej?”, wskazali Państwo, że lokale mieszkalne są położone w Polsce, w (…).

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Jaki tytuł prawny przysługuje Pani i drugiemu kredytobiorcy do każdego z lokali mieszkalnych na zakup których zaciągnięto w 2008 r. kredyt hipoteczny (lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, inny – jaki)?”, wskazali Państwo, że aktualnie, w związku z zawarciem (…) 2023 r. umowy o podział majątku wspólnego, tytuł prawny do obu lokali mieszkalnych, gdzie każdy z nich stanowi odrębną nieruchomość przysługuje Wnioskodawczyni. Jednocześnie, Wnioskodawczyni wskazuje, że do (…) 2023 r. Wnioskodawczyni i drugi Kredytobiorca pozostawali w ustroju majątkowym wspólności ustawowej.

Do zawarcia umowy przenoszącej na Wnioskodawczynię i drugiego Kredytobiorcę własność lokali mieszkalnych doszło (…) 2008 r.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy w dacie zawarcia umowy przenoszącej własność lokali mieszkalnych na rzecz Pani i drugiego kredytobiorcy:

a)cena sprzedaży lokali mieszkalnych została w umowie określona łącznie jako jedna i niepodzielna kwota, czy umowa wyszczególniła odrębne kwoty dotyczące każdego z dwóch lokali mieszkalnych?”, wskazali Państwo, że cena sprzedaży lokali mieszkalnych została określona odrębnie dla każdego z nich, przy czym:

• cena sprzedaży dla pierwszego lokalu wynosiła (…) PLN,
• cena sprzedaży dla drugiego lokalu wynosiła (…) PLN,

b)„lokale mieszkalne stanowiły jedno połączone ze sobą i posiadające jedno wejście mieszkanie, czy dwa odrębne lokale mieszkalne posiadające osobne wejścia?”, wskazali Państwo, że w dacie zawarcia umowy przenoszącej własność lokali mieszkalnych nieruchomości stanowiły dwa odrębne lokale mieszkalne posiadające osobne wejścia. Po odbiorze nieruchomości będących w stanie deweloperskim, Wnioskodawczyni wraz z drugim Kredytobiorcą wykonali niezbędne prace budowlane, mające na celu połączenie nieruchomości w jeden docelowy lokal;

c)„każdy z lokali mieszkalnych posiadał odrębną księgę wieczystą?”, wskazali Państwo, że tak, każdy z lokali mieszkalnych posiadał odrębną księgę wieczystą;

d)„miały jedno oznaczenie numeracyjne (jeden adres), czy dwa odrębne adresy?”, wskazali Państwo, że każdy z lokali mieszkalnych posiadał odrębny adres, tj. odrębne oznaczenie numeracyjne.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy ww. kredyt hipoteczny jest to kredyt mieszkaniowy zaciągnięty na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.)?”, wskazali Państwo, że w ocenie Wnioskodawczyni jest to kredyt mieszkaniowy zaciągnięty na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. na nabycie lokali mieszkaniowych stanowiących odrębne nieruchomości. Jednocześnie Wnioskodawczyni wskazuje, że do każdego z lokali mieszkalnych przynależy także miejsce postojowe – nieposiadające oddzielnej księgi wieczystej. Wobec powyższego, należy przyjąć, że lokale mieszkalne wraz z miejscami postojowymi stanowią jako całość lokale mieszkalne mieszczące się we wspomnianym wcześniej katalogu wydatków mieszkaniowych.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy celem zakupu pierwszego lokalu mieszkalnego na zakup którego zaciągnięty został w 2008 r. kredyt hipoteczny jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

• jednego gospodarstwa domowego albo
• więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2024 r. poz. 596 ze zm.)?”,

wskazali Państwo, że w ocenie Wnioskodawczyni, celem zakupu pierwszego lokalu mieszkalnego było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego, tworzonego przez: Wnioskodawczynię, drugiego Kredytobiorcę oraz Ich dzieci. Mając jednak na uwadze fakt, iż metraż mieszkania był za mały, a jednocześnie nie było dostępnych większych mieszkań w lokalizacji i zasięgu finansowym Wnioskodawczyni i drugiego Kredytobiorcy, potrzeby te zostały zaspokojone dopiero poprzez zakup drugiego lokalu mieszkalnego i połączenia obu lokali w jedną nieruchomość. W ocenie Wnioskodawczyni, cały kredyt był zaciągnięty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego (pomimo tego, iż doszło do nabycia dwóch lokali mieszkalnych, lokale te w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych zostały faktycznie połączone w jedno mieszkanie).

