
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
W dniu 12 listopada 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 8 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 17 grudnia 2024 r. (wpływ 17 grudnia 2024 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawczyni jest polską rezydentką podatkową i podlega opodatkowaniu w Polsce od całości osiąganych przez siebie dochodów niezależnie od miejsca ich uzyskania. Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalność Gospodarczej (dalej jako: CEiDG), z tytułu której uzyskuje przychody zaliczane do źródła przychodów w oparciu o art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Głównym przedmiotem prowadzonej działalności gospodarczej jest działalność rachunkowo-księgowa, zarejestrowana w CEiDG pod kodem PKD 69.20.Z.
Ze względu na specyfikę tego rodzaju działalności oraz czynnik ludzki odgrywający wiodące znaczenie przy jej wykonywaniu zdarza się, iż mimo dochowania należytej staranności nie sposób uniknąć błędów lub pomyłek przy poszczególnych czynnościach wchodzących w zakres świadczonych usług.
Do takich przypadków Wnioskodawczyni zalicza sytuację, w której informatyk dokonał nieprawidłowego zdefiniowania jednej z funkcjonalności oprogramowania kadrowo-płacowego, wykorzystywanego przez Wnioskodawczynię przy świadczeniu usług. Konsekwencją tego działania było błędne naliczanie przez pewien czas wynagrodzeń pracowników dla jednego z klientów Wnioskodawczyni, a w efekcie wypłaty tych kwot w zawyżonej wysokości (tj. nieuwzględniającej potrącanej przez pracodawcę częściowej odpłatności ponoszonej przez pracowników za przyznane im benefity). Po zidentyfikowaniu przedmiotowego uchybienia Wnioskodawczyni zobowiązała się zwrócić klientowi kwotę odpowiadającą sumie błędnie naliczonych wynagrodzeń pracowników. Wnioskodawczyni próbowała pozyskać te środki w ramach wykupionej polisy ubezpieczeniowej, jednak ubezpieczyciel odmówił ich wypłaty.
Kolejny przypadek obejmuje sytuację, w której były pracownik Wnioskodawczyni nie dopilnował przekroczenia ustawowych progów kwotowych warunkujących korzystanie ze zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług przez jednego z klientów. Skutkiem tego przeoczenia było powstanie zaległości podatkowej wraz z odsetkami po stronie klienta. Kwota odpowiadająca sumie zaległości podatkowej oraz odsetek została klientowi zwrócona przez Wnioskodawczynię. Połowę wypłaconych środków Wnioskodawczyni odzyskała następnie od ubezpieczyciela w związku z wykupioną polisą ubezpieczeniową.
Oba opisane wyżej przypadki nie zostały zdefiniowane w zawartych przez Wnioskodawczynię z klientami umowach jako zdarzenia skutkujące koniecznością zapłaty kar umownych bądź odszkodowań. Wypłacone na rzecz klientów kwoty Wnioskodawczyni klasyfikuje jako swoistego rodzaju naprawę szkód powstałych w związku z realizacją usług. Wnioskodawczyni ponosi te koszty dla zachowania dobrych relacji biznesowych z klientami oraz w celu kontynuowania współpracy. Tym samym, Wnioskodawczyni powzięła wątpliwość odnośnie podatkowej kwalifikacji wypłaconych kwot pieniężnych tytułem naprawy szkód powstałych w następstwie świadczenia usług.
Ponadto w uzupełnieniu do wniosku udzieliła Pani odpowiedzi na następujące pytania:
Jaki rodzaj ksiąg podatkowych (podatkową księgę przychodów i rozchodów, księgi rachunkowe) Pani prowadzi oraz jaką formę opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej Pani wybrała (np. zasady ogólne, podatek liniowy)?
Wnioskodawczyni prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów, a uzyskiwane dochody z działalności gospodarczej są obecnie opodatkowane podatkiem liniowym.
Czy zarówno kwota odpowiadająca sumie błędnie naliczonych wynagrodzeń pracowników, jak i zaległość podatkowa oraz odsetki stanowią karę umowną bądź odszkodowanie?
