Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
16 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 25 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego. Uzupełnił go Pan pismem z 19 grudnia 2024 r. (wpływ 19 grudnia 2024 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca posiada nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2024.226 t. j. z dnia 2024.02.21).
26 sierpnia 2008 r. Wnioskodawca zaciągnął kredyt mieszkaniowy „…”, nr …, we frankach szwajcarskich w banku … z siedzibą w … (dalej: „Bank”), czyli w podmiocie, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, i który był uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, celem remontu nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem z lokalami o przeznaczeniu mieszkalnym i użytkowym oraz spłata kredytu mieszkaniowego. Kredyt był związany z realizacją własnych potrzeb mieszkaniowych Wnioskodawcy. Kredytowana nieruchomość zlokalizowana jest w … przy ul. …. Dla kredytowanej nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta KW nr … przez Sąd Rejonowy w …. 30 kwietnia 2008 r. podpisany został Aneks nr 1 do umowy kredytowej, zmieniający brzmienie art. 9 ust 6 umowy kredytowej zmieniając termin realizacji inwestycji z dnia 31 grudnia 2008 r. na dzień 31 grudnia 2009 r.
W momencie zawierania umowy kredytowej z Bankiem Wnioskodawca pracował wraz z żoną na etatach w Wielkiej Brytanii (od 2005 r.). Wnioskodawca wraz z żoną nie posiadali w Polsce żadnego własnego mieszkania ani domu. Przedmiotowy budynek nadawał się do kapitalnego remontu, mieszkała w nim matka Wnioskodawcy …. Po remoncie i po powrocie do Polski budynek miał służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych. W budynku Wnioskodawca mieszka z żoną, synem, teściową, córką żony i jej partnerem i dwojgiem swoich dzieci. Wnioskodawca wraz z żoną posiadają syna w wieku 16 lat. Żona Wnioskodawcy posiada również córkę w wieku 33 lat. Między małżonkami jest wspólność majątkowa. Wnioskodawca zaciągnął kredyt w związku z realizacją własnych potrzeb mieszkaniowych. Wnioskodawca wraz z żoną nigdy nie korzystali z ulgi odsetkowej.
Adres przedmiotowej nieruchomości został użyczony w przeszłości następującym działalnościom gospodarczym: … firma handlowo-usługowa „…”, NIP: …; … butik …, NIP: …; firma handlowo-usługowa …, NIP: …; firma handlowo-usługowa …, NIP: …, … „…”, NIP: …; … NIP: …; …, NIP: …; …, NIP: …, … Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „…” (nazwa skrócona: P.H.U. „…”).
Nie wszystkie podmioty gospodarcze zarejestrowane w przeszłości pod tym adresem prowadziły faktycznie swoją działalność w przedmiotowym budynku.
Warto zaznaczyć, że dopiero od 30 kwietnia 2018 r. pojawiła się opcja zaznaczenia pola brak stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej. Wnioskodawca na początku nie mógł udostępnić adresu nieruchomości jako tylko adresu do doręczeń, a z biegiem lat nie został uświadomiony o wprowadzonej nowej opcji wyboru w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Adres przedmiotowej nieruchomości jest aktualnie użyczany następującym działalnościom gospodarczym: … centrum pielęgnacji …, NIP: …; firma usługowa …, NIP: …; Klinika Urody …, NIP: …; Przedsiębiorstwo Usługowe …, NIP: …. Wymienione działalności są faktycznie wykonywane w przedmiotowej nieruchomości.
Należy jednak zaznaczyć, że Wnioskodawca zaczął udostępniać lokale w 2010 r., kredyt natomiast został zaciągnięty w 2008 r. Lokale przed rokiem 2010 nie były wynajmowane, a Wnioskodawca zaciągnął kredyt wyłącznie z myślą realizacji własnych potrzeb mieszkaniowych.
Przedmiotowy kredyt (prowizje, część odsetkowa raty) nigdy nie został zaliczony w poczet kosztów uzyskania przychodów w ramach żadnej z działalności gospodarczych. Prowadzenie tam wskazanych działalności wynikało wyłącznie z rosnących kosztów wynajmu oraz niekorzystnej sytuacji na rynku nieruchomości.
Środki z kredytu zostały przeznaczone na remont dachu, stropów, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, założenie CO, wymianę wszystkich instalacji, wykonanie elewacji itp. Wszystkie te wydatki były wówczas monitorowane przez pracownika banku.
