Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - 0114-KDIP3-2.4011.947.2024.2.MN

shutterstock
Interpretacja indywidualna z dnia 17 lutego 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.947.2024.2.MN

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

5 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 2 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 2 stycznia 2025 r. (data wpływu 3 stycznia 2025 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowana będąca stroną postępowania:

A.A.

(…)

2.Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

B.B.

(…)

Opis stanu faktycznego

22 czerwca 2007 r. w oddziale (…) Bank S.A. w (…), zawarli Państwo umowę kredytu mieszkaniowego (…) nr (…) denominowanego kursem CHF (zwaną w dalszej części pozwu „Umową”).

Bank, jako Kredytodawca zobowiązał się do postawienia do Państwa dyspozycji kredyt w kwocie 173.472,11 CHF. Kredyt został przeznaczony na dokończenie budowy domu jednorodzinnego położonego w (…), gmina (…) z przeznaczeniem na potrzeby własne. Okres kredytowania miał trwać do 1 czerwca 2022 r. (§ 12 ust. 4 Umowy).

Zgodnie z treścią Umowy kredyt mieszkaniowy na finansowanie inwestycji w kraju wypłacany został w walucie polskiej przy zastosowaniu kursu kupna dla dewiz (aktualna Tabela kursów) obowiązującej w Pozwanym banku w dniu realizacji zlecenia płatniczego. W § 13 ust. 7 zastrzeżono natomiast, że potrącanie środków z rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego w walucie polskiej następuje w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty w walucie wymienialnej, w której udzielony jest kredyt, według obowiązującego w (…) Bank  (...) w dniu wymagalności, kursu sprzedaży dla dewiz (aktualna tabela kursów).

Zgodnie z takimi postanowieniami realizowano umowę poprzez:

Działania Banku - Kredyt został wypłacony w następujących transzach:

  • 25 czerwca 2007 r. wypłacona została kwota w wysokości: 100.000,00 zł, co stanowiło równowartość 44.680,76 CHF,
  • 30 sierpnia 2007 r. wypłacona została kwota w wysokości: 99.999,99 zł co stanowiło równowartość 43.750,27 CHF,
  • 22 października 2007 r. wypłacona została kwota w wysokości: 49.999,99 zł, co stanowiło równowartość 23.114,97 CHF,
  • 14 listopada 2007 r. wypłacona została kwota w wysokości: 49.843,24 zł, co stanowiło równowartość 23.053,16 CHF,
  • 10 grudnia 2007 r. wypłacona została kwota w wysokości: 30.000,00 zł, co stanowiło równowartość 14.197,15 CHF,
  • 14 maja 2008 r. wypłacona została kwota w wysokości: 50.096,81 zł, co stanowiło równowartość 24.675,80 CHF,

-  łącznie: 379.940,00 zł.

Spłata kredytu odbywała się w ten sposób, że Bank dokonywał ustalenia wysokości raty w CHF, następnie przeliczał ją na złotówki po ustalanym przez siebie, a wskazanym w tabeli, kursie sprzedaży franka szwajcarskiego i otrzymaną wartość pobierał z Państwa rachunku osobistego, jako Kredytobiorców, prowadzonego w złotówkach. Saldo w CHF było pomniejszane o kapitałową część pobranej raty.

Do 1 grudnia 2017 r., jako Kredytobiorcy wpłacili Państwo na rzecz Banku:

  • na poczet spłaty rat kredytu: 432.690,28 zł i 60.340,00 CHF,
  • tytułem prowizji z tytułu udzielenia kredytu kwotę: 3.238,52 zł,
  • opłata za oszacowanie wartości nieruchomości: 150,00 zł,
  • opłata za kontrolę terenu budowy: 80,00 zł,
  • opłata za kontrolę terenu budowy: 80,00 zł,

- w sumie: 436 238,80 i 60.340,00 CHF.

1 grudnia 2017 r. doszło do całkowitej spłaty kredytu, co Bank potwierdził w zaświadczeniu z 27 kwietnia 2023 r.

Nie korzystali Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowe niż wymienione we wniosku.

