Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca (zwany dalej także „Spółką”) jest polskim rezydentem podatkowym podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 z późn. zm., dalej: „Ustawa CIT”).

Profilem działalności Spółki jest działalność w zakresie architektury, a także działalność w zakresie inżynierii oraz związane z nią doradztwo techniczne. Wnioskodawca funkcjonuje w branży instalacyjnej jako biuro projektowe zajmując się w szczególności projektowaniem, rozwijaniem i wdrażaniem systemów instalacji … (z ang. heating, ventilation, air conditioning, czyli odpowiednio: ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja), instalacji elektrycznych dostosowanych do potrzeb klientów Spółki (dalej: „Klienci”). Spółka korzysta m.in. metodologii … (z ang. Building Information Modeling, czyli: modelowanie informacji o budynku). Ponadto, Spółka specjalizuje się w tworzeniu indywidualnych rozwiązań dla (...).

Tworzenie dokumentacji projektowych przez Spółkę ma z istoty charakter prac rozwojowych – Spółka wykorzystuje najnowsze technologie i dedykowane programy do projektowania, by pomagać w ten sposób architektom i inwestorom tworzyć powierzchnie użytkowe przy jednoczesnej optymalizacji zużycia energii.

Spółka zatrudnia pracowników (inżynierów/architektów systemów instalacji … i instalacji elektrycznych oraz specjalistów z zakresu metodologii …), którzy w ramach swoich obowiązków projektują instalacje sanitarne, elektryczne, przemysłowe oraz instalacje klimatyzacji, wentylacji i ogrzewania, wykonując dokumentacje projektowe dla obiektów inżynierskich i kubatorowych, obejmujące części rysunkowe, modelowe i opisowe. Instalacje i urządzenia, które są projektowane przez Spółkę stanowią opracowania związane z utworami architektonicznymi lub utworami architektoniczno-urbanistycznymi. Opracowywana dokumentacja projektowa obejmuje różne etapy inwestycji: od koncepcji projektowej, poprzez projekty budowlane oraz projekty przetargowe do projektów wykonawczych.

Każdy z wykonanych przez pracowników projektów jest inny, rozpatrywany i opracowywany indywidualnie w oparciu o wiedzę i doświadczenie pracowników Wnioskodawcy. Każdy z projektów wykazuje cechy niepowtarzalności, indywidualności oraz oryginalności, które są konieczne by uznać go za przedmiot prawa autorskiego.

Z racji specyfiki wykonywanej przez nich pracy, Spółka zamierza podzielić wynagrodzenie ww. pracowników (zatrudnionych na podstawie umów o pracę) na wynagrodzenie zasadnicze za prace administracyjne i inne obowiązki o charakterze nietwórczym oraz na wynagrodzenie za stworzenie i przekazanie praw autorskich (honorarium).

Przy czym, za prace twórcze Spółka zamierza uznać czynności, takie jak:

·wykonywanie dokumentacji projektowych w zakresie projektów koncepcyjnych, budowlanych, przetargowych i wykonawczych;

·sporządzanie rysunków i modeli 3D warsztatowych i powykonawczych w zakresie instalacji sanitarnych i elektrycznych, wykonywanie stosownych obliczeń;

·sporządzanie specyfikacji technicznych i opisów technicznych;

·sporządzenia schematów, rzutów oraz innych rysunków … i modeli …;

·koordynacja międzybranżowa techniczna oraz koordynacja modeli …;

·udział w naradach projektowych;

·sprawowanie nadzoru autorskiego.

Natomiast za czynności o charakterze nieposiadającym znamion pracy twórczej, Spółka zamierza uznać:

·wykonywanie doboru urządzeń i armatury;

·wykonywanie wycen ofertowych;

·udział w szkoleniach, udział w konferencjach;

·sporządzanie przedmiarów;

·ewidencja czasu pracy;

·inne prace zlecone przez przełożonego.

