Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

27 listopada 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 21 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Uzupełnili go Państwo pismem z 17 stycznia 2025 r. (wpływ 22 stycznia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.    Zainteresowana będąca stroną postępowania: Pani …

2.    Zainteresowany niebędący stroną postępowania: Pan …

Opis stanu faktycznego

Pani … oraz Jej mąż … (dalej jako: „Wnioskodawcy”) są obywatelami polskimi, zamieszkałymi na stałe na terytorium Republiki Federalnej Niemiec. Wnioskodawcy są niemieckimi rezydentami podatkowymi i podlegają tam obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Wnioskodawcy w dniu 8 lipca 2008 r. zawarli z bankiem ... z siedzibą w … (dalej: „Bank”) umowę kredytu mieszkaniowego (dalej: „Umowa”), czyli kredytu udzielonego w całości lub w części na finansowanie własnego celu mieszkaniowego kredytobiorców.

Zgodnie z Umową, Wnioskodawcom został udzielony kredyt w wysokości 185 795,04 CHF, który był denominowany kursem CHF. Kwota udzielonego Wnioskodawcom Kredytu została wypłacona Wnioskodawcom w PLN. Wartość zadłużenia Wnioskodawców była określona w CHF, natomiast spłata kredytu wraz z odsetkami odbywała się w PLN.

Kwota kredytu została przeznaczona przez Wnioskodawców na zakup nieruchomości, która została nabyta w celu wynajmu. Nieruchomość stanowi współwłasność łączną Wnioskodawców, wynikającą z ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. Wnioskodawcy złożyli przeciwko Bankowi pozew o zapłatę kwot uiszczonych dotychczas przez Nich w wykonaniu umowy kredytu na rzecz Banku i ustalenie nieważności tej Umowy. Spór pomiędzy Wnioskodawcami a Bankiem zawisł przed Sądem Okręgowym w …, I Wydział Cywilny (w sprawie o sygn. … o ustalenie nieważności i zapłatę).

W trakcie przedmiotowego sporu, Wnioskodawcy otrzymali od Banku propozycję zawarcia ugody (dalej: „Ugoda”), bowiem chciał on polubownie zakończyć zawisły przed Sądem spór pomiędzy Bankiem a Wnioskodawcami. 14 października 2024 r. zaproponowana przez Bank Ugoda została zawarta pomiędzy Bankiem a Wnioskodawcami przed ww. Sądem. Na podstawie Ugody doszło do zmiany waluty zadłużenia określonej w Umowie (CHF), na walutę polską na zasadach określonych w Ugodzie (dalej: „Przewalutowanie”), w konsekwencji czego kredyt został rozliczony tak, jakby od początku stanowił kredyt złotówkowy (zawarty w PLN), oprocentowany według zmiennej stopy procentowej jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży w ustalonej przez Bank wysokości.

W wyniku Przewalutowania, wartość zadłużenia Wnioskodawców z tytułu zaciągniętego kredytu − ustalona dotychczas w walucie obcej − została przeliczona na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień zawarcia Ugody. W efekcie Przewalutowania, wartość zadłużenia Wnioskodawców została ustalona w walucie polskiej i przestała podlegać denominacji w walucie obcej. Rozliczenie dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy na poczet kredytu przewalutowanego do złotych nastąpiło zgodnie z treścią Ugody w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy została zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejszyła kapitał do spłaty kredytu złotówkowego, od którego naliczane były kolejne odsetki, a niedobór powiększył kapitał do spłaty kredytu złotówkowego, od którego naliczane były kolejne odsetki. Odsetki bieżące od ostatniej spłaty raty uległy rozliczeniu do dnia zawarcia Ugody na zasadach określonych w Ugodzie.

W treści Ugody strony ustaliły, że pozostałe do spłaty zadłużenie Wnioskodawców wobec Banku z tytułu Umowy, na dzień zawarcia Ugody wynosi zero złotych. Tym samym, kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony przez Wnioskodawców w całości.

Z uwagi na powyższe, w treści Ugody Bank zaproponował zapis, zgodnie z którym zwolnił Wnioskodawców z długu (umorzył zadłużenie) w kwocie stanowiącej różnicę między kwotą zadłużenia wynikającą z kredytu udzielonego pierwotnie w CHF, a pozostającym do spłaty zadłużeniem na dzień zawarcia Ugody wynoszącym zero złotych. Wnioskodawcy przyjęli dokonane zwolnienie z długu.

