Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie pytań nr 1 i nr 3 jest nieprawidłowe, natomiast w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 23 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 25 listopada 2024 r. (wpływ 29 listopada 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest bankiem krajowym w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.; dalej „Prawo bankowe”) i podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu CIT w Polsce.

Podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest działalność bankowa, prowadzona na podstawie i zgodnie z wymogami Prawa bankowego oraz regulacji Komisji Nadzoru Finansowego. Prowadzona przez Bank działalność bankowa obejmuje m.in. udzielanie pożyczek/kredytów podmiotom gospodarczym i osobom fizycznym (zabezpieczonych, jak i niezabezpieczonych hipoteką), przyjmowanie depozytów czy obsługę klientów w zakresie transakcji wymiany walut.

W ramach prowadzonej działalności bankowej Wnioskodawca zawierał w przeszłości z osobami fizycznymi (dalej „Klient”/„Klienci” lub „Kredytobiorca”/„Kredytobiorcy”) następujące umowy kredytu/pożyczki:

a)umowy o kredyty hipoteczne indeksowane do waluty obcej,

b)umowy o kredyty konsolidacyjne indeksowane do waluty obcej,

c)umowy o kredyty denominowane w walucie obcej,

d)pożyczki hipoteczne indeksowane do waluty obcej

– dalej łącznie jako „Umowy kredytu”.

W ramach Umów kredytów denominowanych w walucie obcej wysokość kredytu udzielonego Kredytobiorcy była wyrażona w umowie w walucie obcej. Sama kwota kredytu była wypłacana w złotych (dalej „PLN”) po przeliczeniu kwoty kredytu według wskazanego kursu Banku, np. stosowanego przy kupnie tej waluty. W praktyce, w takim przypadku Klient na moment zawarcia Umowy kredytu nie miał pewności jaka dokładnie kwota zostanie mu wypłacona w PLN. W Umowie kredytu znajdowało się jednakże zastrzeżenie, że kwota nie może być wyższa niż wskazana w Umowie kredytu kwota wyrażona w PLN. Raty kapitałowo-odsetkowe (oraz ewentualnie inne prowizje/opłaty) były każdorazowo przeliczane na PLN po ustalonym umownie kursie wymiany walut, np. aktualnym na dzień spłaty danej raty.

Natomiast w ramach Umów kredytów indeksowanych do waluty obcej kwota kredytu była wyrażona w umowie w PLN i kredyt był wypłacany w PLN. W konsekwencji, w takim przypadku Klient na moment zawarcia Umowy kredytu wiedział, ile dokładnie środków pieniężnych otrzyma od Banku. Niemniej, kwota udzielonego kredytu była następnie przeliczana na walutę obcą, co stanowiło podstawę wyliczenia kwot poszczególnych rat kapitałowo-odsetkowych kredytu. Raty kapitałowo-odsetkowe były w harmonogramie wyrażone w walucie indeksacji kredytu. W zależności od wyboru waluty spłaty (PLN/EUR/CHF) Klienci dokonywali spłaty poprzez zapewnienie środków w walucie indeksacji lub w PLN. W zakresie opłat i prowizji do Umowy kredytu załączona była tabela opłat wyrażonych w PLN.

Opisane powyżej Umowy kredytu były zawierane w latach 2007-2013.

Z uwagi na istotną zmianę kursu wymiany PLN do walut obcych oraz w związku z uznawaniem za abuzywne klauzul denominacyjnych/indeksacyjnych w zawieranych przez Bank Umowach kredytu, niektórzy Kredytobiorcy kwestionują niektóre postanowienia Umowy kredytu podnosząc zarzut ich abuzywności, wywodzą, że powodują nieważność Umowy kredytu i żądają jej rozliczenia, jako nienależnych świadczeń, a wobec odmowy Banku występują z powództwami cywilnymi przeciwko Bankowi.

W wyniku wydawanych wyroków sądowych stwierdzających nieważność umowy (dalej także jako „Wyroki”), co do zasady, każdej ze stron Umowy kredytu przysługuje roszczenie o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy. Tym samym, Strony Umowy kredytu powinny dokonać zwrotu otrzymanych kwot (świadczeń) jako świadczeń nienależnych w rozumieniu art. 410 Kodeksu cywilnego, tj. Kredytobiorca powinien dokonać zwrotu pierwotnie otrzymanej od Banku kwoty kapitału kredytu w PLN, a Bank powinien dokonać zwrotu wszelkich płatności otrzymanych od Klienta w okresie trwania Umowy kredytu.

Szczegóły dotyczące samego sposobu rozliczenia zwrotu wzajemnych świadczeń mogą się różnić w zależności od konkretnego Wyroku i sytuacji Kredytobiorcy, w tym stosowania przez sąd teorii salda lub teorii dwóch kondykcji, dokonania potrącenia w ramach rozliczenia z Klientem czy stopnia spłaty kapitału kredytu przez Klienta.

