Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
11 września 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 5 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych otrzymania od banku kwoty pieniężnej z tytułu ugody. Uzupełniła go Pani pismem z 17 grudnia 2024 r. (wpływ 19 grudnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawczyni w dniu (...) 2008 r. wraz z ówczesnym mężem A.A zawarła z X z siedzibą w (...) umowę o kredyt mieszkaniowy w wysokości 105.278,38 CHF. Kredyt został wypłacony w walucie polskiej w wysokości ok. 210.000 zł. Wnioskodawczyni wraz z A.A dokonywali spłat kredytu w ratach. Na dzień (...) 2024 r. wpłacona na rzecz Banku kwota wyniosła 298.398 zł 19 gr.
Wobec zawarcia w umowie kredytu klauzul niedozwolonych został złożony pozew przeciwko kredytodawcy. Po jego złożeniu między Bankiem a Wnioskodawczynią i A.A została zawarta ugoda pozasądowa, w której dokonano przewalutowania kredytu udzielonego we CHF na złotówki, następnie umorzono pozostały do spłaty kapitał oraz zwrócono w gotówce na rzecz Wnioskodawczyni i jej byłego męża A.A kwotę 81.000 zł.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przytoczone przepisy każą uznać, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Dochodem zaś jest nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Przychodem zaś są pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Definicja ta pozwala jednak na wnioskowanie, że za przychody podlegające opodatkowaniu uważa ustawodawca takie świadczenia, które powodują u podatnika przyrost majątkowy.
Uzupełnienie wniosku
Zawarcie ugody między A.A i B.A (kredytobiorcami) a X. z siedzibą w (...) (kredytodawcą) miało na celu polubowne zakończenie sporu między kredytobiorcami a kredytodawcą co do roszczeń kredytobiorców sformułowanych w pozwie skierowanym do Sądu Okręgowego w (...) – sygn. (...) – o ustalenie i zapłatę, w którym zakwestionowali oni zgodność z prawem (skuteczność) poszczególnych zapisów umownych i w rezultacie wywiedli roszczenie o uznanie, iż umowa kredytowa zawarta między kredytobiorcami a pozwanym bankiem jest nieważna. Zawarta ugoda miała na celu dokonanie wzajemnych rozliczeń kredytodawcy i kredytobiorców tego, co strony świadczyły sobie nawzajem w związku z zawarciem mowy o Kredyt Mieszkaniowy (...) z dnia (...) 2008 r.
W zawartej ugodzie strony w celu zakończenia sporu i uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z umowy dokonały zmiany umowy w zakresie waluty zadłużenia określonej w umowie na walutę polską. Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia strony przyjęły na potrzeby zawartej ugody, iż kredyt zostanie rozliczony tak, jakby od zawarcia umowy stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach pierwotnej umowy. Wobec powyższego użyte sformułowania „przewalutowanie kredytu” oraz „umorzenie niespłaconego kredytu” miały na celu opisanie technicznego sposobu wyliczenia kwoty do zwrotu dla kredytobiorców, nie oznaczały zaś, że przewalutowanie kredytu zostało dokonane w celu jego spłaty, ani nie było związane ze zwolnieniem z długu w rozumieniu art. 508 kodeksu cywilnego.
Wobec uznania, że kredyt udzielony w CHF na potrzeby zawartej ugody jest traktowany jak kredyt udzielony w złotówkach, po przeliczeniu ustalono, że wartość kapitału do wypłaty kredytobiorcom wyniosła 208.447 zł 70 gr. W księgach rachunkowych banku na dzień zawarcia ugody zadłużenie kredytobiorców wynosiło 281.359 zł 51 gr, z czego kapitał to kwota 280.296 zł 52 gr.
Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską z CHF, w wyniku przeprowadzonych negocjacji uzgodniono, iż pozostałe na dzień zawarcia ugody zadłużenie kredytobiorców wynosi 0 zł i uznano, że kredyt udzielony na podstawie umowy został w całości spłacony. W zawartej ugodzie strony nie potwierdzały ważności umowy kredytowej, a jej zawarcie, tak jak wskazano, było następstwem kwestionowania przed sądem powszechnym przez kredytobiorców ważności zawartej umowy kredytowej.
Z ugody wprost nie wynika, że kwota 81.000 zł jest zwrotem środków, które kredytobiorcy wpłacili do banku na podstawie nieważnej umowy kredytowej, niemniej z zaświadczenia Banku X z dnia (...) 2024 r. wynika, że kredytobiorcy wpłacili na podstawie umowy kredytowej kwotę 298.398 zł 19 gr.
Wątpliwości wnioskodawczyni wzbudziło oświadczenie banku, z którego wynika, że do umorzonej części długu (kwoty wskazanej w ugodzie) zastosowanie ma rozporządzenie Ministra Finansów dotyczące zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zaś w związku z wypłatą kwoty 81.000 zł po stronie kredytobiorców wystąpi przychód.
Przedstawiony we wniosku stan faktyczny, uzupełniony o przedstawione wyjaśnienia, potwierdza stanowisko Wnioskodawczyni, że nie jest ona zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od kwoty przekazanej przez Bank na podstawie zawartej ugody. Kwota 81.000 zł, którą bank wypłacił kredytobiorcom, jest częścią wpłaconych przez nich środków na rzecz banku na mocy umowy, której ważność była przez kredytobiorców w procesie sądowym kwestionowana. Rozliczając się z kredytobiorcą – w wyniku ugody – bank zdecydował dobrowolnie bez procesu sądowego dokonać zwrotu środków przez nich wpłaconych. To pozwoliło zakończyć spór sądowy.
Bank nie przekazał kredytobiorcom żadnych kwot ponad te, które zostały przez nich wpłacone. Wobec powyższego kwota 81.000 zł nie stanowi dla kredytobiorców dochodu do opodatkowania.
Pytanie
Czy w świetle przedstawionego powyżej stanu faktycznego Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego z tytułu wypłaty przez Bank, na podstawie ugody, wskazanej powyżej kwoty?
Pani stanowisko w sprawie
W ocenie Wnioskodawczyni podatek do zapłaty nie wystąpi, bowiem zwrot środków wypłaconych na mocy zawartej ugody nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem po stronie podatniczki nie doszło do przysporzenia majątkowego. Środki uzyskane na mocy zawartej ugody to środki wpłacone uprzednio na rzecz banku na mocy nieważnej umowy. Pieniądze zwrócone przez bank to ekwiwalent środków wpłaconych uprzednio ze środków wspólnych małżonków. Wypłata środków nie spowodowała jakiegokolwiek przyrostu w majątku Wnioskodawczyni.
Zgodnie bowiem z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego. O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też, gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Wnioskodawczyni uznaje za własne stanowisko takie jak przedstawione w Piśmie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 1 marca 2024 r. 0112-KDIL2-1.4011.75.2024.1.MKA opublikowane w (...), dotyczące sprawy ocenianej przez wnioskodawczynię jako analogiczna do podnoszonego przez nią problemu.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź od których zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.
Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 tej ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Wobec powyższego, skoro kwota pieniężna, którą otrzymała Pani od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego to jej otrzymanie nie powoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie są Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.