Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - 0113-KDIPT2-3.4011.660.2024.2.PR

shutterstock
Interpretacja indywidualna z dnia 14 stycznia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.660.2024.2.PR

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 października 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 22 grudnia 2024 r. (data wpływu 31 grudnia 2024 r. – uzupełnienie przekazane przez Urząd Skarbowy).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Lokale w Pani nieruchomości są zajmowane przez osoby z nakazem eksmisji z prawem do lokalu socjalnego. Miasto … wypłaca z tego tytułu tzw. odszkodowanie. Raz w roku otrzymuje Pani PIT-11 od Urzędu Miasta. Na kwotę odszkodowania składają się dwie kwoty: kwota odszkodowania w wysokości czynszu oraz kwota za inne opłaty (tj. zużyta woda, śmieci i pozostałe opłaty za używanie lokalu).

PIT-11 otrzymuje Pani na sumę tych dwóch kwot i od nich musi płacić podatek. Pani zdaniem, nie jest to prawidłowe, ponieważ „kwota za inne opłaty” nie jest Pani przychodem. Inne opłaty to woda, centralne ogrzewanie, wywóz śmieci. Kwota za inne opłaty jest Pani zwracana przez miasto … po przedstawieniu opłaconych przez Panią rachunków od dostawców usług. Pani zdaniem, to nie jest Pani przychód, a jedynie zwrot realnie poniesionych przez Panią wydatków na opłaty rachunków za media osób, które zajmują Pani lokal bez umowy.

Uzupełnienie

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku, wyjaśniła Pani, że kwoty wypłacane Pani przez Miasto … stanowią odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu przez osoby z wyrokiem eksmisji, którym sąd przyznał prawo do lokalu socjalnego. Odszkodowanie wypłaca Miasto … za pośrednictwem Urzędu Miasta … .

Odszkodowanie obejmuje:

·kwotę odpowiadającą czynszowi, jaki przysługiwałby Pani za najem lokalu w normalnych warunkach;

·opłaty za media (takie jak woda, ścieki, ogrzewanie, śmieci), które faktycznie musi Pani opłacać w związku z korzystaniem z lokalu przez osoby objęte eksmisją.

Wypłata odszkodowania wynika  z obowiązku gminy zapewnienia lokalu socjalnego dla osób z wyrokiem eksmisji. Wyrok nakazuje pozwanym opróżnienie i opuszczenie lokalu. Orzeka, iż  pozwanym przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego. Wyrok nakazuje Gminie … złożenie oferty zawarcia umowy lokalu socjalnego.

Pytanie

Jak zatem powinna się Pani rozliczać z tego tytułu?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, przychodem jest tylko kwota odszkodowania w wysokości czynszu. Przychodem nie jest kwota, jaką otrzymuje Pani za zużyte media, ponieważ kwota ta jest Pani zwracana za opłacone przez Panią wcześniej rachunki za dostarczone do lokali media (woda, ogrzewanie, śmieci).

W Pani ocenie, kwota za zużyte media nie powinna być na PIT-11, bo nie jest Pani przychodem. Urząd Miasta łączy te kwoty, a Pani musi płacić podatek od kwoty, która nie jest Pani przychodem bo kwota ta jest zwrotem za opłacenie rachunków za media, jakie zwraca Pani miasto … . To nie jest właściwe.

Pani zdaniem, nie powinna Pani odprowadzać podatku dochodowego od „kwoty za inne opłaty”, tj. media dostarczane do lokalu przez zewnętrznych dostawców, ponieważ jest to zwrot realnie poniesionych kosztów. Pani zdaniem, przychód z tego tytułu wynosi 0,00 zł. Ponieważ Urząd Miasta wskazuje tę kwotę w PIT-11, jest Pani poniekąd zmuszona do opłacenia podatku od kwoty, która nie jest, w Pani ocenie, przychodem.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku, wskazała Pani, że przychodem podlegającym opodatkowaniu jest jedynie część odszkodowania odpowiadająca kwocie czynszu. Kwoty wypłacana przez Miasto … , które służą zwrotowi poniesionych przez Panią kosztów opłat za media, nie stanowią Pani przychodu, ponieważ:

·są to wyłącznie środki przeznaczone na pokrycie kosztów, które faktycznie ponosi Pani jako właściciel lokalu;

·opłaty za media są jedynie zwracane przez Miasto, a Pani nie czerpie z nich żadnych korzyści majątkowych;

·w związku z powyższym, środki te nie spełniają definicji przychodu z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ nie są świadczeniem, które powiększają Pani aktywa.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

-pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika, tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

-pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika, czyli takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych rozróżnia odrębne źródła przychodów osób fizycznych. Są one określone w art. 10 ust. 1 pkt 1-9 tej ustawy.

