Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 listopada 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za lata 2019-2023. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 24 grudnia 2024 r. (wpływ), 21 stycznia 2025 r. (wpływ) i 23 stycznia 2025 r. (wpływ 27 stycznia 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Od ponad 10 lat zamieszkuje Pani wspólnie z ojcem dziecka, które w chwili obecnej ma 11 lat.

Oboje są Państwo opiekunami prawnymi córki, posiadają pełnię władz rodzicielskich, nigdy nie zawarli związku małżeńskiego.

Początkowo (pozostając w związku partnerskim) wspólnie wynajmowali Państwo mieszkanie, natomiast w 2016 r. ojciec dziecka zakupił mieszkanie stanowiące jego wyłączną własność, do którego w tym samym roku wszyscy się przeprowadzili.

Około 6 lat temu zdecydowali się Państwo zakończyć ich związek, jednakże z przyczyn finansowych (brak stabilnego zatrudnienia, brak zdolności kredytowej i możliwości samodzielnego wynajęcia/zakupu mieszkania) do dnia dzisiejszego zamieszkuje Pani z ojcem dziecka wyłącznie jako współlokator (wraz z córką zajmuje Pani 1 pokój).

Od tego czasu nie prowadzi Pani z ojcem córki wspólnie gospodarstwa domowego. Żyją Państwo osobno, posiadają osobne rachunki bankowe, a wszelkie koszty utrzymania, wyżywienia, zabezpieczania bieżących potrzeb bytowych, itd. ponoszą we własnym zakresie.

Niestety ojciec dziecka nie bierze czynnego udziału w życiu córki i jej wychowaniu, dlatego czynności związane z opieką nad nią wykonuje Pani sama. Samodzielnie sprawuje Pani pieczę nad córką i wypełnia obowiązki rodzicielskie – dba o jej wychowanie, troszczy się o jej zdrowie, edukację i prawidłowy rozwój fizyczny, wspiera w nauce, organizuje zajęcia dodatkowe, aktywności kulturowe i rekreacyjne (zabiera do kin, teatrów, muzeów, sali zabaw, itd.) czy wypoczynek wakacyjny, zabezpiecza wszelkie potrzeby materialne i niematerialne córki, jednocześnie ponosząc koszty z tym związane.

Obecnie, ojciec dziecka przygotowuje się do wyprowadzki do innego miasta i w ciągu najbliższych kilku miesięcy zamierza sprzedać mieszkanie, w którym zamieszkują Państwo razem z córką. Z uwagi na fakt, iż Pani sytuacja finansowa w ostatnich latach uległa polepszeniu (od 2021 r. jest Pani zatrudniona na podstawie umowy o pracę, co pozwoliło Pani zbudować zdolność kredytową), planuje Pani zaciągnąć kredyt hipoteczny w celu odkupienia tego mieszkania, a także wystąpić do sądu z pozwem o alimenty w celu zabezpieczenia potrzeb Pani córki.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Pani wniosek dotyczy lat 2019-2023.

W okresie, którego dotyczy Pani wniosek (odrębnie do każdego roku podatkowego), podlegała Pani na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

W roku 2019, 2021, 2022, 2023 i 2024 uzyskiwała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej. W 2020 r. nie uzyskała Pani dochodów opodatkowanych według skali podatkowej.

Z tytułu wykonywania władzy rodzicielskiej za rok 2019, 2021, 2022, 2023 Pani odliczyła ulgę prorodzinną. Za rok 2020 i 2024 żadne z rodziców nie odliczyło ulgi.

W okresie, którego dotyczy wniosek, była Pani panną.

Pani córka urodziła się (...) 2013 r.

W okresie, którego dotyczy wniosek, ojciec dziecka nie miał ograniczonych praw rodzicielskich.

Kontakty córki z jej ojcem nie zostały uregulowane.

Nie została orzeczona przez Sąd opieka naprzemienna nad dzieckiem w związku z przedstawieniem Sądowi porozumienia rodziców zwierającego zasady sprawowania pieczy naprzemiennej, tj. dotyczącego sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej (i kontaktów z dzieckiem) oraz zgodności tego porozumienia z dobrem dziecka, uwarunkowanej istnieniem pozytywnej prognozy, iż oboje rodzice będą współdziałać w sprawach dziecka.

