
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
31 grudnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem złożonym 18 lutego 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu 3 lipca 2007 r. Wnioskodawczyni z drugim kredytobiorcą zawarła z … umowę o kredyt mieszkaniowy nr …, zgodnie z którą Bank udzielił im (dalej: Kredytobiorcom) kredytu hipotecznego denominowanego kursem franka szwajcarskiego. Na podstawie zawartej Umowy Bank zobowiązał się do przekazania określonej kwoty, celem sfinansowania kosztów budowy domu jednorodzinnego na działce stanowiącej własność Kredytobiorców. Zawarta Umowa wskazywała, że kredyt był denominowany, udzielony w złotych, w kwocie stanowiącej równowartość 115 517,47 CHF. Kredyt został wypłacony w złotówkach w trzech transzach w łącznej kwocie 245 982,56 zł. Sposobem zabezpieczenia spłaty kredytu była hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 375 000 zł, ustanowiona na rzecz Banku na nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny. Kolejnymi sposobami zabezpieczenia kredytu były cesje na rzecz Banku praw umowy ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych, potwierdzona przez ubezpieczyciela. Okres kredytowania wynosił od 3 lipca 2007 r. do 5 czerwca 2037 r., zaś ilość rat kapitałowo-odsetkowych ustalona została na 342.
W związku z tym, że Umowa z Bankiem zawierała niedozwolone klauzule przeliczeniowe, Kredytobiorcy wystąpili przeciwko Bankowi z pozwem o ustalenie nieważności Umowy i zapłatę wszystkich uiszczonych rat kredytu hipotecznego. W związku z wydłużającym się czasem trwania postępowania, w dniu 20 listopada 2023 r. Kredytobiorcy wystąpili z wnioskiem o zabezpieczenie roszczenia i wstrzymanie obowiązku dokonywania spłat rat kredytu w wysokości i terminach określonych umową kredytu. Sąd …. w ….II Wydział ……… oddalił przedmiotowy wniosek. Po odwołaniu się do Sądu wyższej instancji, Sąd … w … I Wydział …….., udzielił zabezpieczenia roszczeniu, poprzez wstrzymanie począwszy od dnia 23 lutego 2024 r. do dnia uprawomocnienia się orzeczenia, obowiązku dokonywania spłaty rat kredytu.
Do dnia 23 lutego 2024 r. Kredytobiorcy spłacili na rzecz Banku kwotę 269 876,22 zł. W toku ww. postępowania, w dniu 29 października 2024 r. zawarli z Bankiem ugodę sądową (dalej: Ugoda). W księgach rachunkowych Banku na dzień 29 października 2024 r. wysokość zadłużenia Kredytobiorców z tytułu Umowy wynosiła 57 422,20 CHF:
- kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): 56 398,35 CHF;
- odsetki skapitalizowane: 0,00 CHF;
- odsetki zapadłe niespłacone: 951,18 CHF;
- odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 CHF;
- odsetki zawieszone: 0,00 CHF;
- odsetki bieżące: 72,67 CHF,
co oznaczało, że zgodnie z treścią Ugody po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień zawarcia Ugody - 4,6359, zadłużenie Kredytobiorców na dzień zawarcia Ugody wynosiło 266 206,58 zł:
- kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): 261 457,11 zł;
- odsetki skapitalizowane: 0,00 zł;
- odsetki zapadłe niespłacone: 4 409,58 zł;
- odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 zł;
- odsetki zawieszone: 0,00 zł;
- odsetki bieżące: 336,89 zł.
W drodze Ugody Strony dokonały zmiany waluty zadłużenia określonej w Umowie na walutę polską, na zasadach określonych w Ugodzie. Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjęły, że kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy stanowił kredyt Złotowy, udzielony na warunkach opisanych w postanowieniach Ugody z zachowaniem: pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy, tj. okresu kredytowania - 356 miesięcy, licząc od daty zawarcia Umowy oraz formy spłaty kredytu w ratach annuitetowych; poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.
