Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 stycznia 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 1 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan lekarzem prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której świadczy Pan usługi medyczne. Pana praca wymaga codziennego podejmowania decyzji o dużej odpowiedzialności, które bezpośrednio wpływają na zdrowie i życie pacjentów. Charakter zawodu wiąże się z wysokim poziomem stresu, koniecznością pracy pod presją czasu oraz regularnym kontaktem z trudnymi przypadkami medycznymi, co prowadzi do długotrwałego obciążenia psychicznego. W wyniku wieloletniego wykonywania zawodu zdiagnozowano u Pana wypalenie zawodowe (ang. burnout syndrome), co zostało potwierdzone zaświadczeniem od lekarza psychiatry. Diagnoza ta wynikała m.in. z objawów takich jak chroniczne zmęczenie, problemy z koncentracją, drażliwość oraz obniżenie motywacji do pracy. Wypalenie zawodowe zostało również potwierdzone przez lekarza medycyny pracy, który stwierdził, że Pana obecny stan zdrowia wymaga wsparcia psychologicznego, aby umożliwić dalsze wykonywanie obowiązków zawodowych w sposób bezpieczny zarówno dla Pana, jak i Pana pacjentów. Na podstawie zaleceń psychiatry oraz psychoterapeuty rozpoczął Pan regularną terapię psychologiczną, której celem jest przeciwdziałanie skutkom wypalenia zawodowego, odbudowanie Pana zasobów psychicznych i zdolności do pracy. Terapia ta jest szczególnie istotna w kontekście wykonywania Pana zawodu, ponieważ wymaga on zachowania pełnej sprawności psychicznej, odporności na stres oraz podejmowania decyzji w stanie wysokiej koncentracji. Warto również podkreślić, że Pana działalność gospodarcza opiera się wyłącznie na Pana osobistej pracy i kwalifikacjach jako lekarza. W związku z tym Pana zdolność do generowania przychodów jest bezpośrednio zależna od Pana zdrowia psychicznego i fizycznego. Brak terapii mógłby skutkować dalszym pogorszeniem stanu zdrowia, ograniczeniem zdolności do pracy, a w konsekwencji - spadkiem przychodów lub całkowitą utratą źródła dochodu. Koszty terapii psychologicznej, które Pan ponosi, są zatem bezpośrednio związane z utrzymaniem zdolności do pracy oraz zabezpieczeniem źródła przychodów. Terapia jest niezbędna do przeciwdziałania skutkom wypalenia zawodowego oraz do zapewnienia jakości usług świadczonych na rzecz pacjentów.

Pytanie

Czy koszty związane z psychoterapią mogą być uwzględnione w kosztach uzyskania przychodu Pana działalności gospodarczej?

Pana stanowisko w sprawie

Uważa Pan, że wydatki na terapię psychologiczną, mającą na celu leczenie zdiagnozowanego wypalenia zawodowego, są ściśle związane z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą jako lekarza. W swojej pracy wykonuje Pan zadania wymagające ogromnej odpowiedzialności, koncentracji oraz podejmowania kluczowych decyzji wpływających na zdrowie i życie pacjentów. Stres oraz długotrwałe obciążenie psychiczne wynikające z charakteru zawodu doprowadziły do wypalenia zawodowego, co zostało potwierdzone zaświadczeniami od lekarza psychiatry, lekarza medycyny pracy oraz psychoterapeuty. Wypalenie zawodowe jest schorzeniem uznanym przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za poważne zaburzenie związane z warunkami pracy. W Pana przypadku, jego konsekwencje bezpośrednio wpływają na możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w sposób rzetelny i bezpieczny zarówno dla Pana, jak i Pana pacjentów. Terapia psychologiczna, którą Pan podjął, jest zatem niezbędna, aby: przywrócić pełną zdolność do wykonywania obowiązków zawodowych, utrzymać jakość świadczonych usług medycznych, zapobiec dalszemu pogorszeniu stanu zdrowia psychicznego i fizycznego, co mogłoby skutkować czasową lub trwałą niezdolnością do pracy. Wydatki te mają zatem charakter celowy i konieczny, gdyż bez ich poniesienia nie byłby Pan w stanie skutecznie i bezpiecznie kontynuować działalności. Warto również zauważyć, że psychoterapia nie stanowi wydatku o charakterze osobistym, lecz jest środkiem niezbędnym do przeciwdziałania skutkom choroby zawodowej, jaką w Pana przypadku jest wypalenie zawodowe. Dodatkowo pragnie Pan wskazać, że brak terapii skutkowałby nie tylko pogorszeniem Pana zdrowia, ale również mógłby wpłynąć negatywnie na sytuację finansową Pana działalności gospodarczej poprzez spadek jakości usług, ograniczenie liczby pacjentów, a w skrajnym przypadku - całkowite zaprzestanie wykonywania zawodu. Terapia jest więc inwestycją w utrzymanie zdolności zarobkowej oraz stabilności ekonomicznej prowadzonej działalności. Mając na uwadze powyższe, uważa Pan, że wydatki na terapię psychologiczną spełniają warunki określone w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako koszty uzyskania przychodów, ponieważ są bezpośrednio związane z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą, służą zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów i nie mają charakteru wydatków osobistych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego między poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Wyrażenie „w celu osiągnięcia przychodu” zawarte we wskazanym przepisie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oznacza, że nie wszystkie wydatki ponoszone przez podatnika w związku z osiąganiem przychodów z tytułu działalności gospodarczej podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania. Zauważyć należy, że przez sformułowanie „w celu” należy rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodu), a dążenie podatnika ma przymiot „celowości”, jeżeli na podstawie dostępnej wiedzy o związkach przyczynowo-skutkowych można zasadnie uznać, że poniesiony koszt może przynieść oczekiwane następstwo (przychód).

