Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 grudnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 2023 r. otrzymał Pan prestiżowe stypendium naukowe od amerykańskiej Fundacji (...), przeznaczone na (...) (w USA). Fundacja (...), będąca (...) w renomowanych amerykańskich uczelniach i ośrodkach badawczych.

Pytanie

Czy stypendium Fundacji (...), przyznawane polskim naukowcom na prowadzenie badań w USA, podlega zwolnieniu z podatku dochodowego?

Jako przedmiot wniosku wskazał Pan w szczególności art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pana stanowisko w sprawie

Stypendium przyznane przez Fundację (...) jest jednym z (...). Fundacja wspiera polskich naukowców od (...) r.. Otrzymane stypendium umożliwiło Panu prowadzenie badań w USA. Dzięki niemu mógł Pan mieszkać i utrzymać się w jednym z najdroższych (...), tj. (...). To właśnie tam znajduje się (...), gdzie miał Pan możliwość reprezentowania Polski i prowadzenia badań w (...). Jako badacz z Polski, doktor zajmujący się (...), otrzymał Pan wyjątkową szansę życiową uczestnictwa w prowadzeniu badań przy (...). Potwierdza to (...). Niestety stypendium, które otrzymał Pan, wymagało od Pana wielu poświęceń. Przede wszystkim nie wystarczyło ono, aby pojechać z całą rodziną na cały okres trwania badań. Pana żona i dwie córki (2 lata i 5 lat) większość czasu spędziły w Polsce. Dodatkowym problemem był brak wsparcia finansowego ze strony polskich instytucji. Na uczelni, na której Pan pracuje nie dostał Pan żadnego wsparcia. Zaproponowano Panu urlop naukowy bezpłatny (mimo reprezentowania uczelni w ośrodku (...)). Tego typu urlop wiązałby się z zerową pensją z Pana uczelni, na której jest Pan zatrudniony jako (...), i nie miałby Pan pieniędzy na wsparcie swojej rodziny pozostającej w Polsce. Ostatecznie wykorzystał Pan cały możliwy urlop wypoczynkowy, aby móc dofinansować rodzinę. Od państwa polskiego nie otrzymał Pan złotówki wsparcia. W ubiegłym roku otrzymał Pan kilka nagród za (...), w tym nagrodę (...). Wszystko był Pan zmuszony poświęcić na utrzymanie w USA oraz utrzymanie swojej rodziny w Polsce. Podczas pobytu w (...) promował Pan Polskę, polską myśl techniczną, naukowców i uczelnię, (...). Prowadził Pan badania w dwóch istotnych dla (...). Pana osiągnięcia naukowe zostały wyróżnione w (...) podaniem Pana imienia i nazwiska. Z Pana perspektywy, sytuacja jest niesprawiedliwa. Nie miał Pan żadnego wsparcia ze strony państwa polskiego, i zmuszony jest Pan do uiszczenia podatku z uzyskanego stypendium naukowego przeznaczonego na utrzymanie się w USA jako polski naukowiec.

Wysokość stypendium nie jest zależna od miejsca w USA, w którym prowadzi się badania naukowe. Pan miał szansę prowadzenia badań w (...), która była niekorzystana finansowo, bo to jedno z najdroższych miejsc w USA. W rezultacie na pobyt w USA oraz na rodzinę w Polsce (oraz ich odwiedziny) wydał Pan całe stypendium oraz wszystkie pieniądze z dodatkowych nagród naukowych (m.in. za (...)), ale również oszczędności Pana i rodziny. Uważa Pan, że państwo polskie powinno wspierać swoich obywateli, zwłaszcza naukowców promujących dobre imię Polski i polskiej nauki w USA. W Pana ocenie naukowcy będący laureatami stypendium Fundacji (...) powinni być zwolnieni z konieczności płacenia podatku. Zwłaszcza, że cele stypendium są dokładnie zbieżne z celami stypendiów przyznawanych w ramach: (...), które jednak na mocy ustawy o podatku dochodowym są wolne od podatku dochodowego. W związku z powyższym prosi Pan o zwolnienie od podatku dochodowego stypendium naukowego otrzymanego z Fundacji (...). Dotychczas opłacił Pan 7798 PLN podatku. W porównaniu do pensji (...) z końca 2023 r. wynoszącej 6328 PLN (brutto) podatek jest olbrzymią kwotą. Zwłaszcza uwzględniając aktualną inflację oraz konieczność utrzymania 4 osobowej rodziny.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Na podstawie art. 3 ust. 1a ustawy:

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1)posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2)przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

W myśl art. 4a ww. ustawy:

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Z opisu zdarzenia wynika, że w 2023 r. otrzymał Pan stypendium naukowe od amerykańskiej Fundacji (...), przeznaczone na prowadzenie badań w USA. Fundacja (...), będąca (...), finansuje ich badania w renomowanych amerykańskich uczelniach i ośrodkach badawczych.

