Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

5 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 28 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie opodatkowania dodatkowej kwoty otrzymanej z tytułu zawarcia ugody z bankiem. Uzupełnili go Państwo pismem z 20 lutego 2025 r. (wpływ 20 lutego 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowana będąca stroną postępowania: Pani … ul. …

2.  Zainteresowany niebędący stroną postępowania: Pan …ul. …

Opis stanu faktycznego

Pani … (Wnioskodawczyni) jest polskim rezydentem podatkowym, objęta nieograniczonym obowiązkiem podatkowym. Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej, jest zatrudniona na umowie o pracę i jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych z tytułu otrzymywanego wynagrodzenia.

Wnioskodawczyni wraz z mężem, wskazanym we wniosku jako Zainteresowany niebędący stroną postępowania (dalej razem zwani jako: „Kredytobiorcy”) − w dniu 23 października 2008 r. zawarli umowę kredytu mieszkaniowego z bankiem krajowym. Kredyt mieszkaniowy był kredytem walutowym w walucie CHF (frank szwajcarski). Kredyt został udzielony na własne cele mieszkaniowe Kredytobiorców. Kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej Kredytobiorców oraz był zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości.

Od 2008 r. Kredytobiorcy spłacali raty kredytu hipotecznego − kredyt został spłacony przed terminem w dniu 1 kwietnia 2021 r. W ciągu 13 lat Kredytobiorcy spłacili kwotę znacznie przekraczającą kwotę udzielonego kredytu.

W związku z zawarciem w umowie niedozwolonych klauzul umownych, Wnioskodawczyni wraz z mężem wystąpili z powództwem sądowym do Sądu Okręgowego z żądaniem unieważnienia umowy kredytowej. W 2024 r. Bank zaproponował zawarcie ugody przedsądowej w celu polubownego zakończenia sporu sądowego. Ugoda została zawarta w celu polubownego zakończenia sporu i uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających ze spłaconego w dniu 1 kwietnia 2021 r. kredytu mieszkaniowego. Na skutek zawartej Ugody dokonano zmiany waluty kredytu na PLN, wysokości i zasady spłaty kredytu.

Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia na moment przedterminowej spłaty przyjęto, iż kredyt zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy, tj. od dnia 23 października 2008 r. stanowił kredyt złotowy (PLN). Przeliczono raty kapitałowo-odsetkowe według parametrów kredytu mieszkaniowego złotowego i dokonane spłaty zaliczono na poczet spłat tak ustalonych rat kapitałowo-odsetkowych.

Na skutek przeliczenia kredytu tak, jakby od początku był to kredyt złotowy, ustalono kwotę nadpłaty kredytu na dzień dokonania przedterminowej spłaty kredytu. Bank zobowiązał się do zwrotu nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych na konto Kredytobiorców.

Na mocy zawartej Ugody Kredytobiorcy zgodzili się uznać zawartą umowę kredytową za wiążącą, zgodzili się na dokonanie zmian w zakresie waluty kredytu i rozliczenia spłat kredytu. Kredytobiorcy przyjęli też do wiadomości, iż część z klauzul umownych mogłaby być uznana za abuzywne.

W związku z zawarciem przedmiotowej Ugody potwierdzającej skuteczność zawarcia umowy kredytowej przy jednoczesnej zmianie waluty i sposobu rozliczenia spłat, Bank zobowiązał się do zwrotu Kredytobiorcy dodatkowej kwoty w terminie 21 dni od daty podpisania Ugody.

Jednocześnie w treści Ugody został zamieszczony wpis, iż Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, iż Bank wystawi dokument PIT-11 wykazując ten dodatkowy zwrot jako przychód podatkowy. Na argumenty Kredytobiorcy wskazujące na brak opodatkowania przedmiotowego zwrotu została udzielona odpowiedź, iż Bank nie może świadczyć usług doradztwa podatkowego, a ostateczna kwestia w zakresie opodatkowania lub braku opodatkowania przychodu (pomimo wystawienia PIT-11) spoczywa na Kredytobiorcach, którzy w razie wątpliwości mogą wystąpić o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej rozstrzygającej tą kwestię w sposób definitywny.

