Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest: nieprawidłowe w odniesieniu do możliwości zastosowania zaniechania poboru podatku dochodowego od umorzonych kwot wierzytelności z tytułu kredytu oraz prawidłowe w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 listopada 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 19 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W dniu (…)2011 r. zawarli Państwo (tj. Pan wraz z żoną (...)) umowę (…) o kredyt konsolidacyjny (…) z (…) Bank (…) (dalej: „Umowa"). Kredyt został udzielony na podstawie jednej umowy kredytowej, jako kredytobiorcom solidarnym.

Kredyt zaciągnięty na podstawie Umowy był kredytem indeksowanym kursem CHF (tzw. „kredyt frankowy"). Zgodnie z § 1 ust. 1 Umowy kwota udzielonego kredytu wynosiła (…) zł, przy czym ostateczna wysokość Państwa zobowiązania miała być wyrażona w CHF po wypłacie całej kwoty i po przeliczeniach na tę walutę po kursie jej kupna zgodnie z Tabelą kursów obowiązującą w banku w dniach i momentach poszczególnych uruchomień środków.

Okres kredytowania został ustalony na (…) lat (…). Wypłata kredytu nastąpiła w gotówce we frankach szwajcarskich. Spłata miała następować w równych ratach kapitałowo-odsetkowych, również we frankach szwajcarskich.

Zgodnie z § (...) Umowy kredyt został udzielony w całości (… zł) na cel dowolny. Wynikało to ze sposobu wypłaty kredytu - jeżeli bank wypłacał kredyt w gotówce to podawał taki cel udzielenia kredytu. Faktycznie środki pochodzące z kredytu zostały w całości wykorzystane na Państwa cele mieszkaniowe, a konkretnie na budowę systemem gospodarczym domu położonego w (…), w którym zamieszkują Państwo do dnia dzisiejszego (realizacja inwestycji zgodnie z decyzją (…)).

W celu zabezpieczenia spłaty kredytu ustanowiona została hipoteka umowna do kwoty (…) CHF na wymienionej wyżej nieruchomości (…).

Od (…)2011 r. spłacali Państwo raty kredytu hipotecznego. Według stanu na dzień (…)2023 r. spłacili Państwo kwotę (…) CHF, a więc - w przeliczeniu na złotówki - kwotę wyższą aniżeli sami otrzymali Państwo od banku.

W dniu (…)2024 r. złożyli Państwo w Sądzie (…), pozew przeciwko (…) Bankowi (…) (dalej: „Bank") o ustalenie, iż Umowa jest nieważna oraz zasądzenie od Banku na Państwa rzecz kwoty (…) CHF tytułem zwrotu wszystkich kwot wpłaconych Bankowi w okresie od (…)2011 r. do (…)2023 r. w wykonaniu nieważnej Umowy. W związku z wniesieniem pozwu ponieśli Państwo koszty w łącznej wysokości (…) zł (koszt wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości (…) zł, opłata sądowa od pozwu w wysokości (…) zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości (…) zł).

Już po wniesieniu pozwu Bank zwrócił się do Państwa z propozycją zawarcia ugody (ugoda nie została jeszcze zawarta). Zgodnie z propozycją ugodową:

a)w księgach rachunkowych Banku na dzień (…)2024 r. wysokość Państwa zadłużenia z tytułu Umowy wynosiła (…) CHF;

b)po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia (…)2024 r. (…), Państwa zadłużenie na dzień (…)2024 r. wynosiło (…) zł;

c)Bank zwalnia Państwa z długu (umarza Państwa zadłużenie) w kwocie (…) zł, a Państwo dokonane zwolnienie z długu przyjmują (co powoduje redukcję do zera pozostałego zadłużenia);

d)dodatkowo, tytułem rozliczenia poniesionych przez Państwa kosztów postępowania sądowego, o których mowa powyżej, Bank zobowiązał się zapłacić na Państwa rzecz koszty zastępstwa procesowego w kwocie (…) zł.

Zaproponowana przez Bank ugoda byłaby Państwa pierwszą i jedyną ugodą.

Ugoda nie będzie zawierana przed sądem.

