Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
29 listopada 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 27 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 27 stycznia 2025 r. (wpływ 29 stycznia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca (wraz z żoną A.B.) zawarł z (…) umowę kredytu hipotecznego w dniu (…) lutego 2007 r. (w CHF). W dniu 21 stycznia 2020 r. Wnioskodawca w całości spłacił kredyt, po czym za pozwem z dnia 13 września 2021 r. zażądał unieważnienia ww. umowy lub uznania jej niektórych postanowień za abuzywne (sprawa przed Sądem Okręgowym w C., sygn. (…)). W roku 2024 strony podjęły negocjacje w sprawie, w ramach których Wnioskodawca zaproponował zwrot na jego rzecz i jego żony kwoty (…) złotych, która stanowiłaby zwrot nadpłaty kredytu. W konsekwencji negocjacji strony ustaliły, że Bank zwróci Wnioskodawcy kwotę (…) złotych jako nadpłatę kredytu.
Jak jednak okazało się to z treści projektu ugody (nienegocjowalnej) Bank część z ww. kwoty potraktował jako nadwyżkę (nadpłatę), tj. (…) zł (§ 1 ust. 8 ugody), nie wskazując już jednak tytułu do pozostałej kwoty tj. (…) zł podając jedynie w § 5 ust. 3 ugody, że kwota ta stanowi przychód Wnioskodawcy i jego żony i tym samym sporządzi informację PIT-11. Na uwagi Wnioskodawcy co do nieprawidłowości tego, tzn. że kwota ta stanowi także nadpłatę kredytu i nie podlega opodatkowaniu Wnioskodawca otrzymał odpowiedź, że Bank zawiera ugody tylko na swoich wzorach i nie ma możliwości jej zmiany. Stąd Wnioskodawca zdecydował zawrzeć się taką ugodę, aby zakończyć spór sądowy i otrzymać należne mu kwoty, pozostawiając przedmiotową kwestię na później.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca podał, że tytułem spłaty kredytu uiścił na rzecz banku w sumie (…) złotych ((…) złotych tytułem spłaty kapitału oraz (…) złotych tytułem spłaty odsetek), a zatem po odjęciu kwot wypłaconych w ramach ugody (…) złotych oraz (…) złotych nadpłata Wnioskodawcy wyniosła (…) złotych: tym samym kwota ta jest mniejsza od kwoty uzyskanego przez Wnioskodawcę kapitału z tytułu umowy kredytu, gdyż wypłacona Wnioskodawcy kwota wynosiła (…) złotych.
Pytanie
Czy otrzymana przez Wnioskodawcę kwota (…) zł stanowi przychód/dochód do opodatkowania, a zatem czy winna być wystawiana przez Bank informacja PIT-11?
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie, ww. kwota (…) zł nie stanowi przychodu/dochodu do opodatkowania, a zatem nie winna być wystawiana informacja PIT-11.
Nie ma wątpliwości bowiem, a co wynika także z treści negocjacji, że u podstaw ugody stanęło założenie, że umowa kredytu jest nieważna ze względu na zawarte w niej postanowienia abuzywne, a w konsekwencji, skoro Wnioskodawca spłacił kredyt w całości winien otrzymać zwrot całości wpłaconych kwot. Na gruncie ugody strony zdecydowały jednak, że ww. zwrot będzie pomniejszony o kwoty wypłacone Wnioskodawcy z tytułu kredytu, a w konsekwencji zwrot wyniesie (…) złotych. Jak się jednak okazało z projektu ugody Bank zamiast tak sformułować ugodę wykreował konstrukcję, która oparta była o przyjęcie, że kredyt został zmieniony na złotówkowy (§ 1 ust. 7 i ust. 7 ugody), a zgodnie z tym wyliczeniem pozostała do rozliczenia z Wnioskodawcą nadpłata w wysokości (…) złotych.