Wnioskodawczyni traktuje kwotę odpowiadającą sumie błędnie naliczonych wynagrodzeń pracowników jak zaległość podatkową wraz z odsetkami jako swoistego rodzaju naprawę powstałych szkód. W ocenie Wnioskodawczyni przedmiotowe kwoty nie stanowią kary umownej ani odszkodowania.
Czy w Pani firmie ustalono procedury postępowania przeciwdziałające popełnianiu błędów i pomyłek przy poszczególnych czynnościach wchodzących w zakres świadczonych usług?
Nie. Ze względu na rozmiar prowadzonej działalności gospodarczej oraz niewielką skalę pojawiających się błędów i pomyłek przy poszczególnych czynnościach wchodzących w zakres świadczonych usług, ustalenie sformalizowanych procedur postępowania przeciwdziałających ich popełnianiu nie było konieczne.
Czy i kiedy pracownikom zostały przedstawione te procedury; jeżeli tak – to czy pracownik się do tej procedury zastosował; a jeżeli nie – to jakie były tego powody?
Procedury nie zostały przedstawione pracownikom, gdyż nie zostały one formalnie ustalone.
Czy pracownik, który nie dopilnował przekroczenia ustawowych progów kwotowych warunkujących korzystanie ze zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług przez jednego z klientów, był zatrudniony na podstawie umowy o pracę?
Tak, pracownik ten był zatrudniony na podstawie umowy o pracę.
Czy niedopilnowanie przekroczenia ustawowych progów kwotowych warunkujących korzystanie ze zwolnienia podmiotowego nastąpiło z nieumyślnego działania pracownika?
Tak, niedopilnowanie przekroczenia ustawowych progów kwotowych warunkujących korzystanie ze zwolnienia podmiotowego było wynikiem pomyłki pracownika i nie stanowiło działania umyślnego.
Czy na okoliczność spłat, o których mowa we wniosku, zawarła Pani jakąkolwiek umowę?
Wnioskodawczyni zawarła ustne porozumienia z klientami na okoliczność spłaty przedmiotowych kwot.
Czy czynności podejmowane przez pracowników są przez Panią lub innego pracownika weryfikowane; jeżeli – nie proszę wyjaśnić dlaczego?
Wnioskodawczyni dokonuje ograniczonej (tj. wyrywkowej) weryfikacji podejmowanych czynności, polegając na wiedzy oraz doświadczeniu swoich pracowników – ze względu na liczbę oraz charakter wykonywanych czynności Wnioskodawczyni nie jest w stanie zweryfikować ich samodzielnie w pełnym zakresie.
Czy informatyk jest/był u Pani zatrudniony na podstawie umowy o pracę, czy wykonuje/wykonywał swoje czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej?
Informatyk był pracownikiem zewnętrznej firmy, z którą Wnioskodawczyni nawiązała współpracę w ramach dostarczenia i obsługi oprogramowania kadrowo-płacowego.
Czy przed wprowadzeniem funkcjonalności oprogramowania kadrowo-płacowego została ona zweryfikowana pod względem poprawności działania?
Tak, funkcjonalność oprogramowania została zweryfikowana pod względem poprawności działania.
Czy domagała się Pani od informatyka odszkodowania za nieprawidłowe zdefiniowanie jednej z funkcjonalności oprogramowania kadrowo-płacowego?
Tak, Wnioskodawczyni domagała się rekompensaty od firmy zatrudniającej informatyka, jednak ta odmówiła jej wypłaty z powodu braku możliwości udowodnienia przez Wnioskodawczynię nieprawidłowego działania po stronie informatyka.
Dlaczego w przypadku kwoty odpowiadającej sumie błędnie naliczonych wynagrodzeń pracowników ubezpieczyciel odmówił Pani wypłaty z polisy ubezpieczeniowej środków?
Ubezpieczyciel odmówił wypłaty środków z polisy ubezpieczeniowej ze względu na nierozszerzenie jej o dodatkowe (opcjonalne) ubezpieczenie obejmujące świadczenie usług kadrowo-płacowych.
Czy i jak zostały udokumentowane poniesione przez Panią wydatki?
Poniesione przez Wnioskodawczynię wydatki zostały udokumentowane notą księgową wystawioną przez klienta (w zakresie dotyczącym sumy błędnie naliczonych wynagrodzeń pracowników) oraz potwierdzeniem dokonania przelewu bankowego (w zakresie zaległości podatkowej oraz odsetek).
