Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w części dotyczącej możliwości skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za rok 2019 jest prawidłowe, a za lata 2020-2023 jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 grudnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 2 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za lata 2019-2023. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 22 grudnia 2024 r. (wpływ).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Dnia (...) 2024 r. otrzymała Pani od Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w (...) wezwanie do złożenia korekty zeznania. Ustalono, że w zeznaniu podatkowym za lata 2019-2023, jest błąd, który dotyczy braku możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko, z uwagi na pozostawanie w związku małżeńskim od 2006 r. z Panem A.A.

Od 2006 r. jest Pani w związku małżeńskim z A.A. Mąż był wdowcem, ma córkę z pierwszego małżeństwa ur. (...) 1991 r. Pani ma dwoje swoich dzieci z poprzedniego związku – syna i córkę B.B, ur. (...) 1997 r., która jest osobą niepełnosprawną, pobierającą rentę socjalną. Z A.A nie ma Pani wspólnych dzieci.

Od 2012 r. do 2019 r. miała Pani z mężem sądową separację. Na początku małżeństwa, w związku z odmiennym stanowiskiem w kwestii wychowywania dzieci oraz faktem, że syn miał kontakt z rodziną biologicznego ojca, uzgodniła Pani z mężem, że nie wtrącają się Państwo w sprawy wychowywania swoich dzieci. Pogłębiające się nieporozumienia i brak pożycia doprowadziły do separacji, którą zatwierdził sąd w 2012 r.

Od urodzenia córki w 1997 r. do chwili obecnej, jest Pani matką samotnie wychowującą dziecko. Na dzieci miała Pani zasądzone alimenty od ich biologicznego ojca C.B, które wypłacał Pani MOPR. Biologiczny ojciec nie utrzymywał z dziećmi kontaktu.

W związku z niepełnosprawnością, pełnoletniej już córki, rozlicza się Pani jako matka samotnie wychowująca dziecko, pomimo iż w 2019 r. zniosła Pani z mężem sądową separację, myśląc, że jeśli dzieci są już pełnoletnie i główny powód separacji, czyli inna koncepcja na wychowywanie dzieci, już przestanie stanowić główne źródło nieporozumień, może uda się wam uratować małżeństwo. Jednak tak się nie stało.

Od 2020 r. oddalenie się od siebie, przez lata separacji i brak pożycia małżeńskiego, oraz różnice między Panią a Pani mężem prawie w każdym aspekcie życia, spowodowały, że mieszkają Państwo w jednym domu, ale prowadzą osobne gospodarstwo. Mąż ma oddzielny pokój, własną lodówkę itp. Nie współżyją Państwo ze sobą. Są Państwo w separacji faktycznej.

Jest Pani osobą niepełnosprawną, ma Pani rentę od 1996 r. W 2013 r. musiała Pani podjąć pracę, by móc utrzymać swoje dzieci. Obecnie nadal Pani pracuje i pobiera rentę z ZUS, córka jest pełnoletnia ma rentę socjalną i pracuje na pół etatu. A.A ma własne dochody. Od zawsze ma Pani z mężem osobne konta. Są Państwo w separacji faktycznej.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Wniosek dotyczy lat rozliczenia podatkowego: 2019, 2020, 2021, 2022, 2023.

W okresach, których dotyczy wniosek, podlegała Pani na terytorium Polski nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Wyrok o zniesienie separacji sądowej uprawomocnił się (...) 2019 r.

Ani do Pani ani do Pani córki nie miały zastosowania przepisy art. 30c (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem przepisów dotyczących najmu prywatnego) – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń.

Ani do Pani ani do Pani córki nie miały zastosowania przepisy z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów.

Pytanie

Czy mimo zniesienia separacji sądowej, ale jednocześnie będąc w separacji faktycznej i biorąc pod uwagę fakt, że A.A jest prawnie obcą osobą dla Pani córki, mogła Pani rozliczać się jak matka samotnie wychowująca dziecko? Jak ma Pani pozbawić męża praw rodzicielskich, kiedy w ogóle ich nie ma i nigdy nie miał?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, wychowywanie dziecka to utrzymywanie go, zapewnienie mu wszystkiego co niezbędne do życia, ale także prawo do stanowienia o nim, prawo wykonywania pieczy nad majątkiem dziecka.