W latach 2019-2023 Pani, Pani były partner – ojciec Pani córki, Pani córka mieszkali (i wciąż jeszcze mieszkają) „pod jednym dachem”. Natomiast potwierdza Pani – gdy córka jest głodna, zazwyczaj może liczyć na posiłek ze strony ojca, najczęściej są to kanapki/tosty, rzadziej danie obiadowe. W kwestiach lekarzy potwierdza Pani – gdy jest potrzeba pojechania na wizytę do specjalisty zdarza się, że po namowach ojciec córki pojedzie (natomiast bywały sytuacje, że za „odbycie kursu” musiała Pani zapłacić). Najczęściej stara się Pani korzystać z pomocy lekarskiej w formie tele-porady, konieczność odbycia wizyty u specjalisty zdarza się sporadycznie. Natomiast wszelkimi kwestiami związanymi z organizowaniem pomocy lekarskiej, badaniem danego problemu oraz poszukiwaniem jego możliwych przyczyn medycznych, rozwiązań i możliwości leczenia, a także wykupem leków zajmuję się Pani sama. Szczęśliwie Pani córka nie jest dzieckiem chorowitym i nie wymaga opieki w tym zakresie.

Z uwagi na Pani relację z ojcem córki, a także brak innych możliwości mieszkaniowych w domu bywało wiele konfliktów, w których uczestniczyła córka. Ojciec córki jest trudnym człowiekiem, określonym kiedyś przez psychologa (...). Z tego powodu córka bywała świadkiem sytuacji, w których (choć od lat stara się Pani by występowały jak najrzadziej) doświadczała Pani agresji słownej, również z użyciem słów obraźliwych kierowanych pod Pani adresem, których słyszeć absolutnie nie powinna. Pani prośby, by nie kłócić się przy córce zawsze były bagatelizowane, jej ojciec woli dyskutować „na bieżąco” i w emocjach, nie dając możliwości ucieczki. W domu od lat dziecko słyszy nieustanną krytykę Pani osoby, sama także doświadcza reakcji dotyczącej jej osoby – w Pani ocenie nieadekwatnych do konkretnej sytuacji dotyczącej rzeczy i zdarzeń dla niej ważnych, które nie są budujące i wspierające. Zamiast okazać zrozumienie, cierpliwość, wsparcie i nie oceniać (np. udało się Pani i córce jednorazowo wyciągnąć tatę córki na wycieczkę rowerową, córka wywróciła się na rowerze – zamiast zaopiekować się nią, uspokoić – wolał „zakrzyczeć” krytykując jej jazdę, skupiając wyłącznie na winie, a nie na tym, czy dziecku nic się nie stało czy opatrzeć ranę, uspokoić, przytulić – tak jest przy każdym tego typu zdarzeniu), woli podnosząc głos narzucić swoje stanowisko, nie bacząc na to, że jego ton zamiast pomóc wyciszyć córkę i sprawić, że poczuje się bezpieczna i zrozumiana, jeszcze bardziej ją nakręca, prowokuje, eskaluje. Wynikiem tego jest zaniżona samoocena. Pomimo Pani próśb ojciec dziecka nie uznaje pomocy psychologów (gdy córka uczęszczała do przedszkola, z powodu Państwa sytuacji odbyli Państwo wizytę u psychologa przedszkolnego, który w poruszanych kwestiach poparł Pani podejście, w sposób negatywny oceniając podejście ojca dziecka, co spotkało się z jego dezaprobatą i wyśmianiem), odmówił skorzystania z licznych propozycji udziału w terapii rodzinnej, warsztatach rozwoju kompetencji rodzicielskich. Widząc i czując co dzieje się z Pani córką, od lat samodzielnie stara się Pani wspierać jej rozwój emocjonalny i społeczny na tyle, na ile w tych warunkach jest to możliwe. Nieustannie poszukuje Pani nowych możliwości, które jeszcze bardziej wzmocnią umiejętność radzenia sobie w trudnych relacjach z ludźmi, ze światem emocji, reakcji. Zorganizowała Pani pomoc (...), gdzie od lat córka korzysta ze wsparcia ośrodka, uczęszczając m.in. na zajęcia socjoterapii, jednocześnie pozostając pod opieką psychologa. Od tego roku córka dołączyła także do grupy (...), która już teraz widzi Pani, że bardzo pomaga jej wzmocnić poczucie własnej wartości, bardziej otworzyć na ludzi. W minionych latach córka również w szkole doświadczyła trudnych sytuacji z rówieśnikami, które nie pozostały obojętne i miały odbicie w jej zachowaniu, wybuchowych reakcjach, buncie. Dzięki Pani pełnemu zaangażowaniu, ciągłym rozmowom, cierpliwym tłumaczeniom, codziennej pracy z jej emocjami, w ostatnim roku zauważyła Pani bardzo dużą zmianę. Córka stała się bardzo świadoma i dojrzała (zarówno w swoim podejściu do życia, stosunku do innych ludzi, zachowaniu, osądach i podejmowanych decyzjach), dużo lepiej rozumie swoje emocje i nimi zarządza oraz chętniej niż dotychczas o nich rozmawia, lepiej radzi sobie również w środowisku rówieśników, rozumie i respektuje wszystkie kwestie związane z wzajemnym szacunkiem (zarówno w stosunku do innych, jak i do samej siebie), ale jednocześnie świadoma jest zarówno granic innych ludzi, które są nieprzekraczalne jak i swoich, które nauczyła się ich bronić. W kwestii nauki, rozwoju intelektualnego, itd. – także i w tej sferze córka może liczyć przede wszystkim na Pani wsparcie. Nie może Pani napisać, że ojciec dziecka nigdy nie przeprowadził z córką żadnej rozmowy w tym temacie, ale stopień jego faktycznego zaangażowania w całokształt procesu wychowania córki ocenia Pani jako minimalny i całkowicie niewspółmierny do zakresu obowiązków rodzicielskich, jakie każdy z rodziców powinien wypełniać. Głównie to Pani wspiera córkę w odrabianiu lekcji, gdy tego potrzebuje, zawsze pomaga uczyć się do sprawdzianów, dba o przygotowanie do lekcji, itd. Zdarza się, że zwróci się Pani z córką o pomoc do jej taty, ale są to przypadki bardzo sporadyczne. Wszelkie kwestie związane z organizowaniem czasu wolnego, zajęć dodatkowych i kształtowaniem zainteresowań córki, a także z regulowaniem płatności są zaopiekowane przez Panią.

