Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 21 stycznia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.897.2024.2.BM

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

nieprawidłowe w zakresie braku obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej przez Bank kwoty dodatkowej oraz
prawidłowe w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 listopada 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 21 listopada o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 19 grudnia 2024 r. (data wpływu 19 grudnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Posiada Pani nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2024.226 t. j. z dnia 2024.02.21).

Zaciągnęła Pani kredyt budowlano-hipoteczny denominowany udzielony w złotych w kwocie, stanowiącej równowartość 40.691.01 CHF, w Banku (...) (który w 2014 roku został prawnie połączony z (...)) czyli w podmiocie, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym i który był uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, dnia 5 października 2009 roku celem finansowania kosztów kontynuowania budowy domu jednorodzinnego zlokalizowanego w (...), ul. (...), działka nr d1, stanowiącego Pani własność, dla którego urządzona jest przez Sąd Rejonowy w (...) księga wieczysta KW nr (...). Kredyt był związany z realizacją Pani własnych potrzeb mieszkaniowych.

Nieruchomość nigdy nie była wynajmowana, ani nie była w niej prowadzona działalność gospodarcza. Przedmiotowa nieruchomość nie pełniła również roli wirtualnego biura. Nieruchomość służyła wyłącznie celom mieszkaniowym. Nie nabyła Pani garażu lub miejsca parkingowego związanego z nieruchomością. Nie korzystała Pani nigdy z ulgi odsetkowej.

Z Pani powództwa przeciwko Bankowi powstał spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej Umowy (oraz jej ważności), który zawisł w sprawie za sygn. (...) o zapłatę toczącej się przed Sądem Okręgowym w (...). 5 września 2024 r. dokonała Pani spłaty kredytu. 13 listopada podpisała Pani ugodę z Bankiem akceptując następujące warunki:

w celu zakończenia wszelkich sporów dotyczących abuzywności klauzul umownych i ważności Umowy, Bank zobowiązał się do zwrotu w terminie 21 dni od dnia zawarcia Ugody na Pani rzecz kwoty 45.444,94 złotych (słownie: czterdzieści pięć tysięcy czterysta czterdzieści cztery złote i 94/100) w tym: kapitał 42.004,58 złotych, odsetki 3.440,36 złotych;
Bank, w terminie 21 dni od daty podpisania Ugody, wypłaci Pani kwotę dodatkową w wysokości 43.115,06 PLN (słownie: czterdzieści trzy tysiące sto piętnaście złotych 06/100) na Pani rachunek.

Przyjmuje Pani do wiadomości, że w związku z wypłatą ww. kwoty powstaje po Pani stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienia obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11). W przypadku braku spłaty tej kwoty w tym terminie zostaną naliczone odsetki za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych od następnego dnia po bezskutecznym upływie tego terminu.

18 listopada 2024 roku na Pani konto wpłynęły obie wyżej wymienione kwoty.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

13 listopada podpisała Pani ugodę sądową z Bankiem w celu zakończenia wszelkich sporów dotyczących abuzywności klauzul umownych i ważności Umowy. Bank zobowiązał się, że wypłaci w terminie 21 dni od zawarcia Ugody Sądowej na Pani rzecz wyżej wymienioną kwotę (43.115,06 zł) w formie kwoty dodatkowej. Bank nie zaprezentował w ugodzie żadnego sposobu wyliczenia kwoty. Prawdopodobnie wynika ona z tabel i wewnętrznej dokumentacji Banku, która nie została Pani ukazana.

Kwota 43.115,06 zł jest kwotą dodatkową, bez dodatkowych wyjaśnień i bez dodatkowych określeń, w związku z podpisaniem Ugody Sądowej.

Na pytanie organu, czy kwota 43.115,06 zł jest zwrotem na rzecz Pani środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego, przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania, wskazała Pani, że nie, wypłata świadczenia w wysokości 43.115,06 zł jest kwotą dodatkową, która została wypłacona na Pani rzecz w związku z podpisaną Ugodą Sądową.