W konsekwencji, w przypadku spraw zakończonych prawomocnym wyrokiem stwierdzającym nieważność, Bank może ponosić koszty wynikające z konieczności uiszczenia na rzecz Klientów kwot zasądzonych na mocy Wyroków, tj. zwrot świadczenia głównego dochodzonego przez powodów obejmującego zwrot uiszczonych rat kapitałowych, odsetkowych oraz innych opłat i prowizji okołokredytowych.

Jednocześnie Bank może być zobowiązany do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od daty zgłoszenia przez Kredytobiorcę zarzutu abuzywności postanowień Umowy kredytu i jej nieważności, co z uwagi na wysokość odsetek za opóźnienie i długotrwałość toczących się postępowań sądowych powoduje konieczność zapłaty odsetek w wysokości 1/3 kwoty kapitału kredytu, jak również zwrotu kosztów procesu.

Powództwa cywilne są/były wytaczane zarówno w odniesieniu do kredytów nadal obsługiwanych, jak również w odniesieniu do kredytów już spłaconych.

Unieważnienie Umowy kredytu wyrokiem sądu powoduje, że przy zastosowaniu teorii dwóch kondykcji Bank w celu odzyskania wypłaconej kwoty kapitału kredytu, która stanowi nienależne świadczenie, musi ponieść koszty procesu, na które składa się opłata sądowa w wysokości 5% dochodzonej kwoty i około 5% kosztów zastępstwa prawnego. Przy dochodzeniu przez Bank zwrotu kapitału kredytu zachodzi też ryzyko przedawnienia wierzytelności o zwrot całej kwoty kredytu, ponieważ w orzecznictwie sądowym różnie jest obliczany termin, od którego należy liczyć wymagalność roszczenia o zwrot kapitału kredytu.

Bank dążąc do polubownego rozwiązania sporu oraz w celu wyeliminowania ryzyka prawnego, tj. możliwości unieważnienia umów w wyniku rozstrzygnięcia sądowego oraz ryzyka przedawnienia wierzytelności o zwrot kapitału kredytu, jak również dążąc do zmniejszenia kwoty ponoszonych kosztów (np. w zakresie odsetek ustawowych czy też kosztów procesu), występuje do Klientów z propozycjami ugód (dalej jako „Ugoda”).

Ugody oferowane będą/są wyłącznie osobom fizycznym (Klientom), którzy zawarli z bankiem umowę produktu hipotecznego (kredyt lub pożyczka opisana powyżej) denominowanego lub indeksowanego do waluty obcej (głównie EUR i CHF).

Ugody dotyczą produktów hipotecznych zarówno będących w bieżącej obsłudze/spłacie, jak i produktów już wykonanych zgodnie z Umową kredytu, gdzie doszło do całkowitego rozliczenia zadłużenia wskutek jego spłaty w terminach określonych Umową kredytu.

Ugody będą/są zawierane zarówno z osobami, które złożyły powództwo w zakresie unieważnienia umowy kredytowej (zwykle Kredytobiorca jest zobowiązany cofnąć powództwo), jak również z Kredytobiorcami, którzy przed złożeniem powództwa wystąpili do Banku z roszczeniem, zaś celem zawarcia Ugody jest polubowne zakończenie sprawy.

Ugody będą/są także zawierana z osobami, które nie złożyły powództwa, a zawarta Ugoda ma chronić Bank przez ryzykiem wystąpienia z takim roszczeniem, co pozwala na wczesnym etapie zakończyć polubownie sprawę kredytu walutowego na korzystnych warunkach dla obu Stron.

Ugody będą/są zawierane przed sądem polubownym przy KNF, przed sądami powszechnymi, a także pozasądowo.

Co do zasady, na mocy Ugody Bank dąży do uznania umowy kredytu za ważną i wiążącą Strony umowy, jednocześnie ustalając warunki finansowe rozliczenia.

W ramach procesu wzajemnych negocjacji pomiędzy Bankiem a Kredytobiorcą dochodzi do ustalenia kwoty podlegającej zwrotowi na rachunek bankowy Kredytobiorcy (dalej także jako „Kwota zwrotu”) lub/i umorzenia kredytu, w związku z ustępstwami Kredytobiorcy dokonanymi w tej Ugodzie.

W incydentalnych przypadkach w ramach Ugody Strony mogą ustalić kwotę dodatkową będącą zwrotem poniesionych kosztów procesowych (np. koszty prawne, koszty opłat sądowych).

Jeżeli kwota wynikająca z Ugody jest większa niż kwota bieżącego zobowiązania kredytowego, to Bank dokonuje umorzenia bieżącej wartości zobowiązania kredytowego, zaś pozostała część Kwoty zwrotu jest zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy.