W związku z tym, że konstrukcja ta doprowadziła do sytuacji, w której zamiast zwrotu kwoty (…) złotych, zwrot dotyczył kwoty (…) złotych, Bank aby zrealizować ww. zwrot nadpłaty w całości dopisał na końcu ugody, że wypłaci Wnioskodawcy „kwotę dodatkową” w brakującej wysokości tzn. (…) zł (§ 5 ust. 3 ugody). Bank nawet nie podał jaki jest tytuł tej kwoty, stwierdzając jedynie, że stanowi przychód kredytobiorców i podlega opodatkowaniu.
Tak jednak nie jest, jako że ww. kwota stanowi oczywiście część nadpłaty jaka winna zostać zwrócona kredytobiorcom. Bank jednak niejako stał się ofiarą przyjętej przez siebie konstrukcji, tzn. z jakichś względów wszystkie Banki w sprawach frankowych nie chcą w ugodach wpisywać prawdy, tzn. że ze względu na abuzywność niektórych klauzul umowa jest nieważna i strony winny zwrócić sobie wzajemnie wpłacone kwoty, tylko „zamieniają” poprzedni kredyt na nowy zmodyfikowany (złotowy) i umarzają „rzekomo” pozostający kredyt (w całości czy w części/ i/lub zwracają nadpłatę jeżeli takowa z nowego przeliczenia wyjdzie. Nic to jednak nie ma wspólnego z prawdą, gdyż owe rzekome kwoty umorzenia nie są naprawdę należne bankowi (w całości lub w części), a czego świadectwem jest fakt owych umorzeń (z jakich względów takie instytucje jak banki miałyby umarzać kredyty), a stanowią naprawdę kwoty nadpłat kredytobiorców. Ale tak właśnie „sztucznie” stworzona przez Bank konstrukcja doprowadziła do tego, że zamiana kredytu z CHF na złotowy nie spowodowała, że w wyniku tego wyszła nadpłata (…) złotych, a tylko (…) złotych.
Bank nie wiedząc co dalej z tym zrobić wprowadził w § 5 ugody ust. 3, w którym po prostu stwierdził, że zapłaci jeszcze dodatkową kwotę nie nadając jej tytułu, aby - prawdopodobnie - w przyszłości uniknąć zarzutów ze strony organów podatkowych - i sam zdecydował, że kwota ta winna być opodatkowana. To jednak jest nieprawdziwym stwierdzeniem, gdyż nie ma wątpliwości, że Bank nie dał Wnioskodawcy darowizny, jak też nie wypłacił kwoty (…) zł tak po prostu, gdyż oczywistym jest, że była to ustalona przez strony kwota nadpłaty Wnioskodawcy i jego żony zapłacona w ramach nieważnej umowy kredytu. Kwota zaś zwróconej nadpłaty nie stanowi przychodu/dochodu, a więc nie podlega opodatkowaniu.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Przystępując do oceny skutków podatkowych wypłaty przez Bank ww. kwot na podstawie zawartej ugody dotyczącej kredytu hipotecznego zaciągniętego przez Pana, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty ustalonych w ugodzie kwot wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże jak wyżej wyjaśniłem definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Wobec powyższego, skoro kwota (…) zł, którą otrzymał Pan od Banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłaconej przez Pana podczas spłaty kredytu hipotecznego, otrzymanie tej kwoty nie spowoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego, jej wypłata będzie dla Pana neutralna podatkowo.
Zatem, w analizowanej sprawie wypłata przez Bank kwoty w wysokości (…) zł nie spowoduje u Pana powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nie będzie miał Pan więc obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej przez Bank ww. kwoty. W konsekwencji nie powinna być wystawiona informacja PIT-11 przez Bank.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Końcowo wskazuję, że istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy wnioskodawca prawidłowo postrzega, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawiony przez niego stan faktyczny albo zdarzenie przyszłe. Stąd też organ interpretacyjny nie ma uprawnień do odnoszenia się do kwot wykazanych w rozpatrywanej sprawie.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.