Oznacza to, iż pracownicy Spółki zatrudnieni przy pracy nad projektami prowadzonymi w ww. obszarach związanych z pracą twórczą, poprzez tworzenie – w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron – utworów pracowniczych w rozumieniu art. 12 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, są twórcami w rozumieniu tejże ustawy. Z tego też powodu Spółka zamierza zawrzeć z pracownikami – twórcami umowy o pracę/aneksy do umów o pracę zawierające zapis dotyczący przeniesienia na rzecz Spółki autorskich praw majątkowych do utworów stworzonych przez nich w ramach stosunku pracy. Zgodnie z umowami o pracę/aneksami do nich, z chwilą przyjęcia utworu, majątkowe prawa autorskie do przyjętego utworu, zostaną przeniesione na Spółkę bez konieczności składania dodatkowych oświadczeń woli.

W umowach o pracę i aneksach do umów o prace z ww. pracownikami będzie wprowadzony podział wynagrodzenia na:

1)część wynagrodzenia tytułem prac administracyjnych itp. (tj. prac o charakterze nietwórczym), która będzie objęta standardowymi kosztami uzyskania przychodów oraz

2)część wynagrodzenia tytułem pracy o charakterze twórczym, która będzie objęta 50% kosztami uzyskania przychodów. Szczegóły dotyczące kalkulacji oraz inne zasady związane z tą częścią wynagrodzenia zostały opisane poniżej.

Obliczenie wynagrodzenia tytułem pracy twórczej Wnioskodawca zamierza oprzeć o liczbę faktycznie przepracowanych godzin spędzonych przez pracownika na wykonywanie pracy o charakterze twórczym, przy czym, liczba faktycznie przepracowanych godzin na pracę o charakterze twórczym oznacza liczbę faktycznie przepracowanych godzin przez pracownika spędzonych na pracy twórczej nad konkretnym projektem. Godziny te będą ewidencjonowane przez pracownika w ewidencji pracy twórczej (dalej: Ewidencja), która będzie uwzględniać: liczbę przepracowanych godzin przypisanych do konkretnego projektu oraz odniesienie do konkretnego, stworzonego utworu. Ewidencja będzie sporządzana na każdy dzień, a całość będzie, co miesiąc akceptowana przez przełożonego. Pracownik będzie miał obowiązek wysłać ewidencję za konkretny miesiąc do pracowników zajmujących się kadrami, celem kalkulacji honorarium i jego wypłaty.

Pracownicy zajmujący się kadrami dzięki przysłanym Ewidencjom, będą znali liczbę przepracowanych godzin poświęconych na pracę nad stworzeniem nowych utworów („praca twórcza”). Dzięki temu będą mieli możliwość ustalenia proporcji w procentach, jaki udział procentowy wszystkich przepracowanych w danym miesiącu godzin pracy stanowią godziny pracy poświęcone na pracę twórczą, która to będzie korzystała z 50% kosztów uzyskania przychodów. Co do pozostałej części wynagrodzenia ustalonej za wykonywanie pracy innej niż praca twórcza będą stosowane koszty uzyskania przychodów ustalane zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o PIT.

W rezultacie należy stwierdzić, że w każdym miesiącu udział procentowy pracy twórczej w stosunku do ogólnej liczby godzin będzie inny, ponieważ pracownik będzie spędzał w każdym miesiącu różną liczbę godzin poświęconych pracy twórczej, co będzie wynikać z tego, nad jakimi konkretnie, w danym miesiącu, utworami pracownik będzie pracować. Konsekwentnie, wysokość wynagrodzenia tytułem pracy twórczej będzie również się od siebie różnić w poszczególnych miesiącach. Należy przy tym nadmienić, że honorarium nie stanowi podstawy obliczania premii od wynagrodzenia. Honorarium nie przysługuje również w momencie, gdy pracownik przebywa na urlopie czy zwolnieniu lekarskim, ponieważ nie spędza wówczas czasu na pracy twórczej dla Wnioskodawcy. Ponadto, w umowach o pracę z pracownikami będzie wyraźnie zaznaczone, że obowiązkami ww. pracowników ze stosunku pracy jest m.in. działalność twórcza, a przejście na Wnioskodawcę majątkowych praw autorskich do stworzonych przez pracowników utworów następować będzie z chwilą utrwalenia przez nich utworu.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskich i prawach pokrewnych, przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). W praktyce i literaturze przedmiotu przyjmuje się, że utwór stanowi „przejaw działalności twórczej”. Podkreśla się ponadto, że utwór powinien stanowić rezultat działalności o charakterze kreacyjnym. Przesłanka ta, niekiedy określana, jako przesłanka „oryginalności” utworu, zrealizowana jest wówczas, gdy istnieje subiektywnie nowy wytwór intelektu; jest ona, zatem ujmowana wyłącznie w płaszczyźnie nowości subiektywnej i zorientowana retrospektywnie. Sam jednak „przejaw działalności twórczej” nie jest warunkiem wystarczającym do zakwalifikowania określonego wytworu, jako przedmiotu prawa autorskiego. Konieczne jest bowiem, by wytwór taki miał indywidualny charakter (aby charakteryzował się „indywidualnością”).