Jeżeli Kredytobiorca nie posiada już zobowiązania kredytowego na moment podpisania Ugody, to cała Kwota zwrotu jest zwracana Kredytobiorcy w formie przelewu (dotyczy to głównie umów spłaconych na dzień zawarcia Ugody).

Kwota Ugody rozumiana jako całość rozliczenia z tytułu zawartej Ugody (tj. zarówno Kwota zwrotu lub/i kwota umorzenia zobowiązania kredytowego) jest efektem wzajemnych negocjacji między Stronami umowy. Przygotowując ofertę dedykowaną dla danego kredytobiorcy Bank dokonuje porównania m.in. kwot zapłaconych przez Kredytobiorcę z kwotą pierwotnie udzielonego zobowiązania kredytowego ustalając kwotę zbliżoną do potencjalnego rozstrzygnięcia sądowego jakie mogłoby zapaść (gdyby Strony nie doszły do porozumienia).

Jak zostało wskazane powyżej, kwoty wypłat wynikające z wydawanych wyroków są uzależnione od kilku czynników (np. wysokość odsetek, wysokość kosztów procesowych), a tym samym w incydentalnych przypadkach negocjowana Kwota Ugody może być na tyle duża (uwzględniająca te czynniki), iż Kwota Ugody odjęta od sumy dokonanych spłat rat kapitałowo-odsetkowych uiszczonych w okresie kredytowania nie będzie powodowała spłaty całej kwoty pierwotnie udzielonego zobowiązania kredytowego.

Zwyczajowo, w Ugodzie jest wpisywana kwota zbiorcza będąca sumą elementów kalkulacyjnych i z treści Ugody może nie wynikać jakie elementy były uwzględnione w kalkulacji Kwoty Ugody (ewentualnemu wyodrębnieniu mogą podlegać zwracane koszty procesowe).

W zależności od tego, czy Kredytobiorca posiada na dzień zawarcia Ugody bieżące zobowiązanie kredytowe, czy takiego zobowiązania już nie posiada, może dochodzić do następujących sytuacji.

1.Jeżeli Kredytobiorca nie posiada zobowiązania kredytowego na moment podpisania Ugody, to cała Kwota Ugody jest zwracana Kredytobiorcy w formie przelewu (Kwota zwrotu) – dotyczy to głównie umów spłaconych na dzień zawarcia Ugody.

2.Jeżeli Kredytobiorca posiada na dzień zawarcia Ugody bieżące zobowiązanie kredytowe do spłaty, to w pierwszej kolejności jest dokonywane umorzenie bieżącego zobowiązania kredytowego jako forma rozliczenia, a pozostała kwota jest zwracana Kredytobiorcy, czyli inaczej mówiąc Kwota Ugody jest w pierwszej kolejności rozliczana jako umorzenie zobowiązania kredytowego, a pozostała część Kwoty Ugody nieznajdująca pokrycia w umarzanej części zobowiązania kredytowego jest zwracana Kredytobiorcy w formie przelewu (Kwota zwrotu).

Wypłata kwoty lub/i umorzenia jest dokonywana w zamian, że Kredytobiorca potwierdzi skuteczność postanowień, które kwestionował lub mógłby kwestionować i zrzeknie się prawa do kwestionowania w przyszłości postanowień Umowy kredytu.

Jeżeli w wyniku Ugody dochodzi do umorzenia części wierzytelności kredytowej, Bank informuje Kredytobiorcę o możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (dalej także jako „Rozporządzenie MF”). Kredytobiorca może w takim przypadku złożyć stosowne oświadczenie w treści Ugody (dalej jako „Oświadczenie”) zgodne z treścią Rozporządzenia MF, iż kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – że kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz że Kredytobiorcy nie korzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

W przypadku umorzenia wierzytelności kredytowej i złożenia stosownych Oświadczeń, Bank nie wystawia informacji PIT-11 w części odpowiadającej kwocie umorzenia wierzytelności kredytowej (kwestia braku obowiązku wystawiania PIT była przedmiotem odrębnego zapytania interpretacyjnego i stanowisko w zakresie umorzenia zostało uznane za prawidłowe).

Przedmiotem niniejszego zapytania są trzy różne sytuacje odnoszące się do opisanych powyżej wyników rozliczenia Kwoty Ugody (poniższe pytania referują się to tych 3 różnych sytuacji), tj.:

1.Sytuacja, gdzie Bank wypłaca Kredytobiorcy w całości Kwotę Ugody na rachunek bankowy (brak umorzenia kredytu, Kwota Ugody jest równa Kwocie zwrotu), przy założeniu, iż Kredytobiorca nie dokonuje spłaty całego pierwotnie udzielonego kredytu, tj. suma wszystkich spłat rat kapitałowo-odsetkowych w okresie kredytowania po odjęciu Kwoty zwrotu jest niższa niż kwota pierwotnie udzielonego kredytu.

