Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 listopada 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 4 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani pismem z 17 stycznia 2025 r. (wpływ 17 stycznia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Dnia (...) września 2009 r. Pani A (zwana dalej: „Wnioskodawcą” lub „Kredytobiorcą”) podpisała umowę kredytu mieszkaniowego (…) (zwana dalej: „Umową”) z (…) (zwaną dalej: „Bankiem”), która w całości służyła sfinansowaniu własnego celu mieszkaniowego Kredytobiorcy zgodnego z regulacjami określonymi w art. 21 ust. 25 pkt 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm., dalej: „Ustawa o PIT”).

Bank wypłacił umówioną kwotę Kredytobiorcy przeznaczoną na realizację celu mieszkaniowego, a Kredytobiorca oświadczył, że przeznaczył kwotę kredytu na realizację tego celu. Był to kredyt denominowany we frankach szwajcarskich. Kredytobiorca dokonał przedterminowej spłaty kredytu w pełnej wysokości skutkiem czego, na dzień zawarcia między Kredytobiorcą i Bankiem Ugody Sądowej z dnia (…) sierpnia 2024 r. (dalej: „Ugody”), w księgach Banku nie figurowało już żadne zobowiązanie z tytułu Umowy.

Kredyt został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości. Wnioskodawca jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych o nieograniczonym obowiązku podatkowym na terytorium Polski, zgodnie z brzmieniem przepisu art. 3 ust. 1 Ustawy o PIT.

Bank, który udzielił Wnioskodawcy kredytu jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw.

Pomiędzy Kredytobiorcą i Bankiem powstał spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej Umowy (oraz jej ważności), który zawisł w sprawie za sygn. (…) o zapłatę toczącej się przed Sądem Okręgowym (...), z powództwa Kredytobiorcy przeciwko Bankowi.

W dniu (…) sierpnia 2024 r. między Kredytobiorcą i Bankiem doszło do zawarcia Ugody w celu polubownego zakończenia sporu i uchylenia stanu niepewności co do roszczeń wynikających ze spłaconej w dniu (...) lutego 2018 r. Umowy. Zamiarem Banku i Kredytobiorcy, zgodnie z treścią Ugody, było przyjęcie w Ugodzie rozwiązania w ten sposób, że zmiany Umowy będą obowiązywać od początku jej obowiązywania w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej. Zgodnie z treścią Ugody przyjęto, co strony potwierdzają, że w księgach rachunkowych Banku na dzień (...) lutego 2018 r. wysokość zadłużenia Kredytobiorcy z tytułu Umowy wynosiła (…) CHF na co składało się (…) CHF kapitału i (…) CHF odsetek bieżących. Po przeliczeniu po kursie z dnia (…) lutego 2018 r. wynoszącym 3,6302 PLN/CHF zadłużenie wyniosło (…) PLN, w tym (…) PLN kapitału i (…) PLN odsetek bieżących. Zadłużenie to, zgodnie z treścią Ugody, zostało jednakże przedterminowo spłacone. Ugoda skutkuje również zmianą postanowień pierwotnych Umowy w zakresie rozliczania samego kredytu. Przede wszystkim z chwilą zawarcia ugody dojdzie do zmiany postanowień umowy kredytu w ten sposób, że od dnia (...) września 2009 r. będzie stanowił kredyt złotowy w miejsce frankowego w określonej w Ugodzie wysokości. Oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało również ustalone w treści Ugody. Na gruncie Ugody sądowej Kredytobiorca świadomie i dobrowolnie wyraził zgodę na odstąpienie od dochodzenia od Banku roszczeń. Bank na mocy Ugody potwierdził, że Kredytobiorca zwolnił się z całości długu względem Banku, a ponadto potwierdził, że Bank zwróci Kredytobiorcy to co nienależnie uzyskał na mocy nowych warunków umowy kredytu złotowego. Bank w związku ze zmianą warunków umowy kredytu (zgodnie z ww. założeniami) zobowiązał się do zwrotu kwoty w wysokości (…) zł (w tym 0,00 PLN odsetek) z tytułu nadpłaty dokonanej przez Kredytobiorcę na podstawie Umowy zawierającej pierwotne postanowienia.

