Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

11 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 7 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, dotyczący skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem i otrzymania „kwoty dodatkowej”. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania: A.A;

2)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania: B.A, ul. (...).

Opis stanu faktycznego

(...) 2007 r. oraz aneksem z (...) 2008 r. pomiędzy B.A i A.A a bankiem (...) Oddział (...) w (...) zawarta została umowa kredytu mieszkaniowego (...) nr (...), udzielonego we frankach szwajcarskich na kwotę 133.559,29 CHF, tj. 300.000 zł na zakup działki i budowę na niej domu jednorodzinnego, położonego w X przy ul. A1 (działka nr 1/1), co stanowi jedną inwestycję mieszkaniową.

Wypłata środków dokonywana była w transzach. Spłatę kredytu określono do dnia (...) 2032 r. Zabezpieczenie kredytu stanowiła ustanowiona na ww. nieruchomości hipoteka zwykła w kwocie 133.559,29 CHF na zabezpieczenie wierzytelności głównej oraz hipoteka kaucyjna do wysokości 31.000 CHF na zabezpieczenie wierzytelności ubocznych (księga wieczysta KW nr (...), (...). Wydział Ksiąg Wieczystych w (...)), weksel oraz cesja praw do odszkodowania na rzecz (...) z polisy ubezpieczeniowej.

Bank (z uwagi na zmianę w międzyczasie wysokości kursu franka szwajcarskiego) z przyznanej ww. kwoty kredytu wypłacił w transzach łączną kwotę 294.686,77 zł (zaświadczenie z banku z dnia (...) 2024 r., nr (...)).

(...) 2023 r. z uwagi na zawarty w umowie niedozwolony charakter postanowień umowy - klauzule abuzywne złożony został pozew o unieważnienie umowy kredytowej. Sprawa toczyła się przed Sądem Okręgowym w (...), I Wydział Cywilny, pod sygnaturą akt (...).

W trakcie prowadzonego postępowania, z uwagi na brak terminu rozprawy po prawie półtorarocznym okresie oczekiwania, podjęli Państwo negocjacje z bankiem, w czasie których ustalono, że kwota pozostałego kredytu zostanie umorzona w całości, a bank zwróci część wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych jako kwotę dodatkową (propozycja ugodowa z (...) 2024 r. - aktualizacja warunków ugody do sprawy (...)).

(...) 2024 roku w sprawie (...) ugoda sądowa została podpisana i zgodnie z jej postanowieniem bank:

-przeliczył zadłużenie we frankach na walutę polską (na dzień (...) 2024 r. wysokość zadłużenia wynosiła 47.601,92 CHF, tj. 217.907,31 zł, z czego kapitał to kwota 217.632,33 zł),

-umorzył pozostałe zadłużenie w kwocie 217.907,31 zł,

-wypłacił dodatkową kwotę w wysokości 115.000 zł,

-oraz 500 zł tytułem poniesionych kosztów sądowych.

Przez cały okres obsługi kredytu spłacona została kwota 423.246,01 zł (zaświadczenie z banku z dnia (...) 2024 r., nr (...)) z czego kwotę kapitału stanowiła kwota 333.268,02 zł i odsetek 89.977,99 zł. Bank udzielił kredytu w kwocie 294.686,77 zł.

W związku z powyższym nadpłata wynikająca z różnicy pomiędzy wpłaconymi do banku ratami a udzielonym kredytem wynosi 128.559,24 zł.

Nie korzystali Państwo wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. W celu zaniechania poboru podatku złożone zostało oświadczenie o zaciągnięciu kredytu na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

W kredytowanej nieruchomości nadal Państwo zamieszkują, pozostają w związku małżeńskim, nie posiadają rozdzielności majątkowej. Kredyt w całości przeznaczono na zakup ww. nieruchomości.

Z informacji banku zawartej w ugodzie wynika, że pierwsza kwota jest na mocy stosownego rozporządzenia MF dotyczącego zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych przychodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe zwolniona z podatku, a druga kwota stanowi przychód kredytobiorcy i Bank wystawi PIT -11.

Bank zrealizował postanowienia finansowe ugody (...) 2024 r. PIT-11 jeszcze Państwo nie otrzymali.

Pytania

1.Czy wypłacona przez bank kwota 115.000 zł wynikająca z tytułu ugody sądowej dot. kredytu frankowego zaciągniętego na realizację inwestycji mieszkaniowej stanowi przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy w świetle opisanego stanu faktycznego są Państwo zobowiązani zapłacić podatek dochodowy od ww. kwoty?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, wypłacona przez bank kwota 115.000 zł nie stanowi Państwa dochodu, nie przysporzyła majątku, ma jedynie charakter zwrotny, co było jednym z warunków podpisania ugody i zgodnie ze stosownymi przepisami oraz rozporządzeniem MF dotyczącym zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych przychodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe nie stanowi dochodu. W związku z powyższym nie powinni Państwo płacić podatku od osób fizycznych w związku z otrzymanymi środkami pieniężnymi.

Na mocy ww. umowy kredytowej bank wypłacił łącznie 294.686,77 zł. Przez cały okres obsługi kredytu wpłacona została przez Państwa kwota rat w wysokości 423.246,01 zł, z czego kapitał stanowiła kwota 333.268,02 zł i odsetki 89.977,99 zł. Łącznie nadpłata wynikająca z różnicy pomiędzy wpłaconymi do banku ratami a udzielonym kredytem wynosi 128.559,24 zł (co znacznie przekracza wypłacone przez bank środki w wyniku ugody).

