Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

4 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 29 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej.

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 7 stycznia 2025 r. (data wpływu 9 stycznia 2025 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

A.A.

2.Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

B.A.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 30 września 2008 r. zawarli Państwo z (...) (dalej "Bank” ) umowę kredytu mieszkaniowego WŁASNY KĄT hipoteczny o nr (...) (dalej "Umowa” ). Kredyt walutowy został wykorzystany na modernizację domu jednorodzinnego, spłatę kredytu oraz refinansowanie kosztów ubezpieczenia z tytułu ryzyka od utraty pracy. Kredyt walutowy został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na własności nieruchomości opisanej powyżej.

Zgodnie z zawartą Umową wszyscy Kredytobiorcy odpowiadali za spłatę kredytu solidarnie. Łącznie Bank wypłacił w PLN tytułem Umowy kwotę 189.368,32 zł stanowiącą równowartość 85.488,15 CHF stosując kurs kupna obowiązujący w Banku w chwili uruchomienia transz kredytu.

W związku z realizacją Umowy, od daty jej zawarcia do 5 września 2023 r., Kredytobiorcy uiścili na rzecz Banku kwotę 52.611,93 zł i 53.040,54 CHF (tj. 53.040,54 zł przeliczone wg. średniego kursu NBP z dnia 29 listopada 2024 r.), łącznie kwotę 298.019,90 zł. Różnica między kwotą wpłaconą na rzecz Banku z tytułu Umowy, a kwotą rzeczywiście wypłaconą przez Bank wyniosła 108.651,58 zł, która odzwierciedlała rzeczywistą wysokość Państwa roszczenia z tytułu Umowy.

W momencie dokonywania wszystkich czynności opisanych we wniosku w Państwa małżeństwie panował ustrój ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej.

Pozwem z dnia 22 marca 2024 r. wnieśli Państwo do Sądu Okręgowego w (...) pozew o zapłatę kwoty 52.611,93 zł i 53.040,54 CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 11 września 2023 r. do dnia zapłaty. W pozwie wskazywali Państwo na nieważność bezwzględną Umowy oraz niedozwolony charakter postanowień (art. 385 (1) § 1 k.c.), których usunięcie z Umowy skutkowało upadkiem (nieważnością) Umowy.

Przedmiotem żądania pozwu w zakresie zapłaty był zwrot nienależnie uiszczonych rat kredytu oraz innych kosztów za okres od dnia zawarcia Umowy do dnia 5 września 2023 r. Z ostrożności procesowej sformułowano również w pozwie roszczenie ewentualne (tzw. roszczenie o „odfrankowienie”) o zasądzenie kwoty 100.576,14 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 września 2023 r. do dnia zapłaty, pobranej przez Bank nienależnie, tytułem rat kredytu, zawyżonych w wyniku bezpodstawnego ustalenia przez Bank salda kredytu w CHF, podczas gdy kredyt został wypłacony w złotych oraz w wyniku stosowania przez Bank niedozwolonej klauzuli dot. przeliczania rat kapitałowo-odsetkowych.

Sąd Okręgowy w (...) rozpoznawał sprawę pod. sygn. (...). Państwa dążeniem, wobec naruszenia przez Bank przepisów prawa, było odzyskanie nienależnie uiszczonych przez Państwa kwot przewyższających kwotę wypłaconego kapitału kredytu. W trakcie postępowania sądowego Bank wystąpił z propozycją zawarcia ugody, która zakończyłaby spór dotyczący kwestionowanej Umowy. W toku procesu toczącego się przed Sądem Strony uzgodniły warunki ugody sądowej. Propozycję ugody z Bankiem należy traktować jako zwrot przez Bank środków, które w wyniku ugody zostaną uznane za nienależnie wpłacone do Banku tytułem kredytu i odsetek od kredytu oraz spowodują odstąpienie przez Państwa od dochodzenia dalszych roszczeń wobec Banku z tytułu Umowy.