Zatem kosztem uzyskania przychodów nie są wszystkie wydatki, ale tylko takie, które nie są wymienione w art. 23 i których poniesienie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskaniem (zwiększeniem) przychodu z danego źródła, bądź też zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Jednakże ciężar wykazania owego związku spoczywa na podatniku, który wywodzi z tego określone skutki prawne.

Przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu, bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu niedopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

Kosztami podatkowymi są zarówno koszty, które pozostają w bezpośrednim związku przyczynowo-skutkowym z przychodami podatkowymi, jak również koszty pośrednie, których powiązanie z konkretnym przychodem nie jest możliwe, jednak dla prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa poniesienie ich jest uzasadnione.

Zatem, aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:

• być poniesiony przez podatnika,
• być poniesiony w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
• pozostawać w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• być definitywny (rzeczywisty), czyli wartość poniesionego wydatku nie może zostać podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• zostać właściwie udokumentowany,
• wydatek nie może znajdować się w katalogu kosztów określonych w art. 23 ust. 1 ustawy.

Wydatki, o których mowa w analizowanej sprawie nie zostały wymienione w katalogu zawartym w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednak sam fakt niewymienienia określonego wydatku w art. 23 ust. 1 ww. ustawy, zawierającym katalog wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, nie przesądza automatycznie o możliwości uwzględnienia tego wydatku przy ustalaniu podstawy opodatkowania. Konieczne jest wykazanie związku ponoszonych kosztów z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą oraz uzyskiwanym z tej działalności przychodem.

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 3526/16:

Do wskazanego związku przyczynowo-skutkowego Naczelny Sąd Administracyjny odniósł się także w wyroku z 8 sierpnia 2017 r., sygn. akt II FSK 1859/15, gdzie stwierdził, że:

Podkreślenia również wymaga fakt, że:

Potwierdzają to np. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 października 2012 r. sygn. akt II FSK 430/11 oraz z 17 stycznia 2017 r. sygn. akt II FSK 3813/14.

Zatem jeśli jednym z warunków zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów jest poniesienie go w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, kryterium uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodów sprowadza się w istocie do ustalenia, czy mógł się on potencjalnie przyczynić do osiągnięcia przychodów, bez względu na to, czy ów skutek się ziści. Wykazywany związek przyczynowo-skutkowy powinien mieć charakter obiektywny.

W opisie sprawy wskazał Pan, że prowadzi Pan działalność gospodarczą, w ramach której świadczy Pan usługi medyczne. Wyjaśnił Pan, że charakter zawodu wiąże się z wysokim poziomem stresu, koniecznością pracy pod presją czasu oraz regularnym kontaktem z trudnymi przypadkami medycznymi, co prowadzi do długotrwałego obciążenia psychicznego. Wskazał Pan, że w wyniku wieloletniego wykonywania zawodu zdiagnozowano u Pana wypalenie zawodowe. Na podstawie zaleceń psychiatry i psychoterapeuty rozpoczął Pan regularną terapię psychologiczną.

Wątpliwości Pana sprowadzają się do ustalenia, czy poniesione przez Pana wydatki na psychoterapię indywidualną stanowią koszty uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej.

W mojej ocenie, wskazane we wniosku wydatki na psychoterapię indywidualną mają charakter osobisty, a ich poniesienie ma na celu jedynie poprawę Pana warunków zdrowotnych i ochronę Pana zdrowia, a nie wykonywanie działalności gospodarczej. Bez wątpienia zły stan zdrowia może przełożyć się na niemożność wykonywania działalności gospodarczej a zdrowie psychiczne pozwala realizować przychody z tej działalności, ale nie sposób uznać, że są to wydatki ponoszone w celu osiągnięcia przychodów. Brak jest bowiem ich związku z wykonywaną działalnością gospodarczą.

Wydatki, jakie ponosi Pan na psychoterapię indywidualną nie mają związku z prowadzoną przez Pana pozarolniczą działalnością gospodarczą, gdyż bezpośrednim celem ich poniesienia jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Wydatek na psychoterapię indywidualną nie ma także na celu ani zachowania, ani zabezpieczenia źródła przychodów.

Dodatkowo wskazuję, że praktycznie każda praca wywołuje stres, a wiele zawodów związanych jest z dużą odpowiedzialnością. Każda praca/rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej ma określony wpływ/nie pozostaje obojętny względem zdrowia, także zdrowia psychicznego.

W sytuacji, gdy uczęszcza Pana na spotkania z terapeutą celem znalezienia przyczyny, które powodują reakcje Pana organizmu to spełnia Pan własne potrzeby osobiste, których wymaga stan Pana zdrowia (jeśli nie radzi sobie Pan ze stresem), niezależnie od tego czy prowadzi Pan działalność gospodarczą.

Powyższe zatem oznacza, że nie jest spełniona, w stosunku do wydatków na Pana psychoterapię indywidualną, podstawowa przesłanka zaliczania wydatków do kosztów uzyskania przychodu zawarta w treści art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co oznacza, że wydatki te nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Reasumując, wydatki związane z Pana psychoterapią indywidualną, nie mają związku z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą i nie są wydatkami ponoszonym w celu powstania lub zwiększenia przychodu oraz zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodu jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Nie można zatem ich uznać za koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Tym samym Pana stanowisko uznałem za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.