Biorąc powyższe pod uwagę zwrócona dodatkowa kwota w wysokości 115.000 zł i udzielonego kredytu jest niższa od uiszczonych rat w okresie obsługi kredytu i w Państwa ocenie stanowi jedynie zwrot części uiszczonych rat uprzednio już opodatkowanych podatkiem dochodowym z tytułu otrzymywanego wynagrodzenia.

Bank w umowie nie przywołuje żadnych przepisów, na podstawie których możliwe było zawarcie ugody, a jedynie wskazał, że zamiarem Banku i Kredytobiorcy jest polubowne zakończenie sporu i uchylenie stanu niepewności w zakresie klauzul abuzywnych poprzez przyjęte w ugodzie rozwiązania. Ponadto sam zwrócił uwagę kredytobiorcy na korzystniejsze rozwiązanie finansowe dla kredytobiorcy w przypadku unieważnienia umowy przez sądem. Cyt. „Kredytobiorca mając pełną świadomość i rozumiejąc skutki dokonywanej czynności prawnej (w tym w szczególności finansowe), dobrowolnie godzi się odstąpić od dochodzenia od Banku roszczeń objętych Sporem. Kredytobiorca oświadcza, iż jest świadomy, że przed sądami polskimi toczą się postępowania, z powództw kredytobiorców przeciwko bankom, w ramach których podnoszone są przez kredytobiorców zarzuty istnienia w umowach kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty CHF klauzul abuzywnych lub zarzuty nieważności tych umów tożsame lub podobne do zarzutów podnoszonych przez Kredytobiorcę w ramach przedmiotowego Sporu i dochodzone są roszczenia kredytobiorców o zapłatę należności odpowiadającej wysokości uiszczonych w wykonaniu umów kredytów rat kapitałowo-odsetkowych i ewentualnie innych opłat oraz że w ostatnich latach zdecydowaną przewagę uzyskała linia orzecznicza, w ramach której najczęściej zapadającym rozstrzygnięciem jest stwierdzenie nieważność całej umowy kredytu oraz zasądzenia na rzecz kredytobiorcy roszczeń dochodzonych z tego tytułu”. Dlatego uważają Państwo, że Bank rozliczając się z Wami dobrowolnie bez procesu sądowego zdecydował się umorzyć pozostałe zadłużenie i dokonać zwrotu środków pieniężnych świadomy, że unieważnienie umowy spowodowałoby konieczność wypłaty całości uiszczonych rat wraz z odsetkami za zwłokę.

W związku z powyższym, do tej sytuacji należy zastosować takie same zasady jak do kwot zasądzonych przez sąd w wyniku unieważnienia ugody i zwracanych kredytobiorcom. Ponadto z licznych publikacji, w tym również interpretacji KIS, wynika, że kwoty wynikające z rozliczeń związanych z ugodami, jak i w wyniku procesów sądowych nie są traktowane jako dochód. Wypłacona kwota nie jest Państwa dodatkowym dochodem, a jedynie zwrotem niesłusznie wpłaconych uprzednio rat z otrzymywanego wynagrodzenia za pracę już opodatkowanego podatkiem od osób fizycznych. Otrzymana kwota nie stanowi dodatkowego wynagrodzenia za podpisaną ugodę. Do banku została wpłacona kwota dużo wyższa niż otrzymana w ramach umowy kredytu, a zwrot dodatkowej kwoty łącznie z udzielonym kredytem nie przekroczył uiszczonej łącznej kwoty rat kapitałowo-odsetkowych.

W związku z zawarciem ugody otrzymali Państwo jedynie zwrot nienależnie pobranego świadczenia, które wcześniej na mocy umowy kredytu zostało przekazane do banku w ramach spłaty rat udzielonego kredytu mieszkaniowego. Konieczność płacenia podatku od tej kwoty, która została już w przeszłości opodatkowana podatkiem, porównywalna byłaby z płaceniem podatku od zwrotu podatku. Poza tym, gdyby ugoda podpisana była dużo wcześniej to przy takim samym rozliczeniu kredytu - jego koszcie nie byłoby żadnej wypłaty gotówkowej, traktowanej jako dochód lub jej zwrot byłby niewielki. Natomiast w naszym przypadku z uwagi na przeciągający się proces sądowy i dłuższy okres negocjacji kwota, którą bank zamierzał dodatkowo wypłacić, została w dniu podpisania ugody jeszcze podniesiona z uwagi na dokonane w międzyczasie kolejne wpłaty rat.

Dlatego też podtrzymują Państwo stanowisko w sprawie, że wypłacona przez bank kwota 115.000 zł w ramach podpisanej ugody sądowej dot. kredytu mieszkaniowego nie stanowi dochodu w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 powołanej ustawy mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Źródła przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wśród nich ustawodawca wyodrębnił – w punkcie 9 ww. przepisu – „inne źródła”.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 tejże ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w treści art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z informacji przez Państwa przedstawionych wynika, że:

·(...) 2007 r. oraz aneksem z (...) 2008 r. zawarli Państwo umowę kredytu mieszkaniowego,

·(...) 2024 r. zawarli Państwo z bankiem ugodę sądową,

·na podstawie zawartej ugody bank – obok zwolnienia Państwa z długu – wypłacił Państwu kwotę dodatkową 115.000 zł.

Powzięli Państwo wątpliwość, czy wypłacona Państwu kwota dodatkowa podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości, skoro kwota dodatkowa, którą otrzymali Państwo od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej podczas spłaty kredytu hipotecznego, to jej otrzymanie nie powoduje po Państwa stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie są Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli Państwo skorzystać, jeśli zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan A.A (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.