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy celem zakupu drugiego lokalu mieszkalnego na zakup którego zaciągnięty został w 2008 r. kredyt hipoteczny jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

• jednego gospodarstwa domowego albo
• więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2024 r. poz. 596 ze zm.)?”,

wskazali Państwo, że w ocenie Wnioskodawczyni, celem zakupu drugiego lokalu mieszkalnego było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego, tworzonego przez: Wnioskodawczynię, drugiego Kredytobiorcę oraz Ich dzieci. Mając na uwadze fakt, iż metraż pierwszego lokalu mieszkalnego był za mały, a jednocześnie nie było dostępnych większych mieszkań w lokalizacji i zasięgu finansowym Wnioskodawczyni i drugiego Kredytobiorcy, potrzeby te zostały zaspokojone dopiero poprzez zakup drugiego lokalu mieszkalnego i połączenia obu lokali w jedną nieruchomość. W ocenie Wnioskodawczyni, cały kredyt był zaciągnięty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego (pomimo tego, iż doszło do nabycia dwóch lokali mieszkalnych, lokale te w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych zostały faktycznie połączone w jedno mieszkanie).

Planowo, do zawarcia ugody z bankiem dojdzie w 2025 r., a stronami ugody będą: Wnioskodawczyni, drugi Kredytobiorca oraz Bank, który udzielił kredytu hipotecznego.

W ramach ugody, poza umorzeniem części wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego oraz wypłaty konkretnej kwoty, nie nastąpi „przewalutowanie” kredytu hipotecznego.

W dacie zawarcia ugody z bankiem lokale mieszkalne będą posiadały odrębne księgi wieczyste.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „wobec wskazania w opisie sprawy, że bank „zwalnia Wnioskodawczynię i Zainteresowanego z długu (umarza zadłużenie Wnioskodawczyni i Zainteresowanego z tytułu kredytu) w zakresie pozostałego do spłaty salda kredytu, tj. wszelkich wierzytelności Banku wynikających z Umowy Kredytu z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty oraz odsetek umownych lub karnych lub innych kosztów, na które składają się:

a)zadłużenie z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty wraz z odsetkami umownymi lub karnymi lub innymi kosztami, o którym mowa w § 1 ust. 7.

b)a także dalsze zadłużenie z tytułu odsetek umownych lub odsetek karnych lub innych kosztów naliczonych od dnia wskazanego w § 1 ust. 7 do dnia zapłaty na rzecz Zainteresowanych przez Bank kwoty 270 000 PLN”

-proszę wskazać, na jakie „inne koszty” składać się będzie kwota umorzenia w zakresie pozostałego do spłaty salda kredytu?”, wskazali Państwo, że pod pojęciem innych kosztów rozumieć należy wszystkie ewentualne koszty, które Wnioskodawczyni oraz drugi Kredytobiorca ponoszą w związku z umową, z wyłączeniem odsetek, np. opłaty za rozpatrzenie wniosku, opłaty za obsługę rachunku bankowego. Wnioskodawczyni wskazuje przy tym, iż jest to standardowy zapis umowny w ugodach proponowanych przez bank, a w przypadku Wnioskodawczyni oraz drugiego Kredytobiorcy żadna kwota umorzenia nie będzie związana z innymi kosztami.

Wnioskodawczyni nigdy nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 102).

Drugi Kredytobiorca nigdy nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 102).

Na pytanie Organu o treści cyt.: „W odniesieniu do kwoty, którą bank zobowiązał się Pani i drugiemu kredytobiorcy wypłacić, proszę wskazać:

a)Z jakiego tytułu (tytułów) zostanie Pani i drugiemu kredytobiorcy wypłacona przez bank konkretna kwota pieniężna?”, wskazali Państwo, że kwota ta stanowić będzie częściowy zwrot rat kapitałowo-odsetkowych, które Wnioskodawczyni wraz z drugim Kredytobiorcą zapłacili na rzecz Banku w związku z Umową Kredytową. Postanowienia ugody w zakresie zwrotu tej kwoty wynikają z faktu, iż w przypadku uznania, że w związku z klauzulami abuzywnymi zastosowanymi przez Bank, Umowa Kredytu jest nieważna, Wnioskodawczyni oraz drugi z Kredytobiorców dokonali już spłaty całego otrzymanego kapitału, a ponadto znacznie go nadpłacili;