Zgodnie z treścią Ugody, Bank zobowiązał się także do wypłaty na rzecz Wnioskodawców kwoty dodatkowej w wysokości 150 000 zł na Ich rachunek bankowy (dalej jako: „Nadpłata”). Wysokość Nadpłaty nie jest wynikiem dokonanego przez Bank Przewalutowania i przeliczenia kwoty kredytu. Jej wysokość została ustalona przez Strony w drodze negocjacji.

Bank w Ugodzie zawarł ponadto postanowienia, zgodnie z którymi w wyniku zwolnienia z części długu (umorzenia) oraz w związku z wypłatą Nadpłaty, u Wnioskodawców powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11).

W związku z zawarciem Ugody, Strony zgodnie oświadczyły, że nie będą występować w przyszłości względem siebie z roszczeniami wywodzonymi z postanowień Umowy, jej zawarcia oraz wykonywania w walucie obcej, w brzmieniu sprzed zmiany Umowy dokonanej Ugodą, ze względu na przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasady spłaty wierzytelności kredytowej. Ugoda wyczerpie wszelkie wzajemne roszczenia Wnioskodawców i Banku w zakresie objętym sporem, a zarazem wszelkie wzajemne roszczenia stron objęte procesem, w którym Ugoda została zawarta.

Zawarcie Ugody nie stanowiło odnowienia w rozumieniu art. 506 Kodeksu cywilnego.

Należy podkreślić, że w wyniku zawarcia Ugody, w tym dokonania Przewalutowania czy zwrotu Nadpłaty, Wnioskodawcy nie otrzymali i nie otrzymają od Banku kwoty, która przekraczałaby wartość wpłat dokonanych przez Nich do Banku na poczet realizacji zawartej w 2008 r. Umowy.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawcy wskazali, że Ugoda z Bankiem została zawarta na podstawie przepisów ustawy Kodeks Cywilny, regulujących umowę ugody (art. 917 ustawy Kodeks Cywilny). Była to ugoda sądowa (art. 223 § 1 ustawy Kodeks Postępowania Cywilnego), zawarta w ramach postępowania sądowego z powództwa kredytobiorców przeciwko Bankowi.

Zgodnie z zapisami Ugody, na kwotę zwolnienia z długu składają się następujące elementy:

-kapitał,

-odsetki zapadłe niespłacone,

-odsetki bieżące.

W skład tej kwoty nie wchodziła żadna kwota odsetek karnych (kwota odsetek od zadłużenia przeterminowanego) ani inne opłaty.

Wnioskodawcy nie posiadają informacji o konkretnym sposobie ustalania przez Bank kwoty Nadpłaty, stosowanych przez Bank wskaźnikach czy wartościach, jakimi kieruje się Bank ustalając kwotę Nadpłaty.

Jest to kwota, która została Im zaproponowana przez Bank i opisana w Ugodzie jako „kwota dodatkowa”, a jej charakter ani nie został określony w treści Ugody, ani dookreślony przez Bank w żaden inny sposób. Informacja o Nadpłacie pojawia się wyłącznie w ostatnim paragrafie Ugody, gdzie wskazano: „Bank, w terminie (...) dni od daty podpisania Ugody, wypłaci na rzecz Kredytobiorców (...) kwotę dodatkową w wysokości (...) PLN (słownie: (...)) na rachunek bankowy Kredytobiorców o numerze (...) prowadzony w (...)”.

Podkreślenia wymaga raz jeszcze, że przyczyną zawarcia Ugody było wystąpienie przez kredytobiorców z powództwem o zapłatę i ustalenie nieważności umowy kredytu. Skutkiem ustalenia nieważności umowy kredytu jest konieczność zwrotu wzajemnie spełnionych w jej wykonaniu świadczeń − bank zobowiązany jest do zwrotu sumy spłaconych przez kredytobiorców rat kapitałowo-odsetkowych, kredytobiorcy zaś do zwrotu wypłaconego im kapitału. Do dnia zawarcia Ugody w wykonaniu Umowy kredytu, kredytobiorcy (Wnioskodawcy) uiścili na rzecz Banku kwotę wyższą niż udostępniony Im kapitał, a więc w przypadku prawomocnego ustalenia nieważności umowy przez sąd (na co wskazuje jednolita linia orzecznicza), Bank zobowiązany byłby w ostatecznym rozrachunku do zwrotu na rzecz kredytobiorców (Wnioskodawców) różnicy pomiędzy tymi kwotami.