Uważa Pani, że ojciec córki nie angażuje się w proces jej wychowania w sposób odpowiedni. Bycie rodzicem w Pani rozumieniu oznacza m.in. poświęcenie siebie i swojego czasu dziecku, odpowiadanie na jego wszelkie potrzeby, nieustanne (a nie incydentalne) otaczanie opieką każdej sfery jego życia. Ojciec Pani córki pracując w domu całe dnie spędza w swoim pokoju przy komputerze. Jego praca jest jednocześnie jego hobby i temu poświęca się całkowicie od rana do późnych godzin wieczornych, niezależnie czy jest to dzień roboczy czy weekend. Z relacji córki wynika, że gdy wraca ze szkoły do domu tata często nawet nie zauważa jej powrotu. Wspólne spędzanie czasu z córką sprowadza się głównie do jednego pytania – „Idziesz ze mną do sklepu?” zadawanego późnym wieczorem – coraz częściej córka jest niechętna i odmawia, co Pani nie dziwi. To jest w zasadzie jedyna forma spędzania czasu, jaką proponuje. Bardzo rzadko córce udaje się namówić tatę, by z nią w coś pograł, wyszedł na dwór, pobawił w sposób, jakiego ona by oczekiwała, lub po prostu pobył obok – zazwyczaj na podejmowane próby zaabsorbowania do zabawy odpowiedź jest jedna: „Nie mam czasu, muszę pracować”. Gdy nie ma Pani w domu, córka najczęściej siedzi w Pani i jej pokoju i swój czas organizuje samodzielnie. Ojciec całe dnie spędza przy komputerze, poświęcając maksimum czasu swojej pracy i hobby, natomiast gdy odejdzie od komputera i widać, że ma chwilę wolnego – częściej woli położyć się na kanapie z telefonem w ręku niż przyjść do dziecka w celu spędzenia tego czasu razem. Od lat za każdym razem, przy każdym wyjściu, każdej aktywności zaprasza go Pani z córką, próbują namówić, by spędził z nimi czas, choćby tych kilka godzin, niestety odmawia uczestnictwa (bywa również, że kolejne próby namowy wywołują konflikt). Od lat nie uczestniczy również w żadnych występach córki, wydarzeniach dla niej ważnych. Okolicznościami, do uczestnictwa w których dotychczas dawał się przekonać i bywał obecny były Święta Bożego Narodzenia i Wielkanoc (często poprzedzone kłótnią), I Komunia Święta córki (odmówił udziału w rocznicy Komunii Św.), pogrzeby. W tym roku zdecydował się na okres świąteczny wyjechać na wieś, pomimo Pani i córki próśb, aby choć Wigilię spędził z córką, całkowicie zrezygnował z tego wspólnego czasu – wyjechał tuż przed Świętami i planuje powrót dopiero po Nowym Roku, co córka bardzo mocno przeżywa. Tegoroczne Święta córka spędzi już tylko z Panią.

