Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
- prawidłowe w zakresie przychodu uzyskanego przez Panią w związku z umorzeniem wierzytelności, w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na pokrycie dachowe, na okna i na instalację CO;
- nieprawidłowe w pozostałym zakresie.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
30 września 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 25 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 30 listopada 2024 r. (wpływ 4 grudnia 2024 r.), pismem z 12 grudnia 2024 r. (wpływ 16 grudnia 2024 r.) oraz pismem z 28 grudnia 2024 r. (wpływ 3 stycznia 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
W dniu (...) lipca 2008 r. zawarła Pani umowę kredytową o kredyt konsolidacyjny denominowany w walucie CHF na cele mieszkaniowe.
Udzielającym kredyt był bank (…), następnie przejęty przez Bank (…).
Obecnie jest Pani w procesie ugodowym z Bankiem (…). W umowie ugodowej na kwotę: (…) PLN – umorzenie zadłużenia; (…) PLN – zapłata na rzecz kredytobiorcy.
Łącznie (…) PLN bank określił jako przychód Kredytobiorcy (czyli Pani) oraz oświadczył o obowiązku sporządzenia informacji PIT-11.
Bank (…) nie przyjmuje do wiadomości zapisów § 1 pkt 1 oraz § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 11 marca 2022 r. „w sprawie zaniechania poboru podatku […]” Dz. U. z 2022, poz. 592.
Cytowane powyżej przepisy jasno wskazują na zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych. Jednocześnie bank pobrał Pani oświadczenie, że kredyt został zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz że nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.
W uzupełnieniu wniosku udzieliła Pani odpowiedzi na pytania.
Czy kredyt konsolidacyjny, o którym mowa we wniosku został zaciągnięty na spłatę kredytu mieszkaniowego, jeżeli tak to prosimy o podanie daty zaciągnięcia tego kredytu mieszkaniowego oraz wskazanie na jakie inne cele ww. kredyt konsolidacyjny został zaciągnięty (inne kredyty, pożyczki lub zobowiązania)?
Odpowiedź: Kredyt konsolidacyjny hipoteczny denominowany w walucie obcej (…) CHF (…) PLN został zaciągnięty w dniu (…) lipca 2008 r. na cele mieszkaniowe (spłatę):
a.kredyt gotówkowy na pokrycie dachowe w kwocie (…) PLN (22%);
b.kredyt gotówkowy na okna w kwocie (…) PLN (29%);
c.kredyt gotówkowy na instalacje CO w kwocie (…) PLN (25%);
d.kredyt odnawialny na glazurę oraz panele podłogowe w kwocie (…) PLN (15%);
e.karty kredytowe z limitem (…) PLN (9%);
f.prowizje, marża oraz koszty bankowe (wyrażone w CHF) (…) PLN.
Czy kredyt mieszkaniowy zaciągnięty przez Panią został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie?
Odpowiedź: Kredyt został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na nieruchomości w kwocie (…) PLN.
Jaki cel zaciągnięcia kredytu mieszkaniowego został wskazany w umowie kredytowej?
Odpowiedź: Spłata kredytów oraz pozostałych zobowiązań.
Na który z celów wymienionych w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały wydatkowane środki z kredytu mieszkaniowego?
Odpowiedź: Art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego.
Czy całość środków uzyskanych w związku z kredytem mieszkaniowym została przeznaczona na cele mieszkaniowe, jeśli nie to prosimy o wskazanie na jaki cel zostały przeznaczone pozostałe środki pieniężne?
Odpowiedź: Na cele mieszkaniowe przeznaczono środki uzyskane w ramach kredytów gotówkowych, tj. kredytów na pokrycie dachowe, na okna, na instalację CO oraz kredyt odnawialny na glazurę oraz panele podłogowe.
Czy całość środków uzyskanych w związku z kredytem konsolidacyjnym została przeznaczona na cele mieszkaniowe, jeśli nie to prosimy o wskazanie na jaki cel zostały przeznaczone pozostałe środki pieniężne?
Odpowiedź: Spłata kart kredytowych nie dotyczyła celu mieszkaniowego.
Czy nieruchomość, której dotyczył kredyt mieszkaniowy jest położona w Polsce lub innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej?
Odpowiedź: Nieruchomość jest położona w Polsce: ul. (...).
Czy w przypadku gdy nie jest Pani jedynym kredytobiorcą, czy bank umorzy zadłużenia wszystkim współkredytobiorcom, jeżeli nie to komu z kredytobiorców bank umorzy zadłużenie?
Odpowiedź: Kredyt udzielono współmałżonkom i został umorzony wszystkim kredytobiorcom.
Czy zgodnie z umową kredytu była Pani solidarnie wraz z pozostałymi kredytobiorcami zobowiązana do spłaty kredytu?