Jednakże w trakcie procesu Bank wyszedł z propozycją zawarcia Ugody i mając świadomość obecnej, korzystnej dla kredytobiorców linii orzeczniczej, zaproponował kredytobiorcom (Wnioskodawcom) kwotę Nadpłaty, której wysokość jest niższa niż kwota, którą otrzymaliby ostatecznie na skutek prawomocnego zakończenia postępowania sądowego (po rozliczeniu wypłaconego Im kapitału) i jednocześnie niższa niż kwota, którą Bank winien byłby Im zwrócić przy założeniu, że strony umowy powinny się rozliczyć tak, jakby kredyt był „darmowy” (czyli gdyby kredytobiorcy byli zobowiązani do zwrotu na rzecz Banku wyłącznie kwoty wypłaconego Im kapitału). Uwzględniając jednak potencjalny czas trwania dalszego postępowania, kredytobiorcy (Wnioskodawcy) uznali tę propozycję − umożliwiającą Im zakończenie sporu z Bankiem w krótkim czasie − za satysfakcjonującą.

Wnioskodawcy zwracają także uwagę na jeszcze jedną interpretację podatkową, w której stan faktyczny w Ich ocenie odpowiada Ich stanowi faktycznemu, a w której Organ podatkowy uznał, że w analogicznej sytuacji po stronie kredytobiorcy nie powstaje przysporzenie majątkowe, a zatem kwota wynikająca z ugody nie stanowi przychodu podatkowego (interpretacja DKIS z dnia 2 lipca 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.464.2024.2.MKA). W interpretacji tej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że:

„W opisie sprawy wskazała Pani, że w związku z zawarciem ugody bank zwrócił Pani kwotę określoną jak nadpłata oraz dodatkową kwotę 277 618,97 zł. Przy czym suma wpłat tytułem spłaty kredytu pomniejszona o zwrot proponowany przez bank jest wyższa niż kwota otrzymanego kapitału kredytu.

Zatem w analizowanej sprawie po Pani stronie nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody otrzymała Pani zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazała Pani na rzecz banku w ramach spłaty rat udzielonego kredytu hipotecznego. A zatem otrzymała Pani środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pani własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w Pani majątku. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo.

Dlatego stwierdzam, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego, tj. kwoty nadpłaty i kwoty dodatkowej nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie ma Pani obowiązku zapłaty podatku od zwróconej przez bank kwoty. Nie ma Pani również obowiązku składania jakichkolwiek informacji do urzędu skarbowego o otrzymanej od banku kwocie. ”

W ocenie Wnioskodawców, na skutek zawarcia Ugody otrzymali Oni zwrot środków pieniężnych, które wcześniej wpłacili na rzecz Banku w ramach spłat rat kredytu hipotecznego. Tym samym, kwota ta nie stanowi faktycznego przyrostu w Ich majątku (dodatkowego przysporzenia), lecz stanowi zasadniczo ekwiwalent wydatków poniesionych uprzednio przez kredytobiorców (Wnioskodawców) z Ich majątku. Z tego też względu trudno ją jednocześnie nazwać chociażby wynagrodzeniem za odstąpienie od dochodzenia roszczeń wobec Banku na drodze sądowej bądź zachętą do zaniechania prowadzenia dalszego postępowania sądowego – oczywiście jest ona elementem Ugody, która definitywnie zakończyła spór pomiędzy kredytobiorcami (Wnioskodawcami) a Bankiem, jednak sama z siebie takiego wynagrodzenia czy zachęty nie stanowi, będąc w ocenie Wnioskodawców przede wszystkim rezultatem zestawienia kwoty wypłaconego kredytobiorcom (Wnioskodawcom) kapitału z sumą spłaconych przez Nich rat oraz świadomości dominującej linii orzeczniczej (i wynikającego z niej potencjalnego sposobu zakończenia sporu sądowego) w tego typu sprawach.