Warunki udzielenia kredytu Złotowego zostały określone w sposób następujący:
- kwota kredytu (kapitał) stanowiła sumę kwot wypłaconych tytułem kredytu i wynosiła 245 9822,56 PLN;
- jeśli jakakolwiek część wypłaty nastąpiła w CHF, Bank przeliczył ją na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia wypłaty;
- oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego … i marży w wysokości 1,21%;
- w dniu wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu oprocentowanie wynosiło 6,28%, zaś wartość wskaźnika referencyjnego …. z dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu wynosiła 5,07%;
- pierwszy okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego …… obowiązywał od dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy i mógł być krótszy niż kolejne okresy trzymiesięczne wyznaczane w dniu wymagalności raty kredytu i odsetek;
- kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania wskaźnika referencyjnego kończyły się w dniu poprzedzającym dzień, który datą odpowiada dniowi, w którym rozpoczął się poprzedni trzymiesięczny okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego, z uwzględnieniem zasad liczenia terminów oznaczonych w przewidzianych w przepisach Kodeksu cywilnego;
- wysokość marży, o której mowa w pkt 2), odpowiada wysokości marży kredytów mieszkaniowych ponad średnią wartość ……. dla miesiąca, w którym została zawarta Umowa.
Rozliczenie dotychczas spłaconych przez Kredytobiorców rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy na poczet kredytu w złotych, zgodnie z Ugodą, następowała w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy została zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie - rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejszała kapitał do spłaty kredytu, od którego naliczane były kolejne odsetki, a niedobór – zwiększał kapitał do spłaty, od którego naliczane były kolejne odsetki. Odsetki bieżące od ostatniej spłaty raty podlegały rozliczeniu do dnia zawarcia Ugody.
Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską Strony uzgodniły, że kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony w całości. Strony postanowiły, że Bank zwolnił Kredytobiorców z długu (umorzył zadłużenie Kredytobiorców) w kwocie 266 203,58 zł, stanowiącej kwotę zadłużenia wynikającą z przeliczenia zadłużenia w CHF na PLN, a Kredytobiorcy dokonane zwolnienie z długu przyjęli.
Na kwotę zwolnienia z długu składało się zadłużenie z następującego tytułu w poniższych wysokościach:
- kapitał: 261 457,11 zł;
- odsetki skapitalizowane: 0,00 zł;
- odsetki zapadłe niespłacone: 4 409,58 zł;
- odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 zł;
- odsetki zawieszone: 0,00 zł;
- odsetki bieżące: 336,89 zł.
Tym samym, Bank uznał kredyt za spłacony i wskazał, że nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Kredytobiorców w związku z Umową. Niezależnie od wyżej wymienionych postanowień, w celu skłonienia Kredytobiorców do polubownego i szybkiego zakończenia sporu, w trakcie procesu negocjowania warunków ugody, Bank zaoferował wypłatę na rzecz Kredytobiorców kwoty dodatkowej w wysokości 7 500 zł. Strony uzgodniły, że Bank wypłaci Kredytobiorcom dodatkową kwotę w wysokości 7 500 zł, w terminie 30 dni od daty podpisania Ugody. Bank kwotę tę przelał na rachunek bankowy Kredytobiorców. Kredytobiorcy w toku negocjacji wystąpili z wnioskiem do Banku o zmianę zapisów w zakresie traktowania wypłaty kwoty dodatkowej jako przychodu Kredytobiorców podlegającego opodatkowaniu. Z informacji jaką udzielił Kredytobiorcom Pełnomocnik Banku wynikało, że Bank … nie wystąpił i nie posiada opinii Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w zakresie kwalifikacji wypłacanych kwot dodatkowych, jaką posiadają i publikują na swoich stronach inne Banki, m.in. ….. Jednocześnie Pełnomocnik …. Banku … poinformował Kredytobiorców o możliwości wystąpienia do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o interpretację indywidualną.
W zawartej Ugodzie Bank w żaden sposób nie określił jednak charakteru przedmiotowego kwoty dodatkowej. Wskazał natomiast, że w związku z wypłatą kwoty dodatkowej po stronie Kredytobiorców powstaje przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego, tj. sporządzenie informacji PIT-11 (jako inny przychód z Ugody). Bank nie określił również w jaki sposób wyliczona została kwota 7 500 zł. W przekonaniu Kredytobiorców jest to część nienależnie pobranej przez Bank sumy spłat rat kapitałowo-odsetkowych z tytułu kredytu, który zawierał abuzywne zapisy, w związku z czym był nieważny od samego początku. Jest to próba zwrotu Kredytobiorcom niższej kwoty, niż wynikałoby to z rozstrzygnięcia sądowego sprawy.