Ugoda z Bankiem jest obecnie negocjowana przez Wnioskodawcę. Aktualnie zaproponowana ugoda Wnioskodawcy przewiduje umorzenie przez Bank całej kwoty oraz wypłacenie dodatkowej kwoty.
Wnioskodawca nigdy wcześniej nie korzystał z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia jakichkolwiek zobowiązań.
W uzupełnieniu wniosku wskazano:
-Wnioskodawca nie jest jedynym kredytobiorcą kredytu mieszkaniowego „…” (dalej: „Kredyt nr 1”) zaciągniętego 26 sierpnia 2008 r. w banku … (dalej: „Bank”) we frankach szwajcarskich. Wnioskodawca zaciągnął ww. kredyt wraz z …, aktualnie ….
-Zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie, a więc do pełnej wysokości.
-Kredyt nr 1 jest kredytem hipotecznym, zaciągniętym na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.).
-W umowie kredytowej zawartej z Bankiem cel zaciągnięcia Kredytu nr 1 był następujący: remont nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem z lokalami o przeznaczeniu mieszkalnym i użytkowym oraz spłata kredytu mieszkaniowego.
-Zaciągnięty Kredyt nr 1 w całości został przeznaczony na cele wskazane w umowie kredytowej.
-Kredyt nr 1 zabezpieczony został:
·hipoteką zwykłą na nieruchomości będącej własnością … oraz … położonej w … przy ul. …, dla której jest prowadzona księga wieczysta KW nr … przez Sąd Rejonowy w …, V Wydział Ksiąg wieczystych w kwocie 142 157,92 CHF;
·hipoteką kaucyjną na nieruchomości będącej własnością … oraz … położonej w … przy ul. …, dla której jest prowadzona księga wieczysta KW nr … przez Sąd Rejonowy w …, V Wydział Ksiąg wieczystych w kwocie 42 647,38 CHF.
-Przedmiotowy Kredyt nr 1 został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.
-Wnioskodawca wraz z żoną są współwłaścicielami gruntu i budynku, w którym znajdują się lokale mieszkalne i użytkowe. Data nabycia nieruchomości w formie aktu notarialnego to 8 grudnia 1999 r. Wnioskodawca wraz z żoną posiadają po 1/2 udziału w ww. nieruchomości.
-Zgodnie z Klasyfikacją Obiektów Budowlanych nieruchomość, o której mowa we wniosku, to dom wielomieszkaniowy typu kamienica czynszowa, o dwóch kondygnacjach z dwoma lokalami handlowymi − przeznaczony do kapitalnego remontu, zajęte częściowo przez lokatorów na podstawie tzw. „szczególnego trybu najmu” oraz na podstawie umów cywilnych, budynek oficyny murowany 3-kondygnacyjny, oraz zabudowania gospodarcze z częścią mieszkalną. Budynek jest z 1890 r. − bez remontów przez kilkadziesiąt lat. Wspomniane lokale były wyłączone z użytkowania.
-Powierzchnia użytkowa budynków mieszkalnych, lokali użytkowych i ich części (korytarze, klatki schodowe, strychy) to łącznie 677 m2.
Budynek frontowy 1 piętro − 2 mieszkania po 120 m2.
Budynek frontowy parter − 1 mieszkanie 44 m2.
Budynek frontowy parter − 2 mieszkania po 55 m2.
Budynek oficyny − 2 mieszkania po 50 m2.
Budynek frontowy parter − 2 lokale użytkowe, o łącznej powierzchni 55 m2.
-Na pytanie Organu o treści: ile lokali mieszkalnych znajduje się w tym budynku oraz czy wszystkie lokale zostały wyodrębnione, tj. stanowią odrębną własność; czy w momencie nabycia przez Pana ww. nieruchomości lokale te były już wyodrębnione czy też to Pan dokonał wyodrębnienia lokali; jaka jest powierzchnia użytkowa lokali mieszkalnych, Wnioskodawca wskazał: „Lokale mieszkalne były wyodrębnione w łącznej ilości 7. Powierzchnia użytkowa lokali mieszkalnych wynosi 380 m2.”.