Obrazując mechanizm rozliczania na przykładowych kwotach wyrażonych w PLN, będzie wyglądać następująco:

Kredyt udzielony 1.000 PLN.

Spłaty kredytobiorcy 1.300 PLN.

Kredyt do spłaty na dzień podpisania Ugody 0,00 PLN.

Kwota Ugody 600 PLN.

Kwota spłat po odjęciu Kwoty Ugody (1300 PLN - 600 PLN = 700 PLN). Kapitał kredytu minus kwota spłat skorygowana o Kwotę Ugody (1000 PLN - 700 PLN = 300 PLN) – spłata nie pokrywa kwoty udzielonego kapitału.

2.Sytuacja, gdzie Bank najpierw dokonuje umorzenia bieżącej wartości zobowiązania kredytowego, a pozostała kwota (Kwota zwrotu) jest zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy. W tej sytuacji Kwota Ugody rozumiana jako suma umorzenia zobowiązania kredytowego oraz Kwoty zwrotu będzie skutkować spłatą kwoty niższej niż pierwotnie udzielone zobowiązanie kredytowe, jednakże suma wszystkich spłat rat kapitałowo-odsetkowych w okresie kredytowania pomniejszona o Kwotę zwrotu odjęta od kwoty pierwotnie udzielonego kredytu (nie uwzględniając kwoty umorzenia) powoduje spłatę kwoty wyższej niż udzielony kredyt.

Obrazując mechanizm rozliczania na przykładowych kwotach wyrażonych w PLN, będzie to wyglądać następująco:

Kredyt udzielony 1.000 PLN.

Spłaty kredytobiorcy 1.300 PLN.

Kwota kapitału do spłaty na dzień ugody 200 PLN.

Kwota Ugody 600 PLN, w tym Kwota Zwrotu 400 PLN i umorzenie 200 PLN.

Kwota kapitału po umorzeniu (1000 PLN - 200 PLN = 800 PLN ).

Kwota spłat po odjęciu Kwoty Zwrotu (1300 PLN - 400 PLN = 900 PLN).

Kapitału kredytu po umorzeniu minus kwota spłat skorygowana o Kwotę zwrotu (800 PLN - 900 PLN = -100 PLN) – spłata większa niż kwota udzielonego kapitału.

3.Trzecia z sytuacji jest zbieżna z sytuacją opisaną w pkt 2 powyżej, gdzie Bank najpierw dokonuje umorzenia bieżącej wartości zobowiązania kredytowego, a pozostała kwota (Kwota zwrotu) jest zwracana kredytobiorcy na rachunek bankowy. W tej sytuacji zarówno Kwota Ugody rozumiana jako suma umorzenia zobowiązania kredytowego oraz Kwota zwrotu będzie skutkować spłatą kwoty niższej niż pierwotnie udzielone zobowiązanie kredytowe, ale także suma wszystkich spłat rat kapitałowo-odsetkowych w okresie kredytowania i Kwoty zwrotu odjęta od kwoty pierwotnie udzielonego kredytu (nie uwzględniając kwoty umorzenia) powoduje spłatę kwoty niższej niż udzielonego kredytu.

Obrazując mechanizm rozliczania na przykładowych kwotach wyrażonych w PLN, będzie to wyglądać następująco:

Kredyt udzielony 1.000 PLN.

Spłaty kredytobiorcy 1.300 PLN.

Kwota kapitału do spłaty na dzień ugody 200 PLN.

Kwota Ugody 750 PLN, w tym Kwota Zwrotu 550 PLN i umorzenie 200 PLN.

Kwota kapitału po umorzeniu (1000 PLN - 200 PLN = 800 PLN).

Kwota spłat po odjęciu Kwoty Zwrotu (1300 PLN - 550 PLN = 750 PLN).

Kapitału kredytu po umorzeniu minus kwota spłat skorygowana o Kwotę zwrotu (800 PLN - 750 PLN = 50 PLN) – spłata nie pokrywa kwoty udzielonego kapitału.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że Kwota zwrotu jest zawsze indywidualnie negocjowana i co do zasady będzie zwrotem części środków pieniężnych, które wcześniej Kredytobiorca/Klient na mocy Umowy kredytowej przekazał na rzecz Banku, w szczególności w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu.

W incydentalnych sytuacjach w ramach Kwoty zwrotu może być ujęty dodatkowo zwrot kosztów procesowych, jeżeli taki zwrot nie został wyodrębniony.

Ideą zawarcia Ugody jest takie rozliczenie wpłat, aby uniknąć dodatkowych opłat/kosztów jakie mogą się pojawić w sytuacji wydania niekorzystnego wyroku sądowego.

