Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
5 grudnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W (...) 2017 r. została Pani ustanowiona przez sąd kuratorem dla osoby częściowo ubezwłasnowolniaj. Zakres Pani obowiązków zbliżony jest do obowiązków opiekuna prawnego, z tą różnicą, że osoba częściowo ubezwłasnowolniona część bieżących spraw może załatwiać samodzielnie i nie wymaga stałej opieki oraz nadzoru.
Sąd Rejonowy w (...) postanowieniem z (...) 2019 r. w sprawie (...) przyznał Pani – jako kuratorowi częściowo ubezwłasnowolnionego – wynagrodzenie za sprawowanie kurateli w kwocie 350 zł miesięcznie.
Wypłata wynagrodzenia nastąpiła zgodnie z postanowieniem od (...) 2018 r. i od tamtej pory regularnie, co miesiąc, zgodnie z postanowieniem sądu MOPS (...) zobowiązany do wypłaty środków przekazywał je na Pani rachunek bankowy bez potrącania od należnych kwot podatku dochodowego.
Od (...) 2024 r. wypłatę należnego wynagrodzenia przejął GOPS w (...), który wypłatę środków przekazuje na Pani rachunek bankowy potrącając od należnej kwoty podatek dochodowy.
Pytanie
Czy wynagrodzenie za kuratelę nad osobą częściowo ubezwłasnowolnioną jest zwolnione z podatku dochodowego, analogicznie jak ma to miejsce w przypadku opieki prawnej?
Pani stanowisko w sprawie
W Pani ocenie, wynagrodzenie za kuratelę nad osobą częściowo ubezwłasnowolnioną winno być zwolnione od podatku dochodowego, analogicznie jak to ma miejsce w przypadku wynagrodzenia za opiekę prawną, albowiem rodzaj podejmowanych czynności, charakter i nakład pracy są w obu przypadkach zbliżone.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Na mocy art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają zatem wszelkie dochody z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych w katalogu zwolnień przedmiotowych lub od których zaniechano poboru podatku.
Ponadto należy wskazać, że z ogólnej definicji przychodów zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
W myśl art. 21 ust. 1 pkt 79a ww. ustawy:
Wolne od podatku dochodowego jest wynagrodzenie za sprawowanie opieki przyznane przez sąd na podstawie art. 162 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Zgodnie z art. 178 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.):
§ 1. Kuratora ustanawia się w wypadkach w ustawie przewidzianych.
§ 2. W zakresie nieuregulowanym przez przepisy, które przewidują ustanowienie kuratora, stosuje się odpowiednio do kurateli przepisy o opiece z zachowaniem przepisów poniższych.
Jak stanowi art. 181 ww. kodeksu:
§ 1. Kurator osoby ubezwłasnowolnionej częściowo jest powołany do jej reprezentowania i do zarządu jej majątkiem tylko wtedy, gdy sąd opiekuńczy tak postanowi.
§ 2. W razie uchylenia ubezwłasnowolnienia kuratela ustaje z mocy prawa.
W myśl art. 179 ww. kodeksu:
§ 1. Organ państwowy, który ustanowił kuratora, przyzna mu na jego żądanie stosowne wynagrodzenie za sprawowanie kurateli. Wynagrodzenie pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której kurator jest ustanowiony, a jeżeli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub majątku, wynagrodzenie pokrywa ten, kto żądał ustanowienia kuratora.
§ 2. Wynagrodzenia nie przyznaje się, jeżeli nakład pracy kuratora jest nieznaczny, a sprawowanie kurateli czyni zadość zasadom współżycia społecznego.
Stosownie do art. 162 ww. kodeksu:
§ 1. Sąd opiekuńczy przyzna opiekunowi za sprawowanie opieki na jego żądanie stosowne wynagrodzenie okresowe albo wynagrodzenie jednorazowe w dniu ustania opieki lub zwolnienia go od niej.