Raz jeszcze jednak Wnioskodawcy podkreślają, że charakter oraz sposób wyliczenia tej kwoty nie zostały określone w Ugodzie w sposób konkretny i jednoznaczny.

Pytania

1.Czy w konsekwencji zawarcia z Bankiem Ugody, po stronie Wnioskodawców powstał przychód podatkowy zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.W przypadku uznania stanowiska Wnioskodawców w zakresie pytania nr 1 za nieprawidłowe, czy przychód powstały w konsekwencji zawarcia Ugody podlegać będzie opodatkowaniu w Polsce?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

W ocenie Wnioskodawców, w konsekwencji zawarcia z Bankiem Ugody, po Ich stronie nie powstał przychód podatkowy zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „Ustawa PIT”), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 Ustawy PIT, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 11 ust. 1 Ustawy PIT, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9,10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawa PIT wskazuje więc, że przychód stanowią m.in. otrzymane lub postawione do dyspozycji pieniądze i wartości pieniężne. Z ww. przepisów jasno wynika więc, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wyłącznie takie zdarzenia, które związane są z określonym przyrostem, przysporzeniem majątkowym u danego podatnika. Powstanie obowiązku podatkowego na gruncie Ustawy PIT musi więc wiązać się z powstaniem, na zasadach określonych w Ustawie PIT, przychodu w postaci otrzymanych bądź pozostawionych do dyspozycji pieniędzy, czy innych wartości.

W Ustawie PIT określone są różne źródła przychodów. Aby opodatkować właściwie dany przychód, należy dopasować go do odpowiedniego źródła jego powstania. Zgodnie z art. 10 Ustawy PIT jednym ze źródeł przychodów są przychody z innych źródeł. Zgodnie z art. 20 ust. 1 Ustawy PIT za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty. W związku z tym, świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. Ustawy, jest przychodem z innych źródeł.

Jednocześnie na podstawie art. 42 Ustawy PIT, podmioty prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 (wypłat z tytułu przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 Ustawy PIT), są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania tzw. PIT-11. Obowiązek ten materializuje się więc wyłącznie w sytuacji wypłaty określonych świadczeń, w związku z którymi u podatnika rozpoznaje się przychód podatkowy.

W stanie faktycznym będącym przedmiotem niniejszego wniosku, na podstawie zaproponowanej przez Bank Ugody doszło do Przewalutowania (zmiany waluty kredytu), a w konsekwencji także do jego spłaty i zwrotu na rzecz Wnioskodawców uzgodnionej w Ugodzie kwoty Nadpłaty. W ocenie Wnioskodawców, samo Przewalutowanie kredytu, do którego doszło na skutek zawarcia Ugody, stanowiło wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie (CHF), na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie (PLN). W konsekwencji, Przewalutowanie nie powinno skutkować dla Wnioskodawców powstaniem przychodu w rozumieniu Ustawy PIT. W wyniku zawarcia Ugody, a w konsekwencji także dokonanego Przewalutowania, ustalenia spłaty całej kwoty kredytu oraz dokonania przez Bank zwrotu Nadpłaty, Wnioskodawcy nie osiągnęli żadnego konkretnego przysporzenia majątkowego. Zwrócona Im kwota Nadpłaty stanowiła w Ich ocenie jedynie zwrot środków pieniężnych, które Wnioskodawcy w przeszłości uiścili do Banku, w wykonaniu obowiązującej Ich Umowy, która pierwotnie stanowiła umowę kredytu denominowanego kursem CHF. Należy stanowczo podkreślić, że propozycja zawarcia Ugody, a także zaproponowana przez Bank Wnioskodawcom Nadpłata, jest efektem utrwalonej linii orzeczniczej, zgodnie z którą umowy tego typu są uznawane za nieważne, a w rezultacie jej strony są zobowiązane do wzajemnego zwrotu na swoją rzecz świadczeń uzyskanych w związku z ich zawarciem i wykonywaniem.

Brak powstania przychodu w zbliżonym stanie faktycznym potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. w wydanej przez siebie interpretacji podatkowej z dnia 7 czerwca 2024 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.378.2024.1.BM, w której uznał, iż: „W ramach operacji przewalutowania nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki − zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie.