Standardowo Kwota zwrotu składa się więc z wynegocjowanej kwoty zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych, a incydentalnie może tam być także ujęty zwrot kosztów procesowych.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „czy w skład „Kwoty zwrotu” wchodzą/będą wchodziły odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności?”, Wnioskodawca wskazał, że jak zostało wskazane w opisie stanu faktycznego, odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności mogą powstać w sytuacji otrzymania wyroku sądowego, a kwota odsetek może obejmować okres od daty zgłoszenia przez Kredytobiorcę zarzutu abuzywności postanowień Umowy kredytu i jej nieważności (jest to efekt sporu sądowego). Bank zawierając Ugodę dąży do polubownego zakończenia sprawy, tj. częściowego zwrotu uiszczonych wpłat. Tym samym, ideą zawarcia Ugody jest właśnie uniknięcie dodatkowych kosztów takich jak odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności. Jeżeli więc Bank zawiera Ugodę, to jej przedmiotem jest ustalenie kwot rozliczenia bez wypłaty odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty należności.

W celu wyeliminowania wszelkich wątpliwości niniejszym Bank informuje, iż przedmiotem zapytania nie są sytuacje, gdzie w ramach wypłat realizowanych na rzecz Kredytobiorcy, jest wypłacana kwota odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty należności.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „czy w sytuacji, gdzie Bank wypłaca Kredytobiorcy w całości Kwotę Ugody na rachunek bankowy (brak umorzenia kredytu, Kwota Ugody jest równa Kwocie zwrotu), przy założeniu, iż Kredytobiorca nie dokonuje spłaty całego pierwotnie udzielonego kredytu, tj. suma wszystkich spłat rat kapitałowo - odsetkowych w okresie kredytowania po odjęciu Kwoty zwrotu jest niższa niż kwota pierwotnie udzielonego kredytu (sytuacja 1), Kredytobiorca na podstawie zawartej Ugody otrzymuje/będzie otrzymywał w ramach „Kwoty Zwrotu” m.in. część środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytowej przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu?”, Wnioskodawca wskazał, że tak, Kredytobiorca/Klient na podstawie zawartej Ugody otrzymuje w ramach Kwoty zwrotu część środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytowej przekazał na rzecz Banku, w szczególności w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „czy w sytuacji, gdzie Bank najpierw dokonuje umorzenia bieżącej wartości zobowiązania kredytowego, a pozostała kwota (Kwota zwrotu) jest zwracana kredytobiorcy na rachunek bankowy - w tej sytuacji Kwota Ugody rozumiana jako suma umorzenia zobowiązania kredytowego oraz Kwoty zwrotu będzie skutkować spłatą kwoty niższej niż pierwotnie udzielone zobowiązanie kredytowe, jednakże suma wszystkich spłat rat kapitałowo-odsetkowych w okresie kredytowania pomniejszona o Kwotę zwrotu odjęta od kwoty pierwotnie udzielonego kredytu (nie uwzględniając kwoty umorzenia) powoduje spłatę kwoty wyższej niż udzielony kredyt (sytuacja 2), Kredytobiorca na podstawie zawartej Ugody otrzymuje/będzie otrzymywał w ramach „Kwoty Zwrotu” część środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytowej przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu?”, Wnioskodawca wskazał, że tak, Kredytobiorca/Klient na podstawie zawartej Ugody otrzymuje w ramach Kwoty zwrotu część środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytowej przekazał na rzecz Banku, w szczególności w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „czy w sytuacji, gdzie Bank najpierw dokonuje umorzenia bieżącej wartości zobowiązania kredytowego, a pozostała kwota (Kwota zwrotu) jest zwracana kredytobiorcy na rachunek bankowy - w tej sytuacji zarówno Kwota Ugody rozumiana jako suma umorzenia zobowiązania kredytowego oraz Kwota zwrotu będzie skutkować spłatą kwoty niższej niż pierwotnie udzielone zobowiązanie kredytowe, ale także suma wszystkich spłat rat kapitałowo-odsetkowych w okresie kredytowania i Kwoty zwrotu odjęta od kwoty pierwotnie udzielonego kredytu (nie uwzględniając kwoty umorzenia) powoduje spłatę kwoty niższej niż udzielonego kredytu (sytuacja 3), Kredytobiorca na podstawie zawartej Ugody otrzymuje/będzie otrzymywał w ramach „Kwoty Zwrotu” m.in. część środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytowej przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat”, Wnioskodawca wskazał, że tak, Kredytobiorca/Klient na podstawie zawartej Ugody otrzymuje w ramach Kwoty zwrotu część środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytowej przekazał na rzecz Banku, w szczególności w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu.

Pytania

1.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym opisanym jako sytuacja nr 1, Kwota zwrotu zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych) stanowiąca nadwyżkę zwrotu ponad kwotę pierwotnie udzielonego kredytu, nie stanowi przychodu podatkowego zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy?