b)„Czy kwota, którą bank zobowiązał się Pani i drugiemu kredytobiorcy wypłacić będzie stanowiła kwotę nadwyżki (nadpłaty) powstałej w wyniku zmiany waluty z franka szwajcarskiego na polski złoty (przewalutowania) i czy z zawartej ugody z bankiem będzie wynikało, że bank zwróci Pani i drugiemu kredytobiorcy określoną kwotę pieniężną tytułem nadpłaty (nadwyżki)? Czy w wyniku przewalutowania powstanie nadpłata wpłaconych przez Panią i drugiego kredytobiorcę środków pieniężnych w ramach spłat kapitałowo-odsetkowych, które bank zobowiąże się Pani i drugiemu kredytobiorcy zwrócić?”, wskazali Państwo, że w związku z zawartą ugodą formalnie nie dojdzie do przewalutowania kredytu. Saldo zadłużenia Wnioskodawczyni oraz drugiego Kredytobiorcy na dzień poprzedzający dzień zawarcia ugody w dalszym ciągu wyrażone zostanie w walucie CHF. Niemniej jednak cała konstrukcja ugody docelowo zmierza do odzwierciedlenia sytuacji, w której Umowa Kredytu zostałaby unieważniona i Strony byłyby zobowiązane do tego, aby zwrócić sobie wzajemnie wszystko to, co otrzymały na skutek zawarcia i realizacji Umowy Kredytowej. W związku z powyższym, zważywszy na to, że łącznie wszystkie zapłacone przez Wnioskodawczynię i drugiego Kredytobiorcę kwoty (w walucie PLN/przeliczone na CHF) na rzecz Banku przewyższają kwotę kapitału wypłaconego przez Bank na rzecz Wnioskodawczyni i drugiego Kredytobiorcy (w walucie CHF/przeliczone na PLN), Strony uznają, że Wnioskodawczyni i drugi Kredytobiorca nie są już zobowiązani do spłaty kredytu, a ponadto Bank dokona na rzecz Wnioskodawczyni i drugiego Kredytobiorcy częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych, które Wnioskodawczyni wraz z drugim Kredytobiorcą zapłacili na rzecz Banku w związku z Umową Kredytową, ponad kwotę udzielonego kredytu. Na skutek zawartej ugody Wnioskodawczyni i drugi Kredytobiorca nie otrzymają nic, ponad kwoty uiszczane przez Nich tytułem spłaty kredytu mieszkaniowego.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy poza wypłatą na rzecz Pani i drugiego kredytobiorcy kwoty nadpłaty (nadwyżki), w skład kwoty, którą bank zobowiąże się wypłacić na rzecz Pani i drugiego kredytobiorcy będzie wchodziła jeszcze inna kwota (z jakiego tytułu), a jeżeli tak, to:

• Czy ugoda z bankiem będzie wyodrębniała kwotę inną niż nadpłata jako odrębne świadczenie banku na rzecz Pani i drugiego kredytobiorcy (czyli świadczenie inne niż np. zwrot nadpłaconego kredytu i odsetek)? – jeśli tak, czy ugoda będzie określała charakter przedmiotowego świadczenia (jeśli tak, w jaki sposób)?
• Czy inna kwota niż nadpłata, którą bank zobowiąże się Pani i drugiemu kredytobiorcy wypłacić będzie stanowiła zwrot uiszczonych przez Panią i drugiego kredytobiorcy kwot tytułem spłaty zadłużenia na rzecz banku, zawartych w ratach kredytu?
• Czy z zawartej ugody z bankiem będzie wynikać, że ww. kwota inna niż kwota nadpłaty, którą bank zobowiąże się Pani i drugiemu kredytobiorcy wypłacić będzie zwrotem na rzecz Pani i drugiego kredytobiorcy środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania kredytu mieszkaniowego, Pani i drugi kredytobiorca przekazali na rzecz banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania?
• Czy ww. kwota inna niż kwota nadpłaty, którą bank zobowiąże się Pani i drugiemu kredytobiorcy wypłacić będzie stanowić przysporzenie ponad kwoty uiszczane przez Panią i drugiego kredytobiorcy tytułem spłaty kredytu mieszkaniowego?
• Na jakiej podstawie (w oparciu o jakie wartości lub wskaźniki) zostanie w ugodzie ustalona ww. kwota inna niż kwota nadpłaty?
• Czy ww. kwota została już wypłacona przez bank Pani i drugiemu kredytobiorcy, a jeżeli tak, to kiedy?”,

wskazali Państwo, że poza wypłatą na rzecz Wnioskodawczyni i drugiego Kredytobiorcy kwoty nadpłaty (nadwyżki), w skład kwoty, którą Bank zobowiąże się wypłacić na rzecz Wnioskodawczyni i drugiego Kredytobiorcy nie będzie wchodziła żadna inna kwota ponad kwotę 270 000 PLN tytułem częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych.

