Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 18 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 listopada 2024 r. (wpływ 2 grudnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 2020 r. sprzedał Pan lokal mieszkalny w miejscowości (…) przed upływem 5 lat od jego zakupu. W PIT wskazał Pan, że przychód z odpłatnej sprzedaży lokalu mieszkalnego rozliczy zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, przeznaczając całość uzyskanych środków finansowych na własne cele mieszkaniowe, w Pana przypadku na budowę domu mieszkalnego jednorodzinnego.

Przychód z odpłatnej sprzedaży ww. lokalu mieszkalnego w całości przekazał Pan na budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego. W związku z czym zbierał Pan faktury i rachunki związane z budową domu.

W dniu (…)2007 r. Starosta (…) wydał Panu decyzję nr (…) o pozwoleniu na budowę budynku mieszkalnego w miejscowości (…). Następnie decyzją z dnia (…)2022 r. Starosta zmienił ww. decyzję na Pana wniosek na budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego dwulokalowego.

Budowę budynku prowadził Pan wyłącznie z własnych środków finansowych, z tego powodu była ona bardzo opóźniona. Uzyskane przychody z odpłatnej sprzedaży ww. lokalu mieszkalnego w całości wykorzystał Pan na budowę domu, co pozwoliło Panu w szybkim tempie dokończyć budowę.

W dniu (…)2023 r. zawiadomił Pan Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (…) o zakończeniu budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego zlokalizowanego w (…). Dnia (…)2024 r. PINB (…) wydał Panu potwierdzenie przyjęcia zawiadomienia o zakończeniu budowy wraz z informacją, że nie wnosi sprzeciwu do zamiaru przystąpienia do użytkowania budynku.

Oświadcza Pan, że całą kwotę uzyskanego przychody z odpłatnej sprzedaży lokalu mieszkalnego przeznaczył na budowę budynku mieszkalnego w (…) celem zaspokojenia Pana potrzeb mieszkaniowych.

Został wybudowany budynek o pow. całkowitej (...) m2 i pow. użytkowej (...) m2. Koszt budowy budynku wyniósł ponad (…) zł. Niestety nie posiada Pan praktycznie żadnych dokumentów zakupowych mogących potwierdzić kwotę wydatków na budowę. Zaginęły Panu praktycznie wszystkie dokumenty zakupowe, którymi mógłby Pan potwierdzić kwotę wydatków poniesionych na budowę.

Segregator, w którym składał Pan wszystkie faktury, rachunki i gwarancje znajdował się w prawie gotowym do zamieszkania domu. Jest Pan pewien, że złodzieje ukradli Panu segregator wraz z narzędziami, materiałem i innymi rzeczami podczas ostatniej kradzieży, która miała miejsce w (...).

Kradzież została zgłoszona na policję wraz ze wskazaniem prawdopodobnych sprawców. Policja podjęła czynności i wszczęto dochodzenie, lecz niestety po kilku miesiącach umorzyła dochodzenie z powodu nie wykrycia sprawców. Złodzieje ukradli Panu rzeczy na kilka tysięcy złotych licząc je jako rzeczy używane, lecz odtworzenie stanu kosztowało Pana kilkanaście tysięcy złotych.

W wyniku kradzieży do budynku, został skradziony segregator, w którym znajdowały się dokumenty budowy w tym także faktury i rachunki nabycia materiałów i usług.

Pytanie

Czy w związku z tym, że złodzieje okradli praktycznie gotowy do użytkowania budynek mieszkalny, w tym segregator z fakturami i rachunkami będzie Pan mógł rozliczyć koszty budowy na podstawie wyceny budowy przyjmując minimalny koszt budowy budynku mieszkalnego za 1 m2 lub według kosztorysu i będzie Pan mógł skorzystać z ulgi mieszkaniowej rozliczając przychód z odpłatnej sprzedaży lokalu?

