Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

-nieprawidłowe w części dotyczącej skutków podatkowych otrzymania „kwoty dodatkowej”,

-prawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 listopada 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 20 grudnia 2024 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(...) 2010 r. Podatnik wraz ze współmałżonkiem zawarł z X. z siedzibą w (...) (poprzednikiem prawnym Y) umowę o numerze (...) o kredyt mieszkaniowy (...). Bank udzielił Podatnikowi kredytu hipotecznego na zasadach określonych w Części Szczególnej Umowy oraz Części Ogólnej Umowy. Część Ogólna Umowy była nienegocjowana, zaś Część Szczególna Umowy zależała od decyzji Banku.

W § 1 ust. 1 Części Szczególnej Umowy strony określiły, iż przedmiotem umowy jest kredyt denominowany udzielony w złotych w kwocie stanowiącej równowartość 166 757,03 CHF, jednak nie więcej niż 424 000 zł. W § 1 ust. 2 Części Szczególnej Umowy wskazano, iż przeznaczeniem kredytu było sfinansowanie kosztów nabycia nieruchomości położonej w Z ul. A1 w celach mieszkaniowych Podatnika. Okres kredytowania zawarty został w § 1 ust. 3 Części Szczególnej Umowy, gdzie strony ustaliły, iż rozpoczyna się on od (...) 2010 r. a kończy dnia (...) 2040 r. Oprocentowanie kredytu wynika w § 1 ust. 7 Części Szczególnej Umowy - 4.87 % p.a. w przypadku uruchamiania środków w dniu podpisania niniejszej umowy, zaś warunki zmiany oprocentowania określone są w § 2-4 Części Ogólnej Umowy. Marża banku w dniu udzielenia kredytu wynosiła zgodnie z § 1 ust. 5 i 6 Części Szczególnej Umowy 2.95 % w stosunku rocznym. Rzeczywista roczna stopa procentowa wynosiła 4.87 % p.a. (§ 1 ust. 7 Części Szczegółowej Umowy). W § 2 ust. 1 pkt 1 - 3 Części Szczególnej Umowy ustalono, iż całkowity koszt kredytu wynosi szacunkowo 246 454 zł, w tym prowizja za udzielenie kredytu denominowanego pobrana będzie w złotych polskich w kwocie stanowiącej równowartość 3 238 CHF, a po przeliczeniu na złote według kursu sprzedaży z dnia podpisania umowy szacunkowo miała się równać 9 142,49 zł.

W § 3 ust. 1 Części Szczególnej Umowy ustalono, iż zabezpieczeniem spłaty kredytu docelowo będzie hipoteka kaucyjna do kwoty 706 257,71 zł ustanowiona na rzecz Banku na kredytowanej nieruchomości. Nadto w § 3 ust. 2 Części Szczególnej przewidziano cesję na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych, potwierdzona przez ubezpieczyciela oraz przejściowe ubezpieczenie kredytu w (...).

Stosownie do § 5 Części Szczególnej Umowy spłata kredytu następuje w malejących ratach kapitałowo-odsetkowych zgodnie z harmonogramem spłat doręczonym kredytobiorcy. Środki pobierane są z rachunku Podatnika. Spłata raty przypada na dzień 15-tego każdego miesiąca począwszy od (...) 2010 r. Zasady spłaty kredytu określone zostały w Części Ogólnej Umowy (§ 15).

W Części Ogólnej Umowy zaznaczono, iż stanowi ona wraz z Częścią Szczególną Umowy całość umowy o kredyt mieszkaniowy (...).

W § 1 ust. 1 Części Ogólnej Umowy wskazano, że kredyt mieszkaniowy udzielany jest w złotych. Dalej w § 1 ust. 2 ustalono, iż w przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej kwota w złotych zostanie określona poprzez przeliczenie na złote, kwoty wyrażanej w walucie, w której kredyt jest denominowany, według kursu kupna tej waluty, zgodnie z Tabelą kursów, obowiązującą w Banku w dniu uruchomienia środków, w momencie dokonywania przeliczeń kursowych.