Wątpliwości Wnioskodawców dotyczą kwestii uznania takiego dodatkowego zwrotu wpłaconych kwot tytułem rat kapitałowo-odsetkowych za przychód podlegający opodatkowaniu.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawcy wskazali:

Wskazana we wniosku Ugoda z Bankiem została zawarta w dniu 21 października 2024 r. przed Sądem Okręgowym w …, w celu zakończenia wszczętego postępowania sądowego.

Ugoda w swej treści nie zawiera przepisu prawa będącego podstawą zawarcia ugody przedsądowej, jak jednak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, przez ugodę strony czynią sobie wzajemnie ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Zgodnie z posiadaną wiedzą, to właśnie art. 917 ustawy Kodeks cywilny był podstawą zawarcia ugody przedsądowej.

Wskazana w opisie sprawy „dodatkowa kwota” stanowi zwrot nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych. Jest to kwota wynegocjowana w ramach wzajemnych porozumień, a dotycząca zwrotu części wpłat tytułem spłaty kredytu.

W pierwszej fazie Bank dokonał przeliczenia kwot jakie powinni spłacić kredytobiorcy, gdyby udzielony kredyt był w PLN. Na skutek tego przeliczenia ustalono kwotę nadpłaty kredytu. Ta nadpłata została wprost wskazana jako nadpłata kredytu z tytułu dokonanych spłat. Kredytobiorcy jednakże w drodze negocjacji wnosili o zwrot dodatkowej kwoty (kwot uprzednio wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych) − ta kwota zwrotu była określona w Ugodzie jako „dodatkowa kwota”.

W złożonym pozwie Kredytobiorcy wnosili o zwrot nadpłaty ponad kwotę udzielonego kredytu, a na skutek zawartej ugody kwota ta została zmniejszona.

Wypłacona kwota jest częściowym zwrotem dokonanych wpłat rat kapitałowo-odsetkowych. W złożonym pozwie Kredytobiorcy wnosili o zwrot kwoty wpłat ponad udzielony kredyt, a na mocy ugody kwota ta została zredukowana o wartość, jaką Bank zachował tytułem wynagrodzenia z tytułu udzielonego kredytu.

Pomimo otrzymanego zwrotu, Kredytobiorcy spłacili Bankowi cały udzielony kapitał kredytu, uwzględniając sumę spłat rat kapitałowo-odsetkowych w całym okresie istnienia kredytu, a tym samym nie doszło do sytuacji, że suma spłat była niższa niż udzielony kredyt.

Zwrot kwoty dodatkowej jest zwrotem przez Bank kwoty, którą w wyniku Ugody uznano za nadpłatę ponad należną Bankowi spłatę zadłużenia kredytu.

Zawarta z Bankiem Ugoda dotyczyła zwrotu części dokonanych spłat rat kapitałowo-odsetkowych, a tym samym kwota zwrotu nie powinna być utożsamiana z dodatkowym przysporzeniem. Jest to wynegocjowany zwrot części uprzednio wpłaconych kwot.

Dodatkowa ww. kwota nie stanowi przysporzenia ponad kwoty uiszczane przez Wnioskodawców tytułem spłaty kredytu zaciągniętego w 2008 r.

Istotą ugody jest porozumienie się stron w celu uniknięcia sporu sądowego. Ugoda dotyczyła rozliczenia spłat jakie wpłacili Kredytobiorcy. Bank dokonał wyliczeń jak powinna wyglądać spłata kredytu, gdyby to był kredyt w PLN i kwota różnicy była nazwana zwrotem z tytułu nadpłaty kredytu. Kwota dodatkowa była zaś zwrotem dodatkowej kwoty z uiszczonych spłat rat kapitałowo-odsetkowych (Bank dysponował bowiem wpłatami w kwotach większych niż wynikałyby z udzielenia kredytu w PLN przez okres wielu lat).

