Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 stycznia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

26 czerwca 2009 r. podatnik wraz z żoną podpisali z (…) Umowę o kredyt mieszkaniowy (…) nr (…) (dalej: „Umowa”). Umowa składała się z dwóch części: Części Szczególnej Umowy (dalej: „CSU") oraz Części Ogólnej Umowy (dalej: „COU”). Kredyt został udzielony w złotych w kwocie stanowiącej równowartość 859 847,03 franków szwajcarskich (§ 1 ust. 1 CSU) i miał być wypłacony w walucie polskiej (§ ... COU). Kredyt przeznaczony był na finansowanie kosztów nabycia nieruchomości oraz refinansowanie nakładów i kosztów poniesionych przez kredytobiorców na ww. transakcję (§ ... CSU) oraz spłatę innego kredytu udzielonego na cel mieszkaniowy. Wnioskodawca i Jego żona byli solidarnie zobowiązani do spłaty kredytu zaciągniętego 26 czerwca 2009 r. Ani Wnioskodawca, ani Jego żona nie korzystali wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego. Kredyt został uruchomiony w łącznej kwocie 2 370 570,04 zł. W okresie od dnia zawarcia Umowy do 17 lipca 2023 r. podatnik wraz z małżonką uiścili na rzecz banku kwotę 3 054,21 zł i kwotę 735 171,94 CHF (tytułem spłaty rat kredytowych). Wszelkie płatności były dokonywane z ich majątku wspólnego. W związku z powzięciem przez kredytobiorców informacji w przedmiocie sprzeczności znacznej liczby postanowień Umowy z przepisami prawa, w tym zwłaszcza tzw. klauzul waloryzacyjnych (denominacyjnych), kredytobiorcy pismem z 27 września 2023 r. wezwali bank do zapłaty kwoty 3 054,21 zł i kwoty 735 171,94 CHF, powołując się na nieważność Umowy. W odpowiedzi bank odmówił spełnienia dochodzonych roszczeń, wobec czego kredytobiorcy wystąpili przeciwko bankowi na drogę sądową. Pomiędzy stronami powstał więc spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych a w konsekwencji ważności całej Umowy, który zawisł przed Sądem Okręgowym w (…) w sprawie o sygn. akt (…). Podczas procesu strony podjęły negocjacje ugodowe, w których toku pełnomocnik banku poinformował, że zgodnie z danymi systemowymi banku kredytobiorcy mają 508 526,00 zł nadpłaty (kredytobiorcy wpłacili do banku w przeliczeniu na PLN o taką kwotę więcej niż bank wypłacił tytułem kapitału kredytu). Kwota ta podlegałaby zwrotowi konsumentom w przypadku wygranego procesu jako świadczenie nienależne. Pełnomocnik banku poinformował o możliwości zawarcia ugody, w wyniku której ww. kwota zostanie wypłacona konsumentom. Jak zaznaczono, w przypadku przyjęcia propozycji banku przez kredytobiorców „mielibyśmy sprawę rozliczoną w ciągu dni, tygodni, a nie miesięcy czy lat (na samo wniesienie odpowiedzi na pozew mam jeszcze miesiąc, wyrok I instancji zapewne w 2026 r.)” - stanowisko wyrażone w mailu pełnomocnika banku z 22 maja 2024 r. 14 czerwca 2024 r. strony zawarły ugodę pozasądową, w której bank zwolnił kredytobiorcę z długu w kwocie 1 111 037,14 zł, zobowiązał się do zwrotu kosztów procesu poniesionych w związku ze sporem sądowym w wysokości 25 000,00 zł i połowy opłaty od pozwu w wysokości 500 zł, a także zobowiązał się do wypłaty na rzecz kredytobiorców kwoty dodatkowej w wysokości 508 526,00 zł. Wraz z Ugodą wnioskodawca wraz z małżonką podpisali oświadczenie o zaciągnięciu kredytu na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, w celu zaniechania poboru podatku od umorzonej kwoty kredytu. W ugodzie kredytobiorcy przyjęli do wiadomości, że w wyniku zwolnienia z części długu (umorzenia) powstaje po ich stronie przychód, a na banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego, tj. sporządzenie informacji PIT-11. W wyniku zawartej ugody Sąd umorzył postępowanie zainicjowane przez kredytobiorców. Bank zrealizował warunki podpisanej ugody.

Pytanie

Czy kredytobiorcy powinni zapłacić podatek dochodowy od wypłaconej im w ramach ugody kwoty 508 526,00 zł, która została określona w ugodzie jako kwota dodatkowa, a stanowi w istocie różnicę pomiędzy wartością wpłat dokonanych przez kredytobiorców a kwotą wypłaconą przez bank?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, z korespondencji w toku negocjacji ugodowych wynika, że dodatkowa kwota wypłacona przez bank odpowiada kwocie nominalnie wpłaconej przez kredytobiorców do banku ponad kwotę udzielonego kredytu. Oznacza to, że wypłacone kredytobiorcom świadczenie stanowiło zwrot części ich świadczenia w postaci spłaty rat, które stanowiło świadczenie nienależne w związku z nieważnością zawartej z bankiem Umowy kredytu, a nie świadczenie dodatkowe stanowiące przychód podatkowy po stronie kredytobiorców. Polubowne zakończenie sporu z bankiem na opisanych zasadach świadczy więc, że wolą stron było rozliczenie wzajemnych roszczeń na zasadach tożsamych do stanu, w którym zapada wyrok sądowy uwzględniający powództwo kredytobiorców. Tożsamość wypłaconej „dodatkowej” kwoty z kwotą należności kredytobiorców z tytułu wpłat dokonanych ponad kwotę udzielonego kredytu, jak również treść korespondencji przedugodowych stron, dowodzi, że kwota ta stanowiła zwrot nienależnego świadczenia (art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c.). Zwrot świadczenia nienależnego nie stanowi natomiast przychodu, a co za tym idzie - nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Z całokształtu opisywanej sytuacji faktycznej i kontekstu postanowień ugody w ocenie wnioskodawcy wynika, że zapłata kwoty 508 526,00 zł stanowi zadośćuczynienie obowiązkowi zwrotu świadczenia nienależnego, chociażby nie zostało to wyraźnie w ugodzie w ten sposób nazwane. Biorąc pod uwagę trwający spór sądowy, stanowisko stron i utrwaloną linię orzeczniczą, a także wolę, by w wyniku ugody doszło do całościowego rozliczenia stron z tytułu umowy kredytu, nie może ulegać wątpliwości, że kwota wynikająca z ugody stanowi zwrot majątku, a nie jego przysporzenie. Z dostępnych interpretacji wynika, że takie kwoty stanowiące zwrot wpłaconych przez kredytobiorców rat nie stanowią przychodu i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych:

-pismo z 26 listopada 2024 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0112- KDIL2-1.4011.741.2024.2.AK, w którym wskazano, że „skoro kwota, którą otrzyma Pani od banku w wyniku zawartej ugody, mieścić się będzie w kwocie wpłacanej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego, jej otrzymanie nie spowoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo”,

-pismo z 7 października 2024 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0115- KDIT1.4011.442.2024.2.DB, w którym wskazano, że „skoro kwota dodatkowa, którą otrzymała Pani od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego to jej otrzymanie nie powoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie są Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego”,

-pismo z 15 stycznia 2024 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0115-KDIT2.4011.519.2023.3.ŁS, w którym wskazano, że „W wyniku zwrotu nadpłaty kredytu w ramach zawartej ugody nie osiągnie Pani konkretnego przysporzenia majątkowego, a w związku z tym nie będzie ciążył na Pani obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu”,

-pismo z 9 lutego 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0115-KDIT2.4011.696.2022.1.MM, w którym wskazano, że „w związku z zawarciem Ugody i dokonaniem Zwrotu uprzednio nadpłaconego Kredytu, po stronie Kredytobiorcy nie powstaje/nie powstanie przychód podatkowy w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych".

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy:

Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) – mają definitywny, a nie zwrotny charakter.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma otwarty charakter – nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe, które można przypisać do tego źródła.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W opisie sprawy wskazał Pan, że kredytobiorcy w odniesieniu do zawartej umowy o kredyt mieszkaniowy wystąpili przeciwko bankowi na drogę sądową. Pomiędzy stronami powstał spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych a w konsekwencji ważności całej Umowy. W toku negocjacji ugodowych pełnomocnik banku poinformował, że zgodnie z danymi systemowymi banku kredytobiorcy mają 508 526,00 zł nadpłaty (kredytobiorcy wpłacili do banku w przeliczeniu na PLN o taką kwotę więcej niż bank wypłacił tytułem kapitału kredytu). Kwota ta podlegałaby zwrotowi konsumentom w przypadku wygranego procesu jako świadczenie nienależne. 14 czerwca 2024 r. strony zawarły ugodę pozasądową, w której bank zwolnił kredytobiorcę z długu w kwocie 1 111 037,14 zł, zobowiązał się do zwrotu kosztów procesu poniesionych w związku ze sporem sądowym w wysokości 25 000,00 zł i połowy opłaty od pozwu w wysokości 500 zł, a także zobowiązał się do wypłaty na rzecz kredytobiorców kwoty dodatkowej w wysokości 508 526,00 zł.

Wobec powyższego, skoro kwota, którą otrzymał Pan od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Pana podczas spłaty kredytu mieszkaniowego jej otrzymanie nie powoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pana neutralna podatkowo.

Dlatego stwierdzam, że wypłacona przez bank w ramach ugody kwota, nie będzie stanowiła dla Pana przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku od tej kwoty.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie ze wskazaniem we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Pan jest wnioskodawcą w niniejszej sprawie. Tym samym wystąpił Pan o interpretację przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako jeden ze współkredytobiorców. Dlatego niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie w niej zawarte tylko w odniesieniu do Pana osoby. Nie wywiera ona skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy (Pana żony).

Wydając interpretacje indywidualne nie odnoszę się do kwot i nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

W odniesieniu do powołanych przez Pana we wniosku interpretacji indywidualnych, stwierdzam, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania, ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.