Pana wątpliwość jest związana ze zwolnieniem otrzymanego stypendium na podstawie wskazanego we wniosku art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z tym przepisem:

Wolne do podatku dochodowego są stypendia i zapomogi, o których mowa w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, oraz stypendia otrzymywane w ramach programów lub przedsięwzięć, o których mowa w art. 376 ust. 1 tej ustawy; w przypadku stypendiów przyznawanych przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną zwolnienie ma zastosowanie, o ile zasady ich przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki.

W oparciu o powyższy przepis ze zwolnienia korzystają zatem:

§stypendia i zapomogi, o których mowa w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w tym stypendia przyznawane przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną, o ile zasady ich przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki,

§stypendia otrzymywane w ramach programów lub przedsięwzięć, o których mowa w art. 376 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1571 ze zm.):

Student może ubiegać się o:

1)stypendium socjalne;

2)stypendium dla osób niepełnosprawnych;

3)zapomogę;

4)stypendium rektora;

5)stypendium finansowane przez jednostkę samorządu terytorialnego;

6)stypendium za wyniki w nauce lub w sporcie finansowane przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną.

W przypadku stypendiów finansowanych przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną – na podstawie art. 97 ust. 2 ustawy – minister na wniosek osoby przyznającej stypendium zatwierdza zasady jego przyznawania.

Zgodnie z art. 209 ust. 1 ustawy:

Doktorant nieposiadający stopnia doktora otrzymuje stypendium doktoranckie.

W myśl art. 212 i art. 213 ustawy:

Stypendium może być przyznane doktorantowi przez jednostkę samorządu terytorialnego na zasadach określonych zgodnie z art. 96 ust. 2 i 3.

Stypendium naukowe może być przyznane doktorantowi przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną na zasadach określonych w art. 97 ust. 2.

Zgodnie z art. 359 ust. 1 i art. 360 ust. 1 tej ustawy:

Stypendium ministra może otrzymać student wykazujący się znaczącymi osiągnięciami naukowymi lub artystycznymi związanymi ze studiami, lub znaczącymi osiągnięciami sportowymi.

Stypendium ministra dla wybitnych młodych naukowców może otrzymać młody naukowiec wykazujący się znaczącymi osiągnięciami w działalności naukowej.

Stosownie natomiast do art. 420 ust. 1 ustawy:

Uczelnia może utworzyć ze środków innych niż określone w art. 365 własny fundusz na stypendia za wyniki w nauce dla studentów oraz stypendia naukowe dla pracowników i doktorantów.

W kontekście powyższego zauważyć należy, że ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce reguluje zasady funkcjonowania polskiego systemu szkolnictwa wyższego i nauki. W ustawie tej są wskazane również rodzaje stypendiów jakie mogą otrzymywać studenci, doktoranci, młodzi naukowcy czy pracownicy.

Ustawa ta natomiast nie odnosi się do stypendiów przyznawanych pracownikom uczelni przez zagraniczne fundacje. Skoro zatem art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odwołuje się wprost do ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce zwalniając z opodatkowania konkretne wymienione w tej ustawie rodzaje świadczeń, uznać należy, że ze zwolnienia przedmiotowego nie mogą korzystać świadczenia w postaci stypendiów przyznanych przez Fundację (...). Nie można bowiem uznać, że jest to stypendium, o którym mowa w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Wobec powyższego, stypendium przyznane przez amerykańską Fundację (...) nie może korzystać ze wskazanego we wniosku zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Niezależnie od powyższego, zauważyć należy, że ustawodawca w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawarł szeroki katalog zwolnień przedmiotowych, jednak stanowią one odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania. Oznacza to, że przepisy dotyczące tych zwolnień powinny być interpretowane ściśle, zgodnie z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym wypadku stosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