W § 1 ust. 3 ustalono, że w przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej:

1)zmiana kursu waluty wpływa na wypłacane w złotych przez Bank kwoty transz kredytu oraz na spłacane w złotych przez Kredytobiorcę kwoty rat kapitałowo-odsetkowych;

2)ryzyko związane ze zmianą kursu waluty ponosi Kredytobiorca z uwzględnieniem § 13 ust. 3 oraz § 20 ust. 6.

W § 2 ust. 1, 2 pkt 3 wskazano, iż jego oprocentowanie ustalane będzie według zmiennej stopy procentowej stanowiącej sumę odpowiedniej stopy bazowej powiększonej o marżę Banku. Stopa bazowa odpowiadać miała stawce LIBOR 3M obowiązującej w ostatnim dniu roboczym przed dniem uruchomienia środków w przypadku kredytów denominowanych w USD lub CHF.

W części dotyczącej wypłaty środków z kredytu denominowanego tj. w § 13 ust. 2 Części Ogólnej Umowy strony zapisały, iż w przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej, wypłata środków następuje w złotych w kwocie stanowiącej równowartość wypłacanej kwoty wyrażonej w walucie obcej. Do przeliczeń kwot walut uruchamianego kredytu stosuje się kurs kupna waluty obcej według Tabeli kursów obowiązującej w Banku w dniu wypłaty środków, w momencie dokonywania przeliczeń kursowych.

W części V strony określiły zasady spłaty kredytu i odsetek. I tak w § 15 ust. 1 i 2 Części Ogólnej Umowy zapisano, iż spłata kredytu powinna nastąpić w terminach i kwotach, określonych w doręczanym Kredytobiorcy i poręczycielom harmonogramie spłat. Założono, iż harmonogram spłat miał być aktualizowany każdorazowo w przypadku zmiany oprocentowania kredytu z zastrzeżeniem § 4 ust. 9. Stosownie do § 15 ust. 7 Części Ogólnej Umowy w przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej, harmonogram spłat kredytu wyrażać miał się w walucie obcej, w której kredyt został denominowany. Spłata kredytu następuje w złotych o równowartości kwot wyrażonych w walucie obcej, a do przeliczeń wysokości rat kapitałowo-odsetkowych spłacanego kredytu, zastosowanie ma kurs sprzedaży danej waluty według Tabeli kursów obowiązującej w Banku w dniu spłaty, w momencie dokonywania przeliczeń kursowych. Kredytobiorcy zawarli (...) 2013 r. porozumienie, na mocy którego spłata kredytu następuje w walucie CHF.

W toku postępowania sądowego z powództwa Podatnika, o ustalenie nieważności umowy kredytu i zwrot nienależnego świadczenia, toczącego się przed Sądem Okręgowym w (...) Wydziałem Cywilnym sygn. akt: (...), Bank złożył Kredytobiorcom propozycję zawarcia ugody na warunkach przewidujących przeliczenie kredytu udzielonego na podstawie umowy od początku tak, jakby kredyt ten był kredytem udzielonym w PLN oprocentowanym stopą procentową właściwą dla kredytów PLN, tj. WIBOR 3M + marża z kapitalizacją ewentualnych niedopłat. Stosownie do tego przeliczenia, Bank - w przypadku ugody, umorzy saldo kredytu [saldo"0"] oraz zwróci Kredytobiorcy dodatkowe środki w kwocie 12 937,81 zł. Na kwotę umorzenia składać się będzie wyłącznie kapitał i odsetki. Wartość umorzenia Bank ustalił na kwotę 223 233,73 zł.

Wedle wyliczeń Podatnika, na dzień złożenia przez Bank propozycji zawarcia ugody, suma wszystkich wpłat dokonanych w PLN oraz walucie CHF, po przeliczeniu na złote polskie, przewyższa już wartość wypłaconego kapitału, a różnica ta wynosi 76.069,48 zł. Z kolei suma odsetek ustawowych za opóźnienie od kwot objętych żądaniem pozwu, na dzień (...) 2024 r., wynosi 174 614,08 zł. Na potrzeby wyliczenia odsetek, kwoty wskazane przez Podatnika w pozwie w walucie CHF, przerachowane zostały na PLN z zastosowaniem średniego kursu NBP z 25 października 2024 r.

Podatnik w dacie złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, nie podjął jeszcze decyzji o zawarciu ugody, z uwagi między innymi na niepewność w zakresie obowiązku podatkowego.

