Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
19 grudnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 10 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu 23 czerwca 2006 r. Wnioskodawca wspólnie z rodzicami zawarł z (…) umowę kredytu mieszkaniowego(…), waloryzowanego kursem CHF na kwotę … CHF. Umowa przewidywała zarówno wypłatę środków jak i spłatę kredytu po przeliczeniu ww. kwoty na walutę złoty polski. Bank uruchamiając kredyt wypłacił Wnioskodawcy faktycznie kwotę … zł. Kredyt został zaciągnięty na zakup pierwszego mieszkania dla Wnioskodawcy i na ten cel została wykorzystana cała kwota kredytu. W dniu 5 października 2015 r. Wnioskodawca wraz z rodzicami (zwani dalej łącznie „Współkredytobiorcami”) dokonali przedterminowej, całkowitej spłaty kredytu w łącznej kwocie … zł. Z uwagi na fakt, że umowa kredytu zawierała klauzule abuzywne umożliwiające Bankowi swobodne wyrażenie w CHF kwoty kredytu oddanej do dyspozycji Wnioskodawcy, a w konsekwencji wysokość rat spłaty kredytu, Wnioskodawca wspólnie z rodzicami skierował pozew do sądu o zapłatę kwoty jaką uiścili tytułem ww. umowy kredytu. Dochodzona kwota stanowiła sumę rat kredytu spłaconych przez Wnioskodawcę, których równowartość powinna być zwrócona z uwagi na fakt nieważności umowy, jako świadczenie nienależne. Bank przedstawił zestawienie stanowiące podstawę wyliczenia nadpłaty kwoty kredytu w PLN na dzień 5 października 2015 r.
Według ww. zestawienia kwota udzielonego kredytu hipotecznego wyniosła … zł, a całkowita spłata kredytu na rzecz Banku wyniosła … zł.
W toku postępowania sądowego Bank zaproponował ugodę sądową, która ostatecznie została zawarta pomiędzy stronami Umowy kredytowej tj. Współkredytobiorcami i Bankiem w dniu 13 września 2024 r. Na podstawie ww. ugody Bank zobowiązał się do zwrotu na rzecz Współkredytobiorców kwoty … zł przy czym kwota ta została podzielona na części równe pomiędzy trzech Współkredytobiorców, z czego Wnioskodawca otrzymał kwotę … zł. Na mocy ww. ugody sądowej Bank zobowiązał się również do wypłaty dodatkowej kwoty … zł, (którą Bank uznał za przychód i wystawi PIT-11), przy czym kwota ta została również podzielona na części równe pomiędzy Współkredytobiorców, z czego Wnioskodawca otrzymał kwotę … zł.
Pytanie
Czy w świetle powyższego stanu faktycznego Wnioskodawca jest zobowiązany zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych od kwoty … zł, którą otrzymał od Banku w wyniku zawarcia ugody sądowej?
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie, kwota jaką uzyskał Pana od Banku w wyniku zawarcia ugody nie stanowi przychodu do opodatkowania. Wskazać należy, że wartość spłaconych rat kredytu znacznie przewyższyła wysokość kredytu udzielonego przez bank. Wnioskodawca na mocy ugody sądowej otrzymał zwrot kwoty, którą spłacił wcześniej do Banku z jego środków własnych. Zatem zwrócona przez Bank kwota nie stanowi przysporzenia majątkowego, które w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W tej sytuacji zwrot nienależnie pobranego świadczenia nie stanowi przychodu. Wnioskodawca otrzymał bowiem zwrot nienależnie zapłaconych bankowi kwot.
Mając na uwadze art. 11 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt. 9 oraz w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2024 r., poz.226), przychód został zdefiniowany jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe. Tymczasem kwota zwrócona przez bank nie spowodowała przyrostu majątku Wnioskodawcy. Otrzymany zwrot środków pieniężnych na mocy ugody sądowej stanowi bowiem jedynie kwotę wcześniej przekazaną do banku w ramach spłaty kredytu hipotecznego.
Ponadto zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 102), zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych dotyczy kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku, gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej,
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
Zaniechanie poboru podatku dotyczy kredytów, spełniających łącznie trzy warunki:
1)zostały udzielone przed 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów,
2)zostały zabezpieczone w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości bądź prawie wieczystego użytkowania gruntu czy udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego bądź udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej bądź udziale w takim prawie,
3)zostały zaciągnięte na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT (m.in. nabycie budynku mieszkalnego, lokalu mieszkalnego, działki budowlanej, a także na budowę czy remont).
Ponadto zaniechanie poboru podatku ma zastosowanie do dochodów uzyskanych w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r. Z tych względów zdaniem Wnioskodawcy kwota jaką otrzymał od Banku w ramach zawartej ugody sądowej nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163, ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Przystępując do oceny skutków podatkowych wypłaty przez bank kwoty przysługującego Panu roszczenia, na podstawie zawartej ugody dotyczącej kredytu hipotecznego zaciągniętego przez Pana, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże jak wyżej wyjaśniłem definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Z opisu sprawy wynika, że skierował Pan sprawę do sądu w związku ze stwierdzeniem klauzul abuzywnych w umowie kredytowej, którą zawarł Pan z Bankiem w 2006 r. Wnioskował Pan o zapłatę kwoty którą uiścił Pan tytułem ww. umowy kredytowej. Kwota, której Pan dochodził stanowiła sumę rat kredytu spłaconego przez Pana. W toku postępowania sądowego Bank zaproponował ugodę, na podstawie której Bank zobowiązał się m.in. do wypłaty na Pana rzecz dodatkowej kwoty w wysokości … zł.
Wypłaconą Panu kwotą … zł objęte zostały środki pieniężne wpłacone wcześniej przez Pana do Banku w celu wypełnienia wiążącej Pana z Bankiem umowy kredytowej. Wypłata ww. kwoty stanowiącej element rozliczeń pomiędzy Panem a Bankiem, mający na celu zwrot na Pana rzecz uprzednio wpłaconych przez Pana do Banku kwot, stanowi pozostałe przysługujące Panu od Banku roszczenie powstałe w wyniku dokonanych przez Pana na rzecz Banku wpłat.
Zatem, otrzymanie ww. kwoty w ramach przysługującego Panu od Banku roszczenia w związku z zawarciem przez Pana Ugody z Bankiem, nie spowoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pana neutralna podatkowo.
Podsumowując, w analizowanej sprawie wypłata przez Bank ww. kwoty nie spowoduje u Pana powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nie będzie więc miał Pan obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej przez Bank ww. kwoty.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.