Na skierowane zapytanie do Banku o charakter kwoty dodatkowej, Kredytobiorcy nie otrzymali na ten temat wyjaśnienia ani sposobu jej kalkulacji, a jedynie ponowną sugestię zapoznania się z indywidualnymi interpretacjami podatkowymi publikowanymi na oficjalnej stronie Krajowej Informacji Skarbowej wraz z wyjaśnieniem, że: „konkluzja tych interpretacji, w interesującym nas przedmiocie, sprowadza się do stwierdzenia, że kwota dodatkowa otrzymana od banku w wyniku zawartej ugody, o ile mieściła się w kwocie wpłacanej przez kredytobiorcę podczas spłaty kredytu hipotecznego, nie powoduje po jego stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji otrzymana kwota nie jest przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jej otrzymanie nie skutkuje po stronie kredytobiorcy obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.” Przywołane zostały również przykładowe najnowsze interpretacje o ID informacji: 619372; 618201; 619017; 618478; 618179; 618713.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni nadmienia, że suma kwot wypłaconych przez Bank tytułem kredytu wynosiła 245 982.56 PLN, a suma kwot spłaconych na rzecz Banku wynosi 269 876.22 PLN. Zwrot w wysokości 7 500 zł, jaki nastąpił w wyniku zawartego porozumienia z Bankiem (ugody sądowej z dnia 29 października 2024 r.), stanowi kwotę bezpodstawnego wzbogacenia się Banku, która w związku z nieważnością umowy kredytu została zwrócona na rzecz Kredytobiorców. Ugoda nie określa szczegółów, w jaki sposób skalkulowana została ta kwota, w treści ugody jest proste stwierdzenie o wypłacie kwoty 7 500 zł na rzecz Kredytobiorców.
Pytanie
Czy otrzymana od Banku w wyniku zawartej Ugody, dodatkowa kwota zwrotu w wysokości 7 500 zł, stanowi przychód i powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
Pani stanowisko w sprawie
W ocenie Wnioskodawczyni, spłaciła Ona do Banku kwotę wyższą niż od Banku otrzymała, więc trudno mówić o wzbogaceniu się. Wnioskodawczyni nie powinna ponosić negatywnych konsekwencji lakonicznych zapisów ugody, na które nie miała wpływu, gdyż to Bank proponuje zapisy i albo się je akceptuje i sprawa się kończy, albo nie i sprawa byłaby kontynuowana na drodze sądowej.
Zdaniem Wnioskodawczyni, kwota 7 500 zł jest dla Niej kwotą wolną od podatku, nie stanowi dla Wnioskodawczyni przychodu, nie wzbogaciła się od tej kwoty, nie jest to Jej zarobek, a jest to zwrot uiszczonych przez Wnioskodawczynię na rzecz Banku kwot i dlatego Wnioskodawczyni nie powinna płacić od tego podatku. Wnioskodawczyni nie jest doradcą podatkowym i liczy na pozytywną, zrozumiałą odpowiedź, która będzie dowodem na to, że prawo w Polsce jest dla ludzi, a nie ludzie dla prawa.
Kwota dodatkowa w wysokości 7 500 zł nie stanowi przychodu, albowiem kwota ta w istocie stanowi zapłatę przez Bank części świadczeń wpłaconych przez Kredytobiorców z własnych środków pieniężnych na poczet rat wynikających z harmonogramu spłat umowy kredytu. Biorąc zatem pod uwagę charakter czynności, wpłata przez Bank na rachunek bankowy Kredytobiorców środków pieniężnych, wynikających z przyjętego przez Strony w Ugodzie sposobu rozliczenia Umowy, nie powoduje powstania po ich stronie przysporzenia majątkowego – ani poprzez zwiększenie aktywów, ani poprzez zmniejszenie ich pasywów, gdyż są to środki pieniężne Kredytobiorców wpłacone uprzednio na poczet spornej umowy kredytu hipotecznego.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 uPIT, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Analizując dyspozycję ww. przepisów należy zwrócić uwagę, że pojęcie przychodu zostało zdefiniowane przez ustawodawcę jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego. Zatem są to świadczenia mające realną korzyść finansową. O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe. Ujmując to innymi słowy, za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Jeżeli więc mamy do czynienia z sytuacją, że suma dokonanych przez Kredytobiorców wpłat na rzecz Banku z tytułu umowy kredytu hipotecznego pomniejszona o kwotę dodatkową otrzymaną z Banku nie jest mniejsza niż kwota uzyskanego przez nich kapitału z tytułu umowy kredytu hipotecznego, to należy wskazać, że wypłata Kredytobiorcy przez Bank dodatkowej kwoty pieniężnej w ramach zawarcia ugody sądowej, nie będzie stanowić dla nich przychodu. Dostrzec należy pogląd prezentowany przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 16 października 2023 r., nr 0115-KDIT2.4011.437.2023.1.ŁS. Organ interpretacyjny wskazał, że „odnosząc się natomiast do skutków podatkowych wypłaty Pani przez Bank kwoty pieniężnej w ramach zawarcia ugody, na którą składać się będzie kwota wpłaconych przez Panią wcześniej własnych środków pieniężnych na poczet rat wynikających z harmonogramu umowy kredytu zawartej z Bankiem, stwierdzić należy, że wypłata ta nie spowoduje po Pani stronie powstania przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo. Tym samym z tego tytułu nie powstanie po Pani stronie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mający podlegać opodatkowaniu.”
Pogląd ten został potwierdzony również potwierdzony przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej m.in. w interpretacjach indywidualnych z 18 grudnia 2024 r. nr 0115-KDIT1.4011.695.2024.1.MK, z 16 grudnia 2024 r. nr 0115-KDIT1.4011.680.2024.1.MST, z 1 sierpnia 2024 r. nr 0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ, z 16 lutego 2024 r. nr 0114-KDIP3-2.4011.1078.2023.2.AC.
Konkludując, Kredytobiorcy otrzymują z powrotem swój kapitał, tj. zapłacone Bankowi kwoty. W sytuacji wypłaty kwoty dodatkowej, kwota ta nie stanowi przychodu, albowiem w istocie stanowi zapłatę przez Bank części świadczeń wpłaconych przez Kredytobiorców z własnych środków pieniężnych, na poczet rat wynikających z harmonogramu spłat umowy kredytu. Biorąc zatem pod uwagę charakter czynności, wpłata przez Bank na rachunek bankowy Kredytobiorcy środków pieniężnych, wynikających z przyjętego przez Strony w Ugodzie sposobu rozliczenia Umowy, nie powoduje powstania po ich stronie przysporzenia majątkowego – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie ich pasywów, gdyż są to środki pieniężne Kredytobiorców wpłacone uprzednio na poczet spornej umowy kredytu hipotecznego. Nie ma zatem podstaw, aby ww. kwotę uznać za przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 uPIT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
- dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
- dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:
Źródłami przychodów są:
1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
2) działalność wykonywana osobiście;
3) pozarolnicza działalność gospodarcza;
4) działy specjalne produkcji rolnej;
5) (uchylony)
6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej,
z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;
8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d) innych rzeczy,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie;
w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;
8a)działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;
8b)niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;
9) inne źródła.
Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Skutki podatkowe zwrotu przez bank należności stanowiącej zwrot uiszczonych kwot zadłużenia na rzecz banku
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Wobec powyższego, skoro jak Pani wskazała – w Pani przekonaniu wypłacona kwota dodatkowa 7 500 zł jest to część nienależnie pobranej przez Bank sumy spłat rat kapitałowo-odsetkowych z tytułu kredytu i jest to próba zwrotu Pani niższej kwoty, niż wynikałoby to z rozstrzygnięcia sądowego sprawy, to należy uznać, że wypłata tej kwoty nie stanowi dla Pani przychodu. Według Pani, zwrot w wysokości 7 500 zł, jaki nastąpił w wyniku zawartego porozumienia z Bankiem (ugody sądowej z dnia 29 października 2024 r.), stanowi kwotę bezpodstawnego wzbogacenia się Banku, która w związku z nieważnością umowy kredytu została zwrócona na Pani rzecz.
Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Panią przysporzenia majątkowego, wzrostu Pani majątku. Otrzymana przez Panią kwota stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłaciła Pani wcześniej do banku.
Pieniądze te nie są Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie, nie skutkuje po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Wydając interpretacje opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzę postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie zaistniałego stanu faktycznego.
Wyjaśnić również należy, że wydając interpretacje w trybie ww. przepisu nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.
Wskazać należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Natomiast „zainteresowanym” w rozumieniu art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, jest osoba, która występuje z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej i będąca wnioskodawcą. W związku z tym, niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani, nie wywołuje skutków prawnych dla drugiego kredytobiorcy.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ..., ul. ……., ……... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.