
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
28 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 23 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 6 stycznia 2025 r. (wpływ 10 grudnia 2024 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca wraz ze swoją małżonką … (dalej: „Kredytobiorcy”) zawarli w dniu 28 maja 2008 r. z … Bankiem ….. (dalej: „Bank”) umowę kredytu mieszkaniowego nr …. (wcześniej: „…. nr …..”; dalej: „Umowa”). Umowa stanowiła umowę kredytu denominowanego, tj. wyrażonego w walucie obcej (CHF), lecz spłacanego w polskich złotych. Kurs waluty CHF ustalał Bank - w treści tabel kursowych. Kwota kredytu, wedle treści Umowy, wynosiła 109 331,19 CHF. Kredyt wypłacono w kwocie 221 880,32 zł (po przeliczeniu sumy w CHF przez bankowy kurs kupna tej waluty). Celem kredytu było sfinansowanie zakupu oraz remontu lokalu mieszkalnego celem zaspokajania potrzeb rodziny - położonego w miejscowości …. Spłata kredytu następowała poprzez potrącenie przez Bank swoich wierzytelności bezpośrednio z rachunku Kredytobiorców, a prowadzonego w walucie PLN. Wpłaty dokonywane w walucie PLN były przeliczane przez Bank na walutę kredytu, przy zastosowaniu kursów sprzedaży waluty CHF. Kredytobiorcy zamieszkiwali w kredytowanej nieruchomości, a kredyt spłacali z majątku wspólnego. Do dnia 1 lutego 2023 r. Kredytobiorcy wpłacili łącznie na rzecz Banku sumę 271 763,41 zł (a zatem więcej niż bank udostępnił Im do dyspozycji).
Wobec aktualnego orzecznictwa na tym tle, a także po zasięgnięciu porady prawnej, Kredytobiorcy wytoczyli przeciwko Bankowi powództwo o ustalenie nieważności Umowy i zasądzenie zwrotu wszelkich wpłaconych sum (zgodnie z tezą Sądu Najwyższego wyrażoną w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 7 maja 2021 r., sygn. akt III CZP 6/21). Wszelkie spłacone przez Kredytobiorców sumy, wobec nieważności Umowy, stanowią bowiem świadczenia nienależne, zgodnie z przepisem art. 410 w zw. z art. 405 Kodeksu cywilnego, a zatem podlegają zwrotowi.
Główne żądania Kredytobiorców przedstawiały się następująco (cytat za pozwem):
„wnoszę o:
1.ustalenie, że Umowa kredytu mieszkaniowego …. nr ….. z dnia 28 maja 2008 r., zawarta pomiędzy powodami a pozwaną (dalej: „Umowa”) pozostaje nieważna - wobec braku możliwości jej wykonania po wyłączeniu z jej treści klauzul niedozwolonych, a to w trybie i na zasadach przewidzianych uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2021 r. (sygn. akt III CZP 6/21; dalej: „Uchwała”);
2.zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów, łącznie do ich majątku wspólnego, sumy 271 763,41 zł - tytułem zwrotu nienależnego świadczenia stanowiącego sumę wszelkich wpłat powodów w wykonaniu Umowy kredytu mieszkaniowego „….” nr …. z dnia 28 maja 2008 r. - wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi:
a)od kwoty 177 028,12 zł - od dnia następującego po dniu, w którym odbyło się posiedzenie pojednawcze, tj. od dnia 12 lutego 2020 r. do dnia zapłaty;
b)od kwoty 94 735,29 zł - od dnia następującego po dniu zakreślonym wezwaniem do zapłaty, tj. od dnia 14 maja 2024 r. do dnia zapłaty;
c)od kwoty 218,66 CHF - od dnia następującego po dniu zakreślonym wezwaniem do zapłaty, tj. od dnia 14 maja 2024 r. do dnia zapłaty;
3.zasądzenie od pozwanej solidarnie na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu; w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie - według norm przepisanych oraz zwrotu kosztów postępowania pojednawczego w kwocie 200,00 zł.”
Postępowanie toczyło się przed Sądem …. w …. …. Wydziałem …., pod sygn. akt ….. W toku procesu Bank wystąpił z propozycją ugodowego zakończenia sporu. Propozycja została przyjęta przez Kredytobiorców i zawarto ugodę, a postępowanie zostało umorzone (prawomocnie).