Należy przy tym zwrócić jeszcze uwagę na fakt, że wysokość wynagrodzenia (zarówno pracy o charakterze twórczym, jak i pracy o charakterze nietwórczym) kalkulowana jest osobno dla każdego pracownika i uwzględnia jako podstawę do jego ustalenia faktyczny czas spędzany na wykonywaniu zadań wchodzących w zakres pracy o charakterze twórczym.

Pytanie

Czy wynagrodzenie wypłacane pracownikom zatrudnionym na stanowisku inżyniera/architekta systemu instalacji … lub instalacji elektrycznych oraz specjalistów z zakresu metodologii …, którzy w ramach swoich obowiązków projektują instalacje sanitarne, elektryczne przemysłowe oraz instalacje klimatyzacji, wentylacji i ogrzewania, w części dotyczącej przenoszenia przez nich na Wnioskodawcę autorskich praw majątkowych do konkretnych Utworów, stanowi przychody z działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, inżynierii budowlanej, urbanistyki, o których mowa w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT?

Państwa stanowisko w sprawie

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż wynagrodzenie wypłacane pracownikom zatrudnionym na stanowisku inżyniera/architekta systemu instalacji … lub instalacji elektrycznych oraz specjalistów w zakresie metodologii … w części dotyczącej przenoszenia przez nich na Wnioskodawcę autorskich praw majątkowych do konkretnych utworów, stanowi przychody z działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, inżynierii budowlanej, urbanistyki, o których mowa w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm., dalej: ustawa o PIT), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W treści art. 10 ust. 1 omawianej ustawy, zostały określone źródła przychodów, gdzie między innymi, w pkt 1 wymienia się: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracę nakładczą, emeryturę lub rentę.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Ponadto, zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy o PIT, za pracownika w rozumieniu ww. ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

W świetle art. 32 ust. 1 ww. ustawy, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane, jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

W myśl art. 22 ust. 1 powołanej ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Natomiast zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o PIT, koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej:

1)wynoszą 250 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 3000 zł – w przypadku, gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;

2)nie mogą przekroczyć łącznie 4500 zł za rok podatkowy – w przypadku, gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;

3)wynoszą 300 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 3600 zł – w przypadku, gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, i podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę;

4)nie mogą przekroczyć łącznie 5400 zł za rok podatkowy – w przypadku, gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, i podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.

Jak wynika z powyższego, osobom posiadającym status pracownika uzyskującym przychody m.in. ze stosunku pracy przysługuje, co do zasady, zgodnie z przepisami art. 22 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odliczenie jednej pełnej miesięcznej normy kosztów uzyskania przychodów niezależnie od wymiaru czasu pracy.

Niemniej jednak w odniesieniu do niektórych przychodów ustawodawca dopuścił możliwość ustalania kosztów uzyskania przychodów w innej wysokości. Przykładowo, w przypadku korzystania przez twórców z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów lub rozporządzania przez nich tymi prawami, mają zastosowanie 50% koszty uzyskanego przychodu. W takim przypadku, koszty uzyskania przychodów ustala się zgodnie z przepisem art. 22 ust. 9 pkt 3 tejże ustawy, który stanowi, że koszty uzyskania niektórych przychodów określa się:

• z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami
• w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z zastrzeżeniem ust. 9a i 9b, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

W myśl art. 22 ust. 9a ww. ustawy, w roku podatkowym łączne koszty uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 9 pkt 1-3, nie mogą przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Ponadto, zgodnie z art. 22 ust. 9b ustawy o PIT, przedmiotowe koszty stosuje się do przychodów uzyskiwanych z tytułu:

1)działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;

2)działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;

3)produkcji audialnej i audiowizualnej;

4)działalności publicystycznej;

5)działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;

6)działalności konserwatorskiej;

7)prawa zależnego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2059), do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;

8)działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo -dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.