-Ilość lokali użytkowych na dzień dzisiejszy to 7, o łącznej powierzchni 169 m2, korytarze i klatki schodowe, poddasze i strych 128 m2. Powierzchnia mieszkalna to 380 m2. W związku z powyższym, więcej niż połowa całkowitej powierzchni użytkowej budynku jest wykorzystywana do celów mieszkalnych.
-Lokale w przedmiotowym budynku zamieszkiwane są przez następujące osoby:
… (Wnioskodawca) − współwłaściciel 1/2,
… (żona Wnioskodawcy) − współwłaściciel 1/2,
… − syn właścicieli,
… – teściowa/matka właścicieli,
… − córka właścicieli,
… − syn …, wnuk właścicieli,
… − córka …, wnuczka właścicieli,
… − partner …, ojciec ….
Mieszkanie 120m2 zamieszkują: …, …. i syn ….
Mieszkanie 120m2 zamieszkuje córka … z całą rodziną.
Mieszkanie 50m2 zamieszkuje teściowa ….
Mieszkanie 50m2 do remontu, przewidziane dla nastoletniego syna ….
Mieszkanie 40 m2 kawalerka przeznaczona dla nastoletniej ….
-Wskazane we wniosku prace remontowe zostały przeprowadzone na przełomie 2008/2009 r.
-W momencie zaciągania Kredytu nr 1 Wnioskodawca planował zamieszkać wraz z rodziną w przedmiotowej nieruchomości. W latach 2000 do 2005 r. w niewyremontowanym budynku zamieszkiwali: Wnioskodawca, żona Wnioskodawcy wraz z córką … − mieszkanie 120 m2. Pozostałe lokale puste lub zajmowane jeszcze wówczas przez lokatorów z tzw. przydziałów. Nadawały się do kapitalnego remontu.
-Na pytanie Organu o treści: w jaki sposób realizuje Pan cele mieszkaniowe w ww. budynku, czy mieszka Pan w jednym z lokali mieszkalnych znajdujących się w ww. budynku, w jaki sposób wykorzystywał Pan poszczególne lokale mieszkalne od momentu zaciągnięcia Kredytu nr 1 do chwili obecnej, Wnioskodawca wskazał: „W latach 2000 do 2005 r. w niewyremontowanym budynku zamieszkiwali Wnioskodawca, … wraz z córką … − mieszkanie 120 m2. Pozostałe lokale puste, lub zajmowane jeszcze wówczas przez lokatorów z tzw. przydziałów. Nadawały się do kapitalnego remontu.
W latach 2005-2019 zamieszkiwała … − matka Wnioskodawcy. Mieszkała samotnie po rozwodzie. Zajmowała początkowo mieszkanie 120 m2, później zajmowała 50 m2. Na przełomie 2008/2009 Wnioskodawca powrócił z Anglii w związku z remontem całego budynku i mieszkań dla rodziny. W 2010 roku w budynku zamieszkała córka … wraz ze swoim dzieckiem, córką … i partnerem. Początkowo zajmowali mieszkanie 50 m2, potem wraz z narodzinami drugiego dziecka syna … zajęli mieszkanie 120 m2.
W roku 2014/2015 z Anglii na stałe wróciła żona … wraz z synem … i matką …. Teściowa … zajmuje mieszkanie 50 m2. Wnioskodawca mieszka w lokalu mieszkalnym 120 m2 znajdującym się w ww. budynku.”.
-Kredyt nr 1 został zaciągnięty m.in. na spłatę kredytu mieszkaniowego (dalej: „Kredyt nr 2”), umowa kredytowa nr … została zawarta pomiędzy …. oddział w …, …, ul. … a Wnioskodawcą oraz …. Jest to kredyt hipoteczny z 18 lutego 2000 r.
-Kredyt nr 2 został udzielony przez podmiot, którego działalność podlegała nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.
-Kredyt nr 2 jest kredytem hipotecznym, zaciągniętym na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
-Ww. Kredyt nr 2 został zaciągnięty na cele mieszkaniowe Wnioskodawcy.
-W umowie kredytowej zawartej z bankiem cel zaciągnięcia Kredytu nr 2 był następujący: pokrycie części kosztów związanych z zakupem nieruchomości położonej w … przy ul. …. Ww. Kredyt nr 2 w całości został przeznaczony na cele wskazane w umowie kredytowej.
-Zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcy odpowiadali za spłatę Kredytu nr 2 solidarnie, a więc do pełnej wysokości.