W dniu 10 października 2024 r. Strony zawarły ugodę sądową, w oparciu o którą zakończono spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej Umowy (oraz jej ważności). Treść ugody stanowiła załącznik do protokołu z rozprawy. Zawarcie ugody skutkowało umorzeniem przez Sąd postępowania.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Oświadczacie Państwo, iż nie korzystaliście z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Na pytanie Organu, czy w ugodzie z dnia 10 października 2024 r. Państwo i Bank potwierdziliście, że umowa kredytowa była nieważna oraz czy w ugodzie Państwo i Bank potwierdziliście że umowa była ważna, odpowiedzieliście Państwo, że w par. 2 zawartej przed Sądem ugody wskazano, że w przypadku jej nie zawarcia Sąd rozpoznający spór, może uwzględnić powództwo kredytobiorcy doprowadzając do unieważnienia umowy kredytu. Wskazano również, że w ostatnich latach, zdecydowaną przewagę uzyskała linia orzecznicza, w ramach której najczęściej zapadającym rozstrzygnięciem jest stwierdzenie abuzywności klauzuli ryzyka walutowego i zasad denominacji i indeksacji i w konsekwencji nieważność całej umowy kredytu, co w konsekwencji prowadzi do zasądzenia na rzecz kredytobiorcy roszczeń z tego tytułu. Strony w ugodzie wskazały, że ich zamiarem jest polubowne zakończenie sporu i uchylenie staniu niepewności co do roszczeń wynikających z umowy kredytu, między innymi poprzez zmianę Umowy kredytu w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej.

Wobec powyższego dobrowolnie zgodziliście się Państwo odstąpić od dochodzenia od Banku roszczeń objętych sporem oraz innych wywodzonych z zarzutu nieważności Umowy lub niedozwolonego charakteru postanowień Umowy w brzmieniu sprzed zmiany Umowy dokonanej ową Ugodą, w zamian za zmianę postanowień Umowy w brzmieniu sprzed zmiany Umowy w zakresie zobowiązań Kredytobiorcy (i odpowiadających im praw Banku.

Warunki zawartej Ugody wprost nie potwierdzają nieważności zawartej Ugody, ale jej faktyczne i finansowe skutki odpowiadają konsekwencjom stanu stwierdzenia nieważności umowy kredytu. W szczególności warunki Ugody spowodowały wygaśnięcie wszelkich wzajemnych roszczeń Stron z tytułu umowy kredytu (w tym roszczeń Banku o zwrot pozostałego na dzień zawarcia Ugody salda kapitału kredytu), a także zwrot na naszą rzecz środków pieniężnych odpowiadających kwocie nadpłaconego kapitału kredytu wypłaconego przez Bank. Taka też była intencja Stron, aby faktyczne skutki zawartej Ugody były maksymalnie zbliżone do konsekwencji płynących dla Kredytobiorcy z unieważnienia umowy kredytu. Treść ugody, w tym warunki zakończenia sporu sądowego zostały zaproponowane przez Bank, a dla nas były tożsame z prawnymi i finansowymi skutkami wynikającymi z unieważnienia umowy kredytu. Łącznie na poczet umowy kredytu uiściliście Państwo kwoty 52.611,93 zł i 53.040,54 CHF (tj. 53.040,54 zł przeliczone wg. średniego kursu NBP z dnia 29 listopada 2024 r.), co łącznie daje kwotę 298.019,90 zł.

Ponadto wskazali Państwo, że przedmiotem negocjacji w procesie ustalania warunków Ugody był zwrot na Państwa rzecz kwot odpowiadających wysokości środków pieniężnych uiszczonych na poczet spłat kredytu przekraczających wysokość wypłaconego Państwu przez Bank kapitału kredytu. W wyniku negocjacji, w celu przyspieszenia i ostatecznego zakończenia sporu, niniejszą kwotę określono w wysokości 68.000,00 zł (całkowita wysokość dokonanej przez Państwa nadpłaty powyżej kapitału kredytu wynosiła 108.651,58 zł).

