Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 listopada 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 14 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 31 stycznia 2025 r. (wpływ 5 lutego 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca, będący Zainteresowanym jest osobą fizyczną podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (posiada polską rezydencję podatkową).

W 2010 r. Wnioskodawca dysponował samochodem osobowym, który był wykorzystywany zarówno w prowadzonej działalności gospodarczej, jak również na cele prywatne. Pojazd ten był ubezpieczony zarówno w zakresie OC, jak i Autocasco. W 2010 r. został on udostępniony na cele prywatne osobie, która była dobrym znajomym Wnioskodawcy (celem odbycia jazdy rekreacyjnej). Osoba ta, wykorzystując pojazd na cele prywatne spowodowała kolizję drogową, na skutek której przedmiotowy pojazd uległ istotnym uszkodzeniom. Ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania z polisy Autocasco pojazdu argumentując to tym, że sprawca zdarzenia (znajomy Wnioskodawcy) znajdował się pod wpływem alkoholu.

Wobec braku pokrycia kosztów naprawy pojazdu przez Ubezpieczyciela, Wnioskodawca postanowił skierować przeciwko znajomemu sprawę na drogę cywilną celem uzyskania odszkodowania bezpośrednio od sprawcy zdarzenia drogowego, który ponosił odpowiedzialność cywilną za zaistniałą sytuację. Stąd, w dniu 7 lutego 2012 r. wydany został przez Sąd Okręgowy w …, nakaz zapłaty wobec dłużnika sprawcy uszkodzenia pojazdu (sygn. akt …), obejmujący kwotę stanowiącą naprawienie szkody powstałej wskutek działania dłużnika, natomiast w dniu 20 marca 2022 r. Sąd Okręgowy w … zaopatrzył wskazany nakaz w klauzulę wykonalności (sygn. akt …).

Na podstawie powyższych orzeczeń, Wnioskodawca zainicjował postępowanie egzekucyjne, które zostało przeprowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w …. Prowadzone postępowanie egzekucyjne skutkowało uzyskaniem przez komornika kwoty niezbędnej do pokrycia wierzytelności Wnioskodawcy, poprzez dokonanie egzekucji z nieruchomości będącej własnością dłużnika, poprzez sprzedaż licytacyjną. W dniu 1 lutego 2024 r. komornik wydał postanowienie w sprawie planu podziału sumy uzyskanej przez egzekucję z zabezpieczonej i zbytej nieruchomości, którego treść przewidywała, że Wnioskodawca jako wierzyciel hipoteczny otrzyma kwotę 88 358 zł na poczet głównej sumy długu (odszkodowania) oraz 120 055 zł również jako wierzyciel hipoteczny, na poczet odsetek ustawowych.

Wskutek powyższego, komornik dokonał w sierpniu 2024 r. wypłaty wskazanych sum na rachunek należący do Wnioskodawcy. Odszkodowanie nie obejmowało utraconych korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć (lucrum cessans), lecz jedynie stratę rzeczywistą.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że kwota faktycznie otrzymanego w 2024 r. przez Niego odszkodowania miała pośredni związek z uszkodzeniem opisanego we wniosku o wydanie interpretacji pojazdu, który był w owym czasie (w dniu powstania szkody) przedmiotem leasingu. Pojazd nie był w chwili zdarzenia własnością Wnioskodawcy, lecz firmy leasingowej. Leasingobiorcą była natomiast Spółka z o.o., w której Wnioskodawca był członkiem zarządu.

Z uwagi na fakt, iż osoba prowadząca pojazd (z której majątku wyegzekwowano następnie odszkodowanie) w chwili zdarzenia (uszkodzenia pojazdu) znajdowała się pod wpływem alkoholu, to firma ubezpieczeniowa odmówiła wypłaty odszkodowania z tytułu Autocasco, a jednocześnie leasingodawca wypowiedział dalszą umowę leasingu i zażądał zapłaty wszelkich zobowiązań umownych (odpowiadających wartości pojazdu sumy pozostałych rat leasingowych oraz kwoty wykupu). Uiszczenia tych kwot na rzecz leasingodawcy dokonał Wnioskodawca z majątku osobistego, skutkiem czego było przejście własności wraku pojazdu do majątku osobistego Wnioskodawcy. Jednocześnie sprawca zdarzenia złożył pisemne oświadczenie, że zobowiązuje się do pokrycia bezpośrednio względem Wnioskodawcy wszystkich szkód, które wyrządził swoim zachowaniem. Oświadczenie to stało się podstawą do skierowania sprawy przez Wnioskodawcę na drogę sądową, w następstwie której sąd wydał wyrok przyznający bezpośrednio Wnioskodawcy odszkodowanie.