-Kredyt nr 2 zabezpieczony został hipoteką na nieruchomości położonej w … przy ul. …, dla której jest prowadzona księga wieczysta KW nr … przez Sąd Rejonowy w …, V Wydział Ksiąg wieczystych.
-Aneks nr 1, o którym mowa we wniosku, został podpisany 30 kwietnia 2009 r. do umowy kredytowej dotyczącej Kredytu nr 1 (tj. umowy kredytowej z 26 sierpnia 2008 r.).
-Wnioskodawca na stałe powrócił do Polski z Wielkiej Brytanii na przełomie roku 2008/2009. Żona Wnioskodawcy powróciła do Polski na przełomie roku 2014/2015.
-12 grudnia 2024 r. Wnioskodawca podpisał ugodę z Bankiem w sprawie umorzenia kwoty Kredytu nr 1. Ugoda została podpisana na podstawie art 19 Kodeksu Cywilnego. Ugoda została zawarta pomiędzy Bankiem a … oraz … zwanymi dalej łącznie Stronami.
-Aktualnie Wnioskodawca posiada nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jest rezydentem podatkowym w Polsce. W związku z powyższym Wnioskodawca podpisując ugodę posiadał nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce i był rezydentem podatkowym w Polsce.
-Umorzenie kwoty kredytu dotyczy wszystkich współkredytobiorców. Współkredytobiorcy w ugodzie zobowiązali się solidarnie do zapłaty na rzecz Banku kwoty 7 432,82 PLN oraz przyjęli zwolnienie z długu w kwocie 331 972,74 PLN.
-W ugodzie Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie 331 972,74 PLN. Na kwotę zwolnienia z długu składa się zadłużenie z następującego tytułu w poniższych wysokościach:
·kapitału 312 986,83 PLN,
·odsetek skapitalizowanych: 0,00 PLN,
·odsetek zapadłych niespłaconych: 18 985,90 PLN,
·odsetek od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 PLN,
·odsetek zawieszonych: 0,00 PLN.
-W ramach ugody z Bankiem nastąpiło przewalutowanie zaciągniętego Kredytu nr 1 od daty zawarcia, tj. od dnia 26 sierpnia 2008 r. na kredyt złotowy.
-W finalnej wersji ugody podpisanej 12 grudnia 2024 r. Wnioskodawca nie otrzymał żadnej kwoty dodatkowej, o której była mowa we wniosku.
Pytanie
Czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe uregulowanego w § 1, § 2 oraz § 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w związku z art. 22 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa w związku z podpisaniem ugody?
Pana stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, spełnia On wszystkie przesłanki do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią: opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłem przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić zatem w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 2439 z późn. zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną kwotę kapitału na podstawie ugody należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności − mającego zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. − została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592).
Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe:
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
W myśl § 3 rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe: Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
− położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Należy wskazać, że w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe zrezygnowano z wymogu zaciągnięcia kredytu na „własne” cele mieszkaniowe ze względu na fakt, że zabezpieczone hipotecznie kredyty na cele mieszkaniowe zaciągane były niejednokrotnie przez osoby blisko ze sobą spokrewnione (np. rodzice na rzecz dzieci, w tym w charakterze współkredytobiorców, bez zamiaru zamieszkiwania razem z dziećmi). Określając kredyt mieszkaniowy objęty zaniechaniem, rozporządzenie odwołuje się do wydatków, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym zaniechanie nie powinno przysługiwać osobom, które zaciągnęły kredyt/kredyty na wiele odrębnych lokali, przeznaczonych na wynajem czy też zaspokajających potrzeby różnych gospodarstw domowych.
Z powyższego wynika bowiem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Mając powyższe na uwadze, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że przysługuje Mu prawo do skorzystania ze zwolnienia od całości umorzonej przez Bank kwoty.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić, w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Źródła przychodów
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są: inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Umorzenie wierzytelności
Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia Panu przez Bank w dniu 12 grudnia 2024 r. wierzytelności od zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Tym samym, wartość umorzonej Panu kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (kwoty kapitału i odsetek), na podstawie zawartej w dniu 12 grudnia 2024 r. ugody z Bankiem, stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.
Zaniechanie poboru podatku
Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 102; w brzmieniu obowiązującym do 23 grudnia 2024 r. ):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).
6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl § 4 ww. rozporządzenia:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w przypadku umorzenia kredytu refinansowego – aby został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
Z przedstawionego przez Pana opisu sprawy wynika, że w dniu 26 sierpnia 2008 r. Pan i Pana żona zaciągnęli wspólnie w banku … kredyt hipoteczny, zabezpieczony hipoteką zwykłą oraz hipoteką kaucyjną na nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem z lokalami o przeznaczeniu mieszkalnym i użytkowym, będącej własnością Pana i Pana żony, dla której prowadzona jest przez sąd księga wieczysta. Data nabycia nieruchomości w formie aktu notarialnego to 8 grudnia 1999 r. W Polsce nie posiadał Pan ani Pana żona żadnego własnego mieszkania, ani domu. Przedmiotowy budynek nadawał się do kapitalnego remontu, mieszkała w nim Pana matka.
Zgodnie z Klasyfikacją Obiektów Budowlanych ww. nieruchomość to dom wielomieszkaniowy typu kamienica czynszowa, o dwóch kondygnacjach z dwoma lokalami handlowymi − przeznaczony do kapitalnego remontu, zajęte częściowo przez lokatorów na podstawie tzw. „szczególnego trybu najmu” oraz na podstawie umów cywilnych, budynek oficyny murowany 3-kondygnacyjny, oraz zabudowania gospodarcze z częścią mieszkalną. Budynek pochodzi z 1890 r. − bez remontów przez kilkadziesiąt lat. Wspomniane lokale były wyłączone z użytkowania.
Powierzchnia użytkowa budynków mieszkalnych, lokali użytkowych i ich części (korytarze, klatki schodowe, strychy) to łącznie 677 m2. W ww. budynku znajduje 7 lokali mieszkalnych o łącznej powierzchni 380 m2, które były wyodrębnione w momencie nabycia przez Pana i Pana żonę przedmiotowej nieruchomości. Ilość lokali użytkowych na dzień dzisiejszy to 7, o łącznej powierzchni 169 m2, korytarze i klatki schodowe, poddasze i strych 128 m2.
W umowie kredytowej z 2008 r. jako cel wskazano: remont nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem z lokalami o przeznaczeniu mieszkalnym i użytkowym oraz spłata kredytu mieszkaniowego, który został zaciągnięty w dniu 18 lutego 2000 r. przez Pana i Pana żonę w ... na pokrycie części kosztów związanych z zakupem ww. nieruchomości. Po remoncie i po powrocie Pana do Polski budynek miał służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych. W budynku mieszka Pan z żoną i synem, teściową, córką żony, jej partnerem i dwojgiem dzieci. W Pana małżeństwie istnieje wspólność majątkowa.
W odniesieniu do kredytu zaciągniętego w 2008 r. podpisano ugodę z Bankiem w dniu 12 grudnia 2024 r.
Wskazać należy, że stosownie do art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837):
Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
1)do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów
2)do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3)do grupy III - innych nabywców.
Zatem zauważyć należy, że lokale mieszkalne znajdujące się w przedmiotowym budynku zamieszkiwane są przez Pana i Pana członków rodziny, którzy zaliczają się do I grupy podatkowej. Zatem spełniony jest warunek wskazany w § 1 ust. 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zgodnie z którym przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a ww. rozporządzenia, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Z uwagi na fakt, iż ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia budynku mieszkalnego, należy odwołać się w tym przypadku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz. U. Nr 112, poz. 1316 ze zm.), zgodnie z którą budynki mieszkalne są to obiekty budowlane, których co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych. W przypadku, gdy mniej niż połowa całkowitej powierzchni użytkowej wykorzystywana jest na cele mieszkalne, budynek taki klasyfikowany jest jako niemieszkalny, zgodnie z jego przeznaczeniem.
Budynki niemieszkalne są to obiekty budowlane wykorzystywane głównie dla potrzeb niemieszkalnych.
W myśl art. 3 pkt 2a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r. poz. 725 ze zm.):
Ilekroć w ustawie jest mowa o budynku mieszkalnym jednorodzinnym - budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.
Każdy budynek mieszkalny, którego nie można uznać za budynek jednorodzinny, stanowi budynek wielorodzinny. To oznacza, że budynkiem takim będzie zatem budynek mieszkalny, w ramach którego wydzielono więcej niż 2 lokale mieszkalne.
Ponadto wskazać należy, że kwestie samodzielności lokali mieszkalnych reguluje ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1048).