Zatem przewalutowanie hipotecznego kredytu bankowego zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe podatnika (w walucie obcej lub w polskich złotych, lecz indeksowanego do waluty obcej, np. CHF) nie powoduje, jak np. umorzenie wierzytelności z tytułu kredytu, definitywnego zredukowania zobowiązania wobec kredytodawcy. W przeciwieństwie do umorzenia, przewalutowanie kredytu hipotecznego jest neutralne podatkowo i nie powoduje po stronie podatnika powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, w Pana sytuacji opisanej we wniosku, tj. przewalutowania na złotówki kredytów indeksowanych kursem CHF, zmianie uległa jedynie waluta, w której zobowiązanie miało być uregulowane. W wyniku zmiany waluty wartość kredytów, która została udzielona w walucie obcej (po przeliczeniu na walutę polską według właściwego kursu) i wartość tych kredytów wyrażonych w walucie polskiej po przewalutowaniu będzie inna, to taka różnica jest nieistotna z punku widzenia przepisów prawa podatkowego regulujących kwestię kosztów uzyskania przychodu bądź przychodu.

Skoro samo przewalutowanie stanowi techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie, to nie skutkowało to dla Pana powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie nie ciąży na Panu obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.”

Analogiczne stanowisko wyraził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 8 lutego 2023 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.933.2022.1.MKA: „Wobec powyższego zauważyć należy, że w sytuacji opisanej we wniosku, tj. przewalutowania na złotówki kredytu denominowanego w CHF (kredyt ma być rozliczony tak, jakby od początku był kredytem złotówkowym) nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu - zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Tym samym, przewalutowanie nie skutkuje dla Pani powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W wyniku zwrotu nadpłaty kredytu nie osiągnie Pani konkretnego przysporzenia majątkowego, a w związku z tym nie ciąży na Pani obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu. Bank nie jest zobowiązany sporządzić dla Pani informacji PIT-11, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”

Ponadto, w interpretacji z dnia 11 maja 2023 r., wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0112-KDIL2-1.4011.235.2023.1.AK, Organ uznał, że: „Wobec powyższego zauważyć należy, że w sytuacji opisanej we wniosku, tj. przewalutowania na złotówki kredytu w CHF nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu - zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Tym samym, przewalutowanie nie skutkuje dla Pana powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”

W tym miejscu Wnioskodawcy pragną także podkreślić, że w sporach takiego typu jak spór o ustalenie nieważności Umowy zawartej pomiędzy Wnioskodawcami a Bankiem i o zapłatę zawisły przed sądem, w ostatnich latach przewagę uzyskała linia orzecznicza, w ramach której najczęściej zapadającym rozstrzygnięciem jest stwierdzenie abuzywności klauzuli ryzyka walutowego i zasad denominacji lub indeksacji i w konsekwencji stwierdzenie nieważności całej umowy kredytu oraz – w przypadku powództw kredytobiorców − zasądzenie na rzecz kredytobiorcy roszczeń dochodzonych z tego tytułu. Przewagę takiej linii orzeczniczej przyznał z resztą sam Bank w zaproponowanej przez siebie treści Ugody.

W przypadku uzyskania przez Kredytobiorcę (Wnioskodawcę) w sporze z Bankiem rozstrzygnięcia odpowiadającego tym, które zapadają w ramach dominującej linii orzeczniczej, stronom sporu przysługiwałyby wzajemne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu Umowy:

-Bank byłby zobowiązany do zwrotu Wnioskodawcom sumy uiszczonych przez Nich rat kapitałowo-odsetkowych (i ewentualnie innych opłat),

-Wnioskodawcy zobowiązani byliby do zwrotu Bankowi wypłaconego kapitału,

przy czym każdorazowo, dodatkowo Wnioskodawcy mogliby uzyskać również zasądzenie od Banku zapłaty odsetek za opóźnienie w zapłacie dochodzonego roszczenia pieniężnego lub kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Należy zatem stanowczo podkreślić, że w sytuacji uzyskania przez Wnioskodawców pozytywnego rozstrzygnięcia przed sądem powszechnym w toczącym się przeciwko Bankowi sporze o uznanie Umowy za nieważną od samego początku (ex tunc) i niewywołującą żadnych skutków prawnych i w konsekwencji zasądzenia na Ich rzecz należności tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, na podstawie nieważnej z mocy samego prawa Umowy (na co wskazuje dominująca obecnie linia orzecznicza sądów powszechnych), Wnioskodawcy znaleźliby się w korzystniejszej sytuacji niż w efekcie zawieranej przez Nich Ugody. Kwota zwrotu na rzecz Wnioskodawców nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, pomniejszona o zwrócony przez Nich do Banku kapitał, byłaby bowiem z pewnością wyższa niż zaproponowana przez Bank w Ugodzie kwota Nadpłaty.