W treści ugody postanowiono, że:
„§ 1
1.(…)
2.Strony potwierdzają, iż Bank wypłacił Kredytobiorcy kwotę kredytu przeznaczoną na realizację celu kredytu określonego w Umowie, a Kredytobiorca oświadcza, że wykorzystał kwotę kredytu na realizację tego celu.
3.W księgach rachunkowych Banku na dzień 27 sierpnia 2024 wysokość zadłużenia Kredytobiorcy z tytułu Umowy wynosiła 59 287,77 CHF:
-kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): 59 127,42 CHF,
-odsetki skapitalizowane: 0,00 CHF,
-odsetki zapadłe niespłacone: 0,00 CHF,
-odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 CHF,
-odsetki zawieszone: 0,00 CHF,
-odsetki bieżące: 160,35 CHF,
co oznacza, że po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień zawarcia Ugody 4,5261, zadłużenie Kredytobiorcy na dzień zawarcia Ugody wynosi 268 342,38 zł:
-kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): 267 616,62 złotych,
-odsetki skapitalizowane: 0,00 złotych,
-odsetki zapadłe niespłacone: 0,00 złotych,
-odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 złotych,
-odsetki zawieszone: 0,00 złotych,
-odsetki bieżące: 725,76 złotych,
a zadłużenie Kredytobiorcy z tytułu niezapłaconych kosztów i opłat związanych z Umową wynosi 0,00 złotych.
4.Przedmiotem Ugody jest zakończenie Sporu oraz uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy, między innymi poprzez zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej wynikającej z Umowy. Strony dokonują zmiany waluty zadłużenia, określonej w Umowie, na walutę polską na zasadach określonych w § 1 ust. 5 i nast.
(...)
9.Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie 268 342,38 złotych stanowiącej różnicę między kwotą zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 3, a kwotą zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 8, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje.
§ 3
1.Zawarcie Ugody nie stanowi odnowienia w rozumieniu art. 506 Kodeksu cywilnego.
2.W związku z zawarciem Ugody, Strony zgodnie oświadczają, iż nie będą występować w przyszłości względem siebie z roszczeniami wywodzonymi z postanowień Umowy, jej zawarcia oraz wykonywania w walucie obcej, w brzmieniu sprzed zmiany Umowy dokonanej Ugodą, ze względu na przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasady spłaty wierzytelności kredytowej.
3.Ugoda wyczerpuje wszelkie wzajemne roszczenia Stron w zakresie objętym Sporem i określonym w § 3 ust. 2, a zarazem wszelkie wzajemne roszczenia Stron objęte procesem, w którym Ugoda jest zawierana.
4.Kredytobiorca oświadcza, że przed zawarciem Ugody nie przeniósł, ani nie zobowiązał się do przeniesienia na rzecz jakiejkolwiek osoby trzeciej jakiegokolwiek roszczenia lub prawa dotyczącego lub związanego z Umową i zobowiązuje się nie dokonywać tego rodzaju czynności do dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania mającego za przedmiot Spór na skutek zawarcia niniejszej Ugody.
§ 4
1.Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w wyniku zwolnienia z części długu (umorzenia) zgodnie z § 1 ust. 9, powstaje po jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11).
2.Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w celu zastosowania do osiągniętego przychodu regulacji rozporządzenia Ministra Finansów dotyczącego zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, niezbędne jest spełnienie przez Kredytobiorcę warunków wskazanych w tym rozporządzeniu, co Kredytobiorca potwierdził stosownym oświadczeniem, przedłożonym Bankowi przy zawarciu niniejszej Ugody, a Bank potwierdza jego otrzymanie.
§ 5
1.(…)
2.(...)
3.Bank w terminie 21 dni od dnia zawarcia Ugody wypłaci Kredytobiorcy kwotę dodatkową w wysokości 75.000,00 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych) na rachunek …., prowadzony przez …., o numerze ……….
Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w związku z wypłatą ww. kwoty powstaje po jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11).”
Kredytobiorcy powzięli wątpliwość, czy ww. suma wskazana w 5 ust. 3 ugody - określona przez Bank jako „kwota dodatkowa” - powinna podlegać opodatkowaniu, skoro przedmiotem roszczenia (a zatem i ugody) był zwrot sum nienależnie pobranych przez Bank (a zatem środków Kredytobiorców). W ocenie Kredytobiorców, ww. nomenklatura Banku nie zmienia istoty i charakteru środków, które pozostają świadczeniem nienależnym i stanowią zwrot pieniędzy, jakie wydatkowali uprzednio Kredytobiorcy. W przypadku opodatkowania tej sumy doszłoby bowiem do objęcia podatkiem PIT-11 sum, które już były opodatkowane (przychód tytułem wynagrodzenia za pracę Kredytobiorców został opodatkowany, a następnie z tego przychodu zostały spłacane raty kapitałowo-odsetkowe, które to sumy przysługiwały po latach do zwrotu). Zaistniałby zatem problem podwójnego opodatkowania.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca nadmienia, że kwota 75 000 zł wynikała z negocjacji ugodowych między pełnomocnikiem Wnioskodawcy i Jego żony, a pełnomocnikiem Banku. Małżonkowie żądali zwrotu wszelkich wpłaconych rat i kosztów, zgodnie z uchwałą SN (III CZP 6/21), ale żeby zawrzeć ugodę - ograniczyli się jedynie do sumy 75 000 zł. W zamian za to Bank zrzekł się dochodzenia zwrotu kapitału kredytu (również zgodnie z ww. uchwałą). Jest to jednocześnie kwota będąca równowartością różnicy między sumą spłat przeliczonych na polskie złote, a nominalną kwotą kredytu (w przybliżeniu). Gdyby zatem małżonkowie wygrali przed sądem w dniu zawarcia ugody, to skutek finansowy byłby ten sam (Bank potrąciłby kwotę kredytu i wypłacił różnicę, czyli właśnie około 75 000 zł). Dzięki ugodzie jednak małżonkowie mogli spór zakończyć dużo prędzej.
Suma spłat Wnioskodawcy i Jego żony: około 285 000 zł oraz 218,60 CHF.
Kwota kredytu: 211 880,32 zł.
Różnica, w przeliczeniu na PLN: około 75 000 zł.
Powyższa kwota nie stanowi bezpośrednio skutku jakiegokolwiek przewalutowania. Bank w ugodzie w istocie dokonał przeliczenia kapitału na polskie złote, ale jedynie celem wskazania sumy salda do umorzenia (wskutek ugody umorzono saldo; Bank wskazał je zarówno w CHF, jak i PLN). Prowadząc jednak rozmowy ugodowe oczywiście małżonkowie mieli jednak na myśli ten sam potencjał ekonomiczny, który spłacali przez lata do Banku (a który Bank wyrażał w CHF), jednak podali go w PLN. Nie został do przeliczeń jednak zastosowany jakikolwiek konkretny kurs.
Ugoda milczy w kwestii zwrotu „uiszczonych rat”. W ocenie Wnioskodawcy, Bank celowo określił to jako „kwota dodatkowa”, by obciążyć Jego i Jego żonę niezasadnie podatkiem dochodowym. W postępowaniu sądowym Wnioskodawca wraz z żoną dochodził (1) ustalenia nieważności umowy oraz (2) zwrotu wszelkich wpłaconych na rzecz Banku sum (tytułem rat kapitałowo-odsetkowych oraz kosztów poza odsetkowych), a ugodzona suma miała właśnie reprezentować potencjał ekonomiczny żądania Wnioskodawcy i Jego żony. Umowy przygotowywane jednak przez …..pozostają jednak analogiczne i zawsze w ich treści znajduje się pojęcie „kwoty dodatkowej”. To Bank narzuca wzór ugody i nie wyraża zgody na zaniechanie takiego sformułowania - z nieznanych małżonkom przyczyn. Ich intencją jednak zawsze i bezwzględnie było, by odzyskać część wpłaconych już przez Nich pieniędzy, a nie osiągnąć jakimkolwiek tytułem dochód. To są pieniądze, które małżonkowie przekazali wcześniej do Banku, a które odzyskali już raz opodatkowane.
Ww. kwota jednak na pewno nie stanowi przysporzenia ponad sumę, jaką Wnioskodawca wraz z żoną uiścił do Banku. Wysokość roszczeń małżonków była wyższa, ale zredukowali je, podpisując ugodę. Wnioskodawca wraz z żoną nie jest w stanie jednak podać konkretnej sumy, bowiem Bank nie wystawił zaświadczenia o kredycie na dzień zawarcia ugody (ostatnie zaświadczenie małżonkowie posiadają z dnia 1 lutego 2023 r.). Ugoda określa świadczenie w kwocie 75 000 zł jako „kwotę dodatkową” - bez jakiegokolwiek uzasadnienia. Wnioskodawca wraz z żoną wyjaśnia przy tym, że starał się skłonić Bank, by zaniechał takiego nazewnictwa (bo może budzić wątpliwość). Wskazywał, że to wartość, która ma odpowiadać wpłaconym przez małżonków pieniądzom (a zatem być pewnego rodzaju zwrotem nienależnego świadczenia). Bank jednak odmówił takiej zmiany (również nie uzasadniając swojego stanowiska). Wnioskodawca wraz z żoną miał zatem możliwość albo to zaakceptować, albo nie zawierać ugody wcale.
Poniżej dosłowny cytat z ugody:
„Bank w terminie 21 dni od dnia zawarcia Ugody wypłaci Kredytobiorcy kwotę dodatkową w wysokości 75.000,00 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych) na rachunek …., prowadzony przez ….., o numerze ………... Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w związku z wypłatą ww. kwoty powstaje po jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11).”
Pytanie
Czy w związku z zawarciem ugody przez Kredytobiorców z Bankiem, mającej na celu polubowne zakończenie sporu na tle Umowy, otrzymana przez Nich kwota 75 000,00 zł tytułem tak zwanej przez Bank „kwoty dodatkowej” - stanowić będzie dla Nich przychód i czy w związku z tym po Ich stronie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.)?
Pana stanowisko w sprawie
W ocenie Kredytobiorców, w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.), ustawodawca wymienił źródła przychodów, z których przychód (dochód) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Nienależne świadczenie, o którym mowa w art. 410 w zw. z art. 405 Kodeksu cywilnego nie zostało wymienione jako odrębne źródło przychodów w art. 10 ust. 1 pkt 1-6 u.p.d.o.f.
Na mocy ugody Bank zwrócił kwotę 75 000 zł tytułem „kwoty dodatkowej”, lecz jednocześnie ugoda została zawarta celem uchylenia sporu dotyczącego właśnie świadczenia nienależnego (niezależnie od przyjętej przez Bank nomenklatury).
Kredytobiorcy dodatkowo wskazują, że otrzymany przez Nich, na podstawie Umowy kredyt mieszkaniowy, wypełnia przesłanki definicji zawartej w § 3 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym, udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. poz. 592 ze zm.; dalej: „Rozporządzenie”), gdyż kredyt był zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. wydatki na cele mieszkaniowe. Kredytobiorcy nigdy nie korzystali też z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. Nie należy także tracić z pola widzenia, że Kredytobiorcy uiścili na rzecz Banku sumę przekraczającą udostępniony kapitał. Nie mogli być zatem wzbogaceni wobec Kredytodawcy. Roszczenie natomiast zostało skierowane ze względu na fakt, że Bank stosował wobec konsumentów postanowienia o charakterze niedozwolonym, co powszechnie się w orzecznictwie podkreśla. Rozstrzygnięcie w tej sprawie musi zatem mieć wymiar odstraszający dla przedsiębiorcy, który rażąco naruszał interesy konsumentów.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie Kredytobiorców pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy Kredytobiorcy osiągają konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W przypadku Kredytobiorców zwrot przez Bank ww. kwot (niezależnie od nazewnictwa użytego przez Bank) będzie niczym innym niż zwrotem własnych pieniędzy Wnioskodawców, które wcześniej wpłacili do Banku.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
•dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
•dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
•pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
•pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:
Źródłami przychodów są:
1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
2) działalność wykonywana osobiście;
3) pozarolnicza działalność gospodarcza;
4) działy specjalne produkcji rolnej;
5) (uchylony)
6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;
8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d) innych rzeczy,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie;
w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;
8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;
8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;
9) inne źródła.
Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Skutki podatkowe zwrotu przez bank należności stanowiącej zwrot uiszczonych kwot zadłużenia na rzecz banku
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Wobec powyższego, skoro jak Pan wskazał w uzupełnieniu wniosku – wypłacona kwota 75 000 zł na pewno nie stanowi przysporzenia ponad sumę, jaką Pan wraz z żoną uiścił do Banku, stanowi zwrot sum wcześniej przekazanych na rzecz Banku, to należy uznać, że wypłata tej kwoty nie stanowi dla Pana przychodu.
Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku. Otrzymana przez Pana kwota stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do banku.
Pieniądze te nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Wydając interpretacje opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzę postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła w zakresie zaistniałego stanu faktycznego.
Wyjaśnić również należy, że wydając interpretacje w trybie ww. przepisu Organ nie odnosi się do kwot i nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.
Wskazać należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Natomiast „zainteresowanym” w rozumieniu art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, jest osoba, która występuje z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej i będąca wnioskodawcą. W związku z tym, niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana, nie wywołuje skutków prawnych dla Pana żony.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.