§ 2. Wynagrodzenia nie przyznaje się, jeżeli nakład pracy opiekuna jest nieznaczny lub gdy sprawowanie opieki jest związane z pełnieniem funkcji rodziny zastępczej albo czyni zadość zasadom współżycia społecznego.
§ 3. Wynagrodzenie pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której opieka została ustanowiona, a jeżeli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub majątku, wynagrodzenie jest pokrywane ze środków publicznych na podstawie przepisów o pomocy społecznej.
Z brzmienia art. 178 § 2 ww. kodeksu wynika nakaz stosowania do kurateli w sprawach nieuregulowanych odpowiednio przepisów o opiece, co skutkuje objęciem przepisem art. 162 § 3 ww. kodeksu także sytuacji, w której nie jest możliwe wypłacenie wynagrodzenia z dochodów lub majątku osoby, dla której kurator jest ustanowiony lub ze środków wnioskującego o jego ustanowienie.
W uchwale Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2014 r., III CZP 6/14 wskazano:
W przepisach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pojęcie „opieka” nie zostało zdefiniowane. W doktrynie przyjmuje się, że opieka w sensie prawnym polega na sprawowaniu pieczy nad osobą i majątkiem oraz reprezentowaniu podopiecznego, ma charakter trwały. Takie rozumienie opieki akceptowane jest w orzecznictwie. Wyodrębniona została opieka nad małoletnim (dział I tytułu III k.r.o.), kompleksowo uregulowana i opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie (dział II tytułu III k.r.o.), do której w zakresie nieunormowanym, stosuje się za pośrednictwem art. 175 k.r.o. przepisy o opiece nad małoletnim.
Nie doszło również do zdefiniowania w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym ani w innych przepisach, które przewidują ustanowienie kuratora, pojęcia "kuratela”, ponieważ nie jest ona instytucją jednorodną i służy realizacji wielu różnych celów i funkcji. W przepisie art. 178 § 1 k.r.o. ogólnie wskazane zostało, że kuratora ustanawia się w wypadkach w ustawie przewidzianych, co uwzględnia daleko idące zróżnicowanie poszczególnych rodzajów tej instytucji i uzasadnia przyznanie pierwszeństwa przepisom szczególnym, regulującym ustanowienie kuratora, a dopiero w ich braku, nakazuje stosować przepisy działu III tytułu III k.r.o. Wskazać należy, że ustanowienia kuratora wymagają przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: art. 70 § 2, art. 82 § 3, art. 84 § 2, art. 99, art. 102, art. 109 § 3, art. 125 § 2, art. 157, art. 182, art. 183 § 1 i art. 184 §1. W przepisach kodeksu cywilnego na taką potrzebę wskazują: art. 16 § 2 i art. 42 § 1 k.c. Do ustanowienia kuratora dochodzi na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego: art. 69, art. 143, art. 447 § 1 i 2, art. 454 § 1 i §11, art. 454 § 2 i 3, art. 556 § 1, art. 666 § 1, art. 802, art. 818 § 1, art. 819 § 2, art. 908 § 1, art. 928.
Analiza przypadków wymagających działania kuratora prowadzi do wniosku, że w przeważającej mierze kuratela ma charakter czasowy, natomiast w odniesieniu do kuratora ubezwłasnowolnionego częściowo, jest bardzo zbliżona do opiekuna ubezwłasnowolnionego całkowicie i ma charakter trwały. W znacznej liczbie przypadków kurator powoływany jest na wniosek osoby, która tego potrzebuje (art. 600 k.p.c.) lub osoby trzeciej (tzw. kurator procesowy), rzadsze są przypadki ustanawiania kuratora z urzędu.