W rezultacie wrak pojazdu został sprzedany przez Wnioskodawcę, który zażądał na drodze prawnej od sprawcy wypadku zapłaty na swoją rzecz odszkodowania w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wysokością poniesionych przez Wnioskodawcę wszelkich kosztów związanych z wykupem pojazdu z firmy leasingowej (sumy pozostałych rat i wykupu) a kwotą uzyskaną z tytułu sprzedaży przez Wnioskodawcę wraku pojazdu.

Po wielu latach dochodzenia wypłaty odszkodowania w 2024 r. doszło wreszcie do wyegzekwowania przez Wnioskodawcę od sprawcy wypadku należnej sumy odszkodowania.

Uszkodzone auto było przedmiotem umowy leasingowej, w ramach której leasingobiorcą była Spółka z o.o. (…), która prowadziła działalność gospodarczą, o której mowa w opisie stanu faktycznego od 20 kwietnia 2006 r. do 18 maja 2023 r. i której przeważającym przedmiotem prowadzenia działalności był wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. Wypłata odszkodowania będącego przedmiotem wniosku o interpretację nie nastąpiła jednak w związku z działalnością tejże spółki, lecz z uwagi na uszczerbek w majątku Wnioskodawcy - osobie fizycznej, który nastąpił po tym, jak firma będąca leasingodawca zażądała wykupu auta i pokrycia wszelkich swoich roszczeń, co nastąpiło z majątku prywatnego Wnioskodawcy.

Wskazana Sp. z o.o. opodatkowana była podatkiem dochodowym od osób prawnych na ogólnych zasadach. Wnioskodawca wykonuje z kolei jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną liniowym podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych Wnioskodawca prowadzi podatkowa książkę przychodów i rozchodów.

Samochód osobowy, który uległ wypadkowi był przedmiotem umowy leasingu, w ramach której … Sp. z o.o., w której Wnioskodawca był członkiem zarządu była leasingobiorcą. Samochód nie był wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz WNiP, jednak był wykorzystywany w tejże działalności. Samochód stał się własnością Wnioskodawcy, w momencie gdy był już wrakiem, po pokryciu przez Wnioskodawcę wszelkich kosztów związanych z uregulowaniem zobowiązań względem firmy będącej leasingodawcą.

Udostępnienie w 2010 r. samochodu osobowego na cele prywatne osobie trzeciej, która spowodowała wypadek nastąpiło nieodpłatnie i nie było w żaden sposób związane z zakresem i przedmiotem prowadzonej działalności gospodarczej ani ww. Spółki …, ani też działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Innymi słowy przejazd miał charakter prywatny. Samochód, który uległ wypadkowi był przedmiotem leasingu, więc nie było kosztu nabycia pojazdu. Kosztem były raty leasingowe. Wykupując natomiast wrak pojazdu po zdarzeniu, Wnioskodawca nie zaliczył wydatku na nabycie do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej.

Koszt ubezpieczenia OC i AC stanowiły koszt w Spółce z o.o. …, która była leasingobiorcą. Sam Wnioskodawca nie poniósł wydatków na ubezpieczenie wraku pojazdu.

Wartość straty rzeczywistej, której dotyczyło naprawienie szkody wynosiła 88 358 zł. Samochód nigdy nie został naprawiony ani przez firmę będącą leasingodawcą, ani przez Sp. z o.o. będącą leasingobiorcą, ani też przez Wnioskodawcę. Samochód został zbyty przez Wnioskodawcę na rzecz podmiotu trzeciego jako wrak. Nie są znane dalsze losy pojazdu.

Pytania

1.Czy w związku z otrzymaną w roku 2024 kwotą odszkodowania pochodzącą z egzekucji majątku sprawcy uszkodzenia pojazdu należącego do Wnioskodawcy po Jego stronie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, podlegający jednak zwolnieniu z podatku dochodowego w oparciu o przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy w związku z otrzymaną w roku 2024 kwotą odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie odszkodowania pochodzącą z egzekucji majątku sprawcy uszkodzenia pojazdu należącego do Wnioskodawcy po Jego stronie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, podlegający jednak zwolnieniu z podatku dochodowego w oparciu o przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Ad 1.

W ocenie Wnioskodawcy, w związku z otrzymaną w roku 2024 kwotą odszkodowania pochodzącą z egzekucji majątku sprawcy uszkodzenia pojazdu należącego do Wnioskodawcy, po Jego stronie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, podlegający jednak zwolnieniu z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT. Stąd, kwota odszkodowania nie podlega ujawnieniu w zeznaniach podatkowych, bowiem choć stanowi niewątpliwie przychód Wnioskodawcy, to jednakowoż korzysta ze zwolnienia z podatku.

Uzasadniając powyższe, przede wszystkim należy zauważyć, że zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl natomiast przepisu art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

-otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

-dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Mając na uwadze powyższe unormowania, należy zatem przejść do okoliczności sprawy Wnioskodawcy, które przemawiają jednoznacznie za zasadnością zastosowania zwolnienia z podatku. Przede wszystkim podstawą prawną zasądzonego, otrzymanego odszkodowania na rzecz Wnioskodawcy był art. 415 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Stąd, Sąd orzekł o obowiązku zapłaty na rzecz Wnioskodawcy kwoty stanowiącej naprawienie wyrządzonej szkody w pojeździe.

Biorąc pod uwagę powyższe, warto zauważyć, że otrzymane odszkodowanie (zasądzone wyrokiem), nie miało związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą, bowiem choć przedmiotowy pojazd wykorzystywany był zarówno w prowadzonej działalności, jak i na cele prywatne Wnioskodawcy, to szkoda powstała w związku z wykorzystywaniem go wyłącznie w celach prywatnych przez sprawcę, któremu Wnioskodawca udostępnił pojazd celem odbycia jazdy o charakterze stricte prywatnym. Innymi słowy ani wykorzystywanie pojazdu przez sprawcę, ani powstała szkoda nie miały jakiegokolwiek związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Tymczasem warunkiem sine qua non wyłączenia ze zwolnienia z podatku w oparciu o postanowienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT jest to, aby odszkodowanie miało związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Ponadto warto dodać, że wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie nie dotyczyło niepodlegających zwolnieniu z podatku korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Innymi słowy, odszkodowanie nie obejmowało utraconych korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć (lucrum cessans), lecz jedynie stratę rzeczywistą.

Ww. przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania, które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych.

Ad 2.

W ocenie Wnioskodawcy, w związku z otrzymaną w roku 2024 kwotą odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie odszkodowania pochodzącą z egzekucji majątku sprawcy uszkodzenia pojazdu należącego do Wnioskodawcy, po Jego stronie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, podlegający jednak zwolnieniu z podatku na podstawie zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak stanowi wskazana wyżej norma z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak wynika z tegoż przepisu, zwolnienie to obejmuje takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:

1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,

2)świadczenia, od których są naliczane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.

W konsekwencji, odsetki wypłacone Wnioskodawcy z tytułu odszkodowania zwolnionego od podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie art. 21 ust 1 pkt 3b ustawy (co jest przedmiotem pierwszego pytania), korzystają jednocześnie ze zwolnienia wymienionego w art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Niezależnie od powyższego, warto podkreślić, że w myśl cytowanego wyżej art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wprawdzie ww. przepis nie wymienia odsetek od zasądzonego odszkodowania, tym niemniej, w ocenie Wnioskodawcy, gdyby organ wydający interpretację uznał, że ww. przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy nie stanowi wystarczającej podstawy do zastosowania w Jego sprawie zwolnienia z podatku otrzymanej kwoty odsetek ustawowych, to zdaniem Wnioskodawcy z ostrożności należy je przyporządkować do tego samego źródła przychodu co należność główną, a co za tym idzie podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób co należność główna. Odsetki stanowią integralny element należności głównej w przewidzianym prawie terminie. Co więcej, odsetki jako świadczenie akcesoryjne, są bezpośrednio i ściśle związane ze świadczeniem głównym, w tym przypadku przychodem z tytułu wypłaconego odszkodowania. Zaniechanie leżące po stronie dłużnika z pewnością nie uzasadnia przypisania należności głównej i odsetek do różnych źródeł prawa, bowiem gdyby nie zachowanie dłużnika, odsetki nie mogłyby przecież powstać.