Wypłata świadczenia w wysokości 45.444,94 zł jest zwrotem środków pieniężnych, które wcześniej, przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo - odsetkowych. Kwota składa się z kapitału, który wynosi 42.004,58 złotych oraz odsetek w wysokości 3.440,36 złotych. Jest to kwota, która jednocześnie jest niższa niż suma kosztów około kredytowych poniesionych przez Panią w toku realizowania umowy kredytowej.

W podobnym stanie faktycznym została już wydana korzystna interpretacja indywidualna, tj. Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej z dnia 1 sierpnia 2024 r. nr 0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ, wskazuje, że w podobnych przypadkach, w których podatnicy składali wnioski o zwrot, interpretacje były korzystne. Dyrektor KIS w wymienionej wyżej interpretacji powołał się na art. 11 ust. 1 oraz art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2024.226 tj. z dnia 2024.02.21):

Dlatego stwierdza Pani, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego (tj. będącej przedmiotem Pani zapytania kwoty dodatkowej) nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie będzie Pani miała obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej Pani przez bank ww. kwoty dodatkowej.

Do Dyrektora KIS-u zwrócił się również bank krajowy, w interpretacji indywidualnej z dnia 16 lutego 2024 r., sygn. 0114-KDIP3-2.4011.1078.2023.2.AC, wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, wskazuje, że zwroty związane z ugodami bankowymi powinny być zwolnione z PIT. Jest to interpretacja wydana na rzecz banku, odnosząca się do obowiązku informacyjnego w zakresie podatku dochodowego od zwrotów.

W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie Ugody zawartej do umowy kredytowej Klient otrzymuje z powrotem swój kapitał - zwrot zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo.

Mając powyższe na uwadze, niewątpliwie zwrot środków jest przysporzeniem po Pani stronie, jednakże nie stanowi on przychodu podatkowego w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f.

Również należy zwrócić uwagę na art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wedle którego to podatnicy - obywatele powinni być traktowani równo wobec prawa, nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. W związku z powyższym niezasadne byłoby inne rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie względem Pani, gdyż stan faktyczny jest tożsamy względem przytaczanych indywidualnych interpretacji podatkowych. Utarta linia interpretacyjna, jasno wskazuje na stanowisko Organu, który to podziela Pani zdanie.

Pytanie

Czy kwota zwrócona oraz kwota wypłacona przez Bank na Pani rzecz stanowią przychód podatkowy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.)?

Pani stanowisko w sprawie

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2024.226 t. j. z dnia 2024.02.21) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności" definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić zatem w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na podmiotach dokonujących świadczeń z innych źródeł ciążą natomiast obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl tego przepisu:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega co do zasady, każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Po Pani stronie nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z podpisaniem ugody otrzymała Pani zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazała na rzecz banku w ramach spłaty udzielonego kredytu budowlano-hipotecznego. A zatem otrzymała środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z jej własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w jej majątku. Zwrot ten będzie dla Pani neutralny podatkowo.

W konsekwencji, zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem Wnioskodawczyni nie ma obowiązku zapłaty podatku od kwoty zwróconej przez bank.

W analogicznych stanach faktycznych interpretacje, które uzyskiwali podatnicy indywidualnie w zakresie zwrotów są korzystne, tutaj przykład Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 1 sierpnia 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ. W powyższej Dyrektor KIS wskazał następujący ku temu argument:

Dlatego stwierdzam, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego (tj. będącej przedmiotem Pani zapytania kwoty dodatkowej) nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie będzie Pani miała obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej Pani przez bank ww. kwoty dodatkowej.