Pytania

1)Czy kwota wynikająca ze zwolnienia Wnioskodawczyni i Zainteresowanego z długu pozostałego do spłaty na rzecz Banku na podstawie zawartej ugody sądowej (kwota umorzenia), będzie stanowiła dla Wnioskodawczyni i Zainteresowanego przychód, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i czy powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

2)W przypadku uznania przez Organ podatkowy, że na skutek zawarcia ugody i umorzenia części kapitału po stronie Wnioskodawczyni i Zainteresowanego powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czy Wnioskodawczyni i Zainteresowany będą uprawnieni do skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe wraz ze zmianą wynikającą z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r.?

3)Czy kwota 270 000 PLN zwrócona przez Bank tytułem częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych, będzie stanowiła dla Wnioskodawczyni i Zainteresowanego przychód, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i czy powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie

Ad 1.

Wskazana w treści ugody kwota wynikająca ze zwolnienia Wnioskodawczyni i Zainteresowanego z długu pozostałego do spłaty na rzecz Banku na podstawie zawartej ugody sądowej (kwota umorzenia), nie będzie stanowiła dla Wnioskodawczyni i Zainteresowanego przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym nie będzie podlegać opodatkowaniu tym podatkiem.

Ad 2.

W przypadku uznania przez Organ podatkowy, że na skutek zawarcia ugody i umorzenia części kapitału po stronie Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanego powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawczyni i Zainteresowany będą uprawnieni do skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe wraz ze zmianą wynikającą z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r.

Ad 3.

Wskazana w treści ugody kwota 270 000 PLN zwrócona przez Bank tytułem częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych, nie będzie stanowiła dla Wnioskodawczyni i Zainteresowanego przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym nie będzie podlegać opodatkowaniu tym podatkiem.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawców

I. Uzasadnienie stanowiska wskazanego w pkt 1 oraz w pkt 3 wniosku.

Zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych określają przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 tej ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznymi lub ważnym interesem podatników).

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do tego przepisu, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika  – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów są także inne źródła.

Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (dalej jako: ustawa prawo bankowe).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany nie kwestionują tego stanowiska, pragną jednak wskazać, że w niniejszym stanie faktycznym, rzeczywistym skutkiem zawarcia ugody będzie doprowadzenie do takiego stanu, jaki by istniał w sytuacji, gdyby do zawarcia umowy w ogóle nie doszło lub gdyby Umowa Kredytu została unieważniona przez sąd. Z uwagi na to, pomimo formalnego użycia w treści ugody sformułowań typu „zwolnienie z długu” czy „umorzenie postępowania”, w rzeczywistości nie mamy do czynienia z żadnym przysporzeniem ze strony Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanego.

Kwota wynikająca z ugody stanowić będzie co do zasady różnicę pomiędzy wpłatami dokonanymi przez Wnioskodawczynię i Zainteresowanego a wysokością otrzymanego kapitału. Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany nie uzyskają więc nic więcej, poza tym, co wpłacili na rzecz Banku.

Potwierdzenie powyższego stanowi także fakt, iż nie można mówić o umorzeniu długu, gdy dług ten nie istnieje z uwagi na to, że umowa, z której miałby on wynikać jest nieważna. Dodatkowo, Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany jeszcze raz pragną podkreślić, że celem zawarcia ugody do wzajemnych rozliczeń pomiędzy Stronami umowy jest doprowadzenie do takiego stanu, jaki by istniał w sytuacji, gdyby do zawarcia umowy w ogóle nie doszło lub gdyby Umowa Kredytu została unieważniona przez sąd.

Zgodnie natomiast z art. 199a Ordynacji podatkowej, organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności.

W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanego, w związku z zawarciem ugody z Bankiem, nie uzyskają Oni przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie spowoduje to po Ich stronie obowiązku zapłaty podatku dochodowego.