Pana stanowisko w sprawie wynikające z wniosku, jak i jego uzupełnienia

Stoi Pan na stanowisku, że opisane zdarzenie jest sytuacją wyjątkową/specyficzną, której przyczyną była kradzież dokonana w praktycznie gotowym do użytkowania domu mieszkalnym. Mimo, że złodzieje ukradli Panu segregator z dokumentami i fakturami, bezsprzecznie można stwierdzić, że przychód z odpłatnej sprzedaży przeznaczył Pan na budowę domu mieszkalnego.

Wszystkie kolejne zdarzenia potwierdzają, zainwestowanie w budowę budynku środków finansowych uzyskanych ze sprzedaży. Przyjmując minimalny koszt budowy w kwocie 2500 zł za 1 m2 bezwzględnie można wyliczyć cały koszt budowy budynku mieszkalnego na kwotę (…) zł, co w pełni rozlicza kilkukrotnie uzyskany przychód ze sprzedaży lokalu. Dzięki zainwestowaniu ww. środków finansowych w budowę udało się Panu ją zakończyć.

Stoi Pan na stanowisku, że w sprawie kradzieży dokumentów, jak i narzędzi i innych rzeczy nie ma Pana winy. Złodzieje okradli Pana powodując straty finansowe, zdrowotne i nerwowe. Kradzież dokumentów przez złodziei spowodowała także problemy związane z rozliczeniem się z Urzędem Skarbowym. Stoi Pan na stanowisku, że w związku z kradzieżą nie powinien być potrójnie poszkodowany:

1)zdrowotnie ze względu na przeżycia nerwowe;

2)materialnie ze względu na utratę rzeczy;

3)finansowo ze względu, że skradziono segregator z dokumentami zakupowymi i co za tym idzie brakiem możliwości przedstawienia ich w Urzędzie Skarbowym i spokojnego rozliczenia się.

Stoi Pan na stanowisku, że w związku ze specjalnym zdarzeniem polegającym na kradzieży dokumentów, rozliczenie odpłatnej sprzedaży lokalu mieszkalnego z Urzędem Skarbowym winno nastąpić na podstawie przyjętej minimalnej kwoty budowy budynku mieszkalnego lub kosztorysu.

Stoi Pan na stanowisku, że w sytuacji specjalnej, gdy zostały Panu skradzione faktury i rachunki dotyczące budowy jednorodzinnego domu mieszkalnego może Pan rozliczyć przychód ze zbycia lokalu mieszkalnego, który został przekazany w całości na poniesione wydatki na własne cele mieszkaniowe zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131, mimo braku dokumentów (faktur, rachunków itp.) na podstawie przyjętych średnich kosztów budowy budynków mieszkalnych jednorodzinnych w Pana powiecie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy, przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Zatem, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw następuje po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Z powyższego wynika, że w przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma data nabycia tej nieruchomości i forma prawna jej nabycia.

Ponadto, przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazuje, że dotyczy przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw, które nie następuje w ramach wykonywania działalności gospodarczej.

Zatem, przychód z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości lub jej części oraz udziału w nieruchomości nie powstanie w podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli spełnione są łącznie dwa warunki:

·odpłatne zbycie nieruchomości nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej (nie stanowi przedmiotu działalności gospodarczej) oraz

·zostało dokonane po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie.

Z opisu sprawy wynika, że sprzedaż w 2020 r. lokalu mieszkalnego stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ – jak Pan wskazał – jego sprzedaż nastąpiła przed upływem 5 lat liczonych od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości.

Art. 30e ust. 1 ww. ustawy stanowi, że:

Na podstawie art. 30e ust. 4 cyt. ustawy:

Z kolei, jak stanowi art. 30e ust. 5 ww. ustawy:

Natomiast art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Dochód zwolniony należy obliczyć według następującego wzoru:

dochód zwolniony = D × W/P

gdzie:

D – dochód z odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa,

W – wydatki poniesione na cele mieszkaniowe wymienione w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

P – przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa.

Należy wyjaśnić, że powyższe zwolnienie obejmuje taką część dochodu uzyskanego z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości, jaka proporcjonalnie odpowiada udziałowi poniesionych wydatków na własne cele mieszkaniowe w osiągniętych przychodach z odpłatnego zbycia.