Odpowiedź: Tak.
Czy bank, z którym zawarła Pani umowę kredytową dotyczącą kredytu mieszkaniowego jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów?
Odpowiedź: Tak.
Prosimy o podanie daty podpisania przez Panią ugody z bankiem i umorzenia Pani zadłużenia w kwocie (…) PLN.
Odpowiedź: Ugodę podpisano w dniu (…) października 2024 r.
Co wchodzi/będzie wchodzić w skład kwoty (…) PLN, tj. kwoty którą bank Pani umorzy - w szczególności czy będą to odsetki, kwota kapitału, kwota odsetek skapitalizowanych, kwota tzw. odsetek karnych (odsetek od zadłużenia przeterminowanego) czy inne należności (jakie)?
Odpowiedź: Bank w dniu podpisania ugody „umarza zadłużenie kredytobiorców w kwocie (…) PLN stanowiących kwotę kapitału pozostałego do spłaty”.
Z jakiego tytułu bank zobowiązał się w umowie ugody do zapłaty na Pani rzecz kwoty w wysokości (…) PLN, a więc czego będzie dotyczyła ta kwota (czy będzie stanowiła zwrot wcześniej wpłaconych przez Panią środków pieniężnych z tytułu spłaty zaciągniętego kredytu, czy kwota ta wypłacona zostanie z innego tytułu, jeśli tak to jakiego)?
Odpowiedź: Bank zobowiązał się do zapłaty kwoty (…) PLN wynegocjowanej w obecności negocjatora z (...) jako zwrot bezpodstawnie pobranych kosztów okołokredytowych oraz pobieranych „spredów” (opłat przewalutowania rat).
Ponadto, wskazała Pani, że kredyty wskazane w poniższych punktach zostały zabezpieczone hipoteką umowną zwykłą na nieruchomości w łącznej kwocie (…) PLN:
a. kredyt gotówkowy na pokrycie dachowe w kwocie (…) PLN (22%);
b. kredyt gotówkowy na okna w kwocie (…) PLN (29%);
c. kredyt gotówkowy na instalacje co w kwocie (…) PLN (25%).
Dodatkowo, wyjaśniła Pani, że ze względu na fakt iż od podpisania wskazanych umów kredytowych upłynęło ponad 25 lat, nie posiada Pani żądanych dokumentów; jednocześnie oświadcza Pani, że wszystkie trzy kredyty były „kredytami budowlanymi”, a ich wydatkowanie było nadzorowane przez wskazanego przez bank rzeczoznawcę.
Wskazane trzy kredyty przeznaczono na tę samą nieruchomość położoną w Polsce: ul. (...).
Kwota – (…) PLN (wyrażona w CHF) to kwota wynikająca z udzielenia kredytu konsolidacyjnego hipotecznego denominowanego w walucie obcej i nie stanowiła wcześniejszych obciążeń kredytobiorców.
Wskazane wyżej koszty wynikały (były niezbędne) z zapisów umowy kredytu konsolidacyjnego.
Dodatkowe koszty m.in. ubezpieczenie kredytu były kosztami okołokredytowymi nie wskazanymi w umowie, a ich wielkości nie jest Pani w stanie określić - stąd wynikało Pani żądanie odszkodowania w wysokości (…) PLN.
Pytanie
Czy przychód Kredytobiorcy z zawartej z Bankiem ugody dotyczącej kredytu hipotecznego konsolidacyjnego denominowanego w walucie obcej (CHF) jest zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych zgodnie z § 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Finansów (Dz. U. z 2022 r., poz. 592) po spełnieniu warunków § 1 pkt 1 cyt. wyżej Rozporządzenia?
Pani stanowisko w sprawie
W Pani ocenie, na podstawie § 1 pkt 1 w związku z § 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. „w sprawie zaniechania poboru podatku […]” Dz. U. z 2022 r., poz. 592 oraz po przyjęciu oświadczenia Kredytobiorcy Bank powinien zastosować cytowane powyżej przepisy i odstąpić od wypełnienia informacji PIT-11.
Pani stanowisko: przychód wynikający z zawarcia ugody z Bankiem dotyczący kredytu mieszkaniowego konsolidacyjnego zgodnie z § pkt 4 Rozporządzenia MF, po spełnieniu warunków wskazanych w § 1 pkt 1 cyt. Rozporządzenia (Dz. U. z 2022 r., poz. 592) jest zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych i zwalnia Bank od obowiązku sporządzenia informacji PIT-11.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W tym miejscu należy wskazać na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).
Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:
1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego
5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1) jednego gospodarstwa domowego albo
2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).
6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podkreślenia wymaga, że zaniechanie poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów.