Z powyższego przepisu wynika, zatem, że ww. rodzaje działalności pozwalają na zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów.

Na podstawie art. 22 ust. 10 ustawy o PIT, jeżeli podatnik udowodni, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż wynikające z zastosowania normy procentowej określonej w ust. 9 pkt 1-4 i pkt 6, koszty uzyskania przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych. Przepisy ust. 5 i ust. 5a pkt 2 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie natomiast z art. 22 ust. 10a ustawy o PIT, przepis ust. 10 stosuje się również, jeżeli podatnik udowodni, że w roku podatkowym łączne koszty uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 9 pkt 1-3, były wyższe niż kwota określona w ust. 9a.

Ustawa o PIT nie definiuje pojęć użytych w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy, takich jak „twórca”, „korzystanie przez twórców z praw autorskich” lub pojęć z nimi związanych, jak np. „utwór”, natomiast ustawodawca odsyła w tym względzie do odrębnych przepisów, przez które należy rozumieć ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2509).

Tak, więc o zastosowaniu 50% kosztów uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich decyduje wyłącznie fakt uzyskania przychodu, jako wynagrodzenia za wykonanie czynności (utworu), będącej przedmiotem prawa autorskiego w rozumieniu ww. ustawy.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 tej ustawy, przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

W szczególności – jak stanowi ust. 2 tego przepisu – przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

1)wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);

2)plastyczne;

3)fotograficzne;

4)lutnicze;

5)wzornictwa przemysłowego;

6)architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;

7)muzyczne i słowno-muzyczne;

8)sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;

9)audiowizualne (w tym filmowe).

Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne zgodnie z art. 1 ust. 2¹ ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną, a ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności w myśl art. 1 ust. 3 i ust. 4 cytowanej ustawy.

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej.

Ponadto, z przepisu art. 8 ust. 2 ww. ustawy wynika, że domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.

Co istotne w rozumieniu prawa autorskiego, jako twórczy traktowany jest taki rezultat działalności, który na tyle związany jest z osobą twórcy, by było mało prawdopodobne, aby inna osoba podejmująca identycznie skierowany wysiłek twórczy uzyskała analogiczny lub zasadniczo zbliżony rezultat.

Zatem, aby możliwe było zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu, warunkiem koniecznym jest, aby pracownik w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy stworzył utwór w rozumieniu art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, czyli aby wynik jego działań nosił cechy indywidualnej twórczości oraz pracownik dokonał rozporządzania prawami albo skorzystał ze swoich praw.

Pojęcia „korzystanie” i „rozporządzanie” nie są dokładnie zdefiniowane w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jednak należy uznać, że przeniesienie praw autorskich lub udzielanie licencji na korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych na zakład pracy mieści się w ich zakresie. Nabycie przez pracodawcę majątkowych praw autorskich do utworów pracowniczych nie ma charakteru pierwotnego. Kwestie prawne związane z powstaniem i nabyciem prawa autorskiego do utworów pracowniczych reguluje art. 12 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Zgodnie z ust. 1 tego przepisu, jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

Jest to nabycie następcze w drodze tzw. cessio legis. Przed przyjęciem utworu prawa autorskie majątkowe przysługują twórcy. Zatem na skutek przyjęcia utworu pracodawca nabywa w sposób pochodny majątkowe prawa autorskie do utworu. W konsekwencji, z chwilą przyjęcia utworu dochodzi do rozporządzenia majątkowym prawem autorskim.

Mając na uwadze powyższe przepisy prawa, Wnioskodawca pragnie jedynie doprecyzować, iż przymiotnik „twórczy”, który poprzedza wymieniane przez ustawodawcę w art. 22 ust. 9b ustawy o PIT, rodzaje działalności można zdefiniować, jako mający na celu tworzenie; będący wynikiem tworzenia, a jako jego synonimy Słownik Języka Polskiego PWN wymienia m.in przymiotniki: konstruktywny, kreatywny, kreacyjny.

Działalność twórcza rozumiana, jako czynność intelektualna jest przeciwieństwem pracy o charakterze technicznym, która polega na wykonywaniu czynności wymagających jedynie określonej wiedzy i sprawności oraz użycia odpowiednich narzędzi, materiałów i technologii. Cechą pracy o charakterze technicznym jest przewidywalność i powtarzalność osiągniętego rezultatu. Tymczasem proces tworzenia, kreacji w przeciwieństwie do pracy technicznej polega na tym, że rezultat podejmowanego działania stanowi projekcję wyobraźni osoby, od której pochodzi, zmierzając do wypełniania tych elementów wykonywanego zadania, które nie są jedynie wynikiem zastosowania określonej wiedzy, sprawności, surowców, urządzeń bądź technologii. W tym ujęciu twórczość, jako angażująca wyobraźnię twórcy, ma charakter subiektywny.

Przedmiotem prawa autorskiego jest, więc, co do zasady każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Utwór podlega, zatem ochronie od momentu ustalenia, nawet, jeżeli jest nieukończony. Ustalenie to taka forma utworu, która daje możliwość zapoznania się z nim osobie trzeciej (poza autorem). Ponadto, nie można zakwalifikować, jako utworu efektu działalności wyłącznie rutynowej, szablonowej, zdeterminowanej (przez przeznaczenie, materiał, wiążące schematy), pozbawiającej twórcę swobody dokonywania wyborów.

Dla potraktowania części wynagrodzenia, jako honorarium autorskiego i zastosowania wobec niego 50% kosztów uzyskania przychodów niezbędne jest, zatem:

·powstanie w ramach stosunku pracy utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego;

·dysponowanie obiektywnymi dowodami potwierdzającymi stworzenie przez pracownika utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego; przy czym dowodem może być oświadczenie pracodawcy i pracownika stwierdzające, że została wykonana praca twórcza, jeżeli określa, jaki utwór powstał;

·wyraźne wyodrębnienie honorarium autorskiego od innych składników wynagrodzenia pracownika twórcy.

Podsumowując powyższe:

·przedmiotem prawa autorskiego jest tylko taka działalność twórcza, która prowadzi do powstania utworu korzystającego z ochrony praw autorskich; sama działalność twórcza nie może być przedmiotem prawa autorskiego;

·podstawowymi warunkami do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów w ramach stosunku pracy jest to, aby przedmiotem umowy o pracę było powstanie utworu w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim, tj. zamawianego i oczekiwanego przez pracodawcę, oryginalnego wytworu o indywidualnym charakterze;

·w przypadku utworu pracowniczego niezbędne jest przyjęcie tego utworu przez pracodawcę, gdyż oznacza to ustawowe (lub umowne) rozporządzenie prawem autorskim na rzecz pracodawcy.

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że w ocenie Spółki, wykonywanie przez pracowników obowiązków na stanowisku architekta/inżyniera systemu … ma charakter działalności twórczej w zakresie architektury, inżynierii budowlanej, urbanistyki, o której mowa w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT. Równocześnie efekty pracy są/będą uzewnętrznione – powstaną bowiem dokumentacje projektowe, które jako tworzone w kreatywny sposób i niestanowiące prostego odtworzenia, będą stanowić nowy wytwór intelektu. Rezultaty pracy twórczej pracownika stanowią utwory w rozumieniu art. 1 ust. 2 pkt 6 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a pracownicy są twórcami tych utworów.