Kwota 68.000,00 została uzgodniona przez Strony w drodze negocjacji ugodowych, w toku których zarówno Bank , jak i Kredytobiorcy dokonali wzajemnych ustępstw. Bank na podstawie Umowy udzielił kredytu na łączną kwotę 189.368,32 zł. Tym samym Bank pobrał bezpodstawnie świadczenie nienależne w łącznej kwocie 257.368,32 zł, a otrzymana w wyniku ugody kwota stanowi zwrot części kosztu poniesionego w związku z zawarciem z Bankiem Umowy.

Zgodnie z Państwa intencjami przy zawieraniu Ugody z Bankiem niniejsza kwota pokrywała Państwa roszczenia objęte sporem sądowym w zakresie otrzymanych przez Bank świadczeń nienależnych, w wyniku spłaty przez Państwa na rzecz Banku rat kapitałowo-odsetkowych.

Pytanie

Czy otrzymana przez Państwa w wyniku ugody z Bankiem (...) łączna kwota 68.000,00 zł stanowić będzie przychód i czy w związku z tym powstanie po Państwa stronie obowiązek podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2647)?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem łączna kwota zwróconych środków pieniężnych przez Bank na podstawie ugody w wysokości 68.000,00 zł nie stanowi przychodu do opodatkowania.

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 u.p.d.o.f. wymienia źródła przychodów, z których przychód (dochód) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nienależne świadczenie w podanym rozumieniu przyjętym w art. 410 w zw. z art. 405 Kodeksu Cywilnego nie zostało wymienione jako odrębne źródło przychodów w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 u.p.d.o.f.

Mając na uwadze fakt, że w ugodzie nie została wskazana podstawa, na jakiej Bank zobowiązany jest do zwrotu na Państwa rzecz łącznej kwoty 68.000,00 zł, kwota ta tym bardziej nie powinna podlegać opodatkowaniu, jako że zgodnie z treścią ugody mają otrzymać Państwo zwrot tego, co w czasie trwania Umowy było świadczone. Zwrot tego, co świadczono nie stanowi przychodu. Bank na podstawie Umowy udzielił kredytu na łączną kwotę 189.368,32 zł. Tym samym Bank pobrał bezpodstawnie świadczenie nienależne w łącznej kwocie 257.368,32 zł, a otrzymana w wyniku ugody kwota stanowi zwrot części kosztu poniesionego w związku z zawarciem z Bankiem Umowy.

Otrzymanie zwrotu nie stanowi żadnej dodatkowej korzyści, a jedynie prowadzi do stanu rozliczeń, który jest zgodny z prawem, tj. stanowi następstwo pozbawienia Umowy jej abuzywnych postanowień. Kwota przekazana Państwu przez Bank na podstawie ugody nie spowoduje faktycznego przyrostu Państwa majątku.

Ponadto ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych określa dochód jako nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania (art. 9 ust. 2 u.p.d.o.f.). Przychód podatkowy warunkuje możliwość powstania dochodu podatkowego w tym znaczeniu, że dopóki nie macie Państwo do czynienia z przychodem w sensie podatkowym, dopóty nie może powstać dochód podatkowy. Otrzymanego zwrotu nie można traktować w kategorii przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 11 u.p.d.o.f., ponieważ w tej sytuacji nie następuje po Państwa stronie żadne przysporzenie majątkowe.

W uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 marca 2017 r., sygn. akt II FSK 164/15 wskazano, że (...) jak stanowi przepis art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przytoczona definicja przychodu wyprowadzona na podstawie tych przepisów ma charakter ogólny, a zatem będzie ona w użyciu wówczas, gdy zastosowania nie będą znajdować regulacje szczegółowe, inaczej opisujące danego rodzaju przychód. Należy również pamiętać, że przepisy art. 11 u.p.d.o.f. trzeba interpretować w powiązaniu z przepisami art. 10 oraz art. 12-20 u.p.d.o.f., co pozwala na ustalenie, czy dana kwota lub świadczenie przynależą do któregokolwiek ze źródeł przychodów podatkowych.

Jeżeli nie będzie możliwe przyporządkowanie danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do "innych źródeł przychodu" - art. 20 u.p.d.o.f.), to nie będzie ono mogło być uznane za przychód podatkowy, choćby nawet odpowiadało ogólnej definicji przychodu zawartej w przepisach art. 11 u.p.d.o.f. . Mimo że nie wynika to wprost z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Podsumowując, zwrot otrzymanej kwoty tytułem bezpodstawnego wzbogacenia się na podstawie art. 405 i art. 410 Kodeksu cywilnego (nienależne świadczenie) nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f.