Trzeba jednocześnie wskazać, że nawet w takim przypadku po stronie Wnioskodawców nie powstałby przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Brak powstania po stronie kredytobiorców przychodu w przypadku ustalenia nieważności umowy kredytowej potwierdzają organy podatkowe, w tym m.in. w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 29 czerwca 2022 r., nr 0113-KDIPT2-2 4011.355.2022.1.SR, w której Organ uznał, że: „Otrzymanie przez Wnioskodawczynię środków pieniężnych tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń nie będzie przychodem Wnioskodawczyni. Czynność ta nie spowoduje uzyskania przez Nią przysporzenia majątkowego, wzrostu Jej majątku. Otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota to zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłaciła wcześniej do Banku. Pieniądze te nie będą przychodem Wnioskodawczyni w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ich uzyskanie nie będzie skutkować po stronie Wnioskodawczyni powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, Wnioskodawczyni nie będzie miała obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.”

W ocenie Wnioskodawców, wskazane powyżej okoliczności i przyczyny, dla których Bank chciał zawrzeć z Nimi Ugodę na opisanych powyżej warunkach (tj. przede wszystkim dominująca linia orzecznicza prezentowana w tego typu sprawach przez sądy powszechne), powinny prowadzić do uznania, że zawarcie przez Wnioskodawców zaproponowanej przez Bank Ugody, w wyniku której doszło do Przewalutowania udzielonego Im kredytu, nie skutkuje u Wnioskodawców powstaniem przychodu podatkowego zgodnie z przepisami Ustawy PIT.

Ad 2

Jeśli Organ podatkowy uzna, że w konsekwencji zawarcia przez Wnioskodawców Ugody z Bankiem, po Ich stronie powstał przychód do opodatkowania zgodnie z przepisami Ustawy PIT, w ocenie Wnioskodawców przychód ten nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce.

Jeśli Organ podatkowy uzna, że w konsekwencji zawarcia przez Wnioskodawców Ugody z Bankiem, po Ich stronie powstał przychód do opodatkowania zgodnie z przepisami Ustawy PIT, przychód ten zakwalifikować należałoby jako tzw. przychód z innych źródeł, o którym mowa w art 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 Ustawy PIT. Zdaniem Wnioskodawców, przychód ten nie podlegałby jednak opodatkowaniu przez Nich w Polsce.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy PIT, osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Art. 3 ust. 1a stanowi, że za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1)        posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2)        przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Na podstawie powyższych przepisów. Wnioskodawcy nie posiadają miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polski i nie podlegają w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu

Zgodnie z art. 3 ust. 2a Ustawy PIT osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Na Wnioskodawcach mógłby więc ciążyć obowiązek opodatkowania w Polsce osiągniętego z tytułu realizacji Ugody przychodu wyłącznie wtedy, jeśli stanowiłby on przychód osiągany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o którym mowa w powyższym przepisie i generowałby dla Wnioskodawców powstanie tzw. ograniczonego obowiązku podatkowego.

Jak stanowi art. 3 ust. 2b Ustawy PIT, za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w ust. 2a, uważa się w szczególności dochody (przychody) z:

1)pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;

2)działalności wykonywanej osobiście na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;

3)działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym poprzez położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład;

4)położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieruchomości lub praw do takiej nieruchomości, w tym ze zbycia jej w całości albo w części lub zbycia Jakichkolwiek praw do takiej nieruchomości;

5)papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi, dopuszczonych do publicznego obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach regulowanego rynku giełdowego, w tym uzyskane ze zbycia tych papierów albo instrumentów oraz z realizacji praw z nich wynikających;

5a)umorzenia, odkupienia, wykupienia i unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych utworzonych na podstawie przepisów obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz odpłatnego zbycia tych tytułów uczestnictwa;

6)tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji) w spółce, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną lub tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, instytucji wspólnego inwestowania lub innej osobie prawnej i praw o podobnym charakterze lub z tytułu należności będących następstwem posiadania tych udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw - jeżeli co najmniej 50% wartości aktywów tej spółki, spółki niebędącej osobą prawną, tego funduszu inwestycyjnego, tej instytucji wspólnego inwestowania lub osoby prawnej, bezpośrednio lub pośrednio, stanowią nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości;

6a)tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze w spółce nieruchomościowej;

7)tytułu należności regulowanych, w tym stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych, przez osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia;

8)niezrealizowanych zysków, o których mowa w art. 30da.

