Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 grudnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 31 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismami złożonymi 3 lutego 2025 r., 14 lutego 2025 r.  i 17 lutego 2025 r. – w odpowiedzi na wezwania.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca (dalej: Kredytobiorca) zawarł 13 kwietnia 2006 r. z (…) S.A. (dalej: Bank) umowę kredytu nr (…). Kredyt został udzielony na zakup i remont nieruchomości w miejscowości (…). Zawarta umowa była umową kredytu denominowanego do waluty frank szwajcarski i wskazywała na kwotę kredytu w wysokości 24.562,99 CHF. Kredyt został Kredytobiorcy wypłacony w walucie polski złoty, w łącznej kwocie 60 000,02 PLN. Kredyt został przez Kredytobiorcę spłacony w kwocie 63 500 PLN.

Kredytobiorca zawarł z Bankiem pozasądową ugodę dotyczącą realizacji umowy kredytu z 13 kwietnia 2006 r., nr (…). Zgodnie z powołaną ugodą Kredytobiorca i Bank wzajemnie ustalili, że w związku z niepewnością co do ważności umowy z 13 kwietnia 2007 r. oraz skutków tej nieważności – postanowili, że zakończą jej realizację w sposób zabezpieczający obie Strony przed ewentualnymi negatywnymi skutkami tej nieważności. Zgodnie z porozumieniem zawartym w ugodzie Bank zobowiązał się do wypłaty na rzecz Kredytobiorcy kwoty 3 500 PLN. Zobowiązanie Banku stanowi zwrot na rzecz Kredytobiorcy kwot zapłaconych na rzecz Banku nienależnie (zawyżonych) rat kapitałowo-odsetkowych w ramach spłaty kredytu. W ramach ugody Kredytobiorca i Bank ustalili, że w związku z jej zawarciem nie będą w przyszłości występować względem siebie z innymi roszczeniami wynikającymi z umowy kredytu nr (…). W ramach ugody Kredytobiorca nie uzyskał od Banku odszkodowania lub wynagrodzenia z tytułu jej zawarcia.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że umowa kredytu została zawarta 13 kwietnia 2006 r. Ugoda została zawarta 11 lipca 2024 r. W wyniku przewalutowania nie doszło do powstania nadpłaty, nadpłata stanowi różnicę między dokonanymi wpłatami a wypłaconym kapitałem.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy ugoda z bankiem wyodrębnia kwotę inną niż nadpłata jako odrębne świadczenie banku na Pana rzecz (czyli świadczenie inne niż np. zwrot nadpłaconego kredytu i odsetek)? – jeśli tak, czy ugoda określa charakter przedmiotowego świadczenia (jeśli tak, w jaki sposób)?”, wskazał Pan, że ugoda określa, że Wnioskodawcy zostanie wypłacona kwota  3 500 zł tytułem rozliczenia umowy.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy z zawartej ugody z bankiem wynika, że ww. kwota inna niż kwota nadpłaty, którą bank zobowiązał się Panu wypłacić jest zwrotem na Pana rzecz środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania kredytu, przekazał Pan na rzecz banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania?”, wskazał Pan, że nie.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy ww. kwota inna niż kwota nadpłaty, którą bank Panu wypłacił stanowi przysporzenie ponad kwoty uiszczane przez Pana tytułem spłaty kredytu?”, wskazał Pan, że nie.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Na jakiej podstawie (w oparciu o jakie wartości lub wskaźniki) została w ugodzie ustalona ww. kwota inna niż kwota nadpłaty?”, wskazał Pan, że były to negocjacje, nadpłata była wyższa, ale Klient zgodził się na jej pomniejszenie w celu uniknięcia sporu sądowego.

Wypłata przez Bank stanowiła zwrot uiszczonych rat kredytu.

Pytanie

Czy otrzymana przez Wnioskodawcę na podstawie zawartej 11 lipca 2024 r. ugody pozasądowej z (…) S.A. kwota 3 500 PLN stanowi przychód skutkujący obowiązkiem podatkowym na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota 3 500 PLN uzyskana na podstawie ugody z 11 lipca 2024 r. nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 10 oraz art. 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Kwota 3 500 PLN jest częściowym zwrotem wcześniej wpłaconych przez Wnioskodawcę kwot w związku z wykonywaniem nieważnej umowy kredytu bankowego. Otrzymana przez Wnioskodawcę w ramach ugody z 11 lipca 2024 r. kwota nie stanowi przysporzenia majątkowego, a stanowi zwrot wcześniej przekazanych na rzecz Banku kwot rat kapitałowo-odsetkowych.

Zdaniem Wnioskodawcy, z opisanych powodów, wypłaconej w ramach ugody z 11 lipca 2024 r. kwoty, nie można traktować jako przychodu w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w rozumieniu art. 10 ww. ustawy, a tym samym nie podlega ona opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych  (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

· dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika  – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane  w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Skutki podatkowe zwrotu przez bank należności stanowiącej zwrot uiszczonych na rzecz banku kwot rat kapitałowo-odsetkowych w ramach spłaty kredytu

Jak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Z kolei instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

Wobec powyższego, skoro jak Pan wskazał we wniosku i jego uzupełnieniu – kwota otrzymana przez Pana na podstawie zawartej 11 lipca 2024 r. ugody pozasądowej z bankiem stanowi zwrot zapłaconych przez Pana na rzecz banku kwot rat kapitałowo-odsetkowych w ramach spłaty kredytu i nie stanowi przysporzenia ponad kwoty uiszczane przez Pana tytułem spłaty kredytu, to stwierdzam, że zwrot ten nie stanowi dla Pana przychodu.

Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku. Otrzymana przez Pana kwota stanowi zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do banku.

Pieniądze te nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym, nie ma Pan obowiązku rozliczenia tych środków pieniężnych dla celów podatkowych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Wyjaśniam również, że wydając interpretacje w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.