Tak, jak wskazała Pani powyżej, nie może Pani napisać, że ojciec córki w ogóle z nią nie rozmawia. Mieszkając pod jednym dachem nie jest możliwym całkowite odcięcie się od drugiego człowieka i unikanie konwersacji. Niemniej w Pani ocenie są to rozmowy krótkie, szybkie i zdawkowe, wynikające z chwilowego przebywania w tym samym pomieszczeniu, a nie faktycznej chęci wysłuchania drugiej osoby, poznania jej myśli, chęci nawiązania prawdziwej relacji i pogłębienia rodzicielskiej więzi, bliskości.

Potwierdza Pani, że gdy córka jest głodna, a Pani nie ma w pobliżu, tata potrafi przygotować posiłek tak, by zaspokoić jej głód, głównie są to dania „na szybko” w postaci kanapek/tostów. Zdarza się również, że gdy sam dla siebie przygotuje obiad, zapyta córkę czy nie jest głodna. Uważa Pani jednak, że w taki sam sposób zachowałby się również całkowicie obcy współlokator, zadbanie o ten aspekt jest kwestią typowo ludzka i naturalną.

W kwestii edukacji tak, jak wskazała Pani powyżej, pomoc ojca w nauce jest sporadyczna. Zdarza się, że sama celowo pyta Pani i o nią prosi, próbując zaangażować go w ten sposób do wychowania, niestety najczęściej odczuwa Pani jego niechęć, słysząc próbę zbycia „a ty nie możesz?”. Dlatego głównie rodzi sobie Pani z córką sama.

Natomiast wszelkimi kwestiami organizacyjnymi związanymi ze szkołą (kontakt z nauczycielami, wyprawki, zebrania, sprawy klasowe) zajmuj się Pani (jak pamięta, ojciec dziecka tylko raz uczestniczył w wywiadówce, uważając, że to strata czasu).

W kwestii szkoły i zajęć dodatkowych – córka jest samodzielna, do szkoły i na zajęcia dodatkowe chodzi sama, natomiast potwierdza Pani – z uwagi na fakt, iż obecnie dni są krótsze i na dworze jest ciemno, zdarza się, że ojciec córki odbierze ją z zajęć dodatkowych, jeśli Pani nie zdąży. Natomiast jeśli chodzi o same zajęcia dodatkowe – ojciec córki uważa, że nie są jej one niezbędne.

Ojciec nie organizuje córce żadnych atrakcji, nie zabiera do kin, teatrów, muzeów, nie zabiera na żadne wycieczki. Wszelkie atrakcje kulturalno-rozrywkowe (wycieczki do muzeum, kina, teatru, koncerty, pikniki, warsztaty, sale zabaw, baseny, itd.) wyszukuje i organizuje Pani córce samodzielnie, pod każdym względem. Ojciec dziecka uważa, że są to rzeczy całkowicie niepotrzebne, że w ten sposób tylko psuje się dzieci. Nie popiera Pani stanowiska, że tego typu aktywności stymulują rozwój dziecka i są niezbędne w celu zaspokojenia jego potrzeb na wielu płaszczyznach.

Ojciec dziecka nie organizuje również wspólnych wyjazdów. W poprzednich latach pozwalał, by Pani z córką razem z nim pojechały na 2 tygodnie do jego domu na wsi (koszty wyjazdu i utrzymania w tym czasie podzielili na pół, wyżywienie zarówno ojciec córki jak i Pani pokrywali we własnym zakresie), mimo to czas ten w większości spędzali osobno. W bieżącym roku część wakacji córka spędziła wyłącznie z Panią na zorganizowanym przez Panią wyjeździe, natomiast resztę urlopu spędziła na wyjeździe z koleżanką oraz na koloniach.