Podatnik nie korzystał z umorzenia wierzytelności z tytułu tego lub innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Na wstępie Wnioskodawca wskazuje, iż w porównaniu z projektem ugody w oparciu o który formułowany był wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, w finalnym projekcie ugody, zmianie uległy warunki finansowe, tj. wysokość umorzonej części kredytu (ta wartość została wskazana przez Bank 14 grudnia 2024 r., natomiast wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji zawierał kwotę wedle szacunków Kredytobiorców) oraz wysokość tzw. „dodatkowej kwoty”, która na podstawie ugody ma zostać wypłacona Kredytobiorcom.

Odpowiedzi na pytania zawarte w wezwaniu:

Odpowiedź na pytanie II.1.

Termin zawarcia ugody sądowej planowany jest w 2025 r., przy czym dokładna data rozprawy określona zostanie po uzyskaniu przez Kredytobiorców indywidualnej interpretacji podatkowej. Sąd Okręgowy w (...) ustali termin posiedzenia na wniosek stron postępowania. Kredytobiorcy przed podpisaniem ugody chcą mieć pewność czy spełniają wszystkie warunki do zaniechania poboru podatku od umorzonej części kredytu oraz dodatkowej kwoty, która na mocy ugody ma zostać wypłacona na ich rzecz. Indywidualna interpretacja będzie wpływała na podjęcie decyzji o podpisaniu ugody. Ostatni termin posiedzenia z (...) 2024 r. zniesiony został na zgodny wniosek stron, w celu umożliwienia Kredytobiorcom rozpoznania skutków podatkowych zawieranej ugody.

Odpowiedź na pytanie II.2.

Kredytobiorcy zawrą z Bankiem ugodę sądową.

Odpowiedź na pytanie II.3.

Kredyt został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na kredytowanej nieruchomości.

Odpowiedź na pytanie II.4.

Otrzymany kredyt przeznaczony został przez Kredytobiorców na zakup nieruchomości, w której realizują Oni własne cele mieszkaniowe.

Odpowiedź na pytanie II.5.

W projekcie ugody sporządzonej przez Bank wskazane zostało, iż: W księgach rachunkowych Banku na dzień (...) 2024 r. wysokość zadłużenia Kredytobiorców z tytułu umowy kredytu wynosiła 77 512,24 CHF, na co składają się:

·kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): 77 437,51 CHF,

·odsetki skapitalizowane: 0,00 CHF,

·odsetki zapadłe niespłacone: 0,00 CHF,

·odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 CHF,

·odsetki zawieszone: 0,00 CHF,

·odsetki bieżące: 74,73 CHF,

Oznacza to, że po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia (...) 2024 r. zadłużenie Kredytobiorców na dzień (...) 2024 r. wynosiło 352 944,23 zł:

·kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): 352 603,96 złotych,

·odsetki skapitalizowane: 0,00 zł,

·odsetki zapadłe niespłacone: 0,00 zł,

·odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 zł,

·odsetki zawieszone: 0,00 zł,

·odsetki bieżące: 340,27 zł,

·koszty i opłaty: 0,00 zł

Przedmiotem ugody jest zakończenie sporu oraz uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z umowy kredytu, między innymi poprzez zmianę umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej wynikającej z umowy. Strony na podstawie ugody dokonają zmiany waluty zadłużenia, określonej w umowie, na walutę polską. Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia strony ugody przyjmą, iż kredyt udzielony na podstawie umowy kredytu zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy kredytu, tj. od (...) 2010 r., stanowił kredyt złotowy z zachowaniem: pozostałych parametrów kredytu wynikających z umowy kredytu tj. okresu kredytowania – 359 miesięcy licząc od daty zawarcia umowy kredytu oraz formy spłaty kredytu w ratach malejących, z uwzględnieniem poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.

Na podstawie ugody warunki udzielenia kredytu złotowego zostały określone w sposób następujący:

1)kwota kredytu (kapitał) stanowiła sumę kwot wypłaconych tytułem kredytu i wynosiła 424 000,00 PLN

2)oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży w wysokości 3,01 %;

Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską, zadłużenie Kredytobiorców wobec Banku z tytułu umowy, zgodnie z zapisem Ugody, wyniesie 0,00 zł.