A.A nigdy nie miał przyznanych praw do Pani córki, nie mógł decydować w jej sprawie, w sprawie jej leczenia, możliwości wyrobienia paszportu itp. Ojciec biologiczny dzieci nie był pozbawiony praw rodzicielskich, ale wyjechał do W. Brytanii przed 2000 r. i nie spotykał się z dziećmi.

Alimenty otrzymywała Pani z MOPR. A.A nie przysposobił córki, nie chodził na zebrania do szkoły, do lekarza, również nie łożył na jej utrzymanie. Ze swojej pensji utrzymywał siebie i swoją córkę, której nie przysługiwała renta po zmarłej matce. Nadmienia Pani jeszcze, że zawsze miała Pani z mężem odrębne konta w banku i byli Państwo podzieleni opłatami.

Od 2020 r. są Państwo w separacji faktycznej. W związku z tym, iż nie znaleźli Państwo osób, z którymi chcieliby Państwo ponownie zawrzeć związek małżeński, nie widzieli Państwo sensu znowu iść do sądu. Była Pani i jest przekonana, że mimo tego jest osobą samotnie wychowującą córkę i może Pani rozliczać się na preferencyjnych warunkach. A.A nie wychowywał jej jako małoletniego dziecka, kiedy byliście Państwo w sądowej separacji, więc ironią by było, gdyby miał ją wychowywać jako osobę pełnoletnią. A.A nigdy nie ingerował w proces wychowania Pani córki, nie łożył, nie podejmował czynności faktycznych przy córce.

Samotne oznacza bez wpływu, pomocy drugiego partnera, przy wychowywaniu. Tylko Pani wykonywała i wykonuje obowiązki, dzięki którym córka wychowana jest w sposób zapewniający jej prawidłowy rozwój. Tylko Pani uczestniczyła w podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących zdrowia, rozwoju, edukacji i wychowania córki.

Według Urzędu Skarbowego osobą samotnie wychowującą dziecko jest:

1)panna albo kawaler,

2)wdowa albo wdowiec,

3)rozwódka, rozwodnik, osoba w stosunku do której sąd orzekł separację w rozumieniu odrębnych przepisów,

4)osoba w związku małżeńskim, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Uważa Pani, że zalicza się do pkt. 4. Jest Pani osobą w związku małżeńskim (w separacji faktycznej), małżonek nie ma i nigdy nie miał praw rodzicielskich do Pani córki B.B. Jak ma Pani pozbawić małżonka praw rodzicielskich, jeśli ich nie ma i nigdy nie miał.

Nadmienia Pani, iż sądy rodzinne, zgodnie uznają, że nowy związek rodzica, wcześniej samotnie wychowującego dziecko, nie może być powodem do odebrania mu tego statusu. Więcej, sądy administracyjne (WSA) stwierdzają, że matka może być uznawana za samotnego opiekuna wobec jednego dziecka i za osobę wychowującą wspólnie drugie dziecko z jego rodzicem. Przepisy prawa oświatowego nie wyłączają samotnego wychowywania dziecka po zawarciu kolejnego związku małżeńskiego.

Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych, przesłanka samotnego wychowywania dziecka w rozumieniu art. 3 pkt. 17a ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych spełniona jest zawsze, gdy dziecko jest wychowywane tylko przez jednego z rodziców, co oznacza, że osoba pozostająca w związku małżeńskim i wychowująca dziecko spoza małżeństwa jest osobą samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu art. 3 pkt 17a ustawy o świadczeniach rodzinnych – wyrok NSA z 11 grudnia 2020 r. (sygn. akt I OSK 1877/20).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, w części dotyczącej możliwości skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za rok 2019 jest prawidłowe, a za lata 2020-2023 jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na podstawie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mającego zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

W myśl art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mającego zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Z art. 6 ust. 4e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mającego zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. wynika, że:

