Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
30 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą byłemu pracownikowi świadczenia zasądzonego orzeczeniem sądu. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu 5 września 2024 r. Wnioskodawca (dalej: „Spółka”, „Pozwany”) oraz były pracownik (dalej: „Powód”) zawarli przed Sądem Rejonowym dla …. Sądem Pracy (dalej: „Sąd”) ugodę sądową w celu ugodowego zakończenia sporu zawisłego przed Sądem (sygn. akt …), jak również w celu całkowitego zaspokojenia wszelkich roszczeń Powoda zgłoszonych w postępowaniu przed Sądem, czyniąc sobie przy tym wzajemne ustępstwa.
W treści ugody Strony ustaliły m. in., że:
1.Pozwana Spółka cofa oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem z dnia 2 lipca 2020 r., na co Powód niniejszym wyraża zgodę. W związku z powyższym Strony oświadczają, iż umowa o pracę uległa rozwiązaniu dnia 31 października 2020 r. na mocy porozumienia stron (art. 30 § 1 pkt 1 k.p).
2.Pozwana Spółka wypłaci na rzecz Powoda odszkodowanie, o którym mowa w art. 47(1) k.p. w kwocie stanowiącej czterokrotność miesięcznego wynagrodzenia Powoda w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania.
3.W tym samym terminie, o którym mowa w pkt 2 powyżej. Pozwana wyda Powodowi nowe świadectwo pracy wskazujące na tryb zakończenia stosunku pracy, o którym mowa w punkcie 1, ale nie wcześniej niż po zwrocie przez Powoda oryginału świadectwa pracy, w którego Powód jest posiadaniu.
4.Koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie się znoszą.
5.Strony zgodnie oświadczają, iż niniejsza ugoda wyczerpuje wszelkie roszczenia wynikające z łączącego je stosunku pracy, a Powód oświadcza, że zrzeka się wszystkich roszczeń wynikających z istniejącego między Stronami stosunku pracy, z wyłączeniem wydania nowego świadectwa pracy i odszkodowania za naruszające przepisy prawa wypowiedzenie umowy o pracę, o których mowa w ugodzie.
Wnioskodawca wypłacił byłemu pracownikowi przedmiotowe odszkodowanie, po uprzednim odliczeniu od całości odszkodowania kwoty pobranej jako zaliczka na podatek dochodowy.
Pytanie
Czy Wnioskodawca prawidłowo uznał, że od ustalonej w ugodzie sądowej kwoty pieniężnej stanowiącej czterokrotność miesięcznego wynagrodzenia byłego pracownika należało pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych z racji tego, że takie świadczenie pieniężne nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Państwa stanowisko w sprawie
W ocenie Wnioskodawcy, od ustalonej w ugodzie sądowej kwoty pieniężnej stanowiącej czterokrotność miesięcznego wynagrodzenia byłego pracownika należało pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, gdyż takie świadczenie pieniężne nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „u.p.i.t.”) i w całości podlega opodatkowaniu.
Z art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.i.t. wynika, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw.
W celu skorzystania ze zwolnienia podatkowego wysokość odszkodowania lub zasady jego ustalania muszą więc wynikać wprost z przepisów odrębnych ustawy.
Zgodnie z art. 47(1) Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W ugodzie sądowej Wnioskodawca zobowiązał się zapłacić na rzecz byłego pracownika odszkodowanie stanowiące czterokrotność jego miesięcznego wynagrodzenia. Z przepisów prawa wynika zaś, że górna granica odszkodowania, o którym mowa w art. 47(1) Kodeksu pracy, to trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia. Nie można więc uznać, że wysokość świadczenia pieniężnego wypłaconego byłemu pracownikowi na mocy ugody sądowej, stanowiąca równowartość jego czteromiesięcznego wynagrodzenia, wynika wprost z przepisów Kodeksu pracy, mimo że świadczenie to zostało określone przez Strony w ugodzie sądowej jako „odszkodowanie, o którym mowa w art. 47(1) k.p.”.
Dodatkową okolicznością przemawiającą za opodatkowaniem odszkodowania wypłaconego przez Wnioskodawcę byłemu pracownikowi na mocy ugody sądowej, w związku ze sporem sądowym, jest dokonanie w ugodzie sądowej zmiany trybu rozwiązania umowy o pracę z „za wypowiedzeniem” (art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy) na „porozumienie stron” (art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy), co miało miejsce w pkt 1 ugody sądowej z dnia 5 września 2024 r.