W sytuacji, gdy przychód z odpłatnego zbycia zostanie w całości przeznaczony na cele mieszkaniowe, to wówczas uzyskany z tego tytułu dochód będzie w całości korzystał  ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Cele mieszkaniowe, których sfinansowanie przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uprawnia do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania wymienione zostały w art. 21 ust. 25 pkt 1 ww. ustawy, i tak:

Stosownie do art. 21 ust. 25a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na mocy art. 21 ust. 26 ww. ustawy:

Z kolei w myśl art. 21 ust. 28 ww. ustawy:

Z kolei zgodnie z art. 21 ust. 30 cytowanej ustawy:

Podkreślenia wymaga, że zwolnienia podatkowe oraz ulgi są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających zwolnienia podatkowe, jak również ulgi, należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów. Stąd też, korzystanie z przedmiotowego zwolnienia przysługuje podatnikowi tylko i wyłącznie w sytuacji spełnienia wszystkich przesłanek wskazanych w przepisie prawa.

W związku z tym, tylko wydatkowanie środków uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych – w terminie i na cele wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 131 cytowanej ustawy, a szczegółowo określone w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych­ pozwala na zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

W art. 21 ust. 25 ww. ustawy zawarty został katalog wydatków stanowiących „własne cele mieszkaniowe” podatnika, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy. Katalog tych wydatków ma charakter zamknięty – jest to wyliczenie enumeratywne. Ustawodawca formułując przedmiotowe zwolnienie w sposób jednoznaczny wskazał więc cele mieszkaniowe, których realizacja pozwala na zwolnienie z opodatkowania dochodu ze sprzedaży.

Ze zwolnienia tego wypływa również daleko idąca konsekwencja zawarta w stwierdzeniu „własne cele mieszkaniowe”. Poprzedzenie wyrażenia „cele mieszkaniowe” przymiotnikiem „własne” świadczy o tym, że ustawodawca przewidując podstawę do zastosowania ww. zwolnienia i dopisując ten przymiotnik podkreślił, że celem nadrzędnym jest zwolnienie tylko takiego przychodu, który wydatkowany zostanie na zaspokojenie „własnych celów mieszkaniowych” rozumianych jako potrzeba zapewnienia sobie dachu nad głową.

Tak więc uregulowane w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy zwolnienie od podatku dochodowego w zamierzeniach ustawodawcy realizować ma cel, jakim jest zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych podatnika.

Dodać przy tym należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje ściśle określonego sposobu dokumentowania poniesionego wydatku na własne cele mieszkaniowe. W przypadku korzystania z ulg i zwolnień podatkowych wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obowiązek udowodnienia, że określony wydatek został poniesiony przy spełnieniu wszystkich warunków wynikających z przepisów podatkowych, spoczywa na podatniku, który wywodzi z tego określone skutki prawne. Natomiast organ podatkowy dla celów podatkowych weryfikując możliwość skorzystania ze zwolnienia podatkowego uprawniony jest żądać od podatników udowodnienia poniesienia wydatków poprzez przedłożenie rzetelnych i wiarygodnych dowodów, z których w sposób niebudzący żadnych wątpliwości będzie wynikało kto, kiedy i jaki wydatek poniósł, tj. czy środki uzyskane ze sprzedaży nieruchomości (lokalu mieszkalnego) faktycznie przeznaczone zostały przez podatnika na cele mieszkaniowe, czy też wydatki na cele mieszkaniowe poczynione zostały z innych źródeł, czy też przez inne osoby. Takimi dokumentami mogą być m.in. umowy, faktury VAT bądź też inne dokumenty, które ten fakt mogą potwierdzić – o ile z dokumentów tych jednoznacznie wynika kto, w jakim terminie, jakie wydatki i w jakiej kwocie poniósł.

Powyższe potwierdza również orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo, jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z 18 grudnia 2013 r. sygn. akt I SA/Bd 59/13:

Jak wskazał Pan w opisie stanu faktycznego, nie posiada Pan praktycznie żadnych dokumentów zakupowych mogących potwierdzić kwotę wydatków poniesionych na budowę. Poniósł Pan te wydatki, jednak są one nieudokumentowane, gdyż jak Pan wskazał – jest Pan pewien, że złodzieje ukradli Panu segregator, w którym składał Pan wszystkie faktury, rachunki nabycia materiałów i usług i gwarancje podczas ostatniej kradzieży, która miała miejsce w maju 2023 r.

Zatem w przypadku braku takich dokumentów (bez względu na przyczynę ich braku, np. utratę w wyniku kradzieży) nie ma możliwości określenia kwoty korzystającej ze zwolnienia od podatku stosując np. metodę wyceny budowy przyjmując minimalny koszt budowy budynku mieszkalnego za 1 m2 lub według kosztorysu, gdyż jedynym sposobem udowodnienia poniesienia wydatku są dowody w postaci rachunków, faktur czy też innych dowodów zasługujących na wiarę, z których w sposób niebudzący wątpliwości będzie wynikało kto, kiedy i jaki wydatek poniósł. Informacji takich nie dostarcza wycena budowy w oparciu o minimalny koszt lub według kosztorysu.

Wobec tego brak rzetelnych i wiarygodnych dokumentów potwierdzających zakup materiałów i usług, nawet jeśli ich zakup mieścił się w wydatkach na cele określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uprawnia do uwzględnienia ich przy obliczaniu przez Pana dochodu zwolnionego.

Podsumowując – skoro nie posiada Pan dowodów poniesienia wydatków na własne cele mieszkaniowe, które byłyby udokumentowane rzetelnymi i wiarygodnymi dowodami w postaci rachunków, faktur czy też innych dowodów zasługujących na wiarę, z których w sposób niebudzący wątpliwości będzie wynikało kto, kiedy i jaki wydatek poniósł, to w przedmiotowej sprawie nie będzie Pan mógł skorzystać z ulgi mieszkaniowej rozliczając przychód z odpłatnej sprzedaży w 2020 r. lokalu mieszkalnego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy jednak wyjaśnić, że postępowanie w sprawie wydawania interpretacji indywidualnych, z uwagi na przedmiot i charakter wydawanych w jego toku rozstrzygnięć, jest postępowaniem szczególnym, odrębnym, do którego nie mają bezpośredniego zastosowania inne (poza wskazanymi w ustawie) przepisy Ordynacji podatkowej, w szczególności nie jest postępowaniem dowodowym, które może być prowadzone w toku kontroli podatkowej czy postępowania podatkowego lub czynności sprawdzających. Organ wydający interpretację indywidualną nie może więc zbadać wsensie merytorycznym „sprawy podatkowej” wynikającej z opisanego we wniosku zdarzenia lecz jedynie pozytywnie lub negatywnie ocenić, z przytoczeniem przepisów prawa podatkowego, czy stanowisko pytającego zawarte we wniosku odnoszące się do regulacji przepisów prawa podatkowego jest słuszne i znajduje oparcie w okolicznościach przedstawionego zdarzenia. Organ wydający interpretację przepisów prawa podatkowego nie może bowiem prowadzić postępowania ani podejmować rozstrzygnięć zastrzeżonych dla innego trybu orzekania, w tym w postępowaniu kontrolnym czy podatkowym prowadzonym w oparciu o konkretną dokumentację.

Podkreślić należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Postępowanie interpretacyjne ma na celu wyjaśnienie wątpliwości, co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). W postępowaniu tym organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ogranicza się do dokonania subsumpcji przedstawionego przez stronę stanu faktycznego pod określony przepis prawa podatkowego i wyjaśnienia przyczyn, z których w określonym stanie faktycznym dany przepis ma zastosowanie.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Organ podatkowy wydający interpretacje indywidualne nie jest uprawniony do analizowania i oceny załączonych dokumentów – jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę we wniosku, zadanym przez niego pytaniem oraz zajętym stanowiskiem. W związku z powyższym załączone do wniosku dokumenty nie mogą stanowić przedmiotu merytorycznej analizy w niniejszej sprawie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.