Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
15 listopada 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 14 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W ramach rozliczeń dotyczących kredytu we frankach podpisała Pani ugodę z bankiem. Kredyt został zaciągnięty przez Pani syna i jego żonę na budowę domu i w całości został na to przeznaczony co podlegało kontroli banku.
Pani i Pani mąż byliście współkredytobiorcami ze względu na to, że syn nie miałby zdolności kredytowej. Mąż zmarł w 2020 roku. Ugodę podpisał syn, synowa i Pani. Bank zwrócił Państwu kwotę wynikającą z zawyżenia kursu franka.
1.Roszczenia wobec banku było wynikiem zakwestionowania ważności umowy kredytowej.
2.Ugoda z bankiem została już podpisana i z jej zapisów wynika co następuje:
-wyliczone zostały wszystkie koszty jakie ponieśli Państwo z tytułu spłaty kredytu tj. rat kapitałowo-odsetkowych, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, składek na poczet ubezpieczenia, kwot z tytułu opłat prowizji związanych z kredytem, kwot z tytułu odsetek ustawowych;
-bank odliczył swoje roszczenia z tytułu wypłaty kredytu, tj. kwotę na którą opiewała umowa kredytowa, w ten sposób umowa stała się nieważna.
3.Cytat zapisu zawartego w ugodzie „strony niniejszym dokonują potrącenia roszczeń klienta z roszczeniem banku, wobec czego wierzytelności te umarzają się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności, a więc do wysokości kwoty z umowy kredytowej”. Ta różnica stanowi kwotę, którą wypłaci bank.
4.Nie zostały ustalone inne zasady przeliczania świadczeń niż wynikające z pierwotnej części umowy.
5.Z zapisów tych wynika że bank zwraca nam wpłacone im nienależne środki.
6.W ugodzie nie ma żadnych zapisów o dodatkowych kwotach za odstąpienie od roszczeń.
7.Kredyt został zaciągnięty w 2006 roku i spłacony w 2022 r.
8.Bank w którym zawarli Państwo umowę kredytową podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym.
9.Nigdy nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego.
Cała kwota wynikająca z ugody wpłynęła na konto syna i synowej ponieważ to oni w całości spłacili kredyt.
W uzupełnieniu wniosku udzieliła Pani odpowiedzi na pytania.
Czy zgodnie z umową kredytową była Pani solidarnie (tj. do pełnej wysokości) wraz z pozostałymi kredytobiorcami zobowiązana do spłaty tego kredytu?
Odpowiedź: Zgodnie z umową kredytową była Pani zobowiązana do spłaty kredytu. Kredyt ten obciążał Panią w całości. Bank informował Panią o wszelkich zmianach dotyczących oprocentowania, zmianach kursu oraz innych zmianach jakie pojawiały się w trakcie spłaty. Była Pani także stroną w sprawie przeciwko Bankowi.
Czy z zapisów zawartych w ugodzie wynika, że kwota zwrócona przez Bank należy się również Pani, czy może w ugodzie tej stwierdzono, że kwota ta w całości należna jest wyłącznie Pani synowi i synowej?
Odpowiedź: W ugodzie występuje Pani z synem i synową zdefiniowana jako klient. Kwota którą podano w umowie jest podana całościowo bez żadnych podziałów.
Czy przelanie przez Bank ww. kwoty na konto Pani syna i synowej wynika z zawartej w ugodzie dyspozycji Banku w tej kwestii i jest wynikiem tego, że wyłącznie syn i synowa spłacali kredyt, czy może przelanie kwoty wynikającej z ugody na konto syna i synowej jest wynikiem zawartego przez Panią i pozostałe Strony porozumienia w tej kwestii?
Odpowiedź: Numer konta został zawarty w ugodzie. Bank zażądał podania numeru konta na który miał przekazać wyliczoną kwotę. Oczywiście zostało podane konto z którego dokonywano spłaty kredytu.
Pytanie
Czy podlega Pani rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?
Pani stanowisko w sprawie
W Pani ocenie, zgodnie z paragrafem 1 pkt 5 powyższego rozporządzenia kredyt został zaciągnięty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego i zgodnie z paragrafem 1 ust. 1 pkt 1 b jako osoba będąca stroną umowy kredytowej nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.
Wobec powyższego spełnia Pani warunki powyższego rozporządzenia, a więc podlega Pani zaniechaniu poboru podatku od kwot wynikających z rozliczenia z bankiem w wyniku podpisanej ugody.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Powyższa definicja przychodów ma charakter ogólny i znajduje zastosowanie, o ile w przepisach szczególnych ustawodawca nie uregulował tej kwestii odmiennie. Zatem zgodnie z tą definicją, do przychodów zalicza się wszelkie przysporzenia o charakterze pieniężnym, jak i niepieniężnym, w tym wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Również, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem, w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 9 ust. 1), są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenia „nie wymagające opłaty, takie, za które się nie płaci, bezpłatne”. Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu. Nieodpłatne świadczenie w znaczeniu prawa podatkowego obejmuje nie tylko świadczenie w rozumieniu prawa cywilnego (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku mające konkretny wymiar finansowy.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Należy podkreślić, że użyte w konstrukcji art. 20 ust. 1 ww. ustawy sformułowanie „w szczególności” świadczy o przykładowym katalogu przychodów z innych źródeł. Oznacza to, że przychodami z innych źródeł są także inne przychody, niewymienione wprost w tym przepisie. Tym samym uznaje się, że katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Przystępując do oceny skutków podatkowych zwrotu kwoty, na podstawie zawartej ugody wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
W opisie sprawy wskazała Pani, że w związku z tym, że Pani syn nie miał zdolności kredytowej była Pani wraz z mężem współkredytobiorcami kredytu zaciągniętego przez syna i synową na budowę domu. Zgodnie z umową kredytową była Pani zobowiązana do spłaty kredytu. Kredyt ten obciążał Panią w całości. Była Pani także stroną w sprawie przeciwko Bankowi w związku z zakwestionowaniem ważności zawartej umowy kredytowej. Zawarła Pani ugodę z Bankiem. Z zapisów ugody wynika, że Bank zwraca kredytobiorcom wpłacone nienależne do Banku środki. Cała kwota wynikająca z zawartej przez Panią oraz Pani syna i synową z Bankiem ugody wpłynęła na konto Pani syna i synowej, ponieważ to oni w całości spłacili kredyt.
W tym miejscu wskazuję, że jeżeli kredytobiorcy ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania wynikające z umowy kredytowej, czyli zgodnie z umową kredytobiorcy odpowiadają solidarnie za kredyt, to podatnik jako kredytobiorca solidarny za zadłużenie wynikające z tej umowy również odpowiada solidarnie, a więc do pełnej wysokości.
Na podstawie przepisu art. 366 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny:
Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.
Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.
W sytuacji więc gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu uzyskania korzyści przez pozostałe strony zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego, nie może dojść do powstania przychodu u któregokolwiek z pozostałych dłużników. Solidarny dłużnik spłaca bowiem własny dług a nie cudzy.
Na podstawie art. 376 § 1 ww. Kodeksu cywilnego:
Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.
Treść powyższego przepisu wskazuje więc, że z chwilą spełnienia świadczenia przestaje istnieć jakikolwiek stosunek pomiędzy wierzycielem a współdłużnikami solidarnymi. Natomiast dłużnik, który spełnił świadczenie, przestaje być współdłużnikiem solidarnym i staje się wierzycielem dla pozostałych współdłużników.
Dawni współdłużnicy są dalej dłużnikami - lecz wobec innego wierzyciela (dłużnika, który wierzyciela zaspokoił), w stosunku do którego odpowiadają każdy za przypadająca na niego część długu. Zatem kredytobiorca, który spłacił kredyt może żądać od kredytobiorcy niedokonującego spłat zwrotu części długu, który na niego przypadał.
Z przytoczonej w niniejszej interpretacji definicji przychodu, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wywieść należy, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
W sytuacji takiej, jak przedstawiona we wniosku, nie uzyskała więc Pani faktycznie korzyści majątkowej, która mogłaby zostać potraktowana jak trwałe przysporzenie w Pani majątku, spełniając w ten sposób definicję przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W związku z wypłatą przez Bank kwoty wynikającej z ugody po Pani stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji nie wystąpi również obowiązek zapłaty podatku z tego tytułu.
Końcowo wskazuję, że ponieważ wypłata przez Bank kwoty wynikającej z zawartej ugody nie spowoduje powstania po Pani stronie przychodu, więc w tym zakresie nie będzie miało zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów, o którym mowa we wniosku. Z tego względu, Pani stanowisko w sprawie uznałem za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.