Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 stycznia 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 27 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 23 lutego 2025 r. (wpływ 25 lutego 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego (wynikający z wniosku, jak i jego uzupełnienia)

Otrzymała Pani z banku (…) na konto kwotę w wyniku podpisania porozumienia kompensacyjnego z wyroku Sądu o unieważnieniu umowy kredytu frankowego.

W uzupełnieniu wniosku doprecyzowała Pani, że przedmiotem Pani wniosku jest kwestia opodatkowania lub braku opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty jaką otrzymała Pani z banku w wyniku podpisania z bankiem porozumienia kompensacyjnego z wyroku Sądu o unieważnieniu umowy kredytu frankowego.

Pozew jaki złożyła Pani do Sądu był o unieważnienie umowy kredytowej we franku szwajcarskim.

Zgodnie z nieprawomocnym wyrokiem z (…) 2024 r. Sąd (…) umowę kredytu mieszkaniowego (…) z (…) 2007 r. zawartą między bankiem a Panią uznał za nieważną, a na Pani rzecz zostały zasądzone następujące kwoty:

·(…) PLN tytułem zwrotu świadczenia nienależnego;

·(…) PLN odsetki ustawowe za opóźnienie wyliczone na dzień (…) 2024 r.

·(…) PLN zwrot kosztów procesów (kwotę tę inkasował prawnik).

Między bankiem a Panią bezspornym jest, że przy założeniu nieważności Umowy, przysługują następujące wyrokiem wierzytelności:

·Bankowi wierzytelność - zwrot wypłaconego na podstawie umowy kapitału wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia (…) 2024 r.;

·Klientowi czyli Pani wierzytelność o zwrot pozostałych należności uiszczonych w wykonaniu Umowy nieobjętych wyrokiem w wysokości (…) PLN (raty, które nadal Pani wpłacała już po złożeniu pozwu).

Zgodnym zamiarem Pani z bankiem było rozliczenie się z wzajemnie przysługujących bezspornych wierzytelności wywodzonych z nieważności Umowy.

Mając pełną świadomość dobrowolnie zgodziła się Pani na wzajemne potrącenie wierzytelności w Porozumieniu.

Przy uwzględnieniu kwot zasądzonych wyrokiem przysługują Pani kwoty:

·(…) PLN - zwrot świadczenia nienależnego;

·(…) PLN - odsetki ustawowe za opóźnienie wyliczone na dzień (…) 2024 r.;

·(…) PLN - zwrot kosztów procesu (kwotę pobiera prawnik).

Razem (…) PLN.

Do banku musiała Pani oddać (…) PLN (kwota kredytu) plus odsetki (…) PLN. Dokonano potrącenia wierzytelności, czyli (…) PLN – (…) PLN = (…) PLN (…) PLN potrąciła od razu Kancelaria Prawna).

Kwota którą Pani otrzymała na konto to (…) PLN.

Rozliczenie dokonane zostało Porozumieniem. Strony będą uznawać za w całości wykonujące wyrok i w całości zaspokajające roszczenia zasądzone w wyroku.

Porozumienie kompensacyjne zostało podpisane w dniu (…) 2024 r.

Prosi Pani o interpretację Pani sprawy.

Pytania (wynikające z wniosku i jego uzupełnienia)

Z całokształtu złożonego wniosku wynika, że Pani wątpliwość budzi kwestia opodatkowania lub braku opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty jaką otrzymała Pani z banku w wyniku podpisania z bankiem porozumienia kompensacyjnego z wyroku Sądu o unieważnieniu umowy kredytu frankowego. Jaka jest Pani sytuacja prawnopodatkowa oraz skutki podatkowe, czy ta kwota jest wolna od podatku?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, zgodnie z tym, co Pani czytała w internecie - kwota ta jest zwolniona z podatku, jednak chciałaby Pani mieć opinię pewną od organu, który się tym zajmuję, żeby w przyszłości nikt Pani nie zarzucił, że czegoś Pani nie dopilnowała.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych dokonanych przez Panią z bankiem potrąceń wierzytelności na podstawie zawartego porozumienia kompensacyjnego, gdzie Strony będą uznawać za w całości wykonujące wyrok i w całości zaspokajające roszczenie zasądzone w wyroku, w pierwszej kolejności wskazać należy na art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.), z którego wynika, że:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik - czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów - uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zgodnie z art. 69 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy Prawo bankowe:

Z kolei na podstawie art. 58 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Natomiast stosownie do treści art. 58 § 2 tej ustawy:

Z powodu abuzywności klauzul walutowych znajdujących się w umowach o kredyt hipoteczny, sądy orzekają o nieważności jednostkowych umów o kredyt hipoteczny zawartych przez banki. Stwierdzenie nieważności powoduje usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy kredytu hipotecznego. Nieważność umowy kredytu oznacza, że zobowiązania stron umów, banku i klienta, nigdy nie powstały, a strony zobowiązane są zwrócić to, co świadczyły w związku z nieważną umową jako świadczenia nienależne. Kredytodawca winien zatem zwrócić wszystkie świadczenia pobrane od kredytobiorcy, a kredytobiorca winien zwrócić kwotę faktycznie otrzymanego kredytu. W przypadku stwierdzenia nieważności umowy przez sąd skutki prawne na gruncie cywilnym występują ex tunc (wstecz), a więc od momentu zawarcia umowy dotkniętej wadliwością (przesłanką nieważności), co oznacza, że umowa kredytu jako nieważna już od chwili jej zawarcia nie wywołuje skutków prawnych. Mamy do czynienia z sytuacją jakby w ogóle nie doszło do jej zawarcia.

Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy Kodeks cywilny:

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Z kolei instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Na podstawie art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego:

Jednocześnie stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wprowadzając ww. przepis ustawodawca uregulował jednoznacznie m.in. kwestię opodatkowania odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Przechodząc natomiast do kwestii zwrotu kosztów procesu, wskazuję, że stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę.

W opisanej przez Panią sytuacji poprzez porozumienie kompensacyjne dojdzie do wykonania postanowień zapadłych w wyroku sądu. Stosownie do treści porozumienia uzyska Pani od banku kwotę, na którą składają się:

·zwrot świadczenia nienależnego (wpłaconych rat kredytowych);

W Pani przypadku, doszło do zwrotu nienależnie pobranego przez Bank świadczenia. Skoro zatem był to zwrot nienależnie pobranego świadczenia, to zwrot ten nie kwalifikuje się do świadczenia pieniężnego podlegającego opodatkowaniu. W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał - zwrot zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo. Zatem, nie ma Pani obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych. Kwota zwrotu z tego tytułu nie powoduje faktycznego przyrostu w Pani majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w Pani majątku. Wobec tego, można uznać, że zwrot ten nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów, a więc po Pani stronie jako kredytobiorcy nie powstał przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym zwrócona Pani przez bank kwota nienależnie pobranych przez bank świadczeń nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

·zwrot kosztów procesu;

Mają one charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę. W takim razie, zwrócone na Pani rzecz koszty procesu nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów nie nastąpi po Pani stronie realne przysporzenie majątkowe. Kwoty te będą stanowiły jedynie zwrot wydatków poniesionych wcześniej przez Panią. Dla celów podatkowych otrzymana kwota stanowiąca zwrot kosztów procesu jest obojętna podatkowo. W konsekwencji z tego tytułu nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego.

·odsetki ustawowe za opóźnienie;

Wypłacone Pani odsetki ustawowe (zgodnie z porozumieniem należne Pani na podstawie wyroku odsetki ustawowe) za opóźnienie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń dotyczą zatem świadczenia niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Oznacza to, że odsetki te podlegają zwolnieniu od opodatkowania na podstawie wyżej zacytowanego art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

- pomniejszoną o kwotę kredytu i odsetek, którą musiała Pani oddać do banku.

Wobec powyższego, nie ma Pani obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot otrzymanych przez Panią: zwrotu nienależnie pobranych przez bank świadczeń oraz odsetek ustawowych za opóźnienie a także zwrotu kosztów procesu pomniejszonych o kwotę kredytu oraz odsetek, które musiała Pani oddać do banku.

Zatem nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymanej na podstawie porozumienia kompensacyjnego kwoty, będącej przedmiotem Pani zapytania.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.