Zaciągnięty przez Państwa kredyt to kredyt typowo mieszkaniowy, udzielony na jedną inwestycję mieszkaniową, tj. inwestycję której celem było zaspokojenie Państwa potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego (budowa domu jednorodzinnego systemem gospodarczym). Nigdy wcześniej nie korzystali Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. Wskazana w opisie sytuacja jest dla Państwa jedyną. Na podstawie ugody z Bankiem dojdzie do całkowitego zwolnienia z długu (umorzenia zadłużenia). Bank dodatkowo zwróci na Państwa rzecz kwotę (…) zł, jako zwrot kosztów zastępstwa procesowego, poniesionych przez Państwa w związku z wytoczeniem powództwa przeciwko Bankowi. Należy przy tym zauważyć, że Bank ugodę nazywa umorzeniem części kredytu dla swoich potrzeb. Do umorzenia dojdzie w zamian za odstąpienie od dalszych czynności prawnych zmierzających do stwierdzenia nieważności umowy na drodze postępowania sądowego, z uwagi na zawarte w niej klauzule abuzywne. Zgodnie z Umową są Państwo (tj. Pan i żona) solidarnie zobowiązani do spłaty kredytu. Bank, w przypadku zawarcia ugody, umorzy pozostałą część kredytu wszystkim kredytobiorcom.

Bank, z którym zawarli Państwo Umowę jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości - hipoteka umowna do kwoty: (…) CHF na zabezpieczenie spłaty kapitału, odsetek i innych kosztów, ustanowiona na rzecz Banku na Państwa nieruchomości (…).

Kredyt został udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r.

Pytania

1)Czy do umorzonych kwot wierzytelności z tytułu kredytu będzie miało zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego, na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j.: Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.)?

2)Czy zwrócona kwota kosztów zastępstwa procesowego w wysokości (…) zł stanowić będzie dochód i czy w związku z tym należy od niej naliczyć i odprowadzić podatek dochodowy?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, w odniesieniu do pytania nr 1, do umorzonych kwot wierzytelności z tytułu kredytu będzie miało zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego, na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Uzasadnienie:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Co do zasady, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego kwalifikuje się więc do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.; dalej: „Ustawa PIT”).

Należy jednak wskazać w tym miejscu na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.; dalej: „Rozporządzenie"). Zgodnie z § 1 Rozporządzenia:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast z § 3 Rozporządzenia wynika, że ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 Ustawy PIT:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Udzielony kredyt wypełnia w Państwa ocenie przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy, o którym mowa w Rozporządzeniu, albowiem:

a)został udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r.;

b)został udzielony przez Bank (a więc podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów);

c)został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na Państwa nieruchomości (…);

d)został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 Ustawy PIT (w literze d) art. 21 ust. 25 pkt 1 Ustawy PIT została wymieniona m.in. budowa własnego budynku mieszkalnego.). W Umowie jako cel udzielenia kredytu został wpisany cel dowolny, natomiast sam tytuł Umowy brzmi: „Umowa o kredyt konsolidacyjny (…)", a środki pochodzące z kredytu zostały w całości wykorzystane na budowę systemem gospodarczym domu (…).

W konsekwencji umorzenie przez bank kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego przez Państwa w 2011 r. stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 Ustawy PIT, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 Ustawy PIT, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednakże, do uzyskanego przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego, która stanowi zgodnie z oświadczeniem Banku kwotę niespłaconego kapitału oraz odsetek, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie Rozporządzenia. Będą Państwo bowiem spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania w odniesieniu do tej części umorzonego kredytu.

W Pana ocenie, w odniesieniu do pytania nr 2, co do zwracanej przez bank kwoty (…) zł, nie będzie ona stanowić Państwa dochodu, w związku z czym nie powstanie obowiązek naliczenia od tej kwoty i odprowadzenia podatku dochodowego.

