Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych, odnoszących się do zniesienia współwłasności nieruchomości, która uprzednio wchodziła w skład majątku wspólnego małżonków jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 listopada 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani –w odpowiedzi na wezwania – pismem z 29 listopada 2024 r. (wpływ 4 grudnia 2024 r.) oraz z 20 grudnia 2024 r. (wpływ 27 grudnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni (A.A) i B.A nabyli (...) 2019 r. w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomość położoną w X, wpisaną do księgi wieczystej KW nr (...), składającą się z dwóch działek o numerach 1/1 i 1/2.

W dniu (...) 2021 r. Sąd Rejonowy w (...) zniósł współwłasność nieruchomości poprzez dokonanie podziału w ten sposób, że: Wnioskodawczyni A.A otrzymała do jej majątku osobistego działkę nr 1/1 o powierzchni (...) ha. Działka jest zabudowana budynkiem handlowym o powierzchni (...) m². Wartość nieruchomości wraz z budynkiem wynosi około (...) zł.

B.A otrzymał do jego majątku osobistego działkę nr 1/2 o powierzchni (...) ha. Działka jest niezabudowana i jej wartość wynosi około (...) zł.

Zniesienie współwłasności nastąpiło bez wzajemnych spłat i dopłat tytułem wyrównania wartości udziałów.

Wnioskodawczyni zamierza sprzedać nieruchomość w 2025 r. Sprzedaż nie nastąpi w wykonaniu działalności gospodarczej.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Działki nr 1/1 i 1/2 zakupione zostały w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych oraz w celach inwestycyjnych. Budynek wykorzystywany jest w celu prowadzenia działalności gospodarczej (parter) i mieszkaniowej (piętro).

Zniesienie współwłasności dokonane zostało w celu częściowego podziału majątku i ewentualnej sprzedaży części nieruchomości.

Celem sprzedaży nieruchomości byłoby zapewnienie środków na zaspokojenie prywatnych potrzeb, w szczególności pokrycie kosztów leczenia męża Wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą od 2006 r. w zakresie 47.79.Z Sprzedaż detaliczna artykułów używanych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach.

Nieruchomość spełnia warunki uznania jej za środek trwały.

Nieruchomość wykorzystywana jest, od chwili jej nabycia, częściowo do prowadzenia działalności (parter) oraz częściowo do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych – (piętro).

Wnioskodawczyni ani jej małżonek nie podejmowali dodatkowych działań zwiększających atrakcyjność działki.

Wnioskodawczyni nie podjęła jeszcze działań związanych ze sprzedażą nieruchomości. W przypadku decyzji o jej sprzedaży umieści ogłoszenie w Internecie, ewentualnie skorzysta z pomocy pośrednika w sprzedaży nieruchomości.

Wnioskodawczyni pozyska nabywcę dla sprzedawanej nieruchomości poprzez ogłoszenie w Internecie, ewentualnie poprzez działania podejmowane przez pośrednika w sprzedaży nieruchomości.

Wnioskodawczyni nie posiada innych nieruchomości przeznaczonych na sprzedaż.

Wnioskodawczyni nie sprzedawała w przeszłości nieruchomości.

Działalność gospodarcza opodatkowana będzie na zasadach ogólnych podatku dochodowego od osób fizycznych, zgodnie z księgą przychodów i rozchodów.

Nieruchomość ujęta została w ewidencji środków trwałych.

Nieruchomość nie została wycofana z działalności gospodarczej, w przypadku sprzedaży zostanie z tej działalności wycofana.

Budynek jest częściowo budynkiem mieszkalnym, częściowo pełni funkcję sklepu (w proporcjach (...) m²/ (...) m²).

Pytania

1)Czy w związku z tym, że podział nieruchomości wynikający ze zniesienia wspólności majątkowej nastąpił w ten sposób, że Wnioskodawczyni otrzymała udział wynoszący więcej niż 1/2 własności nieruchomości nabytej w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej, wystąpił przychód opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

2)Czy w świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabycie nieruchomości nastąpiło (...)2019 r., a więc w chwili nabycia nieruchomości w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej, czy (...) 2021 r., tj. w dniu wydania postanowienia o zniesieniu współwłasności nieruchomości (względnie (...) 2021 r.- w dniu uprawomocnienia się tego postanowienia)?

3)Czy sprzedaż nieruchomości w 2025 r., która nie nastąpi w wykonaniu działalności gospodarczej będzie podlegała podatkowi dochodowemu od osób fizycznych?

Przedmiotem interpretacji jest odpowiedź w zakresie pytania nr 1 odnoszącego się do stanu faktycznego. W zakresie pytań 2 i 3 – odnoszących się do zdarzenia przyszłego - wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Pani stanowisko w sprawie

Odnośnie pytania nr 1 Wnioskodawczyni uważa, że w wyniku podziału nieruchomości objętej współwłasnością majątkową małżeńską w ten sposób, iż Wnioskodawczyni otrzymała udział większy niż 1/2 w nieruchomości objętej wspólnością małżeńską nie powstał przychód opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich. Ograniczenie wspólności ustawowej polega na wyłączeniu z majątku wspólnego niektórych jego składników, które zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym należą do majątku wspólnego.