Kwota ta stanowiła dla Kredytobiorcy rzeczywisty zwrot, ponieważ jest to kwota niższa niż kwota wszystkich wpłat dokonanych przez Kredytobiorcę przez cały okres kredytowy. Bank fakt ten również zaznaczył w Ugodzie nazywając tę kwotę „zwrotem” oraz przez rezygnacje z ujęcia jej w PIT-11.

Ponadto, niezależnie od ww. kwoty, Bank zobowiązał się wypłacić Kredytobiorcy również (…) PLN określoną w Ugodzie jako „kwotę dodatkową”. W związku z wypłatą ww. kwoty Bank zobowiązał się do wypełnienia obowiązku informacyjnego tj. sporządzenie informacji PIT-11.

Co również istotne, w okresie kredytowania, tj. w latach 2009-2018, Kredytobiorca wpłacił na rzecz Banku łączną kwotę rat kapitałowo-kredytowych (…) PLN. Na tę kwotę składa się: (…) PLN rat kredytowych, (…) PLN sumy przedwczesnej całkowitej spłaty kredytu z dnia (...) lutego 2018 r., (…) PLN sumy opłat i prowizji i (…) CHF sumy rat kredytowych zapłaconych w walucie CHF w okresie 2015-2018.

W związku z powyższym Kredytobiorca powziął wątpliwość w zakresie tego co stanowi dla niego przychód tj.:

1)Czy Bank słusznie przyjął, że kwota (…) PLN w rzeczywistości nie stanowi dla Kredytobiorcy przychodu i dlatego Bank zrezygnował z przygotowania dla tej kwoty informacji PIT-11.

2)Czy Bank słusznie przyjął, że był zobowiązany do sporządzenia informacji PIT-11 od całości kwoty wynoszącej (…) PLN zakładając, że przynajmniej część z tej kwoty będzie stanowić w rzeczywistości zwrot nienależnie zapłaconej kwoty na podstawie pierwotnie obowiązującej umowy kredytu, tj. warunkami obowiązującymi przed przedstawieniem warunków kredytowych wynikających z Ugody.

Wątpliwość wynika z tego, że przynajmniej część z wypłacanej przez Bank kwoty (…) PLN stanowić będzie kwotę niższą niż całkowita wartość wpłat dokonanych przez Kredytobiorcę w całym okresie kredytowania, przy uwzględnieniu nowej wynikającej z Ugody wartości kredytu hipotecznego wraz z odsetkami oraz zwrotu kwoty wynoszącej (…) PLN. Kredytobiorca posiada więc wątpliwość co do słuszności przedstawionego toku rozumowania.

W uzupełnieniu wniosku podała Pani: Wnioskodawca uważa, że w całym okresie kredytowania, uwzględniając przy tym kwotę przedterminowej spłaty kredytu wynoszącą (…) PLN, wpłacił on kwotę wyższą niż otrzymał od Banku na bazie przyjętej Ugody.

Wynika to z faktu, że zgodnie z treścią Ugody suma kwot wypłaconych tytułem kredytu po „odfrankowieniu” Umowy kredytu wyniosła (…) PLN. Uwzględniając kwotę tego kredytu, a także kwotę dodatkową oraz kwotę nadpłaty, Wnioskodawca otrzymał od Banku łącznie kwotę o wartości (…) PLN. Natomiast łączna wartość rat kapitałowo-kredytowych wpłaconych przez Kredytobiorcę wyniosła (…) PLN.