Zatem zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1) kredyt był zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej;
2) kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
3) kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
4) kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie;
5) kwota wierzytelności obejmuje kwotę kredytu mieszkaniowego (kapitału), odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje, opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
Ponadto, określając kredyt mieszkaniowy objęty zaniechaniem, rozporządzenie odwołuje się do wydatków, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przepis ten nie odnosi się natomiast do kredytów hipotecznych zaciągniętych na dowolny cel. Tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ponadto z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe wynika, że kredyt mieszkaniowy winien zostać zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego kredyty mieszkaniowe powinny zostać zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej.
Z analizowanej sprawy wynika, że w 2008 r. bank udzielił Pani kredytu konsolidacyjnego w walucie CHF, który został wypłacony w złotych i przeznaczony na spłatę:
-kredytu gotówkowego na pokrycie dachowe w kwocie (…) PLN;
-kredytu gotówkowego na okna w kwocie (…) PLN;
-kredytu gotówkowego na instalacje CO w kwocie (…) PLN;
-kredytu odnawialnego na glazurę oraz panele podłogowe w kwocie (…) PLN;
-kart kredytowych z limitem (…) PLN;
-prowizje, marża oraz koszty bankowe (wyrażone w CHF) (…) PLN.
Stosownie do Pani wyjaśnień poza kwotą kredytu przeznaczonego na pokrycie dachowe, na okna oraz na instalację CO, które to kredyty zostały zabezpieczone hipoteką umowną zwykłą na nieruchomości w łącznej kwocie (…) PLN, kredyt konsolidacyjny został przeznaczony na kredyt odnawialny na glazurę oraz panele podłogowe, na spłatę kart kredytowych oraz na prowizje, marże oraz koszty bankowe.
W tym miejscu wyjaśniam, że zobowiązania wobec banku, które nie zostały zabezpieczone hipoteką nie spełniają warunku określonego w § 3 pkt 2 ww. rozporządzenia Ministra Finansów uprawniającego do skorzystania z zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem wierzytelności.
(…) października 2024 r. podpisała Pani ugodę z bankiem w wyniku której bank m.in. umarza zadłużenie w kwocie (…) PLN, stanowiące kwotę kapitału pozostałego do spłaty.
Wskazać również należy, że sama nazwa kredytu nie stanowi przeszkody w możliwości skorzystania z zaniechania, jednakże analizowane zaniechanie mogłoby mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu hipotecznego konsolidacyjnego wyłącznie w sytuacji, gdy został on zaciągnięty np. na spłatę kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenia przyszłego oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez bank kwoty (…) PLN stanowiącej pozostały do spłaty kapitał z tytułu kredytu konsolidacyjnego, zaciągniętego przez Panią w 2008 r., stanowić będzie dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W odniesieniu do przychodu powstałego na podstawie ugody w związku z umorzeniem wierzytelności z tytułu ww. kredytu w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na pokrycie dachowe oraz kredytu zaciągniętego na okna i na instalację CO, znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie Pani bowiem spełniać przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania.
Zaniechanie to nie będzie miało natomiast zastosowania do części umorzonego kredytu konsolidacyjnego, w zakresie którego kwota uzyskana w ramach tego kredytu została przeznaczona na spłatę niezabezpieczonego hipotecznie kredytu odnawialnego na glazurę oraz panele podłogowe, na spłatę kart kredytowych oraz na prowizje, marże i koszty bankowe w kwocie (…) PLN, które wynikały z udzielenia kredytu konsolidacyjnego.
Przechodząc do skutków podatkowych zapłaty przez Bank na Pani rzecz w ramach ugody kwoty (…) PLN wynegocjowanej jako zwrot bezpodstawnie pobranych kosztów okołokredytowych oraz pobieranych „spredów” (opłat przewalutowania rat) wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Wskazała Pani, że kwota (…) PLN, którą Bank zamierza Pani wypłacić stanowi zwrot bezpodstawnie pobranych kosztów okołokredytowych oraz pobieranych „spredów” (opłat przewalutowania rat).
Wypłaconą na Pani rzecz kwotą objęte zostaną środki pieniężne wpłacone wcześniej przez Panią do Banku w celu wypełnienia wiążącej Panią z Bankiem umowy kredytowej.
Otrzymanie od Banku – w ramach zawartej ugody – ww. kwoty nie spowoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo.
Zatem, w analizowanej sprawie wypłata przez bank kwoty w wysokości (…) PLN nie spowoduje u Pani powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nie będzie miała Pani więc obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej przez Bank kwoty (…) PLN.
Końcowo wskazuję, że ponieważ wypłata przez Bank ww. kwoty nie spowoduje powstania po Pani stronie przychodu, więc w tym zakresie nie będzie miało zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów, o którym mowa we wniosku.
W związku z tym, Pani stanowisko w tej części uznałem za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.