Stanowisko Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanego w zakresie braku powstania przysporzenia majątkowego z tytułu otrzymanego zwrotu potwierdzają również m.in. następujące interpretacje indywidualne:

• z 25 listopada 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.764.2024.1.KF;
• z 21 października 2024 r., nr 0115-KDIT1.4011.495.2024.2.DB;
• z 29 lipca 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.514.2024.2.DJ;
• z 17 lipca 2024 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.394.2024.2.DA;
• z 23 kwietnia 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.207.2024.1.MKA.

II. Uzasadnienie stanowiska wskazanego w pkt 2 wniosku.

Jedynie z daleko idącej ostrożności w sytuacji, gdyby Organ podatkowy uznał, że na skutek zawarcia ugody z Bankiem po stronie Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanego powstanie jakikolwiek przychód podlegający opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany stoją na stanowisku, że będą uprawnieni do skorzystania w tym zakresie z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów.

Uzasadniając swoje stanowisko, Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany wskazują, że zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów:

1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Z kolei § 4 rozporządzenia Ministra Finansów stanowi, że zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Finansów, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębna nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

– położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Reasumując, zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1)kredyt był zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej;

2)kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3)kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4)kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany spełniają wszystkie warunki wskazane powyżej, z uwagi na to, że:

1)kredyt był zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej (pomimo tego, iż doszło do nabycia dwóch lokali mieszkalnych, lokale te w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych zostały faktycznie połączone w jedno mieszkanie);

2)kredyt był udzielony przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw przed 15 stycznia 2015 r. (Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany zawarli Umowę Kredytu 1 lipca 2008 r.);

3)kredyt został zabezpieczony hipotecznie;

4)zarówno Wnioskodawczyni, jak i Zainteresowany, nie korzystali dotychczas z zaniechania poboru podatku.

Uzasadniając stanowisko wskazane w pkt 1 powyżej, tj. że w niniejszym stanie faktycznym kredyt był zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, Wnioskodawczyni oraz Zainteresowany pragną wskazać, że § 1 ust. 5 rozporządzenia Ministra Finansów definiuje pojęcie inwestycji mieszkaniowej jako zmierzającej do „zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych”. Określa ją zatem poprzez wskazanie celu inwestycji. Mając na względzie wskazaną regulację, inwestycję mieszkaniową należy – zdaniem Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanego – rozumieć szeroko, jako obejmującą wszelkie działania służące zapewnieniu lokum. Należy mieć także na względzie powód wydania rozporządzenia Ministra Finansów, jakim była pomoc osobom, które zaciągnęły kredyty denominowane w walutach obcych lub do nich indeksowane (polepszenie sytuacji kredytobiorców) oraz liczne wyroki sądów uznających wadliwość prawną tego typu kredytów. Z tego względu kredyt zaciągnięty przez Wnioskodawczynię oraz Zainteresowanego w 2008 r. należy uznać za mieszkaniowy, bowiem zaciągnięty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych rodziny, stanowiącej jedno gospodarstwo domowe, poprzez realizację jednej inwestycji mieszkaniowej w postaci nabycia lokali mieszkalnych połączonych w jedno mieszkanie. Zgodnie ze stanem faktycznym, w tym bowiem celu cały przedmiotowy kredyt został w 2008 r. zaciągnięty.

W ocenie Wnioskodawczyni oraz Zainteresowanego, brak jest logicznej i spójnej argumentacji, która uzasadniałaby stanowisko, że w świetle brzmienia i celu § 1 ust. 5 pkt 1 rozporządzenia, nabycie dwóch lokali mieszkalnych oraz połączenie ich w jedno mieszkanie w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, nie mogłoby służyć realizacji jednej inwestycji mieszkaniowej rodziny Wnioskodawczyni i Zainteresowanego – zwłaszcza jeśli jeden lokal mieszkalny (z uwagi na jego powierzchnię) celu takiego nie spełniał. Taka interpretacja przepisów rozporządzenia Ministra Finansów stanowiłaby także o nierównym traktowaniu podatników. Finalnie bowiem, na skutek połączenia dwóch odrębnych lokali, sytuacja mieszkaniowa Wnioskodawczyni i Zainteresowanego jest bowiem taka sama jak innych podatników, którzy od razu nabyli jeden większy lokal mieszkalny.