2.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym opisanym jako sytuacja nr 2, Kwota zwrotu zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych) nie stanowi przychodu podatkowego zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy?

3.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym opisanym jako sytuacja nr 3, Kwota zwrotu zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych) stanowiąca nadwyżkę zwrotu ponad kwotę pierwotnie udzielonego kredytu, nie stanowi przychodu podatkowego zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy?

Państwa stanowisko w sprawie

1.W ocenie Wnioskodawcy, Kwota zwrotu zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych) stanowiąca nadwyżkę zwrotu ponad kwotę pierwotnie udzielonego kredytu, nie stanowi przychodu podatkowego zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy.

2.W ocenie Wnioskodawcy, Kwota zwrotu zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych) nie stanowi przychodu podatkowego zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy.

3.W ocenie Wnioskodawcy, Kwota zwrotu zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych) stanowiąca nadwyżkę zwrotu ponad kwotę pierwotnie udzielonego kredytu, nie stanowi przychodu podatkowego zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Takie rozumienie przychodu zostało potwierdzone w licznych indywidualnych interpretacjach podatkowych czy też wyrokach sądowych (np. Wyrok NSA z 29 listopada 2018 r., sygn. akt II FSK 799/18, wyrok WSA w Gliwicach z 7 marca 2024 r., sygn. akt I SA/Gl 813/23).

W tym momencie należy podkreślić, iż ustawa podatkowa co do zasady nie określa jako przychód podatkowy samego umorzenia kredytu czy też innej formy rozliczenia istniejącego zobowiązania kredytowego (np. zawartej ugody). Co do zasady, aby umorzenie czy też inna forma rozliczenia zobowiązania kredytowego była przychodem podatkowym musi spełnić definicję przychodu – tj. przysporzenia podatkowego jakie powstało po stronie Kredytobiorcy. Jeżeli więc Bank zawiera Ugody z Kredytobiorcami, to niezależnie od formy rozliczenia musi powstać przysporzenie majątkowe, aby mówić o przychodzie na gruncie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W opisanej w stanie faktycznym sytuacji, Bank może być potencjalnie zobowiązany do przekazania informacji o przychodzie podlegającym opodatkowaniu przez osoby fizyczne zawierające Ugodę z Bankiem, gdyż na wskutek zawartej Ugody następuje zmniejszenie zobowiązań podatnika, jak również może dochodzić do wypłaty środków pieniężnych.

Zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z powyższego wynika, że art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nakłada obowiązki informacyjne na podmioty dokonujące wypłat należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiących przychód podatkowy dla podatnika, w sytuacji jeżeli ten przychód nie został wyłączony na mocy art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Obowiązek wystawienia wskazanej w cytowanym przepisie informacji obejmuje wszystkie podmioty, z wyjątkiem osób fizycznych, które nie są przedsiębiorcami.

W celu ustalenia, czy w analizowanym przypadku na Banku spoczywa obowiązek informacyjny, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy zatem ustalić, czy w związku z opisanym w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym dokonanie zwrotu na mocy Ugody, Bank dokonuje wypłaty należności lub świadczeń, które stanowią przychód podatkowy na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W związku z tym, świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

W celu ustalenia, czy opisane zwroty stanowią przychód podatkowy należy ustalić co jest przedmiotem zwrotu i jak należy tratować Ugodę zawartą z Kredytobiorcą, czy ten zwrot stanowi przysporzenie majątkowe i tym samym czy jest przychodem podatkowym, a w dalszej kolejności, czy ten przychód jest ujęty w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i czy nie jest kategorią wyłączoną z opodatkowania.

Instytucja ugody jako jednego z typów umowy jest regulowana przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 Kodeksu cywilnego, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż ugoda powinna cechować się następującym elementami:

a)ugoda może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór co do roszczeń wynikających z tego stosunku;

b)celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu;

c)strony ugody dążą do osiągnięcia tego celu przez wzajemne ustępstwa (w literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy podmiot rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.).

Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Ugodę zalicza się do kategorii umów ustalających i następczych, tj. mających na celu nadanie już istniejącemu stosunkowi prawnemu cechy pewności i bezsporności. Ugoda może zmierzać do potwierdzenia treści już istniejącego stosunku prawnego, jak i zmieniać bądź rozwiązywać ten stosunek. Natomiast nie może ona kreować nowego stosunku prawnego (K. Osajda (red. serii), W. Borysiak (red. tomu), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 30, Warszawa 2022).

Takie stanowisko zostało zaprezentowane m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z 4 lutego 2004 r., sygn. akt I CK 178/03, w którym Sąd wskazał, że: „Literalne brzmienie przepisu, w którym zawarto legalną definicję ugody, jednoznacznie uzasadnia wniosek, iż o ugodzie można mówić jedynie w sytuacji, gdy reguluje ona prawa i obowiązki stron (w celu usunięcia wątpliwości lub sporu) – przy czynieniu wzajemnych ustępstw – w ramach istniejącego już stosunku prawnego. Ugoda nie może natomiast kreować nowego stosunku prawnego między stronami”.

