Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowego od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 28 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan pismem z 17 grudnia 2024 r. (wpływ 24 grudnia 2024 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Dnia 17 stycznia 2006 r. A.Ż. oraz Bank (…) z siedzibą w G. zawarli Umowę (…) o kredyt mieszkaniowy (…) (kredyt budowlano-hipoteczny przeznaczony na zakup na rynku pierwotnym nieruchomości od dewelopera lub spółdzielni mieszkaniowej) (dalej: Umowa kredytu), zgodnie z którą Bank udzielił kredytobiorcy kredytu na zasadach określonych w Umowie. Kredyt hipoteczny stanowił umowę kredytu denominowanego powiązanego z kursem CHF. Kredytobiorcy wypłacono (…) zł. Kredyt został zabezpieczony hipotecznie.

Okres kredytowania wynosił od 2006 r. do 2036 r.

W związku z tym, że zawarta przez Kredytobiorcę Umowa z Bankiem zawierała niedozwolone klauzule przeliczeniowe, w dniu 30 kwietnia 2024 r. A.Ż. wytoczył przeciwko Bankowi (…) z siedzibą w W. powództwo o ustalenie, że Umowa kredytu jest nieważna.

A.Ż. stoi na stanowisku, że zawarta umowa kredytu z (…) jest nieważna w całości. Spór toczy się przed Sądem Okręgowym w T., I Wydział Cywilny, sygn. akt: (…). W toku postępowania sądowego Bank zaproponował Wnioskodawcy polubowne zakończenie sporu poprzez umorzenie pozostającego do spłaty salda kredytu oraz wypłatę na rzecz Wnioskodawcy dodatkowej kwoty (…) PLN.

Wnioskodawca w okresie od dnia 17 stycznia 2006 r. do dnia 25 października 2024 r. spłacił raty kapitałowo-odsetkowe na rzecz (…) w wysokości (…) zł, co wynika z treści historii spłaty posiadanej przez Wnioskodawcę.

W ramach ugody kredyt zostałby rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy był kredytem złotowym udzielonym na warunkach opisanych w postanowieniach Ugody z zachowaniem pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy kredytu.

Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską Strony w ramach ugody uzgodniłyby, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony, zaś (…) zwolniłby Kredytobiorcę z długu.

Kwota kredytu wynosiła (…) zł, a Kredytobiorca w okresie od 17 stycznia 2006 r. do dnia 25 października 2024 r. spłacił raty kapitałowo-odsetkowe na rzecz Banku w wysokości (…) zł, to powstała nadpłata należna Wnioskodawcy, która na dzień sporządzenia niniejszego wniosku wynosi (…) zł.

Ponadto Bank zgodnie z propozycją Ugody zobowiązał się, że wypłaci Kredytobiorcy kwotę dodatkową (…) PLN.

Zdaniem Banku kwota ta podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11)”.

Dodatkowa należna Wnioskodawcy kwota (…) zł wynika z oferty Ugody przedstawionej przez Bank w trakcie procesu negocjowania jej warunków. W celu skłonienia Wnioskodawcy do polubownego i szybkiego zakończenia sporu Bank zaproponował dokonanie na rzecz Wnioskodawcy umorzenia dotychczasowego długu, a także wypłacenie dodatkowej kwoty (…) zł.

Dodatkowa kwota w wysokości (…) zł nie stanowi dla Wnioskodawcy przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu hipotecznego.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że od Banku (…) w związku z zaciągnięciem 17 stycznia 2006 r. kredytu mieszkaniowego otrzymał Pan (…) zł.

Bank (…) jest następcą prawnym Banku (...).

Pytanie

Czy przyznana Wnioskodawcy przez Bank w wyniku Ugody, którą strony zamierzają zawrzeć kwota dodatkowego zwrotu (nadpłaty) w wysokości (…) zł stanowi przychód, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, zapewniona przez Bank w wyniku planowanej ugody kwota dodatkowego zwrotu (kwota nadpłaty) w wysokości (…) zł: - nie stanowi dla Wnioskodawcy przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym z tytułu otrzymania tej kwoty nie powstanie dla Wnioskodawcy dochód, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co za tym idzie, przyznana w wyniku planowanej Ugody kwota (…) zł, nie podlegałaby opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie stanowi dodatkowego przysporzenia majątkowego dla Wnioskodawcy, a jedynie jest umówionym w wyniku prowadzonej negocjacji z Bankiem zwrotem uprzednio dokonanych przez Wnioskodawcę wpłat na poczet rat kapitałowo-odsetkowych z tytułu zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Powyższe wyklucza uznanie otrzymanej przez Wnioskodawcę kwoty jako przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy.

Pojęcie przychodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowymi pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zasadniczo, ustawodawca przyjął, że przychodami są:

-    pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

-    pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika - tj., takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru: takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku.

Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są neutralne podatkowo.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zgodnie z planowaną Ugodą między Bankiem a Wnioskodawcą nastąpiłby de facto zwrot nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, tj. zwrot wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych.

Należy mieć na względzie, że Wnioskodawca wystąpił przeciwko Bankowi z pozwem o ustalenie nieważności Umowy kredytu i zapłatę uiszczonych w wykonaniu nieważnej Umowy rat kapitałowo-odsetkowych. Na dzień sporządzenia wniosku, czyli 25 października 2024 r. łączne wpłaty z tytułu rat kapitałowo-odsetkowych na rzecz (…) w wykonaniu nieważnej Umowy kredytu opiewały na kwotę (…) zł. Zatem Wnioskodawca spłacił na rzecz Banku więcej środków niż uruchomiony kapitał kredytu, który wynosił, zgodnie z treścią Ugody (…) zł.

Zatem realna nadpłata Wnioskodawcy nad wypłaconą kwotę kapitału przez (...) wyniosła (…) zł. W drodze Ugody Bank zgodziłby się umorzyć pozostałą do spłaty (według Banku) kwotę kredytu oraz zwrócić Wnioskodawcy część uiszczonych przez Wnioskodawcę, ponad uruchomiony kapitał kredytu, rat kredytu, tj. kwotę (…) zł (którą Bank w Ugodzie określiłby jako „kwotę dodatkową”).

Zatem Bank, wykonując Ugodę, dokonałby de facto zwrotu kwoty nadpłaty w wysokości mniejszej niż rzeczywista nadpłata, którą technicznie określiłby jako „kwotę dodatkową” (…) zł.

Wobec powyższego wskazać należy, że dodatkowe świadczenie pieniężne w kwocie (…) zł, które Bank zwróciłby Wnioskodawcy, nie stanowiłoby dla Wnioskodawcy przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Czynność ta nie spowodowałaby uzyskania przez Wnioskodawcę przysporzenia majątkowego ani wzrostu jego majątku. Przyznana Wnioskodawcy kwota byłaby zwrotem uprzednio dokonanych wpłat, które Wnioskodawca nienależnie wpłacił wcześniej do Banku.

Tym samym Wnioskodawca stoi na stanowisku, że nie będzie miał obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

Należy zauważyć, że podobne stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 28 lipca 2023 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.609.2023.2.AC oraz w interpretacji indywidualnej z dnia 11 czerwca 2024 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.346.2024.2.ACZ.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych wypłaty przez bank kwoty dodatkowej, na podstawie zawartej ugody dotyczącej kredytu hipotecznego zaciągniętego przez Pana, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże jak wyżej wyjaśniłem definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W opisie sprawy podał Pan, że w ramach kredytu wypłacono Panu kwotę (…) zł. Okres kredytowania wynosi od 2006 r. do 2036 r. Na dzień 25 października 2024 r. spłacił Pan raty kapitałowo-odsetkowe na rzecz Banku w wysokości (…) zł. Bank wystąpił wobec Pana z propozycją zawarcia ugody, poprzez umorzenie pozostającego do spłaty kredytu oraz wypłatę kwoty dodatkowej w wysokości (…) zł. W ramach ugody kredyt zostałby rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy był kredytem złotowym udzielonym na warunkach opisanych w postanowieniach Ugody z zachowaniem pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy kredytu. Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską Strony uzgodniłyby, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony, zaś Bank zwolniłby Pana z długu. Ponadto, Bank wypłaci Panu kwotę dodatkową w wysokości (...) zł. Wskazał Pan, że kwota dodatkowa w wysokości (…) zł nie stanowi dla Pana przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu hipotecznego.

Wobec powyższego, skoro kwota którą otrzyma Pan od Banku w wyniku zawartej ugody, mieścić się będzie w kwocie wpłaconej przez Pana podczas spłaty kredytu hipotecznego, to otrzymanie kwoty (…) zł nie spowoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata tej kwoty będzie dla Pana neutralna podatkowo.

Dlatego stwierdzam, że wypłacona przez Bank w ramach ugody kwota, mieszcząca się w kwocie wpłaconej przez Pana podczas spłaty kredytu hipotecznego, nie będzie stanowiła dla Pana przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie będzie miał Pan obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej przez Bank na Pana rzecz ww. kwoty.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.