W niniejszym stanie faktycznym ograniczenie dotyczyło podziału nieruchomości objętej wspólnością majątkową małżeńską poprzez wyłączenie jej z majątku wspólnego oraz podział nieruchomości przez Sąd w ten sposób, że małżonkom przyznano poszczególne działki do ich majątków osobistych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w zakresie odnoszącym się do skutków podatkowych zniesienia współwłasności nieruchomości, która uprzednio wchodziła w skład majątku wspólnego małżonków jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie jednak do art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej, jak również przychody z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Przychodem z podziału majątku wspólnego jest wartość otrzymanego przez każdego z małżonków majątku, a także wartość spłat (dopłat) otrzymywanych przez małżonków z tytułu podziału majątku. Wartość majątku oraz wartość spłat uzyskanych z tego tytułu przez małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że Wnioskodawczyni A.A i B.A nabyli (...) 2019 r. w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomość położoną w X, wpisaną do księgi wieczystej KW nr (...), składającą się z dwóch działek o numerach 1/1 i 1/2.

W dniu (...) 2021 r. Sąd Rejonowy w (...) zniósł współwłasność nieruchomości poprzez dokonanie podziału w ten sposób, że: Wnioskodawczyni A.A otrzymała do jej majątku osobistego działkę nr 1/1 o powierzchni (...) ha. Działka jest zabudowana budynkiem handlowym o powierzchni (...) m². Wartość nieruchomości wraz z budynkiem wynosi około (...) zł.

B.A otrzymał do jego majątku osobistego działkę nr 1/2 o powierzchni (...) ha. Działka jest niezabudowana i jej wartość wynosi około (...) zł.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, iż stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).

Na podstawie art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy:

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zgodnie z ogólną zasadą uregulowaną w art. 43 § 1 powołanego Kodeksu:

Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Na mocy art. 35 ww. Kodeksu:

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością.

Opisany ustrój majątkowy trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba, że w czasie trwania związku małżeńskiego:

1)  z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków sąd orzekł zniesienie wspólności (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego),

2)  małżonkowie zawarli małżeńską umowę majątkową (art. 47 § 1 ww. Kodeksu),

3)  wspólność ustała z mocy prawa na skutek całkowitego lub częściowego ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków lub też ogłoszenia upadłości jednego z małżonków (art. 53 § 1 ww. Kodeksu).

Na mocy art. 47 § 1 ww. Kodeksu:

Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.

W ww. przepisie ustawodawca zawarł zamknięty katalog umów majątkowych, co oznacza, że małżonkowie nie mogą ukształtować ustroju majątkowego małżeńskiego nieznanego w ustawie.

Małżonkowie mogą zatem jedynie:

1)rozszerzyć wspólność ustawową,

2)ograniczyć wspólność ustawową,

3)ustanowić rozdzielność majątkową,

4)ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.

W przypadku ustanowienia rozdzielności majątkowej następuje ustanie wspólności majątkowej. Ustanowienie rozdzielności majątkowej powoduje przekształcenie współwłasności ustawowej we współwłasność w częściach ułamkowych. Zatem dopiero po ustaniu wspólności majątkowej możliwy jest podział majątku małżonków.

Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków to odmiana rozdzielności majątkowej polegająca na tym, że małżonkowie posiadają jedynie odrębne majątki osobiste i nie istnieje ich majątek wspólny, jako małżeństwa. Natomiast po ustaniu tego ustroju (np. w wyniku przyjęcia innego ustroju bądź wskutek ustania samego małżeństwa) pojawia się obowiązek wyrównania dorobków obojga małżonków.

Ograniczenie wspólności ustawowej polega zaś na tym, że małżonkowie w drodze umowy wyłączają z majątku wspólnego określone rodzajowo przedmioty (prawa majątkowe), np. wynagrodzenie za pracę, dochody z majątku osobistego, nieruchomości. Wyłączenie ze wspólności może nastąpić na przyszłość, ale może odnosić się do przedmiotów majątkowych już należących do wspólności. W takim przypadku do majątków osobistych każdego z małżonków wchodzi udział we współwłasności ułamkowej w tych przedmiotach. Małżonkowie mogą też dokonać innego podziału tej części majątku, którą wyłączyli ze wspólności. Ograniczenie wspólności nie może jednak prowadzić do całkowitego jej zniesienia, tj. do rozdzielności majątkowej. Oznacza to, że nadal istnieje majątek wspólny małżonków, choćby obejmował on tylko jeden przedmiot.

Zatem po umownym lub sądowym ustanowieniu ustroju rozdzielności majątkowej małżonkowie stają się współwłaścicielami – w częściach ułamkowych – tych składników majątkowych, które uprzednio wchodziły w skład ich majątku wspólnego.

Również z przypadku zawarcia umowy ograniczającej wspólność ustawową małżonkowie, co do zasady, stają się współwłaścicielami – w częściach ułamkowych – tych składników majątku, które wyłączone zostały ze wspólności majątkowej małżeńskiej.

Podział składników majątku małżonków, które przed zniesieniem współwłasności wchodziły w skład majątku wspólnego małżonków oraz podział rzeczy, która na mocy umowy majątkowej ograniczającej wspólność majątkową została wyłączonej z majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Podział ten następuje zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego.

Z dyspozycji przepisu art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.) wynika, że:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

W myśl natomiast art. 212 § 2 Kodeksu cywilnego:

Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Skoro zatem na skutek sądowego zniesienia współwłasności nieruchomości, która uprzednio wchodziła w skład majątku wspólnego otrzymała Pani udział wynoszący więcej niż 1/2 własności tej nieruchomości nabytej w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej, to nie powstał u Pani przychód opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż na mocy powołanego na wstępie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.