W ocenie Wnioskodawców, ewentualny przychód powstały u Nich w konsekwencji zawarcia Ugody, nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce, bowiem nie podlegają Oni nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce (nie posiadają miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a na terytorium Republiki Federalnej Niemiec), a przychód z innych źródeł nie mieści się w kategoriach dochodu (przychodu) osiąganego przez Nich na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o którym to mowa w art. 3 ust. 2b Ustawy PIT.

Ponadto, art. 4a Ustawy PIT stanowi, że przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Należy zwrócić więc także uwagę na przepisy umowy z dnia 14 maja 2003 r. między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku (Dz. U. z 2005 poz. 12, nr 90. dalej: „UPO”).

Zgodnie z art. 4 ust. 4 UPO, w rozumieniu niniejszej umowy, określenie „osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie” oznacza osobę, która zgodnie z prawem tego Państwa podlega tam opodatkowaniu z uwagi na jej miejsce zamieszkania, miejsce stałego pobytu, miejsce zarządu albo inne kryterium o podobnym charakterze i obejmuje również to Państwo, każdą jego jednostkę terytorialną lub organ lokalny. Jednakże określenie to nie obejmuje osób, które podlegają opodatkowaniu w tym Państwie, w zakresie dochodu osiąganego tylko ze źródeł w tym Państwie lub z tytułu majątku położonego w tym Państwie.

Ust. 2 stanowi z kolei, że jeżeli, stosownie do postanowień ustępu 1 niniejszego artykułu, osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to jej status określa się według następujących zasad:

a)osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania w tym Państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania; jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to uważa się, że ma ona miejsce zamieszkania w tym Państwie, z którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych),

b)jeżeli nie można ustalić, w którym Państwie osoba ma ośrodek interesów życiowych, albo jeżeli nie posiada ona stałego miejsca zamieszkania w żadnym z Państw, to uważa się, że ma ona miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, w którym zwykle przebywa,

c)jeżeli osoba przebywa zazwyczaj w obu Państwach lub nie przebywa zazwyczaj w żadnym z nich, to uważa się, że ma ona miejsce zamieszkania w tym Państwie, którego jest obywatelem,

d)jeżeli osoba jest obywatelem obydwu Państw lub nie jest obywatelem żadnego z nich, to właściwe organy Umawiających się Państw rozstrzygną tę kwestię w drodze wzajemnego porozumienia.

Biorąc pod uwagę ww. przepisy UPO oraz przepisy odpowiednich ustaw lokalnych, Wnioskodawcy posiadają miejsce zamieszkania w Republice Federalnej Niemiec, a nie w Polsce.

W UPO wyszczególnionych zostało kilka rodzajów dochodów (przychodów), których osiągnięcie, bez względu na miejsce zamieszkania danej osoby, może umożliwić ich opodatkowanie na terytorium państwa innego niż państwo, w którym osoba ta posiada miejsce zamieszkania. Do tego szczególnego katalogu dochodów (przychodów) wymienionych w UPO należą choćby dochody z majątku nieruchomego, dywidendy, odsetki, należności licencyjne czy dochody uzyskiwane z pracy najemnej.

W ocenie Wnioskodawców, jeśli Organ uzna, że po Ich stronie powstanie przychód do opodatkowania z tytułu zawarcia planowanej Ugody, to przychód ten nie będzie spełniał cech umożliwiających objęcie go zakresem postanowień artykułów 5-21 UPO.