W przedstawionym stanie faktycznym, zasądzone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym. W związku z tym, zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają również zasądzone odsetki od przedmiotowego odszkodowania.

Stanowisko Wnioskodawcy, znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowoadministracyjnym. Przykładowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 28 lutego 2018 r., sygn. akt I SA/Gd 2/18, wyjaśnił, że: „W ocenie Sądu, odsetki, jako świadczenie akcesoryjne, są bezpośrednio i ściśle związane ze świadczeniem głównym, w tym przypadku przychodem z tytułu wypłaconego odszkodowania. Źródło odsetek stanowi wprawdzie nieterminowe wywiązanie się dłużnika z obowiązku zapłaty świadczenia głównego, niemniej jednak odsetki nie mogłyby powstać, gdyby nie obowiązek jego wypłaty. Nie ma zatem uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że świadczenia te, ze względu na ich odrębny charakter, powinny być przypisane do dwóch niezależnych od siebie źródeł przychodów. (...) Charakter odsetek wypłaconych skarżącej przemawia za objęciem wypłaty tych odsetek zwolnieniem podatkowym przewidzianym w art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. Odsetki te mają bowiem charakter rekompensaty za brak możliwości korzystania z należnych stronie tytułem odszkodowania środków pieniężnych. Związek odsetek z odszkodowaniem i czasem prowadzenia postępowania sądowego, które doprowadziło do zasądzenia odszkodowania, jest oczywisty. Trudno w tej sytuacji podzielić pogląd organu interpretującego o tym, że na gruncie prawa podatkowego, istnieje konieczność odrębnego potraktowania obu świadczeń. Przeciwne rozumienie omawianego przepisu byłoby sprzeczne z zasadą sprawiedliwości społecznej”.

Powyższy pogląd znajduje również potwierdzenie w wyrokach NSA 29 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 333/12; NSA z 17 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 289/12, NSA z 20 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 115/12; wyrokach: WSA w Łodzi z 25 marca 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 1414/14, WSA we Wrocławiu z 21 marca 2017 r., sygn. akt I SA/Wr 1100/16, WSA w Gdańsku z 14 czerwca 2016 r., sygn. akt I SA/Gd 250/16, a także WSA w Gdańsku w wyroku z 29 czerwca 2016 r., sygn. akt I SA/Gd 380/16.

A zatem, mając na uwadze treść ww. orzeczeń, skoro wypłacone odszkodowanie jest zwolnione z podatku dochodowego (np. na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT), to także zwolnione z tego podatku są wypłacone wraz z odszkodowaniem odsetki, czyli tak samo jak zasądzona należność główna.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Różnego rodzaju świadczenia, w tym m.in. odszkodowania i odsetki ustawowe, stanowią – co do zasady – przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie te świadczenia podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji. Wszelkie ulgi i zwolnienia w prawie podatkowym są bowiem wyjątkiem od konstytucyjnej zasady powszechności opodatkowania, dlatego też wykładnia przepisów ustanawiających te zwolnienia musi być wykładnią ścisłą, co oznacza, że nie może być ani rozszerzająca, ani też zawężająca.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Występujące w ww. przepisie sformułowanie „inne odszkodowania lub zadośćuczynienia” należy rozumieć jako te odszkodowania czy zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych.

Aby wypłacona kwota korzystała ze zwolnienia na podstawie 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

1)wypłacona kwota musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,

2)podstawą jej przyznania musi być wyrok lub ugoda sądowa,

3)nie może dotyczyć działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika ani korzyści, które mógłby uzyskać, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Co istotne, zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego na zasadach przewidzianych w podatku dochodowym będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych powyżej przesłanek.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, tym niemniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego.

Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.) przewiduje dwa zasadnicze rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy (art. 471 ww. Kodeksu i nast.) oraz deliktową – wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 ww. Kodeksu i nast.). W konsekwencji na tle Kodeksu cywilnego świadczenie odszkodowawcze jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. O tym, co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują generalnie przepisy art. 361 i art. 363 Kodeksu cywilnego. W świetle powyżej wskazanych uregulowań wypłata odszkodowania jest więc konsekwencją wystąpienia szkody.

Zgodnie z art. 415 ww. Kodeksu:

Stosownie natomiast do art. 471 ww. Kodeksu:

Zgodnie natomiast z art. 361 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do treści art. 363 ww. Kodeksu:

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

Zgodnie z art. 710 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 712 § 1 ww. Kodeksu:

Art. 714 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Zgodnie natomiast z art. 718 § 1-2 Kodeksu cywilnego:

Biorący rzecz do używania obowiązani są utrzymywać oddaną im do używania rzecz w stanie przydatnym do umówionego użytku, a po zakończeniu stosunku prawnego powinni ją zwrócić w stanie niepogorszonym.

Odnosząc się natomiast do kwestii odsetek, wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak wynika z brzmienia tego przepisu, zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:

1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,

2)świadczenia, od których są naliczane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.

Zgodnie z art. 481 ww. kodeksu:

Ponadto, zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek ustawowych z odszkodowaniem. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym: Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej (por. uchwała SN z dnia 31stycznia1994 r., sygn. akt III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155).

W ujęciu kodeksowym odsetki stanowią więc świadczenie pieniężne, do którego może być zobowiązany dłużnik – najogólniej mówiąc – korzystający z cudzych pieniędzy. Chodzi tu zarówno o sytuację, gdy korzystanie z pieniędzy wierzyciela jest przedmiotem umowy (np. pożyczka oprocentowana, kredyt), jak i gdy nie jest ono objęte zgodą wierzyciela, w szczególności wynika z opóźnienia w zapłacie sumy pieniężnej przez dłużnika (zob. art. 481 i art. 741 Kodeksu cywilnego), a także wówczas, gdy korzystanie z pieniędzy polega na poniesieniu przez wierzyciela wydatków w interesie dłużnika (zob. art. 742, art. 753 § 2, art. 842 Kodeksu cywilnego).

Zasadniczo odsetki pełnią funkcję wynagrodzenia należnego wierzycielowi od dłużnika za korzystanie z pieniędzy, mogą jednak też mieć znaczenie waloryzacyjne oraz (w przypadku odsetek za opóźnienie) kompensacyjne i represyjne czy motywacyjne. Oczywistym jest więc, że odsetki stanowią trwałe przysporzenie w majątku podatnika, które mieści się w kategorii przychodu, który co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Powyższą tezę potwierdza analiza przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z której wynika, że odsetki stanowią odrębną od należności głównej kategorię przychodu, która tylko w wyjątkowych przypadkach korzysta ze zwolnienia z opodatkowania.

W analizowanej sprawie niewątpliwie wystąpił element szkody, zaś przedmiotowe świadczenie (odszkodowanie) stanowi świadczenie, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Otrzymał Pan przedmiotowe świadczenie z tej racji, że poniósł Pan szkodę. Świadczenie to zostało przyznane na podstawie wyroku sądu. Odszkodowanie nie zostało otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz odszkodowanie nie dotyczy korzyści, które mógłby Pan uzyskać, gdyby szkody Panu nie wyrządzono.

Przenosząc powyższe przepisy na grunt analizowanej sprawy, stwierdzić należy, że przyznane wyrokiem sądu odszkodowanie i odsetki ustawowe, stanowią dla Pana przychód, w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Niemniej jednak, przyznane Panu na podstawie wyroku sądu odszkodowanie, korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Skoro zatem zasądzone wyrokiem sądu odszkodowanie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone od tego świadczenia ustawowe odsetki są zwolnione z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b tej ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła w zakresie przedstawionego stanu faktycznego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.