W ugodzie znajdzie się zapis, iż Bank zwolni Kredytobiorców z długu (umorzy zadłużenie) w kwocie 352 944,23 zł na co składać się będą:

·kapitał: 352 603,96 zł (pozostały do spłaty kapitał w walucie tj. 77 512,24 CHF przeliczony na podstawie kursu średniego NBP z (...) 2024 r.)

·odsetki skapitalizowane: 0,00 zł,

·odsetki zapadłe niespłacone: 0,00 zł,

·odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 zł,

·odsetki zawieszone: 0,00 zł,

·odsetki bieżące: 340,27 zł

Odpowiedź na pytanie II.6

Kredytobiorcy w finalnej wersji ugody wynegocjowali, iż Bank, ponad zwolnienie z długu, wypłaci Kredytobiorcom kwotę dodatkową w wysokości 71 000,00 zł, przy czym zaproponowana treść ugody nie precyzuje, z jakiego tytułu kwota ta zostanie zapłacona.

Jednocześnie Kredytobiorcy wskazują, iż choć treść ugody nie definiuje podstawy zwrotu, to w toku prowadzonych negocjacji z Bankiem domagali się oni zwrotu różnicy pomiędzy nominalną wartością wypłaconego kredytu w wysokości 424 000 zł, a sumą wpłat z tytułu rat kapitałowo – odsetkowych, która na dzień złożenia przez Bank propozycji zawarcia ugody, wynosiła na korzyść Kredytobiorców 76 069,48 zł (suma wszystkich wpłat dokonanych w PLN oraz walucie CHF, po przeliczeniu na złote polskie wg kursu średniego NBP minus wypłacona wartość kredytu).

Ostatecznie Kredytobiorcy zaakceptowali kwotę 71 000,00 zł, co znalazło odzwierciedlenie w ugodzie. W ocenie Kredytobiorców zastrzeżona w ugodzie kwota określona jako „kwota dodatkowa”, stanowi w istocie zwrot wpłaconych uprzednio rat kapitałowo – odsetkowych, choć jak wskazane zostało powyżej, ugoda nie precyzuje podstawy zwrotu tej kwoty. Należy przy tym podkreślić, że negocjacje stron dotyczyły kwoty do zwrotu jako takiej, a nie sposobu wyliczenia zobowiązania.

Pytania (przeformułowane w uzupełnieniu wniosku)

1.Zakładając, iż ugoda zawarta zostanie w 2024 r., czy na skutek przewalutowania kredytu, do przychodów uzyskanych z tytułu umorzenia pozostałej do spłaty kwoty kredytu (kapitału i odsetek bieżących) - na zasadach opisanych we wniosku - ma zastosowanie § 1, § 3, § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592) w związku z art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Zakładając, iż ugoda zawarta zostanie w 2025 r., czy na skutek przewalutowania kredytu, do przychodów uzyskanych z tytułu umorzenia pozostałej do spłaty kwoty kredytu (kapitału i odsetek bieżących), na zasadach opisanych we wniosku, znajdzie zastosowywanie rozporządzenia Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe – w brzmieniu jak w projektowanej zmianie z 29 października 2024 r.?

3.Czy w przypadku przewalutowania kredytu zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe, spełniające warunki opisane we wskazanych wyżej rozporządzeniu i projekcie rozporządzenia w brzmieniu z 29 października 2024 r. Kredytobiorcy będą mieli obowiązek wykazywania w zeznaniu rocznym przychodu osiągniętego w związku z umorzeniem pozostałej do spłaty kwoty kredytu (kapitału i odsetek bieżących)?

4.Zakładając, iż ugoda zawarta zostanie w 2024 r., czy w kwestii wypłaty na rzecz Kredytobiorców „kwoty dodatkowej” w wysokości 71 000 zł, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592). tj. § 1 tego rozporządzenia, § 3, § 4 rozporządzenia?

5.Zakładając, iż ugoda zawarta zostanie w 2025 r., czy w kwestii wypłaty na rzecz Kredytobiorców „kwoty dodatkowej” w wysokości 71 000 zł, zastosowanie znajdzie zaniechania poboru podatku na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe – w brzmieniu jak w projektowanej zmianie z 29 października 2024 r.?