Zdaniem Wnioskodawców, przychód ten należałoby zakwalifikować do tzw. innych dochodów, o których mowa w art. 22 UPO, zgodnie z którym dochody osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, bez względu na to, gdzie są osiągane, a które nie są objęte postanowieniami poprzednich artykułów niniejszej umowy, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

Podsumowując, wobec brzmienia odpowiednich przepisów Ustawy PIT oraz UPO mającej zastosowanie w opisywanym stanie faktycznym, zdaniem Wnioskodawców ewentualny przychód powstały w związku z zawarciem przez Nich Ugody, nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce, lecz w Republice Federalnej Niemiec, gdzie posiadają Oni miejsce zamieszkania oraz nieograniczony obowiązek podatkowy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Skutki podatkowe zawarcia ugody z bankiem

Powzięli Państwo wątpliwość, czy w konsekwencji zawarcia z bankiem ugody, tj. przewalutowania kredytu i otrzymania kwoty, która została opisana w ugodzie jako „kwota dodatkowa”, po Państwa stronie powstał przychód zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Z kolei instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

W sytuacji przewalutowania na złotówki kredytu denominowanego w CHF (kredyt ma być rozliczony tak, jakby od początku był kredytem złotówkowym) nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu − zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie.

Przewalutowanie kredytu hipotecznego jest neutralne podatkowo i nie powoduje po stronie podatnika powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się natomiast w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem, kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Podobnie jest w sytuacji, w której dochodzi do wypłaty przez bank dodatkowej kwoty, jako odrębnego świadczenia banku na rzecz kredytobiorcy, czyli świadczenia innego niż zwrot nadpłaconego kredytu i odsetek.

Jak wynika z zacytowanych wyżej przepisów, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W analizowanej sprawie wskazali Państwo, że w wyniku zawarcia ugody, w tym dokonania przewalutowania czy zwrotu nadpłaty, nie otrzymali i nie otrzymają Państwo od banku kwoty, która przekraczałaby wartość wpłat dokonanych przez Państwa do banku na poczet realizacji zawartej w 2008 r. umowy kredytowej. Jej wysokość jest niższa niż kwota, którą otrzymaliby Państwo ostatecznie na skutek prawomocnego zakończenia postępowania sądowego (po rozliczeniu wypłaconego kapitału) i jednocześnie niższa niż kwota, którą bank winien byłby zwrócić przy założeniu, że strony umowy powinny się rozliczyć tak, jakby kredyt był „darmowy” (czyli gdyby Państwo byli zobowiązani do zwrotu na rzecz banku wyłącznie kwoty wypłaconego Im kapitału). Ponadto wskazali Państwo, że na skutek zawarcia ugody z bankiem otrzymali Państwo zwrot środków pieniężnych, które wcześniej wpłacili w ramach spłat rat kredytu hipotecznego. Tym samym, otrzymana kwota nie stanowi faktycznego przyrostu w Państwa majątku (dodatkowego przysporzenia), lecz stanowi zasadniczo ekwiwalent poniesionych uprzednio przez Państwa wydatków z Państwa majątku.

Jeżeli zatem, w wyniku zawartej ugody, zostały Państwu wypłacone środki, które wcześniej na mocy umowy kredytowej przekazali Państwo na rzecz banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych, to otrzymane środki stanowią ekwiwalent wydatków, które były uprzednio poniesione z Państwa własnych środków. Zatem, kwota ta nie spowodowała faktycznego przyrostu Państwa majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w Państwa majątku. W konsekwencji, można uznać za Państwem, że kwota zwrotu nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Taka operacja nie spełni bowiem celu przychodu, jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów.

W związku z powyższym, mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny, stwierdzić należy, że skoro kwota dodatkowa, którą otrzymali Państwo od banku w wyniku ugody, mieściła się w kwocie, którą wpłacili Państwo do banku podczas spłaty kredytu hipotecznego, to jej otrzymanie nie spowodowało po Państwa stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji, pieniądze te, nie są Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie spowodowało po Państwa stronie obowiązku zapłaty podatku dochodowego.

Zatem stanowisko, w którym Państwo wskazali, że w konsekwencji zawarcia z bankiem ugody, po Państwa stronie nie powstał przychód podatkowy zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należało uznać za prawidłowe.

Wobec braku przychodu podlegającego opodatkowaniu stwierdzam, że postawione przez Państwa pytanie nr 2 jest bezprzedmiotowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Państwa chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowaną, która jest stroną postępowania

Pani … (Zainteresowana będąca stroną postępowania) – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.