Świadczenie wychowawcze (tzw. 500+/800+) na dziecko nie zostało ustalone zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci obydwojgu rodzicom. Lata temu wspólnie z ojcem dziecka umówiła się Pani, że to Pani będzie występowała o przyznanie świadczenia 500+/800+, w związku z czym od lat to Pani je pobiera.

W okresie, którego dotyczy wniosek, oprócz córki, o której mowa we wniosku, nie była Pani matką dla innego dziecka, które wychowywała Pani wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym.

W stosunku do Pani bądź do Pani dziecka nie miały zastosowania przepisy art. 30c (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem przepisów dotyczących najmu prywatnego) - w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń.

W stosunku do Pani bądź do Pani dziecka nie miały zastosowania przepisy z ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Nie ma Pani z ojcem dziecka zawartej umowy najmu pokoju, który zamieszkuje Pani wraz z córką.

Ojciec dziecka nie wyprowadził się jeszcze z mieszkania. Planuje uczynić to w pierwszej połowie 2025 r.

Nie odkupiła Pani ww. mieszkania od ojca córki. Jest Pani w trakcie negocjowania warunków sprzedaży – planowany zakup w 2025 r.

Nie wystąpiła Pani do Sądu o zasądzenie alimentów od ojca na rzecz córki. Są Państwo w trakcie negocjacji, rozważają zawarcie ugody.

Pytanie

Czy może Pani rozliczyć się z podatku dochodowego od osób fizycznych w zeznaniu rocznym za lata 2019-2023 jako osoba samotnie wychowująca dziecko w sposób wskazany w art. 6 ust. 4c i 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, może Pani skorzystać z preferencyjnego rozliczenia się w sposób wskazany w art. 6 ust. 4c i 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ od lat prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wyłącznie z 11-letnią córką, którą wychowuje samotnie, ponosząc wszelkie koszty utrzymania i wychowania samodzielnie, a przy tym nie pozostaje Pani w związku małżeńskim ani też żadnym innym związku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 6 ust. 4 ww. ustawy:

·w brzmieniu obowiązującym do 31 lipca 2019 r.:

Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

-podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

·w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2019 r. do 31 grudnia 2021 r.:

Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

-podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Na mocy art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265) który to przepis stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.:

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

-podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Stosownie do art. 6 ust. 4d dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw i mającego zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Art. 6 ust. 4e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodany przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw i mający zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r., stanowi, że:

Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:

1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub

2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152

-w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2022 r. poz. 240), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

W myśl art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw i mającego zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270).

Na mocy art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie z art. 6 ust. 9 ww. ustawy – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Stosownie do art. 6 ust. 8 omawianej ustawy w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.):

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:

1) stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

-w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Wyjaśnić przy tym należy, że na gruncie art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, dodanego przez art. 9 pkt 7 ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2427):

W przypadku opodatkowania dochodów uzyskanych w 2021 r., o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., przepis art. 6 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio do osoby samotnie wychowującej dzieci i jej dziecka.

Art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, stanowi, że:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1) stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

-w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Natomiast z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw wynika, że:

Przepisy art. 6 ust. 4c–4h, 8 (…) ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, (…) stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.

Przepis art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje dla potrzeb jej wykładni i stosowania samotnego wychowywania, ani nie odsyła w tym zakresie do odrębnych regulacji.

Dla ustalenia znaczenia „samotnie” oraz „wychowywać” należy zatem odwołać się w pierwszej kolejności do językowych reguł interpretacyjnych.

Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN „wychować — wychowywać” to: (1) «zapewnić dziecku opiekę i doprowadzić je do samodzielności)), (2) «przygotować kogoś do pracy w jakiejś dziedzinie».

Zatem, „wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

Natomiast, „samotny” to: (1) «żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół», (2) «znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam», (3) «spędzany, odbywany w pojedynkę, bez towarzystwa», (4) «znajdujący się na odludziu».

W świetle powyższego, przez samotne wychowywanie, o którym mowa w art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy rozumieć wychowywanie w pojedynkę, tj. bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym dziecka.

