Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

shutterstock
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - 0114-KDIP3-2.4011.796.2024.2.MN

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 października 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 25 listopada 2024 r. (wpływ 25 listopada 2024 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

5 grudnia 2007 roku złożyła Pani z mężem wniosek o udzielenie przez Bank A. S.A. kredytu na zakup lokalu mieszkalnego w walucie CHF w kwocie 239.748,88 zł na okres 204 miesięcy.

7 lutego 2008 roku zawarła Pani z Bankiem A. S.A. z siedzibą w (…) umowę nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „(…)” waloryzowany kursem CHF, zwaną dalej „Umową”.

Kwota kredytu została określona na kwotę 239.748,88 zł, waloryzowaną do franka szwajcarskiego.

Kredyt udzielony został na okres 204 miesięcy, tj. od dnia 7 lutego 2008 r. do dnia 7 lutego 2025 r.

Kredyt był przeznaczony na refinansowanie kredytu hipotecznego przyznanego przez Bank B. S.A na podstawie umowy kredytowej nr (…).

Zabezpieczeniem spłaty kredytu miała być hipoteka łączna kaucyjna wpisana na pierwszym miejscu ustanowiona na kredytowanej nieruchomości do kwoty 359.623,32 zł (§ 3 ust. 1 Umowy).

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że wspólnie z mężem nabyła Pani w 1993 r. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego w (…), które było finansowane z kredytu zaciągniętego przez Spółdzielnię.

29 października 2018 r. otrzymała Pani od spółdzielni pismo, z którego wynikało, że w oparciu o art. 10a ustawy z 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 1779), Spółdzielnia złożyła do Banku wnioski o umorzenie odsetek od kredytu mieszkaniowego.

D. SA (…), po uprzednio przeprowadzonych kontrolach mających na celu udokumentowanie przez Spółdzielnię systematyczności, terminowości i prawidłowej wysokości spłaty kredytu przez okres 20 lat, dokonał realizacji przedmiotowego umorzenia.

Dla wyżej wymienionego lokalu dokonano wg stanu na dzień 31 grudnia 2017r. umorzenia zadłużenia z tytułu przejściowego wykupienia odsetek w kwocie 117 944.24 zł.

29 kwietnia 2024 roku Sąd Okręgowy (…) w pierwszej instancji stwierdził nieważność umowy kredytu waloryzowanego kursem chf i zasądził łącznie na rzecz powodów A. A. i B. A. od pozwanego  Banku C. z siedzibą w (…):

a) kwotę 54.354,58 zł (pięćdziesiąt cztery tysiące trzysta pięćdziesiąt cztery i 58/100 złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty od dnia 13 maja 2020 roku do dnia zapłaty;

b) kwotę 86.618,26 CHF (osiemdziesiąt sześć tysięcy sześćset osiemnaście i 26/100 franków szwajcarskich) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty od dnia 13 maja 2020 roku do dnia zapłaty.

Wyrok nie jest prawomocny, Strony podjęły jednak rozmowy ugodowe.

Z propozycji przedstawionej przez Bank wynika, że ma on zwrócić powodom część unieważnionego kredytu.

Jednocześnie oświadczył Kredytobiorcom, że przyjmują oni do wiadomości, że w wyniku zwrotu, w odniesieniu do kwoty wskazanej w ugodzie, po ich stronie nie powstaje przychód podatkowy, a w związku z tym na Banku nie ciąży obowiązek informacyjny, tj. obowiązek przygotowania informacji PIT-11 dla kwoty zwrotu.

Kredytobiorcy przyjęli do wiadomości, iż Bank wystąpił do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie stanu faktycznego powstałego w wyniku zawartej Ugody, co do tego czy po stronie kredytobiorcy powstaje przychód w związku ze zwrotem wskazanym w ugodzie, a tym samym na Banku nie ciąży wyżej wskazany obowiązek informacyjny. Bank otrzymał interpretację indywidualną i zamieścił o niej komunikat na stronie internetowej.

Powzięła Pani również wątpliwość, czy skorzystanie w 2017 r. z umorzenia zadłużenia z tytułu przejściowego wykupienia odsetek w kwocie 117.944.24 zł., uniemożliwia Pani ewentualne skorzystanie z zaniechania poboru podatku dochodowego od umorzenia kredytu walutowego.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Wycofała Pani pytanie oznaczone we wniosku nr 3.

W zakresie stanu faktycznego wyjaśniła Pani, że pierwotny kredyt z 2003 roku, który został zrefinansowany kredytem z 2008 roku, miał przeznaczenie na cele mieszkaniowe.

Kredytem z 7 lutego 2008 roku został zrefinansowany kredyt hipoteczny przyznany przez Bank B. S.A. w 2003 roku (udzielony na cele mieszkaniowe).

5 grudnia 2007 roku nie został przyznany żaden kredyt, a jedynie złożony wniosek o udzielenie kredytu.

Wniosek ten został sfinalizowany podpisaniem umowy kredytowej 7 lutego 2008 r.

Był tylko jeden kredyt z 7 lutego 2008 r. - umowa nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „(…)” waloryzowany kursem CHF.

Zapytanie dotyczy kredytu zaciągniętego 7 lutego 2008 r. Został zaciągnięty tylko i wyłącznie jeden kredyt w Banku A. S.A, który to bank następnie przekształcił się w Bank C. S.A. i dlatego wyrok Sądu Okręgowego w (…) unieważnił umowę z Bankiem C., jako sukcesorem Banku A. S.A.

Kredyt został zaciągnięty w walucie PLN na kwotę 239.748,88 PLN, kredyt był waloryzowany kursem franka szwajcarskiego (CHF).

Kredyt został zaciągnięty na refinansowanie kredytu hipotecznego przyznanego przez Bank B. S.A. Oddział w (…) na podstawie umowy kredytowej nr (…) z 27 października 2003 r.

Kredyt został udzielony przez Bank uprawniony do udzielania kredytu podlegający nadzorowi państwowego organu Komisję Nadzoru Finansowego.

Kredyt był zabezpieczony hipoteką kaucyjną wpisaną na pierwszym miejscu, Hipoteka ustanowiona była na kredytowanej nieruchomości do kwoty 359.623,32 zł (§ 3 ust. 1 Umowy), Księga wieczysta nieruchomości (…).

Wszyscy kredytobiorcy (A. i B. A.) odpowiadali za spłatę kredytu solidarnie do pełnej wysokości.

Ugoda nie dotyczy umorzenia kredytu, ponieważ 1 października 2013 roku kredyt został całkowicie spłacony.

Kwoty 56.246,16 zł oraz 86.618,27 CHF są to kwoty które uiściła Pani wspólnie z małżonkiem na rzecz Banku C. S.A. tytułem rat kapitałowo-odsetkowych.

29 kwietnia 2024 roku Sąd Okręgowy (…) w pierwszej instancji stwierdził nieważność umowy kredytu waloryzowanego kursem chf i zasądził łącznie na rzecz powodów ww. kwoty do zwrotu.

Kredyt został unieważniony w całości, ponadto w 2013 roku spłaciła go Pani w całości.

Zwrot dotyczy wyłącznie kwot wpłaconych do banku w czasie trwania umowy.

Ugoda będzie ewentualnie podpisana po uzyskaniu odpowiedzi z KIS.

Stronami ugody będzie Bank C. S.A. i A. oraz B. A.

Korzystała Pani tylko ze zmniejszenia podatku na podstawie obowiązującego w 1997 r. art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy PIT.

Kredyt został zaciągnięty przez spółdzielnię mieszkaniową (…) na podstawie umowy generalnej z dnia 20 grudnia 1983 r. podpisanej z Narodowym Bankiem Polskim (…) i D.

Kredyt był zaciągnięty w PLN.

Kredyt został zaciągnięty przez spółdzielnię mieszkaniową z przeznaczeniem na realizację spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego.

Nie była Pani stroną zaciągniętego kredytu. Na podstawie umowy generalnej z 20 grudnia 1983 r. podpisanej z Narodowym Bankiem Polskim (…) i D. Spółdzielnia sfinansowała zakup lokalu.

W 1993 r. wpłaciła Pani 10% na wkład budowlany i w 1997 r. również 10% na wkład budowlany i 15 grudnia 1997 uzyskała Pani wspólnie z małżonkiem spółdzielcze prawo do lokalu w wyniku przydziału.

Odsetki od kredytu zaciągniętego przez spółdzielnię (…) podlegał przejściowemu wykupowi przez budżet państwa zgodnie z rozporządzeniami Rady Ministrów w sprawie zasad i trybu wykupienia należności banków z tytułu odsetek od kredytów mieszkaniowych oraz sposobu rozliczeń z tego tytułu (np. Dz.U nr 61 poz. 256 z 1994 r.).

Nie była Pani była stroną ugody z bankiem.

Spłaty kredytu odbywały się na podstawie normatywu wielkości spłat kredytu mieszkaniowego w oparciu o coroczne obwieszczenie Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miasta ogłaszanego w Monitorze Polskim. Na podstawie obowiązującego do 2003 r. art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy PIT dokonywano zmniejszenia podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wpłaty na wkład budowlany w 1993 r. (10%) i w 1997 r. (10%).

Pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu)

1.  Czy w przypadku wydania przez Sąd Apelacyjny orzeczenia utrzymującego Wyrok Sądu I instancji o treści opisanej w stanie faktycznym będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od zwróconych kwot kredytu?

2.  Czy w przypadku zawarcia ugody z bankiem przed wydaniem przez Sąd Apelacyjny orzeczenia utrzymującego Wyrok Sądu I instancji o treści opisanej w stanie faktycznym będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od zwróconych kwot kredytu?

Pani stanowisko w sprawie

Jak wynika z przepisu art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 PIT, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zatem w analizowanej sprawie nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego ani w przypadku pytania nr 1, ani w przypadku pytania nr 2.

W związku z planowanym zawarciem ugody otrzymają Państwo zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazali Państwo na rzecz banku w ramach spłaty części rat udzielonego kredytu frankowego. A zatem otrzymają Państwo środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Państwa własnych środków.

Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w majątku Pani i Pani małżonka. Wypłata ta będzie neutralna podatkowo i to zarówno w sytuacji, gdy Strony zawrą ugodę jak też wtedy, gdy ugody nie zawrą, a Sąd Apelacyjny utrzyma orzeczenie pierwszej instancji, którego treść opisano w stanie faktycznym niniejszego wniosku.

W konsekwencji, zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu walutowego nie będzie stanowił dla Pani i Pani męża przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 PIT, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem nie będą Państwo mieli obowiązku zapłaty podatku od zwróconej przez bank kwoty.

Nie mają Państwo również obowiązku składania jakichkolwiek informacji do urzędu skarbowego o otrzymanej od banku kwocie.

Przedmiotowa odpowiedź dotyczy sytuacji, w której w ogóle nie dochodzi do umorzenia jakiejkolwiek części kredytu, a zwracane jest świadczenie wzajemne.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

  • dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
  • dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

  • pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
  • pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że:

1. w 2008 roku zaciągnęła Pani kredyt na refinansowanie kredytu mieszkaniowego z 2003 roku;

2.  w 2024 Sąd Okręgowy I instancji stwierdził nieważność umowy kredytowej i zasądził zwrot kwoty 54.354,58 zł i kwoty 86.618,26 CHF wraz z ustawowymi odsetkami;

3.  podjęła Pani rozmowy ugodowe z bankiem.

Powzięła Pani wątpliwość, czy będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od otrzymanych kwot zarówno w przypadku wydania prawomocnego orzeczenia sądu, jak również w przypadku zawarcia ugody z bankiem przed wydaniem orzeczenia sądu.

Zwrot w wyniku prawomocnego orzeczenia stwierdzającego nieważność umowy kredytowej

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

W myśl art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Zgodnie z art. 69 ust. 2 pkt 2 i 4 ww. ustawy:

Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

2) kwotę i walutę kredytu;

4) zasady i termin spłaty kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Na podstawie art. 58 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Natomiast stosownie do treści art. 58 § 2 tej ustawy:

Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

W myśl art. 3851 Kodeksu cywilnego:

§ 1. Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

§ 2. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.

§ 3. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

§ 4. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje.

Z powodu abuzywności klauzul walutowych znajdujących się w umowach o kredyt hipoteczny, sądy orzekają o nieważności jednostkowych umów o kredyt hipoteczny zawartych przez banki. Stwierdzenie nieważności powoduje usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy kredytu hipotecznego.

Nieważność umowy kredytu oznacza, że zobowiązania stron umów, banku i klienta, nigdy nie powstały, a strony zobowiązane są zwrócić to, co świadczyły w związku z nieważną umową jako świadczenia nienależne. Kredytodawca winien zatem zwrócić wszystkie świadczenia pobrane od kredytobiorcy, a kredytobiorca winien zwrócić kwotę faktycznie otrzymanego kredytu.

W przypadku stwierdzenia nieważności umowy przez sąd skutki prawne na gruncie cywilnym występują ex tunc (wstecz), a więc od momentu zawarcia umowy dotkniętej wadliwością (przesłanką nieważności), co oznacza, że umowa kredytu jako nieważna już od chwili jej zawarcia nie wywołuje skutków prawnych. Mamy do czynienia z sytuacją jakby w ogóle nie doszło do jej zawarcia.

Jeżeli w Pani sytuacji dojdzie do wykonania postanowień zapadłych w wyroku sądu, uzyska Pani zwrot nienależnie pobranego przez bank świadczenia. W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej klient otrzymuje z powrotem swój kapitał - zwrot zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo.

Zatem zwrócona kwota nie będzie stanowić Pani przychodu i nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Pani stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Zwrot w wyniku podpisania ugody

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Jak już wcześniej wskazano, o uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W przypadku zwrotu środków na podstawie ugody, nie dochodzi do powstania nowego przychodu, a jedynie do odzyskania środków, które wcześniej, na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego przekazała Pani na rzecz banku w ramach spłaty rat kapitałowo - odsetkowych od otrzymanego finansowania.

Wobec powyższego, zwrot ten będzie dla Pani neutralny podatkowo, a więc nie spowoduje po Pani stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nie będzie więc Pani miała obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

Zatem Pani stanowisko w zakresie pytania nr 2 również jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Dokonałem oceny Pani stanowiska w kontekście zadanego pytania i przedstawionego zdarzenia przyszłego, tj. dotyczącego skutków podatkowych od zwróconych kwot kredytu. Przedmiotem interpretacji nie są skutki podatkowe wypłaty ustawowych odsetek za opóźnienie, gdyż nie stanowiły one przedmiotu zapytania.

Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pani, to interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pani męża.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.