Zaciągnięty kredyt został przeznaczony na budowę domu.

Zaciągnięty kredyt hipoteczny został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości będącej Państwa własnością, na zasadach wspólności małżeńskiej.

Z uwagi na fakt, że pomiędzy Stronami umowy kredytowej powstał spór, dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej Umowy (oraz jej ważności), który skutkował wniesieniem przez Państwa pozwu do sądu, która to sprawa zawisła pod sygn. (…) o zapłatę, toczącej się przed Sądem Okręgowym w (…), z powództwa Państwa jako Kredytobiorców przeciwko Bankowi, Bank w trakcie tego postępowania zaproponował zawarcie ugody.

Powodem propozycji ugody zaproponowanej przez Bank była obecna linia orzecznicza w Sądach, które w znacznej większości przyznają rację kredytobiorcom frankowym uznając całe umowy lub jej zapisy za niedozwolone i unieważniając umowy kredytowe co jest dla Banków bardzo niekorzystne finansowo.

Zamiarem Banku i Państwa - Kredytobiorców było polubowne zakończenie Sporu i uchylenie stanu niepewności co do roszczeń wynikających ze spłaconej 4 grudnia 2017 r. Umowy, poprzez przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym rozliczenia zakończonej Umowy w ten sposób, jakby Strony dokonały zmiany Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej.

Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia na dzień 4 grudnia 2017 r. Strony przyjęły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od 22 czerwca 2007 r. stanowił kredyt Złotowy udzielony na warunkach, o których mowa treści ugody i pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy tj. okresu kredytowania - 179 miesięcy licząc od daty zawarcia Umowy oraz formy spłaty kredytu w ratach malejących, z uwzględnieniem treści ugody oraz poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.

W celu zakończenia wszelkich sporów dotyczących abuzywności klauzul umownych i ważności Umowy, uwzględniając przyjęty przez Strony w Ugodzie sposób rozliczenia Umowy oraz wpłatę dokonaną przez Kredytobiorcę w 4 grudnia 2017 r., Bank zobowiązał się do zwrotu na rzecz Kredytobiorcy kwoty 157.818,45 złotych w tym: - kapitał 157.595,70 złotych, - odsetki 222,75 złotych.

Bank, ponadto, w treści Ugody zobowiązał się, że wypłaci Kredytobiorcy kwotę dodatkową w wysokości 102.181,55 PLN (słownie: sto dwa tysiące sto osiemdziesiąt jeden złotych i 55/100) na rachunek należący do Państwa jako kredytobiorców, jednocześnie zastrzegając, że zdaniem Banku, pomimo Państwa zastrzeżeń we wcześniejszej korespondencji, w związku z wypłatą ww. kwoty powstaje po Państwa stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11).

W wielu publikacjach czytali Państwo, że kwoty wynikające z rozliczeń związanych z ugodami, jak i w wyniku procesów sądowych nie są traktowane jako dochód i nie są opodatkowane podatkiem dochodowym. W treści ugód pomiędzy kredytobiorcami a (…) Bankiem wprost Bank wskazuje, że dodatkowe kwoty nie stanowią dla kredytobiorcy przychodu.

Między innymi Interpretacja indywidualna z 4 lipca 2024 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.411.2024.2.AC.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Na rzecz Banku z tytułu spłaty kredytu, a zatem rat kapitałowo-odsetkowych wpłacili Państwo w sumie 436.238,80 zł i 60.340,00 CHF.

Skierowali Państwo do Sądu pozew z żądaniem zapłaty różnicy pomiędzy kwotą udzielonego przez Bank kapitału, a wpłatą z tytułu rat kapitałowo-odsetkowych. Przed Sądem domagali się Państwo zatem zwrotu kwoty: 56.298,80 zł oraz 60.340,00 CHF (przyjmując kurs franka średni NBP: 4,5176). Stanowiło to równowartość kwoty: 328.890,78 zł + odsetki. Domagali się Państwo od Banku zwrotu zapłaconych kwot, w związku ze spłatą kredytu. Kwota wynikająca z ugody odpowiadała zatem w zbliżonej wysokości Państwa żądaniom, w związku z rozliczeniem różnicy pomiędzy wypłaconym przez Bank kapitałem z tytułu zaciągniętego kredytu a sumą wpłat kapitałowo odsetkowych dokonanych przez Państwa.

Pytanie

Czy kwota zwrotu w kwocie 102.181,55 zł, wynikająca z tytułu ugody dot. umowy kredytu frankowego otrzymanego na potrzeby mieszkaniowe rodziny (był to Państwa jedyny kredyt frankowy) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Kwota zwrócona przez Bank w wyniku zawarcia ugody dot. umowy kredytu frankowego, nie jest dochodem, lecz zwrotem niesłusznie zapłaconych rat, które były płacone z Państwa opodatkowanych dochodów. Konieczność płacenia podatku dochodowego od tej kwoty porównywalna byłaby do konieczności płacenia podatku od zwrotu podatku z poprzedniego roku.

Na rzecz Banku z tytułu spłaty kredytu wpłacili Państwo w sumie: 436.238,80 zł i 60.340,00 CHF.

Skierowali Państwo do Sądu pozew z żądaniem zapłaty różnicy pomiędzy kwotą udzielonego przez Bank kapitału, a wpłatą z tytułu rat kapitałowo-odsetkowych.

Przed Sądem domagali się Państwo zatem zwrotu kwoty 56.298,80 zł oraz 60.340,00 CHF (przyjmując kurs franka (średni NBP: 4,5176) stanowiło to równowartość kwoty: 328.890,78 zł + odsetki.

Kwota wynikająca z ugody, odpowiadała zatem w zbliżonej wysokości Państwa żądaniom, ale na pewno ich nie przewyższała.

Podatek w wyżej opisanej sytuacji nie należy się na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r., a także wielu interpretacji indywidualnych w podobnych sprawach (jak wyżej wskazano).

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są: pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się. że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Skoro zatem mamy do czynienia ze zwrotem nienależnie pobranego świadczenia, to należy stwierdzić, że zwrot ten nie będzie stanowił przychodu po mojej stronie.

Zatem w analizowanej sprawie po Państwa stronie nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody otrzymali Państwo zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazali Państwo na rzecz banku w ramach spłaty rat udzielonego Państwu kredytu. A zatem otrzymali Państwo środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowodowała więc faktycznego przyrostu w Państwa majątku.

W konsekwencji, nie powinni Państwo być zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu zwrotu przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu.

Jak wynika z przepisu art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazali Państwo, że na podstawie proponowanej ugody bank wypłaci Państwu określoną w ugodzie kwotę. Powzięli Państwo wątpliwość, czy wypłacona kwota będzie stanowić przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wypłata kwoty na podstawie ugody

Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Państwa skutki podatkowe z tytułu wypłaty kwoty określonej przez bank

Jak wynika z opisu sprawy, Bank proponuje Państwu wypłatę określonej kwoty, która stanowi różnicę pomiędzy wypłaconym przez Bank kapitałem z tytułu zaciągniętego kredytu, a sumą wpłaconych przez Państwa wpłat kapitałowo-odsetkowych.

W przypadku zwrotu wcześniej wpłacanych środków pieniężnych - taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorców nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymują oni z powrotem zwrot ich własnych środków, które wcześniej wpłacali tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc dla Państwa neutralna podatkowo. Tym samym po Państwa stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zatem Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Na marginesie należy wskazać, że powołane przez Państwa we własnym stanowisku Rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. nie znalazłoby zastosowania w Państwie sprawie, ponieważ odnosi się ono do kwot umorzonych, a nie do kwot zwróconych/wypłaconych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy prawidłowo postrzegają Państwo, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawiony przez Państwa stan faktyczny. W polskim systemie prawa podatkowego obowiązuje zasada samoobliczenia podatku. Wydanie interpretacji indywidualnej nie zwalnia podatnika z obowiązku obliczenia podstawy opodatkowania oraz zobowiązania podatkowego. Stąd też Organ interpretacyjny nie analizował przedstawionych przez Państwa kwot.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych wskazuję, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani A.A. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.