Pytanie
Czy poniesione przez Wnioskodawczynię koszty będące następstwem opisanych w stanie faktycznym zdarzeń mieszczą się w dyspozycji art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT, w związku z czym nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o PIT?
Pani stanowisko w sprawie
W ocenie Wnioskodawczyni – poniesione przez Wnioskodawczynię koszty będące następstwem opisanych w stanie faktycznym zdarzeń nie mieszczą się w dyspozycji art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT, w związku z czym mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o PIT.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Stosownie natomiast do art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
Przede wszystkim należy mieć na uwadze, iż drugi z powołanych wyżej przepisów referuje jedynie do kategorii kar umownych oraz odszkodowań. Nie obejmuje on więc swoim zakresem świadczeń innego rodzaju, w tym wydatków poniesionych tytułem naprawy szkody powstałej w związku ze świadczeniem usług. Stanowisko takie zaprezentował Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w przykładowych interpretacjach indywidualnych wydanych dnia 8 grudnia 2023 r. (nr 0114-KDIP2-2.4010.547.2023.1.KW) oraz 7 kwietnia 2023 r. (nr 0111-KDIB1-3.4010.66.2023.2.PC): Ustawodawca nie ograniczył możliwości zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z naprawą powstałej w trakcie wykonywania usług na rzecz klienta szkody, które są nierozerwalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Ponadto, wyłączone z kosztów uzyskania przychodów w oparciu o art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT są kary umowne oraz odszkodowania wyłącznie za:
-wady dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług;
-zwłokę w dostarczeniu towaru wolnego od wad;
-zwłokę w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
Powyższe oznacza, iż kary umowne oraz odszkodowania wypłacane z innych tytułów mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów, pod warunkiem że zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Podejście takie potwierdził również Naczelny Sąd Administracyjny chociażby w wyroku z dnia 21 sierpnia 2019 r. (sygn. akt II FSK 3067/17):
Jeżeli jednak kara umowna lub odszkodowanie przysługuje wierzycielowi z innego tytułu niż ww. wymienione, może ona stanowić u ponoszącego wydatek koszt uzyskania przychodów, o ile spełniona będzie zasadnicza przesłanka wynikająca z art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f., warunkująca zaliczenie wydatków do kosztów uzyskania przychodów – poniesiony wydatek musi być związany z uzyskaniem przychodu, bądź z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodu.
Ustalając zakres przedmiotowy art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT, warto mieć na uwadze, że ustawodawca nie precyzuje, co należy rozumieć poprzez zwrot „wady dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług”. Praktyka interpretacyjna odwołuje się w tym zakresie do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 grudnia 2016 r. (sygn. akt III SA/Wa 2631/15). Tak też uczynił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w przykładowej interpretacji indywidualnej z dnia 17 maja 2023 r. (nr 0113-KDIPT2-1.4011.217.2023.1.MZ):
Przechodząc do wyjaśnienia, co należy rozumieć pod pojęciem „wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług”, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy odwołać się do wyroku WSA w Warszawie z 21 grudnia 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 2631/15, w którym sąd stwierdził, że u.p.d.p. nie definiuje pojęcia „wadliwy”, zatem słowo to należy tłumaczyć w sposób przyjęty w języku polskim. Zgodnie z Nowym Słownikiem Języka Polskiego (PWN, Warszawa, 2003 r.) słowo to oznacza: mający wady, usterki, defekty, wskazujące braki, błędy, niewłaściwy, nieprawidłowy, niepoprawny. Zatem należy przyjąć, że wadliwie wykonana usługa, to taka, która została wykonana w sposób niepełny, tj. nie zostały spełnione wszelkie obowiązki ciążące na podatniku zgodnie z umową oraz przepisami prawa.
Przenosząc powyższe uwagi na grunt zaistniałego stanu faktycznego, należy wskazać, iż powstałe po stronie klientów szkody będące następstwem opisanych, niezawinionych zdarzeń nie skutkowały ostatecznie niewykonaniem bądź wadliwym wykonaniem usługi przez Wnioskodawczynię. Usługa została bowiem w pełni wykonana, a zidentyfikowane następnie szkody w postaci błędnie naliczonych wynagrodzeń oraz powstania zaległości podatkowej wraz z odsetkami Wnioskodawczyni naprawiła na własny koszt, przekazując klientom równowartość odpowiednich kwot.