Dodatkowo wskazujecie Państwo, że otrzymany kredyt na podstawie Umowy wypełnia przesłanki definicji zawartej w § 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. poz. 592 ze zm.) (dalej jako: "Rozporządzenie"), a kredyt był zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 u.p.d.o.f., tj. wydatki na własne cele mieszkaniowe - na modernizację domu jednorodzinnego.

Zgodnie z ugodą udzielony na mocy Umowy kredyt przewalutowano na kredyt złotówkowy. Jednocześnie nigdy wcześniej nie korzystaliście Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

W myśl § 1 ust. 2 Rozporządzenia kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują: kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału); odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje; oraz opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot: umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniową oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniową.

Jak wynika z uzasadnienia do Rozporządzenia za jego wydaniem stoi "szczególna potrzeba wyprowadzenia istotnej zachęty do zawierania przez kredytodawców i kredytobiorców ugód w celu restrukturyzacji tzw. kredytów frankowych, które ograniczą negatywne skutki wynikające ze zmiany kursu waluty szwajcarskiej na możliwość terminowej spłaty kredytów mieszkaniowych denominowanych w tej walucie przez polskich obywateli". Jednocześnie w uzasadnieniu wskazano, że "nie bez znaczenia jest fakt, że część kredytobiorców toczy spory sądowe z bankami zarzucając abuzywność klauzul indeksacyjnych przy hipotecznych kredytach mieszkaniowych denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej. Opodatkowanie umarzanych kredytobiorcom kwot w sytuacji, gdy dochodzą oni przed sądami nieważności zawartych przez nich umów (częściową lub całkowitej), czyli podważają zasadność wymagalności tych kwot, budziłoby zatem istotne kontrowersje".

Ponadto nie sposób nie zgodzić się, że "uzyskane przez kredytobiorców umorzenie kredytu będzie stanowiło dla tej grupy realną, wymiernie poprawiającą ją położenie korzyść, wyłącznie w sytuacji, jeśli działania instytucji finansowych zmierzające do ułatwienia spłaty zadłużenia kredytobiorcom spotkają się z synergiczną reakcją ze strony państwa".

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika - tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z informacji przedstawionych przez Państwa wynika, że:

1)w 2008 r. zawarli Państwo umowę kredytu mieszkaniowego;

2)w 2024 r. wystąpili Państwo z pozwem o ustalenie nieważności umowy kredytu;

3)bank zaproponował Państwu podpisanie ugody, w ramach ugody której przewalutuje kredyt oraz wypłaci „kwotę w wysokości 68.000 zł”.

Powzięli Państwo wątpliwość, czy kwota ta będzie stanowić przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe wypłaty kwoty przez bank

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Zgodnie z art. 69 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy Prawo bankowe:

Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

- pkt 2 - kwotę i walutę kredytu;

- pkt 4 - zasady i termin spłaty kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W Państwa przypadku - otrzymają Państwo od banku zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy zakwestionowanej umowy kredytu wpłacili Państwo tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych. Otrzymana przez Państwa kwota będzie zatem stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacili Państwo do banku. Wobec powyższego, wypłata przez bank na Państwa rzecz tego zwrotu będzie dla Państwa neutralna podatkowo. W wyniku tego zwrotu nie osiągną Państwo bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowoduje po Państwa stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym na Państwu nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Państwa stanowisko należało więc uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy prawidłowo postrzegają Państwo, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawiony przez Państwa stan faktyczny. W polskim systemie prawa podatkowego obowiązuje zasada samoobliczenia podatku. Wydanie interpretacji indywidualnej nie zwalnia podatnika z obowiązku obliczenia podstawy opodatkowania oraz zobowiązania podatkowego. Stąd też Organ interpretacyjny nie analizował przedstawionych przez Państwa kwot.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan A.A. (Zainteresowany będący stroną postępowania - art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.