Kwalifikując dokumentację projektową jako utwór w rozumieniu prawa autorskiego należy pokreślić, że indywidualny charakter dzieła przejawia się w tym, że odróżnia się ono od innych przejawów podobnego działania w sposób świadczący o jego swoistości i niepowtarzalności. Ta cecha – niepowtarzalność dzieła bywa rozumiana jako rezultat statystycznie jednorazowy. Przy czym, możliwość osiągnięcia podobnego rezultatu przez różnych autorów, nie oznacza automatycznie, że danemu przejawowi działalności twórczej nie można przypisać indywidualnego charakteru w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych – nawet w takiej sytuacji gdy dwie osoby osiągną ten sam rezultat, cecha indywidualnego charakteru dzieła nie powinna być zanegowana tak długo, jak poszczególne elementy twórczego wyboru i przedstawienia nie są identyczne, szczególnie gdy przy kształtowaniu treści i formy dzieła twórca działał w ramach pewnego obszaru swobody, a niezależnie od pewnych wymogów z góry określonych, efekt pracy nie był przez te wymogi całkowicie zdeterminowany i istnieją w nim elementy, których kształt zależał od osobistego ujęcia.

Przedstawione powyżej zagadnienia pełnią kluczową rolę przy analizie autorskiego charakteru dokumentacji projektowej. W tym miejscu Wnioskodawca, mając na uwadze tezy formułowane w piśmiennictwie chce wskazać, że projekt budowlany, to dzieło użytkowe służące realizacji efektu końcowego, jakim jest obiekt budowlany. Ponadto, należy zwrócić uwagę, że projekt budowlany jest niesamodzielny, ale również konieczny – bez niego nie ma, co do zasady, możliwości aby powstał legalny obiekt budowlany. Co więcej, projekt budowlany podpada pod regulacje administracyjnoprawne i zasady wiedzy technicznej, określające minimalne wymagania jakie powinien spełnić przy zachowaniu swobody twórczej autora.

Utwór architektoniczny, który jest natomiast dobrem niematerialnym, może znaleźć swój wyraz czy ucieleśnienie, nie tylko w planach, rysunkach, szkicach i obliczeniach składających się na projekt budowlany, ale także może znaleźć swój wyraz w ogólnych koncepcjach czy makietach.

Biorąc pod uwagę przytoczone powyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego należy zatem wskazać, że sformułowanie „działalność twórcza w zakresie architektury, architektury wnętrz (...), inżynierii budowlanej, urbanistyki”, zawarta w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT, dotyczy korzystania i rozporządzania prawami autorskimi do wszelkich utworów, które powstają w związku z działaniami podejmowanymi w celu stworzenia utworów architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych. W konsekwencji przesłanki z art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT spełniają nie tylko ukończone projekty i dokumentacje, lecz także opisane w treści stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego wszystkie pozostałe czynności, podejmowane w procesie tworzenia projektów i dokumentacji, stanowiące podstawę wytworzenia projektu i dokumentacji, które są jednocześnie niezbędne do wykonania i powstają w związku z tworzeniem tego utworu.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego należy zaznaczyć, że opisane działania pracowników zatrudnionych na stanowisku architekta/inżyniera systemu …, instalacji elektrycznych oraz specjalistów z zakresu metodologii …, realizowane w ramach obowiązków służbowych, są zaawansowanymi technologicznie dziełami, tworzonymi dla potrzeb bardzo wyspecjalizowanej działalności prowadzonej przez Spółkę i charakteryzującymi się indywidualizmem i autorskim piętnem ich twórców, pracowników Spółki. Biorąc pod uwagę powyższe, w tym specyfikę i unikatowość tworzonych przez pracowników Spółki projektów, nie można w ich przypadku mówić o jakimkolwiek odtwórczym charakterze pracy, lecz wyłącznie o kreacji nowych, dostosowanych do potrzeb działalności Spółki projektów. Niewątpliwie utwory takie, charakteryzujące się, jak w przypadku pracowników Spółki, autorskim charakterem ich twórców, stanowią, więc utwory w rozumieniu prawa autorskiego. Przy czym, twórczy charakter mają prace na różnych etapach inwestycji od koncepcji projektowej poprzez projekty budowlane oraz projekty przetargowe do projektów wykonawczych. Bez twórczego, każdorazowo indywidualnego podejścia do wykonywania omawianych obowiązków pracownicy nie są w stanie sfinalizować podejmowanych działań w postaci wytworzenia danego utworu, co szczegółowo zostało opisane w treści stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego.

