Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
20 grudnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 19 stycznia 2025 r. (wpływ 20 stycznia 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
1.Zawarcie umowy kredytowej
8 sierpnia 2008 r. wraz z byłym małżonkiem A.A. zawarła Pani z Bankiem (…) umowę kredytu hipotecznego na kwotę 211.787,31 zł. Kredyt został zaciągnięty na cele mieszkaniowe i był indeksowany do franka szwajcarskiego (CHF).
2.Historia spłat i nadpłaty
Zgodnie z historią spłat kredytu, od 8 sierpnia 2008 r. do 9 listopada 2024 r. spłacili Państwo łącznie kwotę 255.545,20 zł. Odejmując od tego kwotę kapitału kredytu (211.787,31 zł), to daje nadpłatę w wysokości 43.757,89 zł (255.545,20 zł -211.787,31 zł).
W ramach ugody bank zwrócił Państwu 40.970,00 zł, co oznacza, że bank zatrzymał kwotę 2.787,89 zł z należnych Państwu nadpłat.
3.Postępowanie sądowe
2 lipca 2024 r. Sąd Okręgowy w (…), I Wydział Cywilny, wydał wyrok (sygn. akt (…)), w którym zasądził od banku na Państwa rzecz zwrot 249.639,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę, przyznał Państwu zwrot kosztów zastępstwa procesowego (KZP) w wysokości 10.800,00 zł za I instancję.
Wyrok jest nieprawomocny, ponieważ bank złożył apelację.
4.Ugoda pozasądowa
13 listopada 2024 r. zawarli Państwo ugodę pozasądową z bankiem (…), na mocy której bank zobowiązał się do:
- zamknięcia kredytu hipotecznego,
- zwrotu nadpłaconych środków w kwocie 40.970,00 zł,
- zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (KZP) 10.800,00 zł za I instancję i 8.100,00 zł za II instancję,
- zwrotu opłaty od pozwu w wysokości 1.000,00 zł.
W trakcie negocjacji kancelaria reprezentująca bank jednoznacznie określiła kwotę 40.970,00 zł jako zwrot nadpłat, co potwierdzają kopie maili z przebiegu negocjacji.
5.Rozliczenie z kancelarią prawną
Zgodnie z umową kancelaria prawna (…) Sp. k., z pieniędzy, które przelał Bank pobrała następujące kwoty:
- koszty zastępstwa procesowego (KZP) w łącznej wysokości 18.900,00 zł (10.800,00 zł za I instancję oraz 8.100,00 zł za II instancję),
- kwotę końcową w wysokości 21.178,73 zł z kwoty otrzymanej od banku.
Dodatkowo wcześniej dokonali Państwo na rzecz kancelarii takich wpłat jak:
- opłata wstępna w wysokości 3.990,00 zł,
- trzykrotny koszt stawiennictwa po 495,00 zł (3x495,00 zł = 1.485,00 zł).
Łączne koszty kancelarii wyniosły 45.553,73 zł brutto.
Wszystkie wpłaty potwierdzone są fakturami VAT.
Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego
Przez cały okres obowiązywania umowy zawartej z Bankiem (…) w dniu 8 sierpnia 2008 r. wspólnie z byłym mężem A.A. solidarnie odpowiadała Pani za spłatę kredytu.
Kwota 40.970,00 zł wypłacona w ramach ugody pozasądowej przez Bank (…) wynika z przewalutowania kredytu z waluty obcej na walutę polską.
Kwota 40.970,00 zł wynika z nadpłaty i stanowi zwrot środków pieniężnych na rzecz Pani oraz Pani byłego męża A.A. Środki te zostały wcześniej przez Państwa przekazane na rzecz banku na podstawie umowy o finansowanie hipoteczne w walucie obcej, w ramach spłat kapitałowo-odsetkowych wynikających z udzielonego finansowania.
Pytanie
Czy zwrot nadpłaty w wysokości 40.970,00 zł uzyskany w ramach ugody pozasądowej z bankiem (…) dotyczący kredytu hipotecznego na cele mieszkaniowe, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
Pani stanowisko w sprawie
1.Zwrot nadpłaty nie stanowi przychodu w rozumieniu ustawy o PIT
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1776 ze zm.): przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze oraz wartości pieniężne, a także wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
W Państwa przypadku zwrot 40.970,00 zł stanowi odzyskanie środków, które zostały nienależnie pobrane przez bank na skutek nieprawidłowych przeliczeń kursowych. Jest to zwrot własnych środków, które błędnie pobrano w wyniku zapisów umowy kredytowej, a nie nowe przysporzenie majątkowe.
Przykład: Wyrok NSA z 13 maja 2014 r. sygn. akt. IIFSK1442/12:
Zwrot nadpłaconych kwot nie stanowi przysporzenia majątkowego, a jedynie przywrócenie stanu poprzedniego.
2.Brak wzbogacenia i zasada sprawiedliwości podatkowej
Opodatkowanie tej kwoty byłoby sprzeczne z art.2 Konstytucji RP, który stanowi:
Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym , urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej.
Nałożenie podatku od odzyskanych środków prowadziłoby do podwójnego obciążenia finansowego - najpierw przez zawyżone raty kredytu, a następnie przez konieczność zapłaty podatku od odzyskanych pieniędzy. Jest to niezgodne z zasadą sprawiedliwości społecznej.
3.Zwrot nadpłat jako świadczenie nienależne
Zgodnie z art. 410 § 2 Kodeksu Cywilnego:
Świadczenie jest nienależne jeżeli ten kto je spełnił, nie był do niego zobowiązany (...).
Bank nie miał podstaw prawnych do pobierania zawyżonych rat. Zwrot nadpłaty to korekta błędnych rozliczeń, a nie dochód. Nie można uznać odzyskanych pieniędzy za dochód, ponieważ jest to zwrot środków niesłusznie pobranych.
4.Bank czerpał korzyści z Państwa środków
Bank przez lata obracał Państwa środkami, uzyskując z nich korzyści finansowe. Pobierając zawyżone raty kredytowe, bank korzystał z nadpłat, które powinny być do naszej dyspozycji. Zwrot części nadpłaty nie rekompensuje w pełni Państwa strat. Mimo ugody bank pozostawił sobie kwotę 2.787,89 zł. Bank stoi na stanowisku, że wystawi PIT-11, jest to sprzeczne z wcześniejszą komunikacją mailową, w której podczas negocjacji ugody bank używał terminu „zwrot nadpłaty”. Dysponuje Pani kopiami tych maili, które potwierdzają, że to bank zaproponował propozycje ugody jako zwrot nadpłaconych środków.
5.Rozporządzenie Ministra Finansów
Zgodnie z zasadami dotyczącymi zwolnienia z podatku dochodowego od kwot związanych z kredytami hipotecznymi na cele mieszkaniowe, zwrot nadpłaconych kwot wynikających z błędnych przeliczeń walutowych nie może być traktowany jako dochód. Jest to korekta wcześniejszych błędnie naliczonych świadczeń, a nie przysporzenie majątkowe.
6.Rozliczenie z kancelaria prawna
Rozliczenie to nastąpiło bezgotówkowo w większym stopniu, ponieważ bank przelał wszystkie środki na konto kancelarii. Dopiero po rozliczeniu i pobraniu należności poprzez kancelarie według Państwa umowy reszta środków została przekazana do Państwa dyspozycji.
Chcieliby Państwo zaznaczyć, że bez wsparcia kancelarii prawnej (…) nie doszłoby tak szybko do ugody ani do wydania wyroku Sądu I instancji. Profesjonalna obsługa prawna pozwoliła na skuteczne dochodzenie roszczeń oraz zakończenie sporu z bankiem. Koszty kancelarii były dużym obciążeniem finansowym i wyniosły łączenie 45/553,73zł brutto, na które składają się: koszty zastępstwa procesowego w sumie 18.900,00 zł (I instancja 10.800,00 zł oraz II instancja 8.100,00 zł), koszty końcowe 21.178,83 zł, opłata wstępna 3.990,00 zł oraz trzykrotne stawienie się mecenasa (dwukrotnie w sądzie na rozprawie sądowej i raz w banku w celu sprawdzenia dokumentów przy podpisywaniu ugody) w kwocie 495,00 zł, co daje 3x495,00zł = 1.485,00 zł.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
- dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
- dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że:
1. w 2008 r. zawarła Pani umowę o kredyt mieszkaniowy w walucie obcej CHF;
2. w 2024 roku Sąd Okręgowy wydał nieprawomocny wyrok, w którym zasądził zwrot określonej kwoty wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego;
3. zawarła Pani ugodę pozasądową, na mocy której bank zobowiązał się do wypłaty określonej kwoty.
Powzięła Pani wątpliwość, czy wypłata ta będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Skutki podatkowe wypłaty kwoty przez bank
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
W Pani przypadku – otrzyma Pani od banku zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy kredytu wpłaciła Pani tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych. Otrzymana przez Panią kwota będzie zatem stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłaciła Pani do banku. Wobec powyższego, wypłata przez bank na Pani rzecz tego zwrotu będzie dla Pani neutralna podatkowo. W wyniku tego zwrotu nie osiągnie Pani bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowoduje po Pani stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Tym samym - nie będzie na Pani ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Pani stanowisko należało więc uznać za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pani, to interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pani byłego męża.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.