„Dodatkowa kwota” jest w Ugodzie odrębnie określona ponad kwotę przeliczenia i zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych z tytułu przeliczenia kredytu na PLN i zwrotu nadpłaty z tego tytułu. Jest to jednak zwrot rat kapitałowo-odsetkowych wynegocjowany jako dodatkowa kwota zwrotu i wynika z wpłat rat kapitałowo-odsetkowych. Nie jest to więc odrębne świadczenie względem wpłat, jakie dokonali Kredytobiorcy.

Pomiędzy Wnioskodawczynią i Jej mężem istnieje ustawowa wspólność majątkowa małżeńska. Związek małżeński został zawarty w 2011 r.

Wnioskodawczyni wraz z mężem (Zainteresowanym niebędącym stroną postępowania) zaciągnęli kredyt jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego jako współkredytobiorcy, ale po zawarciu związku małżeńskiego nie znieśli wspólności majątkowej.

Pytanie

Czy otrzymany na podstawie Ugody zwrot dodatkowej kwoty będzie stanowił dla Kredytobiorców przychód podatkowy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawców, otrzymany na podstawie Ugody zwrot dodatkowej kwoty nie będzie stanowił dla Kredytobiorców przychodu podatkowego podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.; dalej również jako: „ustawa o PIT”) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega − co do zasady − dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik − czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów - uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Takie rozumienie przychodu zostało potwierdzone w licznych indywidualnych interpretacjach podatkowych czy też wyrokach sądowych (np. wyrok NSA z 29 listopada 2018 r., sygn. akt II FSK 799/18, wyrok WSA w Gliwicach z dnia 7 marca 2024 r., sygn. akt I SA/Gl 813/23).

W tym momencie należy podkreślić, że ustawa podatkowa co do zasady nie określa jako przychód podatkowy samego umorzenia kredytu, czy też innej formy rozliczenia istniejącego zobowiązania kredytowego (np. zawartej ugody). Co do zasady, aby umorzenie, czy też inna forma rozliczenia zobowiązania kredytowego była przychodem podatkowym, musi spełnić definicję przychodu, tj. musi powstać przysporzenie podatkowe po stronie kredytobiorcy. Jeżeli więc Bank zawiera Ugody z kredytobiorcami, to niezależnie od formy rozliczenia musi powstać przysporzenie majątkowe, aby mówić o przychodzie na gruncie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z powyższego wynika, że art. 42a ust. 1 ww. ustawy nakłada obowiązki informacyjne na podmioty dokonujące wypłat należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, stanowiących przychód podatkowy dla podatnika, w sytuacji jeżeli ten przychód nie został wyłączony na mocy art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Obowiązek wystawienia wskazanej w cytowanym przepisie informacji obejmuje wszystkie podmioty, z wyjątkiem osób fizycznych, które nie są przedsiębiorcami.

Norma art. 42a ust. 1 może być więc interpretowana przez Bank, w sytuacji zawarcia przedmiotowej Ugody, jako rodząca obowiązek wystawienia PIT-11, co jednak nie zwalnia podatnika z dokonania oceny podatkowej zdarzenia i opodatkowania przychodu jeżeli taki przychód powstał.

W celu ustalenia, czy w analizowanym przypadku na Wnioskodawcach spoczywa obowiązek opodatkowania przychodu, należy ustalić, czy w związku z opisanym w stanie faktycznym dokonaniem zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych na mocy Ugody, powstaje przychód podatkowy na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W związku z tym, świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

W celu ustalenia, czy opisane zwroty stanowią przychód podatkowy, należy ustalić co jest przedmiotem zwrotu i jak należy traktować Ugodę zawartą z Kredytobiorcą, czy ten zwrot stanowi przysporzenie majątkowe i tym samym czy jest przychodem podatkowym, a w dalszej kolejności czy ten przychód jest ujęty w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i czy nie jest kategorią wyłączoną z opodatkowania.

Instytucja ugody jako jednego z typów umowy jest regulowana przepisami Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 917 Kodeksu cywilnego, przez ugodę „strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać”.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż ugoda powinna cechować się następującymi elementami:

a)ugoda może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór co do roszczeń wynikających z tego stosunku;

b)celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu;

c)strony ugody dążą do osiągnięcia tego celu przez wzajemne ustępstwa (w literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy podmiot rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.).

Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Ugodę zalicza się do kategorii umów ustalających i następczych, tj. mających na celu nadanie już istniejącemu stosunkowi prawnemu cechy pewności i bezsporności. Ugoda może zmierzać do potwierdzenia treści już istniejącego stosunku prawnego, jak i zmieniać bądź rozwiązywać ten stosunek. Natomiast nie może ona kreować nowego stosunku prawnego (K. Osajda (red. serii), W. Borysiak (red. tomu), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 30, Warszawa 2022).

Takie stanowisko zostało zaprezentowane m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z 4 lutego 2004 r., sygn. akt I CK 178/03, w którym Sąd wskazał, że: „Literalne brzmienie przepisu, w którym zawarto legalną definicję ugody, jednoznacznie uzasadnia wniosek, iż o ugodzie można mówić jedynie w sytuacji, gdy reguluje ona prawa i obowiązki stron (w celu usunięcia wątpliwości lub sporu) − przy czynieniu wzajemnych ustępstw - w ramach istniejącego już stosunku prawnego. Ugoda nie może natomiast kreować nowego stosunku prawnego między stronami”.

Niekwestionowanym jest, iż obecnie banki krajowe zawierają liczne ugody sądowe dotyczące kredytów walutowych. Gdyby nie fakt licznych sporów sądowych, które były/są prowadzone w odniesieniu kredytów walutowych w związku z istnieniem klauzul abuzywnych w umowach kredytowych, Bank nie wdrażałby środków zaradczych w postaci zawarcia Ugody w przedmiotowym zakresie (co potwierdza tekst Ugody, gdzie wskazano na liczne wyroki sądowe). Z tego względu wszelkie cechy ugody zostały spełnione w przedmiotowym przypadku (niewątpliwie mamy do czynienia z ugodami w myśl prawa cywilnego).

Wyliczenie kwoty zwrotu jest zatem konsekwencją zgodnego uznania przez Bank i Kredytobiorcę, że część postanowień umownych w ramach łączącej strony Umowy mogłaby prowadzić do unieważnienia umowy kredytowej, a w konsekwencji zawarcie Ugody jest zasadne, w konsekwencji Kredytobiorcom należy się zwrot określonej kwoty.

W świetle powyższego, mając na uwadze elementy konstrukcyjne instytucji ugody, tj. w szczególności fakt, że ugoda nie kreuje nowego stosunku prawnego i jest zawierana niejako „na tle” pierwotnego stosunku prawnego, rozliczenia z tytułu Ugody dla celów PIT nie powinny być rozpatrywane w oderwaniu od rozliczeń dokonywanych pomiędzy Bankiem a Kredytobiorcami na podstawie Umowy kredytu.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. − Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata co do zasady są obojętne podatkowo (brak przysporzenia po stronie kredytobiorcy), co znajduje swoje odzwierciedlenie między innymi w art. 14 ust. 3, gdzie ustawodawca wskazał niektóre zdarzenia gospodarcze niebędące przychodem podatkowym lub wskazując inny moment rozpoznania przychodu podatkowego, w tym także brak przychodu z tytułu udzielenia/spłaty kredytu. W myśl 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zarówno otrzymanie, jak również spłata kredytu/pożyczki nie stanowi przychodu podatkowego.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż sama spłata bądź otrzymanie kredytu powinny pozostać neutralne podatkowo. Tym samym, zwrot części dokonanych spłat kredytu nie powinien stanowić przychodu podatkowego, gdyż taki zwrot nie skutkuje przysporzeniem majątkowym po stronie kredytobiorcy.