6.Czy w przypadku wypłaty na rzecz Kredytobiorców dodatkowej kwoty w wysokości 71 000 zł, Kredytobiorcy będą mieli obowiązek wykazywania przychodu osiągniętego w związku z jej wypłatą?

Pani stanowisko w sprawie (przeformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz powołane powyższej przepisy prawa Kredytobiorcy stoją na stanowisku, że zarówno do uzyskanego przez nich przychodu z tytułu przewalutowania i umorzenia części kredytu oraz wypłaconej kwoty dodatkowej w wysokości 71 000 zł, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie ww. rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z 11 marca 2022 r. W związku z tym Kredytobiorcy nie będą mieli obowiązku wykazywania w zeznaniu rocznym przychodu osiągniętego ani z tytułu przewalutowania i umorzenia części kwoty kredytu, ani wykazywać przychodu z tytułu wypłaconej na ich rzecz „kwoty dodatkowej” w wysokości 71 000 zł.

W ocenie Kredytobiorców, biorąc pod uwagę, iż najbardziej prawdopodobne jest, że zdarzenie w postaci zawarcia ugody najpewniej nastąpi w 2025 r., do uzyskanego przez nich przychodu z tytułu przewalutowania i umorzenia pozostałej do spłaty kwoty kredytu oraz wypłaconej kwoty dodatkowej w wysokości 71 000 zł, zastosowanie znajdzie rozporządzenia Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe – w brzmieniu jak w projektowanej zmianie z 29 października 2024 r. Zmiana rozporządzenia ma na celu wyłącznie przedłużenie zaniechania poboru podatku dochodowego o kolejne dwa lata i objęcie nim dochodów bądź przychodów uzyskanych w okresie od 1 stycznia 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. Obowiązujące rozporządzenie w swym aktualnym brzmieniu przewiduje zaniechanie o analogicznym zakresie dla dochodów (przychodów) uzyskanych w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r.

Proponowana zmiana rozporządzenia zawiera propozycję kontynuowania zaniechania poboru:

podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów (przychodów) osób fizycznych z tytułu:

·wierzytelności umorzonych osobie fizycznej z tytułu kredytu mieszkaniowego, lub

·świadczeń otrzymanych przez osobę fizyczną z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Przedstawione stanowisko w sprawie uzasadniają następujące okoliczności:

·kredyt udzielony został z przeznaczeniem na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej;

·umowa kredytu mieszkaniowego indeksowanego do waluty CHF zawarta została (...) 2010 r. z Y.

·kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki na nieruchomości;

·Kredytobiorcy nie korzystali wcześniej wspólnie oraz indywidualnie z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie tj. nie korzystali z umorzenia kredytu (kapitału), odsetek, w tym odsetek skapitalizowanych, prowizji, opłat niezbędnych do zawarcia umowy kredytu i takie oświadczenie Kredytobiorcy podpiszą przy zawarciu ugody;

Kredytobiorcy wskazują, iż łącznie z tytułu rat kapitałowo odsetkowych wpłacili na rzecz Banku na dzień dzisiejszy 506 307,33PLN, i kwota ta jest wyższa aniżeli nominalna wartość wypłaconego kredytu. Różnica wynosi 82 307,33 zł, przy czym część rat było spłacanych w CHF bądź przeliczanych przez bank na CHF, a cały kredyt był udzielony w PLN.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która została wyrażona w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Ogólne pojęcie przychodu zostało wyjaśnione w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 przywołanej ustawy, źródłem przychodów są „inne źródła”.

Stosownie do art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym każde świadczenie mające realną wartość finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b omawianej ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz powołane wyżej przepisy prawa wyjaśnić należy, że na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych inne skutki prawnopodatkowe wywołuje przewalutowanie kredytu, a inne umorzenie tego kredytu.

W ramach operacji przewalutowania nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu – zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Tym samym, przewalutowanie nie skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank wierzytelności z tytułu zaciągniętego przez Panią kredytu hipotecznego wyjaśnić należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.). Z art. 69 ust. 1 tej ustawy wynika, że:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela przysługującej mu wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa. Wedle bowiem instytucji zwolnienia z długu, uregulowanej w art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, kwotę wierzytelności umorzoną Pani na podstawie ugody dotyczącej umowy o udzielenie kredytu hipotecznego, zaciągniętego w 2010 r., należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Prawodawca przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń.

Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.). W świetle § 1 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia:

Na gruncie § 1 ust. 2 wskazanego rozporządzenia:

Według § 1 ust. 5 przywołanego rozporządzenia:

Zgodnie § 1 ust. 6 przywołanego rozporządzenia:

W myśl § 1 ust. 7 rozporządzenia:

Z § 3 komentowanego rozporządzenia wynika, że:

W myśl § 4 ww. rozporządzenia:

Art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Zatem zaniechanie poboru podatku od umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1)kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2)kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3)kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4)kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie;

5)kwota wierzytelności obejmuje kwotę kredytu mieszkaniowego (kapitału), odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje, opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Dodać należy, że dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z treści wniosku wynika, że:

-kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

-kredyt był udzielony w 2010 r., a zatem przed 15 stycznia 2015 r., przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

-kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

-nie korzystała Pani wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie;

-kwota wierzytelności obejmuje kwotę kredytu mieszkaniowego (kapitału) i odsetki;

-planuje Pani zawrzeć ugodę sądową z Bankiem;

-Bank zwolni Panią z długu (umorzy zadłużenie) – kapitał i odsetki bieżące;

-kwota dodatkowa (71 000 zł) stanowić będzie zwrot wpłaconych uprzednio rat kapitałowo-odsetkowych.

Mając na uwadze przedstawione przez Panią zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzona przez Bank wierzytelność z tytułu kredytu zaciągniętego przez Panią w 2010 r. na zakup i wykończenie nieruchomości, stanowi dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Jednocześnie, do uzyskanego przez Panią przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Spełnia Pani bowiem wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania w odniesieniu do umorzonej wierzytelności. W tej części uzyskany przychód nie będzie zatem podlegał opodatkowaniu i wykazaniu w zeznaniu podatkowym. Zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych znajdzie zastosowanie niezależnie od tego czy zawrze Pani ugodę sądową z Bankiem w 2024 r. czy w 2025 r., bowiem rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 1912), wydłużono termin stosowania tego zaniechania do 31 grudnia 2026 r.

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych otrzymania od Banku kwoty dodatkowej, należy ponownie wskazać, że – co do zasady – za przychody podatkowe uznaje się takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, które nie mają charakteru zwrotnego. Jak wskazuje Pani w opisie sprawy, kwota dodatkowa stanowi zwrot wpłaconych uprzednio przez Panią rat kapitałowo-odsetkowych. Wobec tego, opisane we wniosku świadczenie pieniężne nie powoduje uzyskania przez Pani przysporzenia majątkowego, faktycznego przyrostu Pani majątku. Otrzymana przez Panią kwota stanowi zwrot własnych pieniędzy, które wpłaciła Pani wcześniej do Banku. Tym samym z tego tytułu nie powstanie po Pani stronie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wypłata ta jest zatem dla Pani neutralna podatkowo. Nie ma Pani obowiązku jej rozliczenia dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wobec braku przychodu do opodatkowania, nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Tym niemniej Pani stanowisko w zakresie wypłaconej kwoty dodatkowej należało uznać za nieprawidłowe, bowiem jak wskazano we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego:

W przypadku braku powstania przychodu, dana czynność jest neutralna podatkowo, tj. nie powoduje powstania przychodu z żadnego ze źródeł podlegających opodatkowaniu. Zatem skoro nie powstanie po Pani stronie przychód z tytułu otrzymania kwoty dodatkowej, to nie będzie miało zastosowania zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Reasumując, nie będzie Pani miała obowiązku zapłaty podatku dochodowego od umorzenia wierzytelności (kapitału i odsetek bieżących) oraz zwróconej przez Bank kwoty (wypłaty kwoty dodatkowej) na podstawie ugody sądowej zarówno jeśli ugoda została podpisana w 2024 r., jak również jeśli podpisze ją Pani w 2025 r. Nie będzie Pani także zobowiązana do wykazania kwoty umorzonej wierzytelności oraz kwoty dodatkowej w zeznaniu rocznym.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – niniejsza interpretacja dotyczy tylko Pani.

Wyjaśnić również należy, że wydając interpretacje w trybie ww. przepisu nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA” ze zm.).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.