Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 stycznia 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 17 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismami: z 17 lutego 2025 r. (wpływ 17 lutego 2025 r.) oraz 18 lutego 2025 r. (wpływ 18 lutego 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 1998 roku Wnioskodawcy zaciągnęli kredyt w Banku (…) na zakup domu mieszczącego się (…). Następnie, (…) 2007 r., zawarli umowę kredytu mieszkaniowego z Bankiem (…) na następujących warunkach:

·waluta - kredyt denominowany do waluty frank szwajcarski,

·kwota kredytu – (…) CHF,

·przeznaczenie kredytu - spłata pozostałej części kredytu zaciągniętego na zakup nieruchomości położonej (…) w banku (…) oraz sfinansowanie kosztów inwestycji polegającej na rozbudowie ww. nieruchomości,

·(…) 2008 r. został podpisany aneks nr 1 do umowy kredytu (…) podwyższający wartość kredytu o (…) CHF czyli do łącznej kwoty (…) CHF.

Kredyt został wypłacony w kilku transzach w walucie PLN w kwocie (…) zł. Spłaty kredytu oraz odsetek w okresie od (…) 2007 r. do (…) 2024 r. wyniosły łącznie (…) zł. W związku z zapisami umowy kredytowej z (…) 2007 r.: par. 5 ust. 3-4 i par. 13 ust. 7 wskazanymi przez Rzecznika Finansowego jako mogące skutkować nieważnością umowy, Wnioskodawcy wystąpili wobec Banku (…) z pozwem o unieważnienie umowy kredytu. Sprawa toczyła się przed Sądem (…), pod sygnaturą (…).

W trakcie procesu, (…) 2024 r. Wnioskodawcy zawarli z Bankiem ugodę, dotyczącą realizacji umowy kredytu. Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjęły, że kredyt zostanie rozliczony tak, jakby był kredytem złotowym. Strony ustaliły co następuje:

1.Bank zwalnia Wnioskodawców z zadłużenia w wysokości kapitału i odsetek pozostałych do spłaty wg stanu na dzień zawarcia ugody, tj. w wysokości (…) zł;

2.Bank wypłaci Wnioskodawcy kwotę dodatkową w wysokości (…) zł;

3.Bank zapłaci na rzecz Wnioskodawcy koszty zastępstwa procesowego w wysokości (…) zł oraz połowę opłaty sądowej od pozwu w wysokości (…) zł.

Uzupełniając wniosek doprecyzował Pan, że w umowie kredytowej z 1998 roku, zawartej z Bankiem (…) wskazano jako cel zakup części domu (…). Celem kredytu zaciągniętego w 2007 roku w Banku (…) była: spłata części kredytu zaciągniętego na zakup części ww. domu oraz sfinansowanie kosztów inwestycji polegającej na rozbudowie tegoż domu.

Oba kredyty zostały zabezpieczone w postaci hipoteki ustanowionej na udziale w nieruchomości stanowiącej przedmiot zakupu a następnie rozbudowy, tj. domu (…).

Zarówno Bank (…) jak i Bank (…) były podmiotami, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionymi do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Nie korzystali Państwo (tj. ani Pan, ani małżonka) z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

W propozycji ugody bank nie sprecyzował tytułu wypłaty kwoty (…) zł. Została ona określona jako „kwota dodatkowa” - więc stanowiąca dodatek do kwoty zwolnienia z zadłużenia w wysokości kapitału i odsetek pozostałych do spłaty wg stanu na dzień zawarcia ugody – (…) zł. Wnioskuje Pan, że skoro suma ww. kwot (… zł) nie przekracza łącznej spłaty kredytu wraz z odsetkami (… zł) to „kwota dodatkowa” stanowi częściowy zwrot nienależnych rat kapitałowo-odsetkowych.

Z tytułu wniesienia pozwu dokonał Pan zapłaty opłaty sądowej w wysokości (…) zł. W ugodzie bank zobowiązał się do zwrotu połowy poniesionego przez Pana wydatku. Z tytułu zastępstwa procesowego Kancelarii (…), wystawiono na Pana nazwisko fakturę na kwotę (…) zł. W wyniku ugody Pana zobowiązanie wobec Kancelarii zostało spłacone przez bank.

Pytanie

Czy kwoty stanowiące realizację postanowień wyszczególnionych w punktach 1-3 ugody z (…) 2024 r. są podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r.?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, kwoty stanowiące realizację postanowień 1-3 ugody z (…) 2024 r. nie są podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych zgodnie z ustawą z dnia 26 lipca 1991 r.