W konsekwencji można stwierdzić, że tworzone dzieła przez pracowników Wnioskodawcy, takie jak dokumentacje projektowe w zakresie projektów budowlanych, przetargowych i wykonawczych stanowią działalność twórczą w rozumieniu art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, wynagrodzenie wypłacane pracownikom zatrudnionym na stanowisku inżyniera/architekta systemu instalacji …, instalacji elektrycznych oraz specjalistów z zakresu metodologii …, którzy w ramach swoich obowiązków projektują instalacje sanitarne, elektryczne, przemysłowe oraz instalacje klimatyzacji, wentylacji i ogrzewania, w części dotyczącej przenoszenia przez nich na Wnioskodawcę autorskich praw majątkowych do konkretnych utworów, stanowi przychody z działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, inżynierii budowlanej, urbanistyki, o których mowa w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT.

W związku z powyższym, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska przedstawionego na wstępie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z tego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w tej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Według art. 12 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie natomiast do art. 12 ust. 4 cytowanej ustawy:

W myśl art. 32 ww. ustawy:

Koszty uzyskania przychodów zostały natomiast uregulowane w przepisach rozdziału 4 omawianej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak wynika z art. 22 ust. 1 tej ustawy:

Natomiast z art. 22 ust. 9 pkt 3 ww. ustawy wynika, że:

Przy czym, w myśl art. 22 ust. 9a ww. ustawy:

Stosownie do art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęć użytych w art. 22 ust. 9 pkt 3, takich jak „twórca”, „korzystanie przez twórców z praw autorskich” lub pojęć z nimi związanych, jak np. „utwór”, natomiast ustawodawca odsyła w tym względzie do odrębnych przepisów, przez które należy rozumieć ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 24).

Według art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

W świetle natomiast art. 1 ust. 2 tej ustawy:

W rozumieniu prawa autorskiego jako twórczy traktowany jest taki rezultat działalności, który na tyle związany jest z osobą twórcy, by było mało prawdopodobne, aby inna osoba podejmująca identycznie skierowany wysiłek twórczy uzyskała analogiczny lub zasadniczo zbliżony rezultat.

Przedmiotem prawa autorskiego są wszelkie przejawy działalności twórczej o indywidualnym charakterze bez względu na to, czy są to dzieła artystyczne, utwory naukowe lub literackie. Katalog zawarty w art. 1 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wymienia także jako podlegające ochronie prawnoautorskiej utwory architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje „działalności w zakresie architektury”, „działalności w zakresie architektury wnętrz”, „działalności w zakresie inżynierii budowlanej” i „działalności w zakresie urbanistyki” ani też nie odsyła w celu wyjaśnienia zakresu tych pojęć do innych przepisów prawa. Poszukując znaczenia tych pojęć, należy odnieść się do języka powszechnego.

Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego PWN – działalność oznacza:

1)„zespół działań podejmowanych w jakimś celu”,

2)„funkcjonowanie czegoś lub oddziaływanie na coś”,

natomiast twórczy oznacza:

1)„mający na celu tworzenie; też: będący wynikiem tworzenia”,

2)„dotyczący twórców”.

Słownik języka polskiego PWN definiuje architekturę jako „sztukę projektowania, wznoszenia i artystycznego kształtowania budowli”.

Architekturę często definiuje się jednak szerzej, jako dyscyplinę organizującą i kształtującą przestrzeń dla zaspokojenia potrzeb człowieka. W tym rozumieniu architektura jest dziedziną kształtowania wszelkich przestrzeni i obejmuje również takie dziedziny, jak urbanistyka. Natomiast jak wskazuje słownik urbanistyka to „dział architektury zajmujący się zasadami planowania przestrzennego miast i osiedli”.

Encyklopedie i słowniki nie definiują terminu „utwór architektoniczny” ani „utwór urbanistyczny”. Przyjąć jednak należy, że utworem architektonicznym jest utwór należący do dziedziny architektury, natomiast utworem urbanistycznym utwór należący do dziedziny urbanistyki.

Za „działalność twórczą w zakresie architektury i urbanistyki” należy zatem uznać takie czynności, które:

·mają charakter twórczy,

·są podejmowane w celu projektowania i wznoszenia budowli,

·w ich efekcie powstają utwory, których prawa są przenoszone.