Wśród nich ustawodawca – w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – wyodrębnił inne źródła. 

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Katalog przychodów zaliczanych do innych źródeł nie stanowi katalogu zamkniętego, zawiera bowiem jedynie przykładowe wskazanie przychodów zaliczanych do tego źródła. Zatem o przychodzie można mówić wtedy, gdy ma on charakter trwałego przysporzenia majątkowego, tj. ma konkretny wymiar finansowy.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 11 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że lokale w Pani nieruchomości są zajmowane przez osoby z nakazem eksmisji z prawem do lokalu socjalnego. Miasto … wypłaca z tego tytułu tzw. odszkodowanie. Raz w roku otrzymuje Pani PIT-11 od Urzędu Miasta. Na kwotę odszkodowania składają się dwie kwoty: kwota odszkodowania w wysokości czynszu oraz kwota za inne opłaty (tj. zużyta woda, śmieci i pozostałe opłaty za używanie lokalu).

PIT-11 otrzymuje Pani na sumę tych dwóch kwot i od nich musi płacić podatek. Pani zdaniem, nie jest to prawidłowe, ponieważ „kwota za inne opłaty” nie jest Pani przychodem. Inne opłaty to woda, centralne ogrzewanie, wywóz śmieci. Kwota za inne opłaty jest Pani zwracana przez miasto …  po przedstawieniu opłaconych przez Panią rachunków od dostawców usług.

Kwoty wypłacane pani przez Miasto …  stanowią odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu przez osoby z wyrokiem eksmisji, którym sąd przyznał prawo do lokalu socjalnego.

Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2023 r., poz. 725):

Jeżeli osobie uprawnionej do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu na mocy wyroku gmina nie dostarczyła lokalu, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360, 2337 i 2339 oraz z 2023 r. poz. 326).

Z przepisu art. 417 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061) wynika, że

Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Z kolei art. 417 § 2 ww. ustawy wskazuje, że:

Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.

Podkreślenia wymaga, że powołany wyżej przepis art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego reguluje jedynie możliwość wystąpienia strony o odszkodowanie, nie określając wprost wysokości odszkodowania, a także nie wskazując zasad jego ustalania.

Stwierdzić zatem należy, że odszkodowanie, o którym mowa w art. 18 ust. 5 ww. ustawy, nie jest odszkodowaniem za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, a jedynie odszkodowaniem w zakresie utraconych korzyści. Dotyczy ono bowiem korzyści, które właściciel lokalu mógłby osiągnąć, gdyby bez przeszkód mógł dysponować swoją własnością.

Ocena skutków podatkowych Pani sytuacji

W okolicznościach przedstawionych w zdarzeniu przyszłym sprawy brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że oprócz odszkodowania za utracone korzyści, uzyskała Pani również odszkodowanie za tzw. szkodę rzeczywistą, czy za poniesioną stratę.

W judykaturze i doktrynie przeważa pogląd, że strata właściciela lokalu spowodowana nieuiszczeniem przez lokatora opłat za używanie lokalu mieszkalnego pozostaje w normalnym związku przyczynowym z zaniechaniem wypełnienia przez gminę obowiązku dostarczenia takiej osobie lokalu socjalnego. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 maja 2012 r. sygn. akt III CZP 12/12:

Konieczność ponoszenia przez właściciela lokalu kosztów związanych z korzystaniem z mieszkania przez lokatorów, którzy nie ponoszą takich opłat jest co do zasady normalnym następstwem niewykonania przez gminę obowiązku dostarczenia im lokalu socjalnego.  Brak jest bowiem podstaw do innego traktowania jako elementu szkody strat wynikających z niemożliwości uzyskania czynszu najmu i strat będących następstwem konieczności ponoszenia przez samego właściciela opłat za korzystanie z lokalu obejmujących np. należności za wodę, energię elektryczną i ogrzewanie mieszkania (…).

Tym samym zwracana Pani przez Miasto … kwota stanowiąca zwrot poniesionych przez Panią kosztów eksploatacyjnych nie może być uznana za rzeczywistą stratę /damnum cessans/.

W związku z powyższym, stwierdzam, że otrzymane przez Panią odszkodowanie, które obejmuje  kwotę odpowiadającą czynszowi, jaki przysługiwałby Pani za najem lokalu w normalnych warunkach i kwotę odpowiadającą opłatom za media stanowi dla Pani przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Uzyskany z tego tytułu dochód należy wykazać w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za rok podatkowy, w którym został uzyskany i opodatkować na zasadach ogólnych według skali podatkowej, określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wraz z innymi uzyskanymi dochodami.

W konsekwencji, Pani stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.