Należy zauważyć, że przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron. Konsekwencją tego jest brak możliwości sprecyzowania na gruncie przepisów Kodeksu pracy ustalenia wysokości odszkodowania. Wobec tego, ugoda sądowa zawarta pomiędzy Wnioskodawcą, a byłym pracownikiem, która przewiduje zmianę trybu rozwiązania umowy o pracę na porozumienie stron stanowi w istocie ugodę w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego (zob. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13 września 2023 r. sygn. 0113-KDWPT.4011 47.2023.4.MG).
Ten kierunek wykładni dodatkowo wspiera fakt, że Strony zawarły ugodę sądową w celu ugodowego zakończenia sporu zawisłego przed Sądem, jak również w celu całkowitego zaspokojenia wszelkich roszczeń byłego pracownika zgłoszonych w postępowaniu przed Sądem, czyniąc sobie przy tym wzajemne ustępstwa. Ponadto w treści ugody Strony zgodnie oświadczyły, że ugoda ta wyczerpuje wszelkie roszczenia wynikające z łączącego je stosunku pracy, a były pracownik oświadczył, iż zrzeka się wszystkich roszczeń wynikających z istniejącego między Stronami stosunku pracy, z wyłączeniem wydania nowego świadectwa pracy i odszkodowania za naruszające przepisy prawa wypowiedzenie umowy o pracę, o których mowa w ugodzie. Ponadto na mocy ugody sądowej zostały także zniesione pomiędzy Stronami koszty procesu.
Mimo więc, że w treści ugody sądowej świadczenie pieniężne nazwano „odszkodowaniem, o którym mowa w art. 47(1) k.p.”, jak również wprost wskazano, że jest to odszkodowanie „za naruszające przepisy prawa wypowiedzenie umowy o pracę”, to świadczenie pieniężne wypłacone przez Wnioskodawcę na rzecz byłego pracownika na mocy przedmiotowej ugody sądowej nie jest odszkodowaniem wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.i.t., a zatem nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie ww. przepisu.
W ocenie Wnioskodawcy, przewidziane w ugodzie sądowej odszkodowanie nie może również skorzystać ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.i.t. Zgodnie z tym przepisem, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
W ocenie Wnioskodawcy, odszkodowanie wypłacone przez Wnioskodawcę byłemu pracownikowi na podstawie ugody sądowej, w związku ze sporem sądowym, nie korzysta ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.i.t., gdyż świadczenie takie ma tak naprawdę zrekompensować zarobek, jaki były pracownik mógłby otrzymać, gdyby nadal łączył go stosunek pracy z Wnioskodawcą, a więc gdyby do rozwiązania umowy o pracę nie doszło (dotyczy więc korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono) - zob. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30 kwietnia 2024 r. sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.74.2024.2.AKR; interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13 września 2023 r. sygn. 0113-KDWPT.4011 47.2023.4.MG.
Z uwagi na powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, odszkodowanie wypłacone byłemu pracownikowi na mocy ugody sądowej podlega w całości opodatkowaniu.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Opodatkowanie wypłaconego odszkodowania
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.
Tak szerokie zdefiniowanie pojęcia przychodu pracownika wskazuje, że w każdym przypadku, w którym uzyska on od pracodawcy realną korzyść mającą wymiar finansowy, będzie to rodzić obowiązek zwiększenia jego przychodu, z wyjątkiem świadczeń określonych w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa do odszkodowań wypłaconych pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy. Zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.
Zwolnienie z opodatkowania wypłaconego odszkodowania
Każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe – przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają m.in. z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy.
Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, 1700 i 2140), z wyjątkiem:
a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.
Zgodnie z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465):
Ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.
Zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:
·otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
·odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie: ustawy, przepisów wykonawczych do ustawy, układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy,
·wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z ww. aktów,
·nie mogą zachodzić wyłączenia, o jakich mowa w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Natomiast zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie lub zadośćuczynienie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i świadczenia z tytułu utraconych korzyści. Świadczenia z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lub pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest więc jego odszkodowawczy charakter.
Definicja „odszkodowanie”/„zadośćuczynienie” w rozumieniu ustawy Kodeks cywilny
W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Podkreślenia wymaga, że to nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania/zadośćuczynienia, czy też nie.
Odwołując się do prawa cywilnego stwierdzam, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.
W ustawie z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania, bądź nienależytego wykonania zobowiązania.
Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy:
W sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.
Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.
Definicja „odszkodowanie”/„zadośćuczynienie” w rozumieniu ustawy Kodeks pracy
Przepisy ustawy Kodeks pracy, posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 183d, art. 361 § 1, art. 45, art. 56, art. 943 § 3, art. 99, art. 1012 Kodeksu pracy).