Tym samym wskazaną w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „działalność twórczą w zakresie architektury i urbanistyki” należy rozumieć jako korzystanie i rozporządzanie prawami autorskimi do wszelkich utworów, które powstają w związku z ogółem działań podejmowanych w celu projektowania i wznoszenia budowli.

Natomiast architekturę wnętrz Słownik języka polskiego PWN definiuje jako „sztuka urządzania wnętrz”.

Efekty pracy twórczej architekta wnętrz mogą być przedmiotem ochrony prawnoautorskiej. Projekt zagospodarowania wnętrza, nawet jeśli zawiera dostępne na rynku przedmioty wyposażenia mieszkania, może być przedmiotem regulacji ustawy o prawie autorskim, jeśli ich dobór i kompozycja w pomieszczeniu wskazują na twórczy i oryginalny charakter działań architekta.

Z kolei Słownik języka polskiego PWN określa inżynierię budowlaną jako „projektowanie i konstruowanie obiektów oraz urządzeń technicznych”.

Przedmiotem ochrony prawnoautorskiej mogą być również projekty stanowiące techniczne uzupełnienie projektu architektonicznego, jak np. okablowanie strukturalne budynku, projekt instalacji sanitarnej, elektrycznej.

Z przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy wynika, że zatrudniacie Państwo pracowników (inżynierów/architektów systemów instalacji … i instalacji elektrycznych oraz specjalistów z zakresu metodologii …), którzy w ramach swoich obowiązków projektują instalacje sanitarne, elektryczne, przemysłowe oraz instalacje klimatyzacji, wentylacji i ogrzewania, wykonując dokumentacje projektowe dla obiektów inżynierskich i kubatorowych, obejmujące części rysunkowe, modelowe i opisowe. Instalacje i urządzenia, które są projektowane przez Państwo stanowią opracowania związane z utworami architektonicznymi lub utworami architektoniczno-urbanistycznymi. Opracowywana dokumentacja projektowa obejmuje różne etapy inwestycji: od koncepcji projektowej, poprzez projekty budowlane oraz projekty przetargowe do projektów wykonawczych. Każdy z wykonanych przez pracowników projektów jest inny, rozpatrywany i opracowywany indywidualnie w oparciu o wiedzę i doświadczenie Państwa pracowników. Każdy z projektów wykazuje cechy niepowtarzalności, indywidualności oraz oryginalności, które są konieczne by uznać go za przedmiot prawa autorskiego. Oznacza to, iż Państwa pracownicy zatrudnieni przy pracy nad projektami prowadzonymi w ww. obszarach związanych z pracą twórczą, poprzez tworzenie utworów pracowniczych w rozumieniu art. 12 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, są twórcami w rozumieniu tejże ustawy. Z tego też powodu zamierzacie Państwo zawrzeć z pracownikami – twórcami umowy o pracę/aneksy do umów o pracę zawierające zapis dotyczący przeniesienia na Państwa rzecz autorskich praw majątkowych do utworów stworzonych przez nich w ramach stosunku pracy. Zgodnie z umowami o pracę/aneksami do nich, z chwilą przyjęcia utworu, majątkowe prawa autorskie do przyjętego utworu, zostaną przeniesione na Państwa bez konieczności składania dodatkowych oświadczeń woli.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis okoliczności sprawy stwierdzam, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, wynagrodzenie wypłacane pracownikom zatrudnionym na stanowisku inżyniera/architekta systemu instalacji … lub instalacji elektrycznych oraz specjalistów w zakresie metodologii …, w części dotyczącej przenoszenia przez nich na Państwa autorskich praw majątkowych do konkretnych utworów, będzie stanowić przychody z działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, inżynierii budowlanej i urbanistyki, o której mowa w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie uznania wynagrodzenia wypłacanego Państwa pracownikom jako przychodu z działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz inżynierii budowlanej i urbanistyki. Interpretacja nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu sprawy, które nie były przedmiotem Państwa pytania, w szczególności nie rozstrzygamy o możliwości zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do wynagrodzeń otrzymywanych przez Państwa pracowników.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy Ordynacja podatkowa. Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosujecie się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP:/KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.