Przepisy ogólne dla kurateli zawarte są w art. 179 - art. 180 KRO, a pozostałe (art. 181 - art. 184 KRO) obejmują normy regulujące wskazane rodzaje kurateli. Unormowanie kurateli nie ma charakteru wyczerpującego, a zatem zgodnie z art. 179 § 2 KRO, w zakresie nieunormowanym, stosować należy przepisy o opiece. Oznacza to, że kuratela konstrukcyjnie nie różni się od opieki, obie instytucje stanowią formę pieczy prawnej. Podkreśla się jednak w literaturze, że odpowiednie stosowanie przepisów o opiece do kurateli wymaga analizy każdego przypadku, w konsekwencji którego dochodzi do ustanowienia kuratora, w kontekście do stopnia bliskości zadań kuratora i opiekuna oraz adekwatności do nich tych przepisów. Ustanowienie kuratora regulują przepisy art. 599 - art. 605 KPC.
(…)
W art. 179 KRO uregulowana została jedynie podstawa przyznania wynagrodzenia kuratorowi na jego wniosek, źródła pokrycia go (§ 1) oraz przypadki odmowy przyznania wynagrodzenia (§ 2). Zakres regulacji art. 162 KRO jest szerszy, ponieważ poza podstawą przyznania wynagrodzenia na wniosek opiekuna i sposobu przyznawania go (§ 1) oraz przypadkami odmowy przyznania wynagrodzenia (§ 2), określa wyczerpująco źródła, z których wynagrodzenie się pokrywa. Z porównania obu regulacji wynika, że art. 179 KRO nie obejmuje kwestii pokrycia wynagrodzenia, w sytuacji braku takiej możliwości z majątku osoby poddanej kurateli lub z majątku wnoszącego o ustanowienie kuratora.
(…)
Wykładnia art. 178 § 2 KRO nakazuje stosować do kurateli odpowiednio przepisy o opiece, ponieważ przepisy o kurateli nie regulują problematyki wynagrodzenia kuratora ustanowionego z urzędu, istnieje podobieństwo obu tych instytucji, a zamiarem ustawodawcy było objęcie nowo wprowadzoną regułą z art. 162 § 3 KRO także przypadku kurateli, w sytuacji braku podstaw do wypłacenia wynagrodzenia z majątku osoby objętej kuratelą lub wnioskującej o jej ustanowienie.
Zatem do wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji kuratora osoby częściowo ubezwłasnowolnionej przyznanego podatnikowi postanowieniem sądu na podstawie art. 179 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w sytuacji gdy nie jest możliwe jego wypłacenie z dochodów lub majątku osoby, dla której kurator jest ustanowiony lub ze środków wnioskującego o jego ustanowienie stosuje się art. 162 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W takiej sytuacji wynagrodzenie jest pokrywane ze środków publicznych na podstawie przepisów o pomocy społecznej.
We wniosku wskazano m.in., że w (...) 2017 r. została Pani ustanowiona przez sąd kuratorem dla osoby częściowo ubezwłasnowolniaj. Zakres Pani obowiązków zbliżony jest do obowiązków opiekuna prawnego, z tą różnicą, że osoba częściowo ubezwłasnowolniona część bieżących spraw może załatwiać samodzielnie i nie wymaga stałej opieki oraz nadzoru.
Sąd Rejonowy w (...) postanowieniem z (...) 2019 r. w sprawie (...) przyznał Pani – jako kuratorowi częściowo ubezwłasnowolnionego – wynagrodzenie za sprawowanie kurateli w kwocie 350 zł miesięcznie. Wypłata wynagrodzenia nastąpiła zgodnie z postanowieniem od (...) 2018 r.
Od (...) 2024 r. wypłatę należnego wynagrodzenia przejął GOPS w (...), który wypłatę środków przekazuje na Pani rachunek bankowy potrącając od należnej kwoty podatek dochodowy.
Mając na uwadze opisane zdarzenie oraz zacytowane przepisy prawa stwierdzić należy, że do wynagrodzenia przyznanego Pani przez Sąd, a wypłacanego przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej z tytułu wykonywania kurateli nad osobą częściowo ubezwłasnowolnioną znajdują zastosowanie przepisy art. 162 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, gdyż uzupełniają one regulację art. 179 ww. kodeksu. W konsekwencji wynagrodzenie to jest zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 79a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.