Na mocy art. 2 ust. 1 ww. ustawy:
Samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej „lokalami”, mogą stanowić odrębne nieruchomości.
W świetle art. 2 ust. 2 ww. ustawy:
Samodzielnym lokalem mieszkalnym, w rozumieniu ustawy, jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne.
Z treści art. 2 ust. 2 i art. 1 ust. 1 ustawy o własności lokali należy zatem wywnioskować, że zarówno lokale mieszkalne i lokale użytkowe, zaprojektowane i wybudowane w celu zaspakajania określonych potrzeb ludzi i spełniające wymóg samodzielności, mogą być wyodrębniane jako nieruchomości lokalowe.
Zatem wskazać należy, że opisany we wniosku budynek wielomieszkaniowy (kamienica), w którym znajdują się lokale mieszkalne i usługowe łączy funkcję mieszkalną i usługową, przeznaczoną na wykonywanie działalności gospodarczej, a tym samym tylko część jego powierzchni spełnia funkcję mieszkaniową.
Z analizowanej sprawy wynika, że w 2008 r. Bank udzielił Panu i Pana żonie kredytu hipotecznego przeznaczonego na spłatę kredytu mieszkaniowego, który został zaciągnięty w 2000 r. przez Pana i Pana żonę na pokrycie części kosztów związanych z zakupem nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem z lokalami o przeznaczeniu mieszkalnym i użytkowym oraz na remont ww. nieruchomości, tj. budynku z lokalami o przeznaczeniu mieszkalnym i użytkowym.
Wskazać należy, że w związku z uzyskaniem przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego, w części w jakiej kwota kredytu udzielonego w 2008 r. została przeznaczona na:
·spłatę kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w 2000 r. na pokrycie części kosztów związanych z zakupem nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem z lokalami o przeznaczeniu mieszkalnym i użytkowym – w części w jakiej spłacany kredyt dotyczył nabycia lokali mieszkalnych w przedmiotowym budynku,
·oraz remont lokali mieszkalnych (zajmowanych w budynku mieszkalnym przez osoby tworzące więcej niż jedno gospodarstwo domowe, wśród których nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn),
znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Spełnia Pan bowiem przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania. Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Zaniechanie to nie będzie jednak miało zastosowania do tej części umorzonego długu, w zakresie którego kwota uzyskana w ramach kredytu zaciągniętego w 2008 r. została przeznaczona na:
·spłatę kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w 2000 r. na pokrycie części kosztów związanych z zakupem nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem z lokalami o przeznaczeniu mieszkalnym i użytkowym – w części w jakiej spłacany kredyt dotyczył nabycia lokali użytkowych w przedmiotowym budynku,
·oraz remont budynku przypadający na powierzchnię lokali użytkowych.
W przywołanym wcześniej rozporządzeniu w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w § 3 pkt 3 wskazano, że ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, m.in. na nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu; budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego. Przepis § 1 pkt 3 ww. rozporządzenia, stanowi, że w przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
Zatem wydatkiem, o którym mowa w przepisie art. 21 ust. 25 pkt 1 ww. ustawy nie będzie wydatek poniesiony zarówno na nabycie znajdujących się w budynku lokali użytkowych, jak i remont budynku przypadający na powierzchnię lokali użytkowych.
W związku z uzyskanym przez Pana przychodem wynikającym z umorzenia zadłużenia dotyczącego kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r. w części w jakiej kwota z tego kredytu została wydatkowana na spłatę kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w 2000 r. na pokrycie części kosztów związanych z zakupem nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem z lokalami o przeznaczeniu mieszkalnym i użytkowym – w części w jakiej spłacany kredyt dotyczył nabycia lokali użytkowych w przedmiotowym budynku oraz wydatkowana na remont budynku przypadający na powierzchnię lokali użytkowych, nie dojdzie do zaniechania poboru podatku dochodowego. W konsekwencji, w tej części kwota umorzonego przez Bank kapitału i odsetek, stanowi dla Pana przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy i będzie Pan zobowiązany do opodatkowania tego przychodu i wykazania go w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy 2024.
Pana stanowisko uznano w całości za nieprawidłowe, gdyż uważa Pan, że przysługuje Mu prawo do skorzystania ze zwolnienia od całości umorzonej przez Bank kwoty.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.