Ad. 1

Umorzenie przez bank (…) części kapitału i odsetek, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi dla Wnioskodawców przychód z innych źródeł, który, co do zasady, podlega opodatkowaniu. Jednakże ma do niego zastosowanie Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Wnioskodawcy spełniają warunki przywołanego rozporządzenia:

·oba kredyty mieszkaniowe (z roku 1998 i 2007) zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej (…),

·Wnioskodawcy nie korzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej,

·oba kredyty mieszkaniowe zostały wydatkowane wyłącznie na cele określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r.

Ad. 2

Kwota dodatkowa w wysokości (…) zł wypłacona przez Bank Wnioskodawcom nie jest podstawą do naliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych ponieważ stanowi zwrot uprzednio przekazanych na rzecz Banku nienależnych rat kapitałowo-odsetkowych. Jako rekompensata wpłaconych Bankowi własnych środków nie powoduje przyrostu majątku Wnioskodawców.

Ad. 3

Kwoty wyszczególnione w punkcie 3 nie podlegają opodatkowaniu, gdyż nie są przychodem w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jako zwrot poniesionych wydatków, potwierdzonych pokwitowaniem wniesienia opłaty sądowej oraz fakturą od Kancelarii (…) nie stanowi przysporzenia majątkowego Wnioskodawców.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia Panu przez bank wierzytelności od kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu wskazuję na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w przypadku umorzenia kredytu refinansowego - aby został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z opisu sprawy wynika, że w 1998 r. zaciągnęli Państwo (Pan wraz ze współkredytobiorcą) kredyt w Banku (…) na zakup domu (…). W 2007 r. zaciągnęli Państwo kolejny kredyt mieszkaniowy w Banku (…). Kredyt ten został przeznaczony na spłatę pozostałej części kredytu zaciągniętego na zakup tegoż domu (…) oraz sfinansowanie kosztów inwestycji polegającej na rozbudowie ww. nieruchomości (a więc na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Przedmiotowe kredyt zostały zabezpieczone w postaci hipoteki ustanowionej na ww. nieruchomości.

Zatem, umorzenie przez Bank części Pana zadłużenia z tytułu kredytu zaciągniętego w 2007 r., stanowi dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże, w analizowanym przypadku w związku z uzyskaniem przez Pana przychodu związanego z ww. umorzeniem wierzytelności, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Spełnia Pan bowiem przesłanki umożliwiające skorzystanie z ww. zaniechania. Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Przechodząc do Pana wątpliwości dotyczących kwestii zwrotu na Pana rzecz kosztów zastępstwa procesowego oraz połowy opłaty sądowej od pozwu, wskazuję, że stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego oraz opłaty sądowej od pozwu) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę.

Zwrot przez Bank poniesionych przez Pana kosztów zastępstwa procesowego i połowy opłaty sądowej od pozwu, w ramach zawartej ugody - nie spowoduje powstania u Pana przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, zwrócone na Pana rzecz koszty zastępstwa procesowego oraz połowy opłaty sądowej od pozwu (będące przedmiotem Pana zapytania) nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów nie nastąpi po Pana stronie realne przysporzenie majątkowe. Kwoty te będą stanowiły jedynie zwrot wydatków poniesionych wcześniej przez Pana. Dla celów podatkowych otrzymana kwota stanowiąca zwrot kosztów zastępstwa procesowego będzie obojętna podatkowo. W konsekwencji z tego tytułu nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego.

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych wypłaty ustalonej w ugodzie kwoty dodatkowej wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

W opisie sprawy wskazał Pan, że Bank w zawartej ugodzie zobowiązał się do zapłaty na Pana rzecz kwoty dodatkowej. Wobec powyższego, skoro – jak można wywieść z wniosku - kwota dodatkowa, otrzymana od Banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej podczas spłaty kredytu hipotecznego to jej otrzymanie nie powoduje dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze uzyskane przez Pana w ramach wypłaty ww. „kwoty dodatkowej” nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Podsumowując, w analizowanej sprawie wypłata przez Bank rzeczonej kwoty dodatkowej nie spowoduje u Pana powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nie będzie więc miał Pan obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej Panu przez Bank ww. kwoty.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie ze wskazaniem we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Pan jest Wnioskodawcą w niniejszej sprawie. Tym samym wystąpił Pan o interpretację przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako jeden ze współkredytobiorców. Dlatego niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie w niej zawarte tylko w odniesieniu do Pana osoby. Nie wywiera ona skutku prawnego dla współkredytobiorcy.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.