Niewątpliwie postępująca deprecjacja PLN, w szczególności w stosunku do CHF, przyczyniła się do pogorszenia sytuacji finansowej kredytobiorców (pożyczkobiorców) będących stroną umów kredytów (pożyczek) denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej. Zawarta Ugoda ma na celu zrekompensować straty jakie ponieśli Kredytobiorcy i jednocześnie uchronić Bank przed ryzykiem sporu sądowego i poniesieniem strat wyższych niż wynikających z zawartej Ugody. Kwoty Ugody nie kreują realnego przysporzenia po stronie kredytobiorcy zaś raczej wyrównują uszczerbek materialny jaki ponieśli kredytobiorcy.

W wydawanych interpretacja podatkowych oraz wyrokach sądowych wskazuje się, iż zwroty z tytułu wpłat rat kapitałowo-odsetkowych jeżeli nie powodują spłaty kwoty niższej niż kwota udzielonego kredytu, to takie zwroty nie są przychodem podatkowym. Tym samym ewentualny przychód jeżeli powstaje, to tylko w sytuacji kiedy kwota zwrotu powoduje spłatę kredytu w niższej wysokości niż pierwotnie udzielony kredyt.

W związku z zawarciem Ugody Kredytobiorca otrzymuje niejako ekwiwalent środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytu przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu − zwrot kwoty, która była uprzednio poniesiona z jego własnych środków. Zatem kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w jego majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w jego majątku.

W konsekwencji sytuacja opisana we wniosku nie spełnia celu i podstawowej przesłanki przychodu, jakim jest zwiększenie majątku podatnika − ani poprzez zwiększenie aktywów, ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Tym samym nieuzasadnione byłoby opodatkowanie podatkiem dochodowym na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwot otrzymywanych na mocy Ugody tytułem zwrotu jako niespełniających definicji „przychodu”.

Podejście takie znajduje odzwierciedlenie w wydawanych indywidualnych interpretacjach podatkowych skierowanych do podatników podatku dochodowego od osób fizycznych czy też płatników podatku, np. w interpretacji z dnia 27 grudnia 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0115-KDIT2.4011.491.2023.2.ŁS, potwierdzono za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy dotyczące braku przychodu w odniesieniu do Ugód dotyczących kredytów walutowych: „Mając na uwadze powyższe, w świetle przytoczonej powyżej argumentacji, w Państwa ocenie, w związku z zawarciem Ugody i otrzymaniem Zwrotu, po stronie Kredytobiorcy nie powstaje przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT.

W konsekwencji, skoro − w związku z dokonywaniem Zwrotów − po stronie Kredytobiorcy nie powstaje przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, to tym samym nie sposób mówić, aby świadczenie wypłacane przez Bank na mocy Ugody stanowiło przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. W konsekwencji na Banku nie spoczywa obowiązek, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.

Reasumując, Państwa zdaniem, w związku z opisanym w stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym dokonaniem Zwrotu na mocy Ugody, Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe. Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.”.

W interpretacji indywidualnej z 1 lipca 2020 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.397.2020.1.AMN, Dyrektor KIS wskazał, że: „zwrot zapłaconych Bankowi kwot dokonywany przez Bank na rzecz Klienta wskutek unieważnienia umowy kredytowej nie stanowi przysporzenia po stronie kredytobiorcy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po stronie kredytobiorcy w związku z dokonanym zwrotem nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe. W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej Klient otrzyma z powrotem swój kapitał (zwrot zapłaconych Bankowi kwot). Kwoty te będą stanowiły jedynie zwrot poniesionych wcześniej kosztów. Nie ma zatem podstaw, aby uznać je za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota ww. zwrotu jest obojętna podatkowo”.

Kwestia opodatkowania zwrotów rat kapitałowo-odsetkowych i wystawiania PIT-11 była także analizowana z perspektywy banków, tj. podmiotów zawierających ugody sądowe − Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w najnowszej interpretacji z dnia 22 listopada 2024 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.682.2024.2.ACZ, uznał stanowisko Banku za prawidłowe w kontekście braku obowiązku wystawienia PIT-11 w związku ze zwrotem rat kapitałowo-odsetkowych w związku z ugodami zawieranymi właśnie w odniesieniu do spłaconych kredytów walutowych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Państwa chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowaną, która jest stroną postępowania

Pani … (Zainteresowana będąca stroną postępowania) – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.