Co jednak najistotniejsze, przedmiotowe uchybienia nie zostały ujęte w zawartych przez Wnioskodawczynię z klientami umowach jako sytuacje dające podstawę do wypłaty kar umownych bądź odszkodowań z tytułu wadliwie wykonanych usług. Wypłacone przez Wnioskodawczynię na rzecz klientów kwoty tytułem naprawy powstałych u klientów szkód nie mają więc charakteru kar umownych ani odszkodowań, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT. Określone wydatki na naprawę powstałych szkód nierozerwalnie związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawczyni poniosła dla zachowania dobrych relacji biznesowych z klientami oraz kontynuowania współpracy, stwarzając tym samym możliwość dalszego uzyskiwania przychodów z tytułu świadczonych usług.
Biorąc pod uwagę powyższe, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż wydatki poniesione na naprawę szkód powstałych u klientów nie mieszczą się w dyspozycji art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT, w związku z czym mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, gdyż zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Oznacza to, że podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem że nie zostały one wymienione w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodów (w tym zachowania lub zabezpieczenia przychodów). Przepis ten wskazuje, że między kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy.
Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:
·został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,
·jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
·pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
·poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
·został właściwie udokumentowany,
·nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Dlatego każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy zbadać istnienie związku przyczynowo-skutkowego między poniesieniem kosztu a powstaniem przychodów lub realną szansą powstania przychodów podatkowych bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.
Z przepisu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że aby wydatki poczynione przez podatnika można było uznać za koszt uzyskania przychodów, muszą być one poniesione w sposób celowy. Podatnik więc, podejmując decyzję o dokonaniu wydatku, musi być przeświadczony o racjonalności, z punktu widzenia prowadzonej przez niego działalności, wydatkowania środków finansowych.
Jednocześnie obowiązkiem podatników, jako odnoszących ewentualną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie, na podstawie zgromadzonych dowodów, związku między poniesieniem kosztu a uzyskaniem przychodów (w tym zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów).
Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem, to podatnik jest zobowiązany wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości.
Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że prowadzi Pani działalność gospodarczą, której głównym przedmiotem jest działalność rachunkowo-księgowa. Ze względu na specyfikę tego rodzaju działalności oraz czynnika ludzkiego odgrywającego wiodące znaczenie przy jej wykonywaniu zdarza się, że mimo dochowania należytej staranności nie sposób uniknąć błędów lub pomyłek przy poszczególnych czynnościach wchodzących w zakres świadczonych usług. Jak wynika z opisu sprawy, do takich przypadków zalicza Pani sytuację, w której informatyk dokonał nieprawidłowego zdefiniowania jednej z funkcjonalności oprogramowania kadrowo-płacowego, wykorzystywanego przez Panią przy świadczeniu usług. Konsekwencją tego działania było błędne naliczanie przez pewien czas wynagrodzeń pracowników dla jednego z Pani klientów, a w efekcie wypłaty tych kwot w zawyżonej wysokości (tj. nieuwzględniającej potrącanej przez pracodawcę częściowej odpłatności ponoszonej przez pracowników za przyznane im benefity). Po zidentyfikowaniu tego uchybienia zobowiązała się Pani zwrócić klientowi kwotę odpowiadającą sumie błędnie naliczonych wynagrodzeń pracowników. Kolejny opisany przez Panią przypadek obejmuje sytuację, w której były Pani pracownik nie dopilnował przekroczenia ustawowych progów kwotowych warunkujących korzystanie ze zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług przez jednego z klientów. Skutkiem tego przeoczenia było powstanie zaległości podatkowej wraz z odsetkami po stronie klienta. Kwota odpowiadająca sumie zaległości podatkowej oraz odsetek została klientowi zwrócona przez Panią.
Oba opisane przez Panią przypadki zostały przez Panią zdefiniowane jako swoistego rodzaju naprawa powstałych szkód. Przedmiotowe kwoty nie stanowią – jak Pani wskazała – kary umownej ani odszkodowania.