Art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mający zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r., stanowi, że:

Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wyjaśnić przy tym należy, że na gruncie art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.), dodanego przez art. 9 pkt 7 ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2427):

Na gruncie art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

W świetle zaś art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265):

Zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa, wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Tym samym, z preferencyjnego opodatkowania dochodów, na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, może korzystać rodzic (przysposabiający) lub opiekun prawny samotnie wychowujący dzieci, będący w roku podatkowym, którego rozliczenie ma dotyczyć, panną, kawalerem. Ustawodawca określił również, że z omawianej preferencji może korzystać osoba, której związek małżeński ustał wskutek śmierci współmałżonka (wdowa, wdowiec) lub został rozwiązany poprzez orzeczenie rozwodu (rozwódka, rozwodnik). Samotnie wychowującą dzieci może być również osoba, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, jak też osoba, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Wyjaśniając Pani, kim są, wymienione w art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby wobec których orzeczono separację, wskazać należy, że odrębne przepisy, o których w nich mowa, zawarte są w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.)

Stosownie do art. 61¹ § 1 tego Kodeksu:

W świetle art. 61³ § 1 cytowanego Kodeksu:

Art. 61⁴ § 1 omawianego Kodeksu stanowi, że:

Na bazie art. 61⁶ § 1 przywołanego Kodeksu:

Według art. 61⁶ § 2 ww. Kodeksu:

Powyższe przepisy wskazują jednoznacznie, że uprawnionymi do preferencyjnego rozliczenia, wedle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mogą być osoby, które stały się osobami samotnie wychowującymi dzieci poprzez prawomocne orzeczenie sądu o separacji małżonków. Separacja faktyczna (zerwanie więzi między stronami bez ingerencji sądu), która nie pociąga za sobą skutków prawnych, nie pozwala na uznanie, że dana osoba posiada taki status.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i powołane przepisy prawa, w zakresie rozliczenia za rok 2019 wskazać należy, że skoro w trakcie roku podatkowego 2019 była Pani w orzeczonej przez sąd separacji z mężem i samotnie wychowywała Pani córkę będącą osobą niepełnosprawną i pobierającą rentę socjalną, której ojciec nie utrzymywał z nią kontaktu – spełniła Pani przesłanki określone w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ma Pani prawo rozliczenia podatku w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko za 2019 r.

Jednakże w latach 2020-2023 nie może Pani być uznana za osobę samotnie wychowującą dziecko i tym samym nie mogła skorzystać z rozliczenia podatku dochodowego za lata 2020-2023, w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Zawarcie w 2006 r. związku małżeńskiego, pozostawanie w nim do dnia dzisiejszego oraz zniesienie separacji sądowej w 2019 r., pozbawia Panią tego prawa w rozliczaniu się za wskazany okres. Okoliczność, że obecny mąż, choć mieszkał z Panią w jednym domu, nie prowadził z Panią wspólnego gospodarstwa domowego oraz nie przysposobił Pani córki pozostaje w tym przypadku bez znaczenia. Będąc osobą w związku małżeńskim nie spełnia Pani warunków z art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest bowiem Pani panną, rozwódką, czy wdową, nie pozostawała Pani w orzeczonej przez sąd między Panią i Pani mężem separacji (wyrok o zniesienie separacji sądowej uprawomocnił się (...) 2019 r.), a Pani mąż nie odbywał kary pozbawienia wolności. Ponadto fakt, że pozostaje Pani w związku małżeńskim, a prawa rodzicielskie w stosunku do córki posiadała tylko Pani, nie oznacza, że pod względem prawnym Pani sytuacja jest analogiczna jak osoby pozostającej w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich. Wskazać bowiem należy, że skoro obecny mąż nie przysposobił Pani córki i takich praw rodzicielskich w ogóle nie posiadał, więc nie mógł być też ich pozbawiony, to przepis art. 6 ust. 4 i ust. 4c w tym zakresie nie odnosi się do Pani.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

W odniesieniu zaś do przywołanych przez Panią wyroków wskazać należy, że wydane zostały one w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.