Katalog ten zawiera również wskazane przez Pana zwolnienia przedmiotowe dotyczące stypendiów, nie ujętych w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Są to m.in. zwolnienia zawarte w art. 21 ust. 1 ustawy obejmujące:

·stypendia i inne środki finansowe, o których mowa w art. 18 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (Dz.U. z 2023 r. poz. 843) – pkt 39a) ustawy;

·stypendia przyznawane przez instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze, z ich funduszy stypendialnych – pkt 39b ustawy;

·stypendia, o których mowa w art. 70b ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk (Dz.U. z 2020 r. poz. 1796) – pkt 39c ustawy;

·stypendia i inne świadczenia otrzymywane w ramach programu wymiany stypendialnej Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta – pkt 39d ustawy;

·stypendia, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2017 r. o Instytucie Solidarności i Męstwa imienia Witolda Pileckiego (Dz.U. z 2022 r. poz. 475) – pkt 39e ustawy;

·stypendia otrzymywane w ramach programów stypendialnych Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego – pkt 39ea ustawy;

·stypendia doktorskie i inne środki finansowe otrzymane w ramach konkursów na stypendia doktorskie organizowanych przez Narodowe Centrum Nauki oraz stypendia naukowe otrzymane na podstawie regulaminów przyjętych przez Radę Narodowego Centrum Nauki – pkt 39f ustawy;

·przychody z tytułu nagród, stypendiów i grantów przyznawanych na podstawie ustawy z dnia 28 kwietnia 2022 r. o Akademii Kopernikańskiej (Dz.U. poz. 1459 oraz z 2023 r. poz. 1369) – pkt 39g ustawy;

·stypendia, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o Instytucie Rozwoju Języka Polskiego im. świętego Maksymiliana Marii Kolbego (Dz.U. poz. 2463 oraz z 2023 r. poz. 1672) – pkt 39h ustawy.

Żaden z ww. przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie dotyczy zwolnienia z podatku stypendiów przyznanych przez amerykańską Fundację (...).

Przepisy te potwierdzają jednak, że ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy, korzystają jedynie stypendia wskazane w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Dla stypendiów niewymienionych w tej ustawie ustawodawca przewidział bowiem odrębne zwolnienia przedmiotowe.

Niezależnie od powyższego zauważyć jednak należy, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 23a lit. a ustawy:

Wolna od podatku dochodowego jest część dochodów osób, o których mowa w art. 3 ust. 1, przebywających czasowo za granicą i uzyskujących dochody z tytułu stypendiów - w wysokości stanowiącej równowartość diety z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, za każdy dzień, w którym było otrzymywane stypendium.

Wysokość stanowiącą równowartość diety z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2190), za każdy dzień, w którym było otrzymywane stypendium.

Wobec tego, że ogólnej definicji stypendium nie można znaleźć ani w przepisach prawa podatkowego, ani w przepisach innych gałęzi prawa, dla ustalenia jego znaczenia należy posłużyć się wykładnią językową. „Stypendium” oznacza okresową pomoc finansową z funduszów państwowych, społecznych lub prywatnych głównie dla studentów, uczniów, pracowników nauki. Z prawnego punktu widzenia chodzi zatem o świadczenie okresowe, głównie pieniężne, spełniane na rzecz oznaczonej osoby i mające na celu wspieranie jej działań służących zdobywaniu wiedzy bądź twórczości naukowej lub artystycznej.

Termin stypendium użyty w art. 21 ust. 1 pkt 23a lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oznacza więc pomoc finansową w postaci okresowego świadczenia (głównie) pieniężnego spełnianego na rzecz oznaczonej osoby i mającego na celu wspieranie jej działań służących m.in. zdobywaniu wiedzy, twórczości naukowej, realizacji badań naukowych. Zatem, w pojęciu tym mieści się także stypendium które otrzymał Pan na prowadzenie badań w (...).

Podsumowując, otrzymane przez Pana stypendium, stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy. Stypendium to nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie przychód ten może korzystać ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 23a lit. a ustawy PIT, do wysokości limitu określonego w powołanym rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Natomiast ewentualna nadwyżka ponad kwotę objętą zwolnieniem przedmiotowym, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.