Wskazała Pani, że ze względu na rozmiar prowadzonej działalności gospodarczej oraz niewielką skalę pojawiających się błędów i pomyłek przy poszczególnych czynnościach wchodzących w zakres świadczonych usług, ustalenie sformalizowanych procedur postępowania przeciwdziałających ich popełnianiu nie było konieczne. Niedopilnowanie przekroczenia ustawowych progów kwotowych warunkujących korzystanie ze zwolnienia podmiotowego było wynikiem pomyłki pracownika i nie stanowiło działania umyślnego. Zawarła Pani ustne porozumienia z klientami na okoliczność spłaty przedmiotowych kwot. Dokonuje Pani ograniczonej (tj. wyrywkowej) weryfikacji podejmowanych czynności, polegając na wiedzy oraz doświadczeniu swoich pracowników – ze względu na liczbę oraz charakter wykonywanych czynności nie jest Pani w stanie zweryfikować ich samodzielnie w pełnym zakresie. Natomiast funkcjonalność oprogramowania została zweryfikowana pod względem poprawności działania.
Pani wątpliwości w sprawie budzi kwestia ustalenia, czy do wydatków na pokrycie szkód opisanych we wniosku znajdzie zastosowanie art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i czy w konsekwencji wydatki z tego tytułu będą mogły zostać uznane za koszt uzyskania przychodów.
Dokonując rozpoznania kosztowego charakteru określonego wydatku, podatnik musi również zbadać, czy wydatek ten nie jest objęty wyłączeniem z art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co definitywnie pozbawia go charakteru kosztu podatkowego.
I tak, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
W zawartym w tym przepisie zamkniętym katalogu wydatków niezaliczanych do kosztów uzyskania przychodów ustawodawca uwzględnił kary umowne i odszkodowania z tytułu:
·wad dostarczonych towarów,
·wad wykonanych robót,
·wad wykonanych usług,
·zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
·zwłoki w usunięciu wad towarów,
·zwłoki w usunięciu wad wykonanych usług.
Wymienione w tym przepisie kary umowne i odszkodowania wiążą się z nienależytym wykonaniem zobowiązań. Celem tego przepisu jest zatem uniemożliwienie pomniejszenia podstawy opodatkowania o koszty poniesione w związku z nienależytym wykonaniem zobowiązania.
Wszystkie wskazane wyżej kary umowne i odszkodowania wiążą się z nienależytym wykonaniem zobowiązań. Ustawodawca wyłącza je spod kosztów uzyskania przychodów, nie chcąc „premiować” przypadków nienależytego wykonania zobowiązania.
W tym miejscu zauważam, że uregulowania dotyczące odszkodowań i kar umownych zawarte są w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
W myśl art. 471 Kodeksu cywilnego:
Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Zgodnie natomiast z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego:
Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).
W myśl art. 484 § 1 Kodeksu cywilnego:
W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.
Zapisy ustanawiające karę umowną stanowią powszechnie stosowaną praktykę przy zawieraniu zobowiązań kontraktowych i stanowią realizację zasady swobody umów. W szczególności w tzw. umowach rezultatu, kary umowne są zastrzegane na rzecz obu stron umowy na wypadek wielu okoliczności dotyczących przedmiotu umowy (np. opóźnienie, nieprawidłowe wykonanie przedmiotu umowy, odstąpienie od umowy). Stanowią one zabezpieczenie realizacji postanowień kontraktu, bez którego podmioty gospodarcze, nie podejmują współpracy.
Odnosząc powyższe rozważania do regulacji prawa podatkowego, zauważam, że art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnosi się do kategorii odszkodowań i kar umownych.
Jak wynika z wniosku, powstałe szkody nie mają wpływu na ostatecznie niewykonanie lub wadliwe wykonanie usługi, które miałyby stanowić podstawę do wypłaty właśnie z tego tytułu odszkodowań czy kar umownych na rzecz kontrahentów.
W świetle powyższego wskazuję, że wydatki poniesione z własnych środków przez Panią na naprawę szkody – niezależnie, czy otrzyma Pani odszkodowanie czy też nie – nie mają charakteru ani kar umownych, ani odszkodowań wskazanych w art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jednak zwracam uwagę, że niewymienienie danego wydatku w negatywnym katalogu zawartym w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie oznacza, że automatycznie można go uznać za koszt podatkowy. Wydatek przede wszystkim powinien spełniać ogólną definicję kosztów wskazaną w art. 22 ust. 1 tej ustawy. Pomiędzy poniesionym kosztem a potencjalnym przychodem musi zaistnieć związek przyczynowo-skutkowy, ponieważ musi być to wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Możliwość kwalifikowania danego wydatku jako kosztu podatkowego jest uzależniona od obiektywnej i całościowej oceny tego, czy na podstawie wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, że poniesiony wydatek przysporzy mu spodziewanych przychodów lub przyczyni się do zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów.
Dlatego też inaczej na gruncie podatkowym należy potraktować wydatki, których przyczyną są nieprawidłowości rozpoznane po Pani stronie, a więc opisane we wniosku błędy, tj. sytuację, kiedy informatyk dokonał nieprawidłowego zdefiniowania jednej z funkcjonalności oprogramowania kadrowo-płacowego, wykorzystywanego przez Panią przy świadczeniu usług oraz sytuację, w której były Pani pracownik nie dopilnował przekroczenia ustawowych progów kwotowych warunkujących korzystanie ze zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług przez jednego z klientów. Problemy i błędy wynikające z czynnika ludzkiego i technicznego, skutkujące koniecznością poniesienia przez Panią dodatkowych wydatków, nie mogą stanowić podstawy pomniejszenia dochodu do opodatkowania. Przyjęcie przeciwnego założenia prowadziłoby do sytuacji, w ramach której część odpowiedzialności za nieprawidłowości w prowadzeniu działalności gospodarczej przejmowałby na siebie Skarb Państwa przez zmniejszenie wysokości przysługującej mu daniny.
Wydatki związane z nieprawidłowym działaniem systemu czy błędami popełnionymi przez pracowników stanowią ryzyko gospodarcze wynikające z profilu Pani działalności. Nie oznacza to jednak, że wydatki z tym związane powinny stanowić koszty podatkowe. Jeszcze raz podkreślam, że - rozpoznając koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - podatnicy pomniejszają podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Skutki nieprawidłowości w prowadzeniu przez Panią działalności nie mogą być przenoszone na Skarb Państwa w postaci zmniejszenia dochodu do opodatkowania.
Analiza opisanych przez Panią wydatków związanych z nieprawidłowościami (błędy techniczne i błędy popełnione przez Pani pracowników) prowadzi do wniosku, że wydatki poniesione na skutek wystąpienia tych sytuacji mają charakter działań negatywnych. Poniesienie wydatku będącego rezultatem nieprawidłowego działania systemów czy też funkcjonowania samej firmy nie wpływa wprost na osiągnięcie przychodów, nie chroni jego źródła i tym bardziej nie zabezpiecza go przed uszczerbkiem. Są to bowiem wydatki stanowiące konsekwencję negatywnego działania, którego źródło znajduje się w błędach popełnianych w toku prowadzonej przez Panią działalności.
Uznanie za koszt uzyskania przychodów wydatków poniesionych w wyniku błędów technicznych i błędów popełnionych przez Pani pracowników, a poniesionych przez Panią jest sprzeczne z analizowanymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ich brzmieniem, jak i wyraźnie i jasno sprecyzowanym celem prawodawcy. Nie ulega wątpliwości, że ratio legis art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie obejmuje przenoszenia na Skarb Państwa konsekwencji, które z tego tytułu zarówno w sferze faktów gospodarczych, jak i skutków prawnych, wynikają dla podatnika.
Zatem, nie można zgodzić się z Panią, że skoro wydatki poniesione na naprawę szkód powstałych u klientów nie mieszczą się w dyspozycji art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to w związku z tym mogą one stanowić koszty uzyskania przychodów.
Podsumowanie: poniesione przez Panią koszty będące następstwem opisanych w stanie faktycznym zdarzeń nie mieszczą się w dyspozycji art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie, ponieważ wydatki opisane we wniosku zostały poniesione w wyniku problemów i błędów wynikających z czynnika ludzkiego i technicznego, nie mogą one zostać zaliczone przez Panią do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
W odniesieniu do powołanych przez Panią interpretacji stwierdzam, że zapadły one w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego tę interpretację.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.