Z kolei w przypadku pierwotnych warunków Umowy kredytu fizycznie wypłacona kwota kredytu również wynosi (…) PLN, który został wypłacony w trzech transzach. Wynika to z treści dokumentów otrzymanych od Banku: „Z treści zapisów w księgach (…) wynika, że: W dniu (…) września 2009 r. rachunek obsługi kredytu prowadzony w CHF nr (...) został zasilony przez (…) kwotą (…) CHF. Kwota ta została przelana na rachunek obsługi kredytu prowadzony w PLN nr (...) i po jej przeliczeniu na PLN zaewidencjonowana na tym rachunku jako kwota (…) PLN (jako równowartość kwoty (…) CHF po przeliczeniu po kursie 2,6900). Kwota (…) PLN została przelana na rachunek nr (...) wskazany we wniosku klienta. W dniu (…) listopada 2009 r. rachunek obsługi kredytu prowadzony w CHF nr (...) został zasilony przez (…) kwotą (…) CHF. Kwota ta została przelana na rachunek obsługi kredytu prowadzony w PLN nr (...) i po jej przeliczeniu na PL zaewidencjonowana na tym rachunku jako kwota (…) PLN (równowartość kwoty (…) CHF po przeliczeniu po kursie 2,7460). Kwota (…) PLN została przelana na rachunek nr (...) wskazany we wniosku klienta”. W dniu (…) grudnia 2009 r. rachunek obsługi kredytu prowadzony w CHF nr (...) został zasilony przez (…) kwotą (…) CHF. Część tej kwoty w wysokości (…) CHF została przelana na rachunek obsługi kredytu prowadzony w PLN nr (...) i po jej przeliczeniu na PLN zaewidencjonowany na tym rachunku jako kwota (…) PLN (równowartość kwoty (…) CHF po przeliczeniu po kursie 2,6520). Kwota (…) PLN została przelana na rachunek nr (...) wskazany we wniosku klienta. Pozostała część z tej kwoty (…) CHF w kwocie (…) CHF została zarachowana na wcześniejszą spłatę kredytu”. Sumując wskazane kwoty pierwotnie wypłaconych transz na rzecz Kredytobiorcy do faktycznego rozporządzenia (tj. (…) PLN) wychodzi kwota (…) PLN, czyli dokładnie ta sama co wskazana w Ugodzie. Należy więc stwierdzić, że kwota przekazana do Banku nie jest mniejsza niż pierwotna wartość wypłaconej Kredytobiorcy przez Bank kwoty na sfinansowania własnego celu mieszkaniowego.

Pytania

1.Czy w związku z zawarciem Ugody mającej na celu zakończenie sporu na tle Umowy, otrzymana kwota (…) PLN stanowić będzie przychód i czy w związku z tym po stronie Wnioskodawcy powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów Ustawy o PIT?

2.Jeśli stanowisko organu względem pytania nr 1 okaże się negatywne, czy otrzymana kwota (…) PLN podlegać będzie zaniechaniu poboru podatku dochodowego?

3.Czy biorąc pod uwagę wątpliwości przedstawione w punkcie 2 stanu faktycznego po stronie Kredytobiorcy powstałby przychód w całkowitej wysokości kwoty dodatkowej, tj. w wysokości (…) PLN i czy w związku z tym Kredytobiorca byłby zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od tej kwoty?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie odnośnie pytania nr 1 w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT ustawodawca wymienia źródła przychodów, z których dochód podlega opodatkowaniu.

Ogólna definicja przychodu, którą uregulowano w art. 11 ustawy o PIT stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu do wyroku z 2 marca 2017 r., sygn. akt II FSK 164/15, wskazał: „jak stanowi przepis art. 11 ust. 1 ustawy o PIT (...). Przytoczona definicja przychodu wyprowadzona na podstawie tego przepisów ma charakter ogólny, a zatem będzie ona w użyciu wówczas, gdy zastosowania nie będą znajdować regulacje szczegółowe, inaczej opisujące danego rodzaju przychód. Należy również pamiętać, że przepisy art. 11 u.p.d.o.f. trzeba interpretować w powiązaniu z przepisami art. 10 oraz art. 12-20 u.p.d.o.f., co pozwala na ustalenie, czy dana kwota lub świadczenie przynależą do któregokolwiek ze źródeł przychodów podatkowych. Jeżeli nie będzie możliwe przyporządkowanie danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu” - art. 20 ustawy o PIT), to nie będzie ono mogło być uznane za przychód podatkowy, choćby nawet odpowiadało ogólnej definicji przychodu zawartej w przepisach art. 11 ustawy o PIT." Jak wskazano dalej w ww. wyroku: „Mimo, że nie wynika to wprost z brzmienia przepisu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Stąd też wszystkie kwoty otrzymywane „tytułem zwrotnym”, takie jak pożyczki, kaucje itp., nie są zaliczane do przychodów podatkowych”.

Zgodnie z powyższym za przychód należy uznać definitywne przysporzenie majątkowe, do którego nie kwalifikują wszelkie wartości podlegającego zwrotowi z różnych przyczyn.

Zdaniem Wnioskodawcy, w stosunku do kwoty (…) zł po stronie Banku doszło do bezpodstawnego wzbogacenia, zgodnie z art. 405 w zw. z art. 410 KC, więc wskazana kwota podlegała zwrotowi jako nienależne świadczenie. Nienależne świadczenie nie stanowi odrębnego źródła przychodów wskazanych w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT, jako że zgodnie z tezą do ww. wyroku NSA „Zubożony, który otrzymuje zwrot korzyści majątkowych uzyskanych przez kogo innego z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, nie ma przysporzenia majątkowego”. Zwrot tego, co świadczono, nie stanowi więc przychodu. W wyniku przedterminowej spłaty pierwotnej wartości kredytu po zawarciu Ugody, w związku z którą doszło do zmiany sposobu rozliczenia, powstała po stronie Kredytobiorcy nadpłata, której różnicę Bank zobowiązał się zwrócić. Otrzymanie zwrotu nie stanowi dla Kredytobiorcy żadnej dodatkowej korzyści, a jedynie prowadzi do stanu rozliczeń, który jest zgody z prawem, tj. stanowi następstwo zmiany postanowień Umownych z powodu niedozwolonego charakteru postanowień.

Należy również pamiętać, że przepisy art. 11 ustawy o PIT trzeba interpretować w powiązaniu z przepisami art. 10 oraz art. 12-20 ustawy o PIT co pozwala na ustalenie, czy dana kwota lub świadczenie przynależą do któregokolwiek ze źródeł przychodów podatkowych. Z uwagi na to, że nie ma możliwości przyporządkowania danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu”, o których mowa w art. 20 ustawy o PIT) to nie będzie ono mogło być uznane za przychód podatkowy. Jak bowiem wcześniej wskazano, za przychód nie można uznać świadczenia, które podlega zwrotowi.

Podsumowując, zwrot otrzymanej kwoty tytułem bezpodstawnego wzbogacenia się Pani kosztem na podstawie art. 405 i art. 410 KC nie stanowi dla Kredytobiorcy przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

W odniesieniu do pytania nr 2, podała Pani, że należy wskazać, że otrzymana kwota na podstawie Umowy wypełnia warunki wynikające z § 1 ust. 1 i 2 w zw. z § 3 rozporządzenia MF, a kredyt był zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT, czyli wydatki na cele mieszkaniowe (nabycie domu).

Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot: umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy: a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniową oraz b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycję mieszkaniową.

Zgodnie z Ugodą udzielony na mocy Umowy kredyt został przewalutowany na kredyt złotówkowy, w wyniku czego nastąpił zwrot wskazanej kwoty.

Jednocześnie Wnioskodawca nigdy wcześniej nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. Jak stanowi § 1 ust. 2 Rozporządzenia kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują: kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału); odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje; oraz opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń. Jak wynika z uzasadnienia do Rozporządzenia MF za jego wydaniem stoi „szczególna potrzeba wyprowadzenia istotnej zachęty do zawierania przez kredytodawców i kredytobiorców ugód w celu restrukturyzacji tzw. kredytów frankowych, które ograniczą negatywne skutki wynikające ze zmiany kursu waluty szwajcarskiej na możliwość terminowej spłaty kredytów mieszkaniowych denominowanych w tej walucie przez polskich obywateli”. Jednocześnie w uzasadnieniu wskazano, że „nie bez znaczenia jest fakt, że część kredytobiorców toczy spory sądowe z bankami zarzucając abuzywność klauzul indeksacyjnych przy hipotecznych kredytach mieszkaniowych denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej. Opodatkowanie umarzanych kredytobiorcom kwot w sytuacji, gdy dochodzą oni przed sądami nieważności zawartych przez nich umów (częściową lub całkowitej), czyli podważają zasadność wymagalności tych kwot, budziłoby zatem istotne kontrowersje”. Jak również w uzasadnieniu do Rozporządzenia MF zauważono „uzyskane przez kredytobiorców umorzenie kredytu będzie stanowiło dla tej grupy realną, wymiernie poprawiającą jej położenie korzyść, wyłącznie w sytuacji, jeśli działania instytucji finansowych zmierzające do ułatwienia spłaty zadłużenia kredytobiorcom spotkają się z synergiczną reakcją ze strony państwa”.

W odniesieniu do kwestii dotyczącej pytania nr 3 wskazała Pani, że analogicznie do uzasadnienia do pytania nr 1, ustawodawca w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT wymienia źródła przychodów, z których przychód (dochód) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nienależne świadczenie w podanym rozumieniu przyjętym w art. 410 w zw. z art. 405 Kodeksu cywilnego nie zostało wymienione jako odrębne źródło przychodów w art. 10 ust. 1 pkt 1 -8 ustawy o PIT.

Ogólna definicja przychodu, którą uregulowano w art. 11 ustawy o PIT stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu do wyroku z 2 marca 2017 r., sygn. akt II FSK 164/15, wskazał: „jak stanowi przepis art. 11 ust. 1 ustawy o PIT (...). Przytoczona definicja przychodu wyprowadzona na podstawie tego przepisu ma charakter ogólny, a zatem będzie ona w użyciu wówczas, gdy zastosowania nie będą znajdować regulacje szczegółowe, inaczej opisujące danego rodzaju przychód. Należy również pamiętać, że przepisy art. 11 u.p.d.o.f. trzeba interpretować w powiązaniu z przepisami art. 10 oraz art. 12-20 u.p.d.o.f., co pozwala na ustalenie, czy dana kwota lub świadczenie przynależą do któregokolwiek ze źródeł przychodów podatkowych. Jeżeli nie będzie możliwe przyporządkowanie danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu” - art. 20 ustawy o PIT), to nie będzie ono mogło być uznane za przychód podatkowy, choćby nawet odpowiadało ogólnej definicji przychodu zawartej w przepisach art. 11 ustawy o PIT”.

Zgodnie z powyższym za przychód należy uznać definitywne przysporzenie majątkowe, do którego nie kwalifikują wszelkie wartości podlegającego zwrotowi z różnych przyczyn. Mając na uwadze fakt, iż w projekcie Ugody nie została wskazana podstawa, na jakiej Bank zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Kredytobiorcy kwoty (…) PLN (Bank określił to „kwotą dodatkową”), to przynajmniej część tej kwoty nie powinna podlegać opodatkowaniu, jako że zgodnie ze stanem faktycznym Kredytobiorca ma otrzymać zwrot tego, co w czasie trwania Umowy Kredytu Kredytobiorca świadczył. Zwrot tego, co świadczono, nie stanowi przychodu. Bank na podstawie Umowy Kredytu udzielił Kredytobiorcy kredytu, a Kredytobiorca dokonał spłaty na rzecz Banku, w wyniku zawarcia w Umowie Kredytu przez Bank klauzul abuzywnych pozwalających Bankowi na dowolność ustalania kursu CHF. Tym samym Bank pobrał od Kredytobiorcy bezpodstawnie świadczenie nienależne, a otrzymana przez Kredytobiorcę w wyniku Ugody kwota (…) PLN stanowić będzie w określonej części jedynie zwrot części kosztu, jaki Kredytobiorca poniósł w związku z zawarciem z Bankiem Umowy. Z uwagi na to, że nie ma możliwości przyporządkowania danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu”, o których mowa w art. 20 ustawy o PIT to nie można go uznać za przychód podatkowy, choćby nawet odpowiadał ogólnej definicji przychodu zawartego w przepisach art. 11.

Ponadto ustawa o PIT określa dochód jako nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania (art. 9 ust. 2). Przychód podatkowy warunkuje możliwość powstania dochodu podatkowego w tym znaczeniu, że dopóki nie mamy do czynienia z przychodem w sensie podatkowym, dopóty nie może powstać dochód podatkowy. Otrzymanego zwrotu nie można traktować w kategorii przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 11, ponieważ w tej sytuacji nie następuje po Pani stronie żadne przysporzenie majątkowe.

W uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 marca 2017 r., sygn. akt II FSK 164/15, wskazano, że (...) jak stanowi przepis art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przytoczona definicja przychodu wyprowadzona na podstawie tych przepisów ma charakter ogólny, a zatem będzie ona w użyciu wówczas, gdy zastosowania nie będą znajdować regulacje szczegółowe, inaczej opisujące danego rodzaju przychód. Należy również pamiętać, że przepisy art. 11 ustawy o PIT trzeba interpretować w powiązaniu z przepisami art. 10 oraz art. 12-20 tej ustawy, co pozwala na ustalenie, czy dana kwota lub świadczenie przynależą do któregokolwiek ze źródeł przychodów podatkowych. Jeżeli nie będzie możliwe przyporządkowanie danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu”; - art. 20 ustawy o PIT) to nie będzie ono mogło być uznane za przychód podatkowy, choćby nawet odpowiadało ogólnej definicji przychodu zawartej w przepisach art. 11. Mimo że nie wynika to wprost z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Stąd też wszystkie kwoty otrzymywane „tytułem zwrotnym” nie są zaliczane do przychodów podatkowych. Podsumowując, zwrot otrzymanej kwoty, tj. części kwoty … PLN, która nie przekracza wskazanego w stanie faktycznym limitu, tytułem bezpodstawnego wzbogacenia się kosztem Kredytobiorcy na podstawie art. 405 i art. 410 Kodeksu cywilnego (nienależne świadczenie) nie stanowi dla Pani przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o PIT. Podobnie w niniejszej sprawie zadecydowano w interpretacji indywidualnej z dnia 23 kwietnia 2024 r., wydanej przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0112-KDIL2-1.4011.207.2024.1.MKA, z taką jednak różnicą, że w przytoczonej interpretacji cała kwota zapłacona przez Bank była zwrotem, gdyż stanowił on kwotę niższą niż wpłacone przez kredytobiorcę raty kapitałowo-odsetkowe przez cały okres kredytowania, tj. zwrot stanowił wartość poniżej określonego limitu. W niniejszej interpretacji chodzi więc wyłącznie o zbadanie poprawności rozumowania przedstawionego w stanie faktycznym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych wypłaty przez Bank ww. kwot na podstawie zawartej ugody dotyczącej kredytu hipotecznego zaciągniętego przez Panią, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty ustalonych w ugodzie kwot wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże jak wyżej wyjaśniłem definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W opisie sprawy wskazała Pani, że (...) sierpnia 2024 r. doszło do zawarcia ugody pomiędzy Panią a Bankiem. Bank zobowiązał się do zwrotu na Pani rzecz kwoty w wysokości (…) zł z tytułu nadpłaty dokonanej przez Panią na podstawie umowy zawierającej pierwotne postanowienia. Ponadto, Bank zobowiązał się wypłacić Pani „kwotę dodatkową” w wysokości (…) zł. Wpłaciła Pani na rzecz Banku łączną kwotę rat kapitałowo-kredytowych w wysokości (…) zł. Natomiast suma kwot wypłaconych Pani tytułem kredytu wynosiła (…) PLN.

Wobec powyższego, skoro kwoty, które otrzymała Pani od Banku w wyniku zawartej ugody, mieszczą się w kwocie wpłaconej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego, otrzymanie ww. kwot nie spowoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata tych kwot będzie dla Pani neutralna podatkowo. Jak wskazała Pani bowiem w sprawie kwota przekazana do Banku nie jest mniejsza niż pierwotna wartość wypłaconej Pani przez Bank kwoty na sfinansowania własnego celu mieszkaniowego

Zatem, w analizowanej sprawie wypłata przez Bank kwoty (…) PLN oraz „kwoty dodatkowej” w wysokości (…) PLN nie spowoduje u Pani powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nie będzie miała Pani więc obowiązku zapłaty podatku od wypłaconych przez Bank ww. kwot.

Mając powyższe na względzie rozpatrywanie kwestii będącej przedmiotem Pani wniosku, a zakreślonej pytaniem nr 2, jest w tym przypadku niecelowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.