Podsumowując, z uwagi na przeznaczenie przez Wnioskodawczynię oraz Zainteresowanego całości środków pieniężnych uzyskanych z Umowy Kredytu na zakup dwóch lokali mieszkalnych, a następnie połączenie tych lokali w jedną nieruchomość w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych Wnioskodawczyni i Zainteresowanego, uznać należy, że zostały spełnione warunki do zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika  – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane  w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Skutki podatkowe zwrotu przez bank należności stanowiących częściowy zwrot rat kapitałowo-odsetkowych, które Państwo zapłacili na rzecz banku w związku z umową kredytową

Jak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r.  poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Wobec powyższego, skoro jak Państwo wskazali we wniosku i jego uzupełnieniu – kwota, którą bank zobowiązał się Państwu wypłacić będzie stanowić częściowy zwrot rat kapitałowo-odsetkowych, które Państwo zapłacili na rzecz banku w związku z umową kredytową oraz na skutek zawartej ugody nie otrzymają Państwo nic ponad kwoty uiszczane przez Państwa tytułem spłaty kredytu mieszkaniowego, to stwierdzam, że zwrot ten nie będzie stanowił dla Państwa przychodu.

Czynność ta nie spowoduje uzyskania przez Państwa przysporzenia majątkowego, wzrostu Państwa majątku. Otrzymana przez Państwa kwota będzie stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacili Państwo wcześniej do banku.

Pieniądze te nie będą Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9  w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym, nie będą Państwo mieli obowiązku rozliczenia tych środków pieniężnych dla celów podatkowych.

Zatem, w tej części Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Umorzenie wierzytelności

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Instytucja zwolnienia z długu uregulowana została w art. 508 ustawy Kodeks cywilny:

Istota zwolnienia z długu sprowadza się do tego, że skoro wierzytelność jest prawem wierzyciela, nie ma przeszkód, aby wierzyciel zrzekł się tego prawa, tj. by umorzył zobowiązanie bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Zwolnienie z długu należy do czynności prawnych rozporządzających, bowiem skutkuje ono wygaśnięciem zobowiązania. Samo zrzeczenie się wierzyciela aktem jednostronnym nie wystarcza do zwolnienia z długu.

Dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, zawartego układu, czy też poprzez oświadczenie, umowę). Wierzytelność będzie umorzona wówczas, gdy wierzyciel uzyska wiadomość od dłużnika, że przyjął on (dłużnik) zwolnienie z długu.

Konsekwencją rozporządzeniowego charakteru umowy o zwolnienie jest przysporzenie po stronie dłużnika, które następuje przez zmniejszenie pasywów jego majątku. Skoro zatem dłużnik godzi się na zawarcie zwolnienia z długu to osiąga on przychód, bowiem uzyskuje on przysporzenie.

Wobec tego na skuteczne zwolnienie z długu, w myśl art. 508 Kodeksu cywilnego, składają się dwa elementy:

1)oświadczenie woli wierzyciela o umorzeniu zobowiązania,

2)akceptacja tego oświadczenia przez dłużnika.

Przy czym wskazuje się, że zwolnienie z długu może odnosić się do wierzytelności istniejących. Dopuszczalne jest także zwolnienie z długu przyszłego.

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2633/10, w którym Sąd wskazał, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.

Jak przedstawili Państwo w opisie sprawy, bank wystąpił z propozycją ugody, w której oświadczy, że z dniem zapłaty na rzecz Państwa kwoty 270 000 zł zwalnia Państwa z długu (umarza Państwa zadłużenie z tytułu kredytu) w zakresie pozostałego do spłaty salda kredytu, tj. wszelkich wierzytelności banku wynikających z umowy kredytu z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty oraz odsetek umownych lub karnych lub innych kosztów, na które składają się:

a)zadłużenie z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty wraz z odsetkami umownymi lub karnymi lub innymi kosztami, o którym mowa w § 1 ust. 7;

b)a także dalsze zadłużenie z tytułu odsetek umownych lub odsetek karnych lub innych kosztów naliczonych od dnia wskazanego w § 1 ust. 7 do dnia zapłaty na rzecz Państwa przez bank kwoty 270 000 PLN.

Państwo oświadczą, że przyjmują opisane powyżej zwolnienie z długu w zakresie pozostałego do spłaty salda kredytu (umorzenie Państwa zadłużenia z tytułu kredytu).

Skoro zatem, w wyniku ugody z bankiem nastąpi zwolnienie Państwa z długu (umorzenie Państwa zadłużenie z tytułu kredytu), tj. wszelkich wierzytelności banku wynikających z umowy kredytu z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty oraz odsetek umownych lub karnych lub innych kosztów i Państwo to zwolnienie z długu przyjmą, to wskutek zmniejszenia Państwa zobowiązań wobec banku (umorzenia zadłużenia w zakresie pozostałego do spłaty salda kredytu), po Państwa stronie nastąpi przysporzenie majątkowe.

Przy czym, przedstawiając własne stanowisko w sprawie powołali się Państwo na art. 199a ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111), który stanowi, że:

W odniesieniu do wskazanego przez Państwa przepisu prawa wskazuję, że organy podatkowe nie mają prawa ingerować w treść zawieranych ugód i przyjęte w nich ustalenia, chyba że postanowienia ugód naruszają przepisy podatkowe, a to może być stwierdzone jedynie w trakcie przeprowadzonego przez organ pierwszej instancji postępowania podatkowego. Zgodnie bowiem z art. 199a § 1 i 2 ustawy Ordynacja podatkowa, organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności, a jeżeli pod pozorem dokonania czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej.

Natomiast organ uprawniony do wydania interpretacji indywidualnej nie ma prawnej możliwości ingerencji w treść tych ugód. Z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa wynika bowiem, iż powołany art. 199a ww. ustawy nie ma zastosowania w postępowaniu w przedmiocie wydawania interpretacji indywidualnej.

Zatem, Organ uprawniony do wydania interpretacji indywidualnej nie jest właściwy do ustalenia czy w rzeczywistości nie dojdzie do zwolnienia Państwa z długu, a jedynie do wzajemnych rozliczeń pomiędzy Stronami umowy kredytu, w taki sam sposób jaki miałoby to miejsce, gdyby do zawarcia umowy nie doszło lub gdyby sąd uznał, że umowa kredytu jest nieważna – lecz jest właściwy do oceny skutków tej ugody na gruncie prawa podatkowego, tj. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym stwierdzam, że wartość umorzonych Państwu kwot wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (kwoty kapitału i odsetek), na podstawie ugody z bankiem, którą zawrą Państwo w 2025 r., będzie stanowić przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa  w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Zatem, w tej części Państwa stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Zaniechanie poboru podatku

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 102 ze zm.):

Z kolei § 3 ww. rozporządzenia zmieniony rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. z 2024 r. poz. 1912), które weszło w życie 24 grudnia 2024 r. stanowi, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia zmieniony ww. rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. stanowi, że:

W myśl natomiast § 4a ww. rozporządzenia dodanego rozporządzeniem zmieniającym z dnia 20 grudnia 2024 r.:

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Wobec powyższego, zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Kwota ww. wierzytelności może przy tym obejmować kapitał, odsetki, a także prowizje oraz poniesione opłaty niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Państwa skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że w 2008 r. postanowili Państwo zakupić docelowe mieszkanie dla swojej rodziny. Wobec braku dostępności większych mieszkań – w Państwa lokalizacji i zasięgu finansowym, zdecydowali się Państwo na zakup dwóch przylegających do siebie mieszkań o powierzchni około 65 m² każde, celem połączenia ich w jeden duży lokal mieszkalny.

W tym celu, 1 lipca 2008 r. zawarli Państwo umowę kredytu hipotecznego na zakup nieruchomości mieszkalnych, o których mowa powyżej. W treści umowy kredytowej jako cel kredytu wskazano zakup nieruchomości na rynku pierwotnym oraz pokrycie kosztów transakcji. Do zawarcia umowy przenoszącej na Państwa własność lokali mieszkalnych doszło (…) 2008 r. W dacie zawarcia umowy przenoszącej własność lokali mieszkalnych każdy z lokali mieszkalnych posiadał odrębną księgę wieczystą, odrębny adres – tj. odrębne oznaczenie numeracyjne oraz osobne wejście. Cena sprzedaży lokali mieszkalnych została w umowie przenoszącej własność tych lokali mieszkalnych określona odrębnie dla każdego z nich. Do każdego z lokali mieszkalnych przynależy także miejsce postojowe nieposiadające oddzielnej księgi wieczystej. Celem zakupu pierwszego lokalu mieszkalnego było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego, tworzonego przez Państwa oraz Państwa dzieci. Celem zakupu drugiego lokalu mieszkalnego było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego, tworzonego przez Państwa oraz Państwa dzieci.

W tym miejscu wyjaśnić należy, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiują pojęcia lokalu mieszkalnego, zatem dla zdefiniowania tego pojęcia należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1048).

Stosownie do art. 2 ust. 2 ww. ustawy:

Ponadto, zgodnie z art. 2 ust. 4 ww. ustawy:

Z powyższego wynika, że do lokalu mieszkalnego mogą przynależeć inne pomieszczenia.

