Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 października 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania zwrotu oraz „kwoty dodatkowej” otrzymanej z banku.

Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie - pismami z 26 listopada 2024 r. (daty wpływu 26 listopada, 27 listopada i 28 listopada 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 3 października 2007 r. wraz z partnerem podpisała Pani kredyt mieszkaniowy (…) z poprzednikiem Banku 2 - Bankiem 1.

Celem tego kredytu był zakup wspólnego mieszkania. Umowa dotyczyła kwoty 252.019,31 CHF. Bank wypłacił kwotę kredytu w wysokości 549.517,54 zł. Później ta umowa miała sygnaturę (…) i Kredytodawcą był Bank 2.

Od dnia 5 listopada 2007 roku do dnia 7 kwietnia 2021 roku zostało zapłacone 970.684,33 PLN oraz 32.260,11 CHF.

W dniu 20 maja 2021 roku została dokonana przedterminowa całkowita spłata kredytu. Na ten dzień wysokość zadłużenia z tytułu umowy wynosiła 148.519,58 CHF. Zostało wtedy zapłacone 611.796,70 PLN.

4 sierpnia 2021 roku został złożony pozew do Sądu Okręgowego (…) o ustalenie i zapłatę dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej umowy (oraz jej ważności).

Dnia 24 października 2024 została podpisana ugoda pozasądowa między Panią, drugim kredytobiorcą i Bankiem 2 z siedzibą w W. Na mocy tej ugody Bank 2 zobowiązał się:

1)zwrócić Pani kwotę 38 266 PLN

2)wypłacić kwotę 51 884 PLN - tu Bank 2 poinformował, że wystawia PIT-11.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Przed podpisaniem ugody pozasądowej nie doszło do przewalutowania kredytu. Kredyt został przedterminowo spłacony przed wejściem w spór sądowy z bankiem.

Kredyt, o którym mowa we wniosku, został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Kredyt został zabezpieczony hipotecznie. Hipoteka została ustawiona na nieruchomości, na którą został przeznaczony kredyt.

Kredyt został przeznaczony na realizację Pani celów mieszkaniowych.

Nabyła Pani wraz z partnerem lokal mieszkalny stanowiący odrębną własność.

Zwrotowi podlegały wyłącznie wpłacone raty kapitałowo odsetkowe, w kwocie łącznie 90.150 PLN.

Wszyscy kredytobiorcy byli zobowiązani solidarnie do spłaty kredytu i wszyscy podpisali ugodę. Kredyt był podpisywany wraz z drugim kredytobiorcą, partnerem, a potem mężem. Przed rozwodem w akcie darowizny przepisała Pani swoją część lokalu na męża, który notarialnie zobowiązał się do samodzielnego spłacenia reszty zobowiązań dotyczących kredytu.

Nie korzystała Pani z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

W ugodzie zostało przyjęte rozwiązanie rozliczenia zakończonej Umowy w taki sposób, że Bank 2 zwrócił nadpłatę uiszczoną ponad kwotę kapitału Kredytu, co należy rozumieć jako uznanie, że umowa była nieważna. Bank 2 rozliczył kredyt, tak jakby Umowa była nieważna.

Kwota 51.884,00 zł została Pani wypłacona z tytułu zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia, które nie jest przychodem w rozumieniu prawa podatkowego (Bank 2 zwrócił Pani pieniądze, które należały do Pani). Kwota została wyliczona w ten sposób, że otrzymała Pani 1/2 rat kapitałowo odsetkowych wpłaconych w trakcie trwania małżeństwa (ze wspólności majątkowej małżeńskiej). Pozostała kwota wypłaty to część wpłacona przez Pani byłego męża, już po rozwiązaniu małżeństwa (ustaniu wspólności majątkowej).

Kwota 51.884,00 PLN stanowi zwrot nadpłaconego kredytu. Bank 2 rozbił wypłatę na dwie części, ale były one wypłacona z tego samego tytułu, tytułem zwrotu nadpłaty kapitału, jako bezpodstawnego wzbogacenia.

Wypłata świadczenia w wysokości 51.884,00 zł jest zwrotem na rzecz Pani środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego, przekazała Pani na rzecz Banku 2 w ramach spłaty rat kapitałowo - odsetkowych od otrzymanego finansowania

Kwota 38.266,00 PLN stanowi zwrot nadpłaconego kredytu. Bank 2 rozbił wypłatę na dwie części, ale były one wypłacona z tego samego tytułu, tytułem zwrotu nadpłaty kapitału, jako bezpodstawnego wzbogacenia (obie kwoty, łącznie 90.150,00 PLN). Kwota została wyliczona w ten sposób, że otrzymała Pani 1/2 rat kapitałowo odsetkowych wpłaconych w trakcie trwania małżeństwa (ze wspólności majątkowej małżeńskiej). Pozostała kwota wypłaty to część wpłacona przez Pani byłego męża, już po rozwiązaniu małżeństwa (ustaniu wspólności majątkowej).

Obie kwoty są przedmiotem Pani zapytania, w łącznej wysokości 90.150,00 PLN.

Pytanie

Czy podlega Pani zaniechaniu poboru podatku dochodowego od przychodu związanego z kredytem hipotecznym nr (…) z dnia 3 października 2007 r. udzielonym przez Bank 2, oraz co za tym idzie, ugodą pozasądową podpisaną w dniu 24 października 2024 r.?

Pani stanowisko w sprawie

Uważa Pani, że podlega Pani zaniechaniu poboru podatku dochodowego od przychodu związanego z kredytem hipotecznym nr (…) z dnia 3 października 2007 r. udzielonym przez Bank 2, oraz co za tym idzie, ugodą pozasądową podpisaną w dniu 24 października 2024 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika - tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń.

Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że:

1)3 października 2007 r. Pani wraz z Pani partnerem zawarliście z Bankiem 2 umowę kredytu mieszkaniowego;

2)20 maja 2021 r. została dokonana przedterminowa całkowita spłata kredytu;

3)4 sierpnia 2021 r. został złożony pozew do Sądu o ustalenie i zapłatę dotyczącej poszczególnych postanowień umownych i całej umowy (oraz jej ważności);

4)24 października 2024 r. została podpisana ugoda pozasądowa między Panią, drugi kredytobiorcą i Bankiem 2;

5)na mocy zawartej ugody bank zobowiązał się zwrócić Pani kwotę 38.266 PLN oraz wypłacić kwotę 51.884 PLN, które stanowiły zwrot nadpłaconego przez Pana kredytu.

Powzięła Pani wątpliwość, czy wypłacone kwoty stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe wypłaty przez bank ww. świadczeń

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też, gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W Pani przypadku - otrzymała Pani od Banku 2 zwroty nadpłaconego kredytu. Otrzymane przez Panią kwoty stanowią zatem zwrot Pani własnych pieniędzy, które wpłaciła Pani do banku ponad kwotę należnych Bankowi 2 rat kapitałowo-odsetkowych. Wobec powyższego, wypłata przez Bank 2 na Pani rzecz tych kwot jest dla Pani neutralna podatkowo.

Zatem do tej kwoty nie znajdzie zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe - z uwagi na brak wystąpienia przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mógłby być objęty tym rozporządzeniem.

Wobec powyższego Pani stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wydając interpretacje indywidualną tutejszy Organ nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym. Dlatego też, tutejszy Organ nie odniósł się do kwot wskazanych we wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.