W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie w sytuacji, gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy).
Zgodnie z art. 45 § 1 Kodeksu pracy:
W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony lub umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
W myśl art. 45 § 2 Kodeksu pracy:
Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu. Jeżeli przed wydaniem orzeczenia upłynął termin, do którego umowa o pracę zawarta na czas określony miała trwać, lub jeżeli przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie.
Jednakże na podstawie art. 45 § 3 Kodeksu pracy:
Przepisu § 2 zdanie pierwsze nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 411; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.
Zgodnie z art. 471 Kodeksu pracy:
Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony, której termin, do którego umowa ta miała trwać, określony w umowie upłynął przed wydaniem orzeczenia przez sąd pracy, lub gdy przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres 3 miesięcy.
Stosownie do treści art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy:
Umowa o pracę rozwiązuje się na mocy porozumienia stron. (…)
Jednakże należy zauważyć, że przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron. Konsekwencją tego jest brak możliwości sprecyzowania na gruncie powołanych wyżej przepisów Kodeksu pracy ustalenia wysokości odszkodowania.
Ocena Państwa sytuacji w kontekście przepisów art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
W przedmiotowej sprawie, 5 września 2024 r. Państwo oraz Państwa były pracownik zawarli przed Sądem Pracy ugodę sądową w celu ugodowego zakończenia sporu zawisłego przed Sądem, jak również w celu całkowitego zaspokojenia wszelkich roszczeń Państwa byłego pracownika zgłoszonych w postępowaniu przed Sądem, czyniąc sobie przy tym wzajemne ustępstwa. Wypłacą Państwo na rzecz byłego pracownika odszkodowanie, o którym mowa w art. 47(1) k.p. w kwocie stanowiącej czterokrotność miesięcznego wynagrodzenia byłego pracownika w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania.
W myśl art. 917 ustawy Kodeksu cywilnego:
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc, nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
Wobec tego zawarta między Państwem, a byłym pracownikiem ugoda sądowa stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego.
Tym samym, kwota wypłacona przez Państwa byłemu pracownikowi w swojej istocie ma charakter umowny, gdyż wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Wysokość tego świadczenia – „odszkodowania” nie wynika z przepisów ustaw, układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumieniach zbiorowych regulujących wysokość lub zasady ustalania odszkodowania. Doszło natomiast do zawarcia ugody, na mocy której zobowiązali się Państwo do zapłaty na rzecz byłego pracownika stosownej kwoty tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę, tj. czterokrotności miesięcznego wynagrodzenia byłego pracownika.
Do wypłaconego pracownikowi świadczenia za rozwiązanie stosunku pracy nie ma zatem zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jako wyłączone ze zwolnienia, podlega odszkodowanie otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to podlegałyby one opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody w rozumieniu art. 917 ustawy Kodeks cywilny, której wysokość uwzględnia interesy obu stron wynikające z łączącego strony stosunku pracy, ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. Zatem, wypłacone Państwa byłemu pracownikowi świadczenie nie jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło w efekcie za porozumieniem stron (czyli za zgodą pracownika). Świadczenie to ma więc tak naprawdę zrekompensować zarobek, jaki były pracownik mógłby otrzymać, gdyby nadal łączył go stosunek pracy z Państwem, a więc gdyby do rozwiązania umowy o pracę nie doszło.
Wobec powyższego, wypłacona przez Państwa kwota odszkodowania na rzecz byłego pracownika nie będzie również korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Końcowo podkreślam, że nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania/zadośćuczynienia, czy nie.
Obowiązki płatnika
Jak wynika z art. 32 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.
Podsumowanie
Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że wypłacone przez Państwa byłemu pracownikowi świadczenie na podstawie ugody sądowej, nazwane przez strony odszkodowaniem, stanowi dla tego pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem, ponieważ wypłata świadczenia miała swoje źródło w uprzednio łączącym pracownika z Państwem stosunku pracy. Wskazać należy, że gdyby tego stosunku nie było – pracownik nie miałby podstaw występować z roszczeniem przeciwko Państwu o zasądzenie odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.
Świadczenie wypłacone przez Państwa na rzecz byłego pracownika, na mocy zawartej ugody sądowej – na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, który nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, Państwo jako płatnik, wypłacając byłemu pracownikowi odszkodowanie na podstawie zawartej ugody zobowiązani jesteście do naliczenia, pobrania i odprowadzenia z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
W odniesieniu do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych informuję, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.