Prawidłowość przyjęcia takiej wykładni potwierdza również brzmienie art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mającego zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. z którego wynika, że ww. preferencyjne opodatkowanie nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

W opisie zdarzenia w szczególności wskazała Pani, że wniosek dotyczy 2019-2023 r. W tych latach podlegała Pani na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. W roku 2019, 2021, 2022, 2023 i 2024 uzyskiwała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej. W 2020 r. nie uzyskała Pani dochodów opodatkowanych według skali podatkowej. Jest panną, która od ponad 10 lat zamieszkuje wspólnie z ojcem dziecka, które w chwili obecnej ma 11 lat. W latach 2019-2023 ojciec dziecka nie miał ograniczonych praw rodzicielskich. Kontakty Pani córki z jej ojcem nie zostały uregulowane. Nie została również orzeczona przez Sąd opieka naprzemienna nad dzieckiem. W latach 2019-2023 Pani, Pani były partner – ojciec Pani córki, Pani córka mieszkali (i wciąż jeszcze mieszkają) „pod jednym dachem”. Potwierdza Pani – gdy córka jest głodna, zazwyczaj może liczyć na posiłek ze strony ojca, najczęściej są to kanapki/tosty, rzadziej danie obiadowe. Zdarza się również, że gdy Pani były partner sam dla siebie przygotuje obiad, zapyta córkę czy nie jest głodna. W kwestiach lekarzy również Pani potwierdza – gdy jest potrzeba pojechania na wizytę do specjalisty ojciec córki z nią pojedzie. Zdarza się, że ojciec córki odrabia z nią lekcje, odbiera z zajęć dodatkowych. Pani były partner bywał obecny podczas Świąt Bożego Narodzenia, Wielkanocy, I Komunii Świętej córki. Nie może Pani również napisać, że ojciec córki w ogóle z nią nie rozmawia. Mieszkając pod jednym dachem nie jest możliwym całkowite odcięcie się od drugiego człowieka i unikanie konwersacji. W poprzednich latach jeździła Pani razem z córką i jej ojcem na 2 tygodnie do jego domu na wsi. Nie ma Pani z ojcem dziecka zawartej umowy najmu pokoju, który zamieszkuje Pani wraz z córką. Ojciec dziecka nie wyprowadził się jeszcze z mieszkania. Nie odkupiła Pani ww. mieszkania od ojca córki. Nie wystąpiła Pani do Sądu o zasądzenie alimentów od ojca na rzecz córki.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy – nie kwestionując Pani dużego zaangażowania w proces wychowawczy małoletniej córki – nie sposób uznać, że w Pani przypadku spełnione zostały wszystkie warunki wymagane dla rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko za lata 2019-2023.

Jak już bowiem wyjaśniono, samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym wskazanym w art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest wystarczające do skorzystania z omawianej preferencji. Istotne jest również faktycznie samotne wychowywanie dziecka w pojedynkę, tj. sprawowanie nad nim samodzielnej ciągłej opieki, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym tego dziecka. Jako panna spełnia Pani jeden z warunków wynikających z definicji zawartej w art. 6 ust. 4 i ust. 4c ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na tle przedstawionego stanu faktycznego nie sposób jednak przyjąć, że jest Pani osobą samotnie wychowującą małoletnią córkę, bowiem zarówno Pani jak i ojciec dziecka posiadają pełną władzę rodzicielską względem tego dziecka, wspólnie mieszkają przez co każde z nich ma codzienne kontakty z dzieckiem i wnosi swój wkład w jego wychowanie. Zarówno Pani jak i ojciec córki przygotowują dla niej posiłki, jeżdżą do lekarzy, pomagają w nauce, odbierają z zajęć dodatkowych, uczestniczą w ważnych wydarzeniach córki, takich jak np. jej Pierwsza Komunia Święta, wspólnie wyjeżdżali do domu na wieś. Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostaje fakt, że prowadzi Pani odrębne gospodarstwo domowe z ojcem Pani córki – Pani byłym partnerem, gdyż nie przesądza to o tym, kto faktycznie wychowuje dziecko i sprawuje nad nim opiekę.

W konsekwencji, za lata 2019-2023 nie może rozliczyć się Pani jako rodzic samotnie wychowujący dziecko na zasadach określonych w art. 6 ust. 4, ust. 4c i ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.