Uzasadnienie

Z definicji przychodu zawartej w art. 11 ust. 1 Ustawy PIT, wywieść można, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ww. ustawy można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Kwota zwrotu, którą mają Państwo otrzymać od Banku w wyniku ugody będzie stanowiła zwrot poniesionych przez Państwa kosztów postępowania sądowego wszczętego przeciwko Bankowi. Zatem, w analizowanej sprawie po Państwa stronie nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody otrzymają Państwo zwrot środków pieniężnych, które wcześniej uiścili Państwo na potrzeby postępowania sądowego (i które zostałyby Państwu zasądzone jako zwrot kosztów I instancji w wyroku uwzględniającym Państwa powództwo przeciwko Bankowi). Tym samym, otrzymają Państwo środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Państwa własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z Bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w Państwa majątku. Wypłata ta będzie neutralna podatkowo.

W konsekwencji, zwrot przez Bank kosztów zastępstwa procesowego w kwocie (…) zł nie będzie stanowił dla Państwa przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 Ustawy PIT, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. Ustawy PIT, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym, nie będą mieli Państwo obowiązku zapłaty podatku od zwróconej przez Bank kwoty.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu wskazuję na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie:

-do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie,

-do kredytów udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw,

-do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej,

-a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz

-w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).

Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wątpliwość Pana budzi m.in. kwestia, czy z tytułu umorzenia kwoty wierzytelności z tytułu kredytu, o którym mowa we wniosku może Pan skorzystać z zaniechania poboru podatku.

Z powołanych przepisów jednoznacznie wynika, że analizowane zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub w przypadku umorzenia kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. W rozporządzeniu w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w § 3 pkt 3 wskazano, że ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten nie odnosi się natomiast do kredytów zaciągniętych na dowolny cel. Tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z opisu sprawy wynika natomiast, że kredyt został zaciągnięty dowolny cel.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że w sytuacji, gdy kredyt zaciągnięty został na inny cel niż mieszkaniowy, to nawet gdy nastąpi wydatkowanie środków na takie cele mieszkaniowe (jak to ma miejsce w niniejszej sprawie), to nie ma podstaw, żeby stwierdzić, że wydatki takie stanowią wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w swej treści odnosi się do kredytu „udzielonego”, „zaciągniętego”. Nie ma przy tym znaczenia, że jak Pan wskazał: Faktycznie środki pochodzące z kredytu zostały w całości wykorzystane na (…) cele mieszkaniowe, a konkretnie na budowę systemem gospodarczym domu położonego (…) - skoro z umowy kredytowej wynika, że kredyt został udzielony na dowolny cel.

W konsekwencji, umorzenie Panu przez bank części kwoty kredytu, o którym mowa we wniosku stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W stosunku do kwoty umorzonej Panu wierzytelności z tytułu ww. kredytu - z uwagi na fakt, że kredyt został udzielony w całości na dowolny cel - nie będzie Pan mógł skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów ) zawiązanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Przechodząc do Pana wątpliwości dotyczących kwestii zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wskazuję, że stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę.

Zwrot przez Bank poniesionych przez Pana kosztów zastępstwa procesowego, w ramach zawartej Ugody - nie spowoduje powstania u Pana przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, zwrócone na Pana rzecz koszty zastępstwa procesowego (będące przedmiotem Pana pytania nr 2) nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów nie nastąpi po Pana stronie realne przysporzenie majątkowe. Kwoty te będą stanowiły jedynie zwrot wydatków poniesionych wcześniej przez Pana. Dla celów podatkowych otrzymana kwota stanowiąca zwrot kosztów zastępstwa procesowego będzie obojętna podatkowo. W konsekwencji z tego tytułu nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczam, że zgodnie ze wskazaniem we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Pan jest wnioskodawcą w niniejszej sprawie. Tym samym wystąpił Pan o interpretację przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako jeden ze współkredytobiorców, dlatego niniejsza interpretacja stanowi odpowiedzi na pytania w niej zawarte tylko w odniesieniu do Pana osoby. Nie wywiera ona skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy (Pana żony).

Ponadto, nadmieniam, że istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy wnioskodawca prawidłowo postrzega, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawiony przez niego stan faktyczny albo zdarzenie przyszłe. W polskim systemie prawa podatkowego obowiązuje zasada samoobliczenia podatku. Wydanie interpretacji indywidualnej nie zwalnia podatnika z obowiązku obliczenia podstawy opodatkowania oraz zobowiązania podatkowego. Stąd też nie analizowałem przedstawionych przez Pana kwot.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.