W sytuacji, gdy pomieszczenia typu miejsce postojowe, garaż czy np. komórka lokatorska są ściśle powiązane z lokalem mieszkalnym i nie stanowią odrębnej nieruchomości nabytej odrębnym aktem notarialnym, wówczas można przyjąć, że jako całość stanowią lokal mieszkalny mieszczący się w katalogu wydatków, o którym mowa w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe wynika, że w przypadku kredytu mieszkaniowego, kredyt powinien zostać zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

Przy czym, przez jedną inwestycję mieszkaniową, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych: jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast, przez jedno gospodarstwo domowe, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

Zatem, z ww. rozporządzenia wynika wprost, że aby kwota umorzona osobom fizycznym wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie tego rozporządzenia, kredyt hipoteczny powinien zostać zaciągnięty na jedną inwestycję mieszkaniową  – tj. w przedmiotowej sprawie powinien dotyczyć albo jednego lokalu mieszkalnego albo drugiego lokalu mieszkalnego.

Natomiast, w przedmiotowej sprawie, jeżeli kredyt hipoteczny został zaciągnięty na zakup dwóch nieruchomości mieszkalnych (dwóch lokali mieszkalnych) i wynika to z umowy kredytowej oraz umowa przenosząca własność również dotyczyła dwóch lokali mieszkalnych, dla których prowadzone były odrębne księgi wieczyste i wyszczególniała dwie odrębne kwoty jako ceny sprzedaży lokali mieszkalnych, to stwierdzam, że w Państwa przypadku kredyt mieszkaniowy dotyczył dwóch różnych inwestycji mieszkaniowych – dwóch lokali mieszkalnych.

Nie nabyli bowiem Państwo w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych swojego gospodarstwa domowego jednego lokalu mieszkalnego albo jednego budynku mieszkalnego jednorodzinnego, lecz dwa lokale mieszkalne posiadające odrębne księgi wieczyste, odrębne adresy i osobne wejścia.

Powyższego nie zmienia fakt, że po odbiorze mieszkań będących w stanie deweloperskim (dla których nadal prowadzone są dwie oddzielne księgi wieczyste), wykonaliście Państwo niezbędne prace budowlane, mające na celu połączenie nieruchomości w jeden docelowy lokal i wprowadziliście się Państwo do tak wykończonego lokalu, gdzie zaspakajane są potrzeby mieszkaniowe Pani i Pani dzieci, bowiem przedmiotem kredytowania był zakup dwóch nieruchomości (dwóch lokali mieszkalnych). Kredytem sfinansowano więc dwie inwestycje mieszkaniowe służące zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego.

Reasumując, stwierdzam, że kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r., która zostanie Państwu umorzona przez bank w 2025 r. (kwota kapitału i odsetek), będzie stanowić dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro kredyt zaciągnięty w 2008 r. dotyczył dwóch różnych inwestycji mieszkaniowych, tj. dwóch lokali mieszkalnych, zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe nie znajdzie zastosowania do przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu tego kredytu.

W konsekwencji, od przychodu, który uzyskacie Państwo w 2025 r. w związku z umorzeniem kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (kwoty kapitału i odsetek), będziecie Państwo zobowiązani – każdy z osobna – do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zatem, w tej części Państwa stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych przez Państwa we własnym stanowisku interpretacji indywidualnych wskazuję, że dotyczą one konkretnych, indywidualnych spraw podatników, osadzonych w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące, zatem nie mogą przesądzać o niniejszym rozstrzygnięciu. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Niemniej jednak, powołane przez Państwa interpretacje indywidualne nr: 0112-KDIL2-1.4011.764.2024.1.KF, 0115-KDIT1.4011.495.2024.2.DB, 0112-KDIL2-1.4011.514.2024.2.DJ, 0112-KDIL2-1.4011.207.2024.1.MKA, potwierdzają stanowisko Organu zawarte w niniejszym rozstrzygnięciu w zakresie braku powstania przychodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w odniesieniu do kwoty, którą bank zobowiązał się Państwu wypłacić, natomiast powołana przez Państwa interpretacja nr 0113-KDIPT2-2.4011.394.2024.2.DA dotyczy wnioskodawcy posiadającego nieograniczony obowiązek podatkowy i rezydencję podatkową w Niemczech  – a zatem odmiennego zdarzenia przyszłego od zdarzenia przyszłego będącego przedmiotem niniejszego rozstrzygnięcia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowaną, która jest stroną postępowania

Pani (…) (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną  (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.