Bank zawiera ugody w związku z toczącymi się postępowaniami sądowymi, możliwością wytoczenia powództw cywilnych przez Kredytobiorców w przyszłości, jak również faktem, że w zdecydowanej większości sądy powszechne uwzględniają powództwa wnoszone przez Kredytobiorców. Gdyby nie fakt licznych sporów sądowych, które były/są prowadzone zarówno w odniesieniu do (…), jak również do wielu innych banków udzielających kredytów walutowych, Bank nie wdrażałby środków zaradczych w postaci zawierania Ugód w przedmiotowym zakresie. Z tego względu wszelkie cechy ugody zostały spełnione w przedmiotowym przypadku (niewątpliwe mamy do czynienia z ugodami w myśl prawa cywilnego).

Wyliczenie Kwoty zwrotu jest zatem konsekwencją zgodnego uznania przez Bank i Kredytobiorcę, że część postanowień umownych w ramach łączącej strony Umowy mogłaby być przedmiotem sporu, a w konsekwencji zawarcie Ugody jest zasadne, w konsekwencji Kredytobiorcy należy się zwrot określonej kwoty.

W świetle powyższego, mając na uwadze elementy konstrukcyjne instytucji ugody, tj. w szczególności fakt, że ugoda nie kreuje nowego stosunku prawnego i jest zawierana niejako „na tle” pierwotnego stosunku prawnego, rozliczenia z tytułu Ugody dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych nie powinny być rozpatrywane w oderwaniu od rozliczeń dokonywanych pomiędzy Bankiem a Kredytobiorcą na podstawie Umowy kredytu.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata co do zasady są obojętne podatkowo (brak przysporzenia po stronie kredytobiorcy), co znajduje swoje odzwierciedlenie między innymi w art. 14 ust. 3, gdzie ustawodawca wskazał niektóre zdarzenia gospodarcze niebędące przychodem podatkowym lub wskazując inny moment rozpoznania przychodu podatkowego, w tym także brak przychodu z tytułu udzielenia/spłaty kredytu (w myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zarówno otrzymanie, jak również spłata kredytu/pożyczki nie stanowi przychodu podatkowego).

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, iż sama spłata bądź otrzymanie kredytu powinno pozostać neutralne podatkowe. Tym samym zwrot części dokonanych spłat kredytu (nieprzekraczających kwoty pierwotnie udzielonego kredytu) nie powinna stanowić przychodu podatkowego, gdyż taki zwrot nie skutkuje przysporzeniem majątkowym po stronie Kredytobiorcy. Także kwota zwracanych kosztów procesowych nie stanowi przysporzenia podatkowego (są to koszty pomniejszające majątek kredytobiorcy, a zwrot rekompensuje te koszty), a tym samym nie jest to przychodem podatkowym Kredytobiorcy.

W zawieranych Ugodach może dochodzić do umorzenia kredytu – umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Kwestia umorzenia kredytu i brak obowiązku raportowania umorzenia w sytuacji skorzystania przez Kredytobiorcę z zaniechania poboru podatku na podstawie Rozporządzenia MF była przedmiotem odrębnego zapytania Banku, gdzie zostało potwierdzone, iż po spełnieniu warunków określonych Rozporządzaniem MF nie powstaje przychód i brak jest raportowania takiego przychodu.

Ustawodawca udzielając preferencji w zakresie braku opodatkowania umorzenia kredytu obwarował te umorzenia licznymi warunkami, w tym jednokrotność zaniechania poboru podatku względem umorzenia (jeżeli podatnik chciałby skorzystać ponownie z zaniechania poboru podatku, to takie zaniechanie poboru podatku nie mogłoby być zastosowane).

W opisanych sytuacjach może dojść zarówno do zwrotu określonych środków pieniężnych na rachunek Kredytobiorcy, jak również umorzenia zobowiązania podatkowego. Jeżeli więc dochodzi do umorzenia zobowiązania kredytowego, to takie umorzenie korzystające z zaniechania poboru podatku nie powinno być analizowane przez pryzmat przysporzenia podatkowego wynikającego z dokonanego zwrotu środków pieniężnych.

W wydawanych interpretacja podatkowych oraz wyrokach sądowych wskazuje się, iż zwroty z tytułu wpłat rat kapitałowo-odsetkowych, jeżeli nie powodują spłaty kwoty niższej niż kwota udzielonego kredytu, to takie zwroty nie są przychodem podatkowym (Bank wystąpił z wnioskiem o interpretację co do takiej sytuacji). Tym samym ewentualny przychód jeżeli powstaje, to tylko w sytuacji, kiedy Kwota zwrotu powoduje spłatę kredytu w niższej wysokości niż pierwotnie udzielony kredyt.

W związku z zawarciem Ugody Kredytobiorca otrzymuje niejako ekwiwalent środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytu przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego Kredytu – zwrot kwoty, która była uprzednio poniesiona z jego własnych środków. Zatem kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w jego majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w jego majątku.

Jeżeli więc dochodzi do umorzenia wierzytelności kredytowej, to analizę spłat (uwzględniając pomniejszenie wynikające z Kwoty zwrotu) powinno dokonywać się względem kwoty kredytu pomniejszonej o kwotę umorzenia. Jeżeli więc, jak zostało opisane w sytuacji nr 2, Kwota zwrotu nie powoduje spłaty kwoty niższej niż kwota pierwotnie udzielonego kredytu pomniejszonego o umorzenie, to taka kwota bezsprzecznie nie jest przychodem podatkowym (brak korzyści majątkowej w postaci niższej kwoty spłaconej niż kwota kredytu).

W konsekwencji, sytuacja opisana w pytaniu nr 2 nie spełnia celu i podstawowej przesłanki przychodu, jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów, ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Tym samym, nieuzasadnione byłoby opodatkowanie podatkiem dochodowym na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwot otrzymywanych na mocy Ugody tytułem zwrotu jako niespełniających definicji „przychodu”.

Tym samym, dokonane zwroty jako niebędące opodatkowane podatkiem dochodowym na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie będą podlegały raportowaniu na podstawie art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podejście takie znajduje odzwierciedlenie w wydawanych indywidualnych interpretacjach podatkowych skierowanych do podatników podatku dochodowego od osób fizycznych czy też płatników podatku – np. w interpretacji z 27 grudnia 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0115-KDIT2.4011.491.2023.2.ŁS, potwierdzono za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy dotyczące braku przychodu w odniesieniu do Ugód dotyczących kredytów walutowych: „Mając na uwadze powyższe, w świetle przytoczonej powyżej argumentacji, w Państwa ocenie, w związku z zawarciem Ugody i otrzymaniem Zwrotu, po stronie Kredytobiorcy nie powstaje przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. W konsekwencji, skoro - w związku z dokonywaniem Zwrotów - po stronie Kredytobiorcy nie powstaje przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, to tym samym nie sposób mówić, aby świadczenie wypłacane przez Bank na mocy Ugody stanowiło przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. W konsekwencji na Banku nie spoczywa obowiązek, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT. Reasumując, Państwa zdaniem, w związku z opisanym w stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym dokonaniem Zwrotu na mocy Ugody, Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe. Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny”.

Kwestia jaka wymaga zastanowienia dotyczy pytania nr 1 i pytania nr 3, gdzie Kwota zwrotu powoduje spłatę kredytu w niższej wysokości niż kwota pierwotnie udzielonego zobowiązania podatkowego pomniejszonego o ewentualne umorzenie kredytu.

Jak zostało wskazane powyżej, aby Kwota Ugody była przychodem podatkowym musi spełnić definicję przychodu – tj. musi powstać przysporzenie podatkowe po stronie Kredytobiorcy, czyli Kredytobiorca musi osiągnąć realną korzyść. Jednocześnie, ten przychód jest raportowany jeżeli nie korzysta z zaniechania poboru podatku czy też zwolnienia z opodatkowania.

Niewątpliwe postępująca deprecjacja PLN, w szczególności w stosunku do CHF, przyczyniła się do pogorszenia sytuacji finansowej Kredytobiorców (Pożyczkobiorców) będących stroną umów kredytów (pożyczek) denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej. Zawarta Ugoda ma na celu zaś zrekompensować straty jakie poniósł Kredytobiorca i jednocześnie uchronić Bank przed ryzykiem sporu sądowego i poniesieniem strat wyższych niż wynikających w zawartej Ugodzie. Kwoty Ugody są pośrednio ustalane w oparciu o parametry określane w wyrokach sądowych. Kwoty Ugody nie kreują realnego przysporzenia po stronie Kredytobiorcy, zaś raczej wyrównują uszczerbek materialny jaki ponieśli Kredytobiorcy.

Kredyt jest instrumentem wieloletnim, tym samym uszczerbek materialny, co do zasady, może podlegać waloryzacji, których odzwierciedleniem są odsetki, jakich oczekuje Kredytobiorca. Suma tych wszystkich elementów może zaś rodzić sytuację, iż Kwota zwrotu będzie w części zmniejszać kwotę spłaty poniżej udzielonego pierwotnie zobowiązania kredytowego. Tym niemniej taka kwota nie skutkuje przyrostem majątku Kredytobiorcy, a jest elementem wyrównania szkody.

Ustawodawca zauważając problem dotyczący waloryzacji kwot niepