Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 24 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 10 stycznia 2025 r. (wpływ 14 stycznia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 2008 r. zaciągnął Pan kredyt hipoteczny na budowę domu w X, woj. …. Hipoteka została ustanowiona na domu rodziców, u których Pan mieszkał i była do tej pory (do momentu podpisania ugody).

W związku ze zmianą planów, w 2010 r. dom ten, w stanie surowym sprzedał Pan. Za te pieniądze wybudował Pan dom w stanie surowym w Y, w miejscowości, w której Pan mieszkał. W międzyczasie, w 2012 r. ożenił się Pan i zamieszkał w domu żony, który należał i do tej pory należy tylko do niej.

W 2015 r. dom wybudowany w Y w stanie surowym sprzedał Pan i zaczął załatwiać pozwolenia na budowę domu w zabudowie zagrodowej. Na chwilę obecną posiada Pan pozwolenie na budowę i rozpoczyna budowę domu, gdzie planuje się wyprowadzić, a dom żony przekazać dzieciom.

Bank zaproponował Panu ugodę w dniu 26.04.2024 r. Ogólna kwota zobowiązania wynosi … CHF, które to zadłużenie składa się z:

·kapitału w wysokości … CHF oraz

·odsetek w wysokości … CHF.

W przeliczeniu na PLN kwota łącznego umorzonego zadłużenia wynosi … PLN.

Umowa o kredyt została zawarta z …., wpisanym do XII Wydziału Gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS …, NIP …, który to bank, zgodnie z § 21 zawartej przez Pana z bankiem umowy o kredyt hipoteczny, powołuje się na regulacje Prawa bankowego, co może oznaczać, że podlega pod nadzór realizowany przez państwowy nadzór nad rynkiem finansowym.

Zgodnie z umową zawartą z bankiem był Pan jedynym kredytobiorcą przedmiotowego kredytu i jako jedyny jest Pan zobowiązany do spłaty tego kredytu. Bank umorzył tylko i wyłącznie zadłużenie dla jedynego kredytobiorcy, którym jest Pan.

Do tej pory nie korzystał Pan z żadnego umorzenia wierzytelności, czy zaniechania kwot podatku dochodowego z tytułu innego kredytu mieszkaniowego. To jest Pana jedyny kredyt mieszkaniowy, którego wierzytelności podlegają umorzeniu.

W uzupełnieniu wniosku na pytanie Organu o treści: „jaki dokładnie cel zaciągnięcia kredytu hipotecznego został wpisany w umowie kredytowej z bankiem”, wskazał Pan, że cel zaciągnięcia kredytu hipotecznego został wpisany jako potrzeby konsumpcyjne.

Z § 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r.,

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości,

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym.

Był to kredyt mieszkaniowy zaciągnięty na własne cele mieszkaniowe – budowę własnego budynku mieszkalnego. Ustawa o podatku PIT nie precyzuje ram czasowych, w jakich powinien zostać zrealizowany cel mieszkaniowy.

Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Celem inwestycji było zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.

W związku z zawarciem ugody z bankiem dotyczącej kredytu hipotecznego nastąpiło umorzenie (zwolnienie z długu) ogólnego zobowiązania … CHF, które to zadłużenie składa się z:

·kapitału w wysokości … CHF oraz

·odsetek w wysokości … CHF.

W przeliczeniu na PLN kwota łącznego umorzenia wynosi … PLN.

W ramach ugody z bankiem nie nastąpi przewalutowanie kredytu, ponieważ kredyt w ramach ugody jest całkowicie rozliczony i zamknięty.

Na dzień sporządzenia ugody aktualne zadłużenie wynosi … CHF, na którą to kwotę składają się:

a)kapitał kredytu pozostającego do spłaty: … CHF,

b)odsetki umowne od kapitału kredytu: … CHF,

c)pozostałe odsetki, opłaty i koszty: … CHF.

Wartość aktualnego zadłużenia w PLN, po przeliczeniu go według średniego kursu CHF Narodowego Banku Polskiego wynosi łącznie … PLN.

Pytanie

Czy obejmuje Pana zwolnienie z zapłaty podatku dochodowego na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku od niektórych źródeł?

Pytanie dotyczy pełnego umorzenia kredytu hipotecznego wraz z odsetkami, wskazanego w opisie stanu faktycznego, czyli łącznej kwoty … PLN (… CHF).

Pana stanowisko w sprawie

Według Pana analizy, jest Pan zwolniony z podatku dochodowego z tytułu umorzenia kredytu hipotecznego wraz z odsetkami w łącznej kwocie … PLN, ponieważ kredyt został zaciągnięty na własne cele mieszkaniowe.

Kredyt został zaciągnięty przed 15 stycznia 2015 r., zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić, w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Umorzenie wierzytelności

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia Panu przez bank w kwietniu 2024 r. wierzytelności od zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Tym samym, wartość umorzonej Panu kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (kwoty kapitału i odsetek), na podstawie zawartej w kwietniu 2024 r. ugody z bankiem, stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Zaniechanie poboru podatku

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 102):

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia:

W myśl § 4 ww. rozporządzenia:

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:

Z powyższego wynika m.in., że zaniechanie poboru podatku dochodowego znajdzie zastosowanie do umorzonych w 2024 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).

W przywołanym rozporządzeniu w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w § 3 pkt 3 wskazano, że ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis § 1 pkt 3 ww. rozporządzenia, stanowi, że w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Zatem, ww. zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis ten nie odnosi się natomiast do kredytów hipotecznych zaciągniętych na dowolny cel. Tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z analizowanej sprawy wynika, że w 2008 r. zaciągnął Pan kredyt hipoteczny w walucie frank szwajcarski. Jak wskazał Pan w uzupełnieniu wniosku, cel zaciągnięcia kredytu hipotecznego, który został wpisany w umowie kredytowej z bankiem to: „potrzeby konsumpcyjne”.

Skoro więc, celem zaciągniętego przez Pana kredytu zgodnie z zapisem umowy kredytowej, był dowolny cel konsumpcyjny, to nie sposób uznać, że kredyt ten został zaciągnięty na wydatki wymienione w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie zmienia tego fakt, że w rzeczywistości środki uzyskane w ramach tego kredytu zostały przeznaczone na cel związany z budową budynku mieszkalnego.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzona Panu przez bank kwota kredytu hipotecznego wraz z odsetkami, zaciągniętego przez Pana w 2008 r., stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem ww. wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego nie znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie ww. rozporządzenia Ministra Finansów. Powyższe zaniechanie nie będzie miało zastosowania w Pana sprawie ponieważ, kredyt hipoteczny zaciągnięty przez Pana w 2008 r. został zaciągnięty na cel konsumpcyjny. Zatem, od tej umorzonej przez bank kwoty, która zgodnie z powyższymi wyjaśnieniami stanowi dla Pana przychód, winien Pan zapłacić podatek dochodowy.

Zatem, Pana stanowisko w tym zakresie, należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego.

Wobec powyższego przedstawione przez Pana we wniosku kwoty nie podlegały analizie. Należy wskazać, że zgodnie z zasadą samoopodatkowania obowiązującą w polskim systemie podatkowym, to na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu – zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego. Prawidłowość takiego rozliczenia podlega weryfikacji przez właściwy rzeczowo organ podatkowy, w toku stosownych postępowań weryfikacyjnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.