Jeżeli chodzi o zwroty, to wskazanie, że taki zwrot zawsze powinien być zwolniony z PIT znajdziemy w interpretacji indywidualnej z dnia 16 lutego 2024 r., Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.1078.2023.2.AC. Jest to interpretacja wydana na rzecz banku (w zakresie obowiązku informacyjnego w podatku dochodowym od zwrotów). W opisanym stanie faktycznym bank zwrócił się do Dyrektora KIS z dwoma pytaniami:

1. Czy prawidłowe jest Państwa stanowisko, zgodnie z którym w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym, dokonanie pomniejszenia kwoty pierwotnego zobowiązania kredytowego walutowego i jego spłat o kwotę wyliczonego nowego zobowiązania kredytowego Złotowego i jego spłat zgodnie z zawartą Ugodą i tym samym ustalenie kwoty zwrotu nienależnie wpłaconego zobowiązania kredytowego, nie stanowi przychodu podatkowego po stronie Kredytobiorcy i nie będzie skutkować obowiązkiem sporządzenia przez Państwa informacji, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT?

Oraz wyraził następujące stanowisko:

Ad. 1

W Państwa ocenie, dokonanie pomniejszenia kwoty pierwotnego zobowiązania kredytowego walutowego i jego spłat o kwotę wyliczonego nowego zobowiązania kredytowego Złotowego i jego spłat zgodnie z zawartą Ugodą i tym samym ustalenie kwoty zwrotu nienależnie wpłaconego zobowiązania kredytowego, nie stanowi przychodu podatkowego po stronie Kredytobiorcy i nie będzie skutkować obowiązkiem sporządzenia przez Państwa informacji, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.

A w drugim pytaniu:

2. Czy prawidłowe jest Państwa stanowisko, zgodnie z którym w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym, dokonanie umorzenia wierzytelności kredytowej w ramach zawartej Ugody i złożeniu przez Kredytobiorcę oświadczenia, iż spełnia warunki do skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego, nie będzie skutkowało obowiązkiem sporządzenia przez Państwa informacji, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT?

Ad. 2

W Państwa ocenie, dokonanie umorzenia wierzytelności kredytowej w ramach zawartej Ugody opisanej w stanie faktycznym i złożeniu przez Kredytobiorcę oświadczenia, iż spełnia warunki do skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego, nie będzie skutkowało obowiązkiem sporządzenia przez Państwa informacji, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.

Jest to jedyna interpretacja złożona przez banki w tym aspekcie. Należy podkreślić, że nie jest prawem Banku oceniać, czy dana wypłata będzie stanowić przychód podatkowy podatnika czy nie. Uprawnienia do takiej oceny mają jedynie organy skarbowe, w szczególności tutejszy Organ (w ramach kontroli abstrakcyjnej stosowania prawa). W obecnym stanie prawnym powstała rozbieżność, w której niektóre banki uważają zwróconą kwotę za przychód podatnika, a inne, powołując się na uzyskane interpretacje indywidualne - już nie. W tym kontekście należy w szczególności podkreślić fundamentalną rolę gwarancyjną ustawy zasadniczej:

Art. 32. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej:

Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.

Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. O ile pierwszy ustęp ogranicza się do władz publicznych, o tyle drugi ma charakter szerszy. Wskazać należy iż uznaniowe zakwalifikowanie zwrotów z tytułu ugód bankowych, po wcześniejszym stosowaniu klauzul abuzywnych przez te instytucje należy uznać za złamanie zasady równości w życiu gospodarczym. W sytuacji w której spójna linia interpretacyjna potwierdza brak podatku dochodowego od otrzymywanych w toku ugód zwrotów, działanie jednego banku wbrew tej linii należy uznać za dyskryminujące, niezgodne z obowiązującym prawem oraz krzywdzące dla tych podatników, będących klientami tego konkretnego banku.

Przy czym Pani zdaniem określenia, którymi posługuje się bank w treści ugody, różne w zależności od poszczególnego banku, nie powinny mieć znaczenia na interpretację skutków podatkowych ugody. Niezależnie czy zwrot na rzecz klienta określamy mianem zwrotu, korekty, zwrotu nadpłaty, zwrotu kapitału, wypłaty dodatkowej czy wynagrodzenia albo zwrotu nienależnie pobranych kwot, to różnice są głównie na gruncie semantycznym, natomiast bez wpływu na sens i prawno-podatkowy kontekst wydarzenia podatkowego, jakim jest zawarcie ugody.

Mając powyższe na uwadze, stoi Pani na stanowisku iż wypłacona kwota oraz kwota zwrócona nie stanowią przychodu podatkowego w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika - tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Źródła przychodów

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń.

Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że:

1.5 października 2009 r. zaciągnęła Pani kredyt budowlano-hipoteczny z Bankiem celem finansowania kosztów kontunuowania budowy domu jednorodzinnego;

2.13 listopada 2024 r. podpisała Pani ugodę z Bankiem, w której w celu zakończenia wszelkich sporów dotyczących abuzywności klauzul umownych i ważności umowy.

3.Bank zobowiązał się w terminie 21 dni od dnia zawarcia ugody do zwrotu na Pani rzecz kwoty 45.444,94 zł (w tym kapitał 42.004,58 zł, odsetki 3.440,36 zł) oraz wypłaty kwoty dodatkowej w wysokości 43.115,06 zł na Pani rachunek.

4.Wypłata świadczenia w wysokości 45.444,94 zł jest zwrotem środków pieniężnych, które wcześniej przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych, natomiast wypłata świadczenia w wysokości 43.115,06 zł jest kwotą dodatkową, która została Pani wypłacona w związku z podpisaną Ugodą Sądową.

Powzięła Pani wątpliwość, czy kwota zwrócona oraz kwota wypłacona (tzw. kwota dodatkowa) przez Bank na Pani rzecz stanowią przychód podatkowy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.).

Skutki podatkowe wypłaty przez bank kwoty zwróconej oraz kwoty wypłaconej (tzw. kwoty dodatkowej) przez Bank

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też, gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W Pani przypadku - otrzymała Pani od Banku zwrot środków pieniężnych, które wcześniej przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych oraz wypłatę kwoty dodatkowej, która została wypłacona na Pani rzecz w związku z podpisaną Ugodą Sądową.

W odniesieniu do zwrotu środków pieniężnych, które wcześniej przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych, to otrzymana przez Panią kwota 45.444,94 zł, którą wpłaciła Pani do banku ponad kwotę należnych Bankowi rat kapitałowo-odsetkowych jest dla Pani neutralna podatkowo.

W wyniku tego zwrotu nie osiągnęła Pani bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowodował po Pani stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym nie podlega on opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Pani stanowisko w zakresie kwoty zwróconej przez Bank jest więc prawidłowe.

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych wypłaty na Pani rzecz kwoty dodatkowej (tj. kwoty 43.115.06 zł), to w opisie sprawy wskazała Pani, że wypłacona Pani przez bank kwota dodatkowa nie stanowi zwrotu nadpłaconego kredytu, ani nie jest zwrotem na Pani rzecz środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego, przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania. Wyjaśniła Pani, że kwota dodatkowa w wysokości 43.115,06 zł jest kwotą, która została Pani wypłacona w związku z podpisaną Ugodą Sądową.

Zatem, w analizowanej sprawie w tej części po Pani stronie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody nie otrzyma Pani zatem zwrotu środków pieniężnych, które wcześniej Bank pobierał od Pani jako comiesięczne raty kredytu od dnia wynegocjowania warunków ugody do jej zawarcia. A zatem nie otrzyma Pani środków będących ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pani własnych środków. Kwota dodatkowa otrzymana na podstawie ugody z Bankiem spowoduje więc faktyczny przyrost w Pani majątku. Wypłata ta nie będzie dla Pani neutralna podatkowo.

W konsekwencji, wypłacona przez Bank w ramach ugody ww. kwota dodatkowa będzie stanowiła dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem będzie miała Pani obowiązek zapłaty podatku od wypłaconej przez bank kwoty dodatkowej.

Zatem, stanowisko Pani w zakresie kwoty wypłaconej (tzw. kwoty dodatkowej) uznano za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wydając interpretacje indywidualną tutejszy Organ nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym. Dlatego też, tutejszy Organ nie odniósł się do kwot wskazanych we wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie