Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 listopada 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 13 listopada 2024 r. (data pisma) o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła Pani wniosek - na wezwanie organu - pismem z 27 grudnia 2024 r. (data wpływu 8 stycznia 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni (...) nie prowadzi działalności gospodarczej, mieszka (...).

Wnioskodawczyni ma nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce w rozumieniu art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm. - dalej: ustawa o PIT).

Wnioskodawczyni nie jest czynnym podatnikiem VAT.

Wnioskodawczyni wraz z mężem (...) zawarła umowę kredytu (...) hipoteczny 27 maja 2005 r. z (...) Bankiem z siedzibą w (...). Jest to podmiot, którego działalność podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

W ramach zaciągniętego kredytu denominowanego wypłacono małżonkom 75.410,00 CHF z przeznaczeniem na budowę domu w (...), który miał zaspokajać potrzeby mieszkaniowe Kredytobiorców.

Wnioskodawczyni rozwiodła się z mężem 28 czerwca 2011 r. Od tamtego momentu nie funkcjonuje między nimi ustawowa wspólność majątkowa małżeńska.

24 kwietnia 2017 r. Kredytobiorcy dokonali spłaty całego kredytu.

W kwietniu 2024 r. zostało wytoczone powództwo przeciwko bankowi o zapłatę kwoty 480.772,00 zł tytułem zwrotu otrzymanych od Kredytobiorców nienależnych świadczeń spełnionych na rzecz Banku w okresie od 27 maja 2005 r. do 24 kwietnia 2017 r.

Wnioskodawczyni wraz z byłym mężem zawarli z bankiem ugodę 22 października 2024 r., na mocy której bank zobowiązał się do wypłaty Kredytobiorcom kwoty 171.760,01 zł (sto siedemdziesiąt jeden tysięcy siedemset sześćdziesiąt złotych 1/100 groszy), z czego:

a)kwota 85.880,01 zł trafi do Wnioskodawczyni,

b)kwota 85.880,00 zł trafi do byłego męża.

Między bankiem, a Kredytobiorcami toczyła się sprawa sądowa przed Sądem Okręgowym (...) (z powództwa Kredytobiorców) przeciwko bankowi. Wyżej opisana ugoda zakończyła jednocześnie spór przed sądem między stronami.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Wnioskodawczyni podkreśla na wstępie, iż ugoda z bankiem została zawarta na rozprawie przed sądem i ma moc ugody sądowej. W treści ugody bank pominął wprost wskazanie z jakiego tytułu zostaje wypłacona kwota 171.760,01 zł - wskazał jedynie, że jest to wypłata „dodatkowej kwoty”. Niemniej jednak z całej treści ugody oraz okoliczności sprawy wynika, iż jest to kwota wypłacona tytułem nienależnego świadczenia otrzymanego przez bank tytułem spłaconych przez Kredytobiorców rat kapitałowo-odsetkowych i innych opłat. Przede wszystkim zawarta ugoda jest ugodą sądową, a więc jest związana z konkretną sprawą toczącą się przed sądem powszechnym. Kredytobiorcy wytaczając powództwo przeciwko bankowi mieli tylko jedno roszczenie - o zwrot nienależnie pobranych przez bank świadczeń. Innymi słowy, o zwrot zapłaconych przez Kredytobiorców rat kapitałowo-odsetkowych.

W treści ugody, dokładnie w punkcie 3 preambuły bank wskazuje, iż Kredytobiorcy z dniem 24 kwietnia 2017 r. spłacili cały kredyt. Nie mieli oni zatem innych roszczeń wobec banku poza zwrotem całości lub części spłaconej kwoty.

W punkcie 4 preambuły bank wskazuje, że jego zamiarem jest polubowne zakończenie sporu i uchylenie stanu niepewności co do roszczeń wynikających ze spłaconej umowy kredytowej.

Wyżej zostało wskazane w jakim zakresie zostało wytoczone powództwo i powstał spór, zatem tylko w tym zakresie mogła nastąpić zapłata na rzecz Kredytobiorców. W związku z wytoczonym powództwem powstają również koszty sądowe, które także zostały w ramach tej ugody zwrócone kredytobiorcom. Poza tym, nie istniały żadne inne roszczenia Kredytobiorców wobec banku.

Bank w § 3 punkcie 1 ugody wskazuje, że "Zawarcie Ugody nie stanowi odnowienia w rozumieniu art. 506 Kodeksu cywilnego". Wskutek odnowienia powstaje nowe zobowiązanie w miejsce poprzedniego. Z taką sytuacją nie mamy dotyczenia, co potwierdza sam bank, zatem jest to potwierdzenie, że należy poruszać się jedynie w zakresie przedmiotu sporu wytoczonego przed sądem, czyli o zapłatę nienależnego świadczenia otrzymanego przez bank od kredytobiorców.

Kredytobiorcy w pozwie zarzucali abuzywność postanowień umowy kredytowej, w szczególności co do zasad rozliczenia Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej wynikającej z Umowy. Celem zawarcia Ugody jest zakończenie wszelkich sporów dotyczących abuzywności klauzul umownych i ważności Umowy, uwzględniając przyjęty przez Strony w Ugodzie sposób rozliczenia Umowy. Zatem wypłacona przez Bank ww. kwota dodatkowa wynika z rozliczenia Umowy.

Kredytobiorcy wnosili przeciwko bankowi łącznie o zapłatę na ich rzecz kwoty 480.722 zł, zatem spłata z tytułu ugody obejmuje jedynie część tego roszczenia.

Podsumowując:

1)z uwagi na zawarcie Umowy kredytu powiązanego z walutą CHF i zawarciem w umowie klauzul niedozwolonych Kredytobiorca mógł wystąpić do Sądu z pozwem o zapłatę z uwagi na tzw. przestankową nieważność umowy. Z uwagi na akcję banków w kwestii zawierania ugód (rozwiązanie korzystne dla banku, bo obniża koszty postępowania po jego stronie) Bank wystąpił z propozycją zawarcia Ugody, na mocy której wypłacił Kredytobiorcom ustaloną kwotę;

2)przedmiotem Ugody jest zakończenie sporu oraz uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy, między innymi poprzez zmianę zasad rozliczenia Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej wynikającej z Umowy;

3)gdyby nie powstała kwota nadpłaty kredytu to Bank nie zaproponowałby wypłaty ustalonej kwoty (Bank natomiast nie precyzuje z czego ta kwota wynika);

4)celem zawarcia Ugody jest zakończenie wszelkich sporów dotyczących abuzywności klauzul umownych i ważności Umowy, uwzględniając przyjęty przez Strony w Ugodzie sposób rozliczenia Umowy. Zatem wypłacona przez Bank ww. kwota dodatkowa wynika z rozliczenia Umowy;

5)powstała kwota nadpłaty jest wartością większą niż kwota dodatkowa, do której zapłaty zobowiązał się Bank. Ujmując to innymi słowy, suma wpłat dokonanych przez Kredytobiorców na rzecz Banku z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego pomniejszona o ww. kwotę otrzymaną z Banku nie jest mniejsza niż kwota uzyskanego przez Kredytobiorcę kapitału z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego;

6)Ugoda pozwala na szybsze zakończenie procesu i kwota wypłacana na mocy ugody jest częścią nadpłaconego kredytu, ponieważ Bank nie zaproponowałby wypłaty ustalonej kwoty, gdyby nie powstała kwota nadpłaty - nadpłaconych środków zapłaconych przez Kredytobiorców w czasie trwania Umowy;

7)Bank poinformował Kredytobiorców, że w związku z wypłatą ww. kwoty powstaje po jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11).

W opisanym powyżej stanie faktycznym, w kontekście wystąpienia przez Bank z propozycją zawarcia Ugody, na mocy której wypłaci Kredytobiorcom ustaloną kwotę (Bank nie precyzuje z czego ta kwota wynika), natomiast gdyby nie powstała kwota nadpłaty kredytu to Bank nie zaproponowałby wypłaty ustalonej kwoty i powstała kwota nadpłaty jest wartością większą, niż kwota dodatkowa, do której zapłaty zobowiązał się Bank.

Pytanie

Czy w świetle opisanego stanu faktycznego Wnioskodawczyni jest zobowiązany zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych od kwoty 85.880,01 zł, którą otrzymała od banku w wyniku ugody?

Pani stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawczyni, kwota wypłacona przez bank nie stanowi przychodu do opodatkowania w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy.

Rozliczając się z kredytobiorcą - w wyniku ugody - bank zdecydował dobrowolnie bez procesu sądowego dokonać zwrotu części kapitału ustalonej z kredytobiorcą. To pozwoliło zakończyć spór. Niemniej Wnioskodawczyni uważa, że do tej sytuacji należy stosować takie same zasady, jak do kwot zasądzanych przez sąd i zwracanych kredytobiorcom. Z dostępnych interpretacji wynika, że takie kwoty stanowiące zwrot wpłaconego przez kredytobiorcę kapitału nie stanowią przychodu i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W rozpatrywanej sytuacji otrzymana kwota nie przysporzyła w efekcie majątku dla podatnika. Wnioskodawczyni wpłacił bowiem wcześniej do banku kwotę dużo wyższą niż otrzymała w ramach umowy kredytu.

Przechodząc do analizy prawnej wskazuję, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm ), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6,9,10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności" wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 tej ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na podmiotach dokonujących świadczeń z innych źródeł ciążą natomiast obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na mocy tego przepisu osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Wyjaśnić należy, że - jak wynika z zacytowanych przepisów - opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zatem w niniejszej sprawie nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody Wnioskodawczyni otrzymała zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazała na rzecz banku w ramach spłaty części rat udzielonego kredytu mieszkaniowego. A zatem Wnioskodawczyni otrzymała środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione przez nią z własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w majątku Wnioskodawczyni. Wypłata ta będzie dla niej neutralna podatkowo.

Ocena stanowiska

Stanowisko dotyczące skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ta interpretacja dotyczy tylko Pani sytuacji prawnopodatkowej i nie wywołuje skutków prawnych dla Pani byłego męża.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.