Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 listopada 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 26 grudnia 2024 r. i 1 stycznia 2025 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest pracownikiem Uniwersytetu (...) zatrudnionym w grupie pracowników badawczych. W ostatnim czasie Wnioskodawca podjął współpracę jako freelancer z firmą A w pracach nad rozwojem modeli sztucznej inteligencji. Zadanie Wnioskodawcy polega na układaniu nowych, autorskich zadań matematycznych oraz ich rozwiązań w celu szkolenia modeli. Wnioskodawca przygotowuje również punktację do rozwiązań. Wnioskodawca każdorazowo otrzymuje zlecenie na przygotowanie określonej liczby zadań na wskazanym poziomie trudności, a po ich wykonaniu otrzymuje określoną zapłatę. Kontrakt zawarty jest z platformą pośredniczącą B (...), która jest podmiotem zagranicznym i nie płaci zaliczki na podatek od dochodu Wnioskodawcy. Za przekazane dzieło Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie w USD na rachunek płatniczy. Po otrzymaniu zapłaty za dzieło Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty zaliczki na podatek dochodowy do 20. dnia następnego miesiąca. Pierwszą płatność Wnioskodawca otrzymał w dniu dzisiejszym, tj. 13 listopada 2024 r.

Uzupełnienie wniosku

Pracę polegającą na wykonaniu dzieła w postaci autorskich zadań matematycznych na poziomie edukacji wyższej i naukowej pracy badawczej Wnioskodawca wykonuje jako dodatkowe zajęcie o nieregularnym czasie pracy, wykonywane w wolnym czasie. Wnioskodawca nie wykonuje go ani w ramach działalności gospodarczej ani w ramach pracy na Uniwersytecie (...).

Zlecono Wnioskodawcy przygotowanie dzieła w postaci autorskich zadań matematycznych – takich, które jeszcze nigdy nie pojawiły się w czasopismach, książkach czy na zawodach matematycznych. Twórczy charakter tej pracy ma charakter dwojaki: po pierwsze należy zdefiniować ciekawy problem matematyczny o zdefiniowanym przez zamawiającego poziomie trudności. Muszą to być zadania niestandardowe, o typach, których nie spotyka się podczas zwykłych zajęć uniwersyteckich, a także wymagana jest różnorodność tematyki w ramach zestawu zadań. Po drugie: do zadania Wnioskodawca powinien przygotować co najmniej jedno wzorowe rozwiązanie. Rozwiązywanie nieszablonowych zadań to kwintesencja matematycznej pracy badawczej i tworzenia nowych, autorskich pomysłów. Jako że przygotowywane zadania (a co za tym idzie też ich rozwiązania) nie są znane w literaturze, praca ma niewątpliwie charakter twórczy, a w jej wyniku powstaje autorskie dzieło.

Treści zadań matematycznych i ich rozwiązań są utworami w myśl ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2509 ze zm.) w myśl art. 1 ust. 2 pkt 2 tejże ustawy. Nie są to bowiem matematyczne koncepcje, ale konkretne zapisy będące mieszanką tekstu i matematycznych symboli i jako takie spełniają definicję ustawową.

Przychody Wnioskodawcy powstają przez przekazanie autorskich praw majątkowych do utworów firmie X. Firma ta otrzymuje prawo do czerpania korzyści z utworów Wnioskodawcy poprzez wykorzystywanie ich do uczenia i testowania modeli sztucznej inteligencji przez okres 3 lat. W tym czasie Wnioskodawca nie ma możliwości wykorzystania swoich utworów (zadań matematycznych) do celów dydaktycznych czy też jako propozycji zadań na zawody matematyczne.

Umowy nie zawierają żadnego wyszczególnienia czy podziału części honorarium. Określona jest konkretna kwota za jedno zadanie matematyczne.

W ramach zleconej pracy Wnioskodawca układa zadania matematyczne i ich rozwiązania, jak opisał wyżej. Wnioskodawca nie uczestniczy w budowaniu modelu rozumianym jako jego programowanie. Natomiast w tej technologii za budowanie można też uznać uczenie (tzw. „karmienie” danymi) modelu, jak i jego testowanie. To odbywa się automatycznie na bazie Wnioskodawcy (między innymi) utworów.

Uczenie modelu, w zakresie objętym zadaniami Wnioskodawcy, odbywa się według procedury, w której uczestniczy łącznie grupa sześciu osób: dwóch osób zatrudnionych w X i czterech autorów zadań. Działania polegające na tworzeniu zadań podlegają zdefiniowanemu porządkowi określonemu przez: trudność zadań, poziom wymaganej wiedzy akademickiej czy aktualny stan wiedzy modelu. Do ułożonego zadania Wnioskodawca otrzymuje wewnętrzną recenzję, wraz z sugestiami zmian. Weryfikowane jest także jak aktualna wersja modelu jest w stanie radzić sobie z nowymi problemami matematycznymi.

Celem działań firmy X jest, w omawianym zakresie, stworzenie modelu (...), który będzie docelowo wspierał naukowców (chemików, fizyków, matematyków) w prowadzeniu działalności naukowej. Utwory Wnioskodawcy nie są dowolne, ale przygotowywane w sposób aktualnie wymagany przez procedurę uczenia modelu.

Aktualnie żaden model AI nie posiada cech, które docelowo ma posiadać (...). Modele popełniają błędy nawet w prostych, ale niestandardowych rozumowaniach matematycznych. Widać to w raportach, które porównują wyniki uzyskane przez modele i przez ludzi w zadaniach z autentycznych konkursów matematycznych.

Przygotowywanie zadań według ściśle określonych wytycznych wymusza na Wnioskodawcy poznawanie treści naukowych, z którymi nie miał dotąd do czynienia. Wnioskodawca musi również rozwijać swoją wiedzę o sposobie tworzenia modeli AI, by zadania układać w taki sposób, który spowoduje efektywną naukę modelu.

W toku swoich działań Wnioskodawca nie tworzy nowych koncepcji matematycznych. Modele AI są w stanie poruszać się jedynie w zakresie wiedzy już wytworzonej. Natomiast, jak Wnioskodawca wspominał wyżej, zadania są autorskie i nieznane dotąd w literaturze. Można to porównać do pisania książki w znanym powszechnie gatunku czy formacie, ze zdefiniowaną grupą bohaterów, ale z zupełnie oryginalną fabułą.

Pytanie

Czy w związku z art. 22 ust. 9b pkt 8 Wnioskodawca ma prawo do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu z opisanej w stanie faktycznym działalności wykonywanej osobiście?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, działalność w celu rozwijania narzędzi sztucznej inteligencji jest niewątpliwie działalnością badawczo-rozwojową. Ponadto Wnioskodawcy wkład w te działania stanowi działalność autorską, gdyż przygotowuje oryginalne problemy matematyczne do szkolenia modeli. Obie te przesłanki powodują, że zastosowanie znajduje art. 22 ust. 9b pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i Wnioskodawca ma prawo stosować podwyższone, 50% koszty uzyskania przychodu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 22 ust. 9 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Koszty uzyskania niektórych przychodów określa się w wysokości 50% uzyskanego przychodu z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami, z zastrzeżeniem ust. 9a i 9b, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

Przy czym stosownie do art. 22 ust. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W roku podatkowym łączne koszty uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 9 pkt 1-3, nie mogą przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Jak wynika natomiast z art. 22 ust. 9b pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przepis ust. 9 pkt 3 stosuje się do przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.

W świetle art. 5a pkt 38 ustawy:

Ilekroć w ustawie jest mowa o działalności badawczo-rozwojowej oznacza to działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

W myśl art. 5a pkt 39 ww. ustawy:

Ilekroć w ustawie jest mowa o badaniach naukowych oznacza to:

a)badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2023 r. poz. 742, z późn. zm.),

b)badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Z kolei w definicji prac rozwojowych zawartej w art. 5a pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazano, że oznaczają one:

prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1571 ze zm.):

Badania naukowe są działalnością obejmującą:

1)badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;

2)badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.

Stosownie do art. 4 ust. 3 ww. ustawy:

Prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Zatem z pracami badawczo-rozwojowymi mamy do czynienia wówczas, gdy wykorzystuje się dostępną wiedzę z dziedziny nauki, technologii oraz innej wiedzy i umiejętności do tworzenia nowych lub ulepszania istniejących produktów/usług oraz procesów i technologii produkcji.

Z ustawowej definicji prac badawczo-rozwojowych wynika, że taka działalność musi mieć charakter twórczy. Posłużenie się tym sformułowaniem wskazuje, że działalność badawczo-rozwojowa to taka aktywność, która nastawiona jest na tworzenie nowych i oryginalnych rozwiązań, często o charakterze unikatowym, które nie mają odtwórczego charakteru. Po drugie, z art. 5a pkt 38 ustawy podatkowej wynika, że działalność badawczo-rozwojowa musi być podejmowana w systematyczny sposób. Najbardziej właściwą definicją systematyczności prowadzenia działalności B+R jest definicja obejmująca prowadzenie działalności w sposób uporządkowany, według pewnego systemu. Zatem słowo „systematycznie” odnosi się również do działalności prowadzonej w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany.

Podsumowując, działalność badawczo-rozwojowa to zespół działań podejmowanych w kierunku tworzenia, w tym badań naukowych (nakierowanych na nową wiedzę i umiejętności) oraz prac rozwojowych (nakierowanych na wykorzystanie dostępnej wiedzy i umiejętności), w celu zwiększenia zasobów wiedzy do tworzenia nowych, zmienionych lub usprawnionych produktów, procesów lub usług (również w formie nowych technologii).

Przepisy dotyczące działalności badawczo-rozwojowej należy interpretować ściśle, a zatem do działalności badawczo-rozwojowej można zaliczyć tylko te działania podatnika, które wyczerpują znamiona definicji zawartej w treści art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu do przedmiotu Pana wątpliwości, czynności wykonywane przez Pana, polegające na układaniu nowych, autorskich zadań matematycznych oraz ich rozwiązań w celu szkolenia modeli sztucznej inteligencji nie wypełniają przesłanek działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na podstawie opisu zdarzenia:

–celem Pana działań nie jest stworzenie nowych produktów, procesów lub usług,

–nie wykonuje Pan czynności w sposób systematyczny,

–celem wykonywanych przez Pana prac nie jest zwiększenie zasobów wiedzy oraz wykorzystanie wiedzy do tworzenia nowych zastosowań, a zatem

wykonywane czynności nie obejmują badań naukowych w rozumieniu art. 4 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce lub prac rozwojowych w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

W konsekwencji czynności podejmowane przez Pana nie spełniają definicję działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, w opisanej sytuacji, do uzyskiwanych przychodów nie może Pan zastosować podwyższonych kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 9b pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z opisu zdarzenia wynika, że to podmiot, na którego rzecz realizuje Pan zlecenia, prowadzi tego rodzaju działalność. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje natomiast jednoznacznie, w art. 22 ust. 9b pkt 8, że to podatnik ma uzyskiwać przychody z działalności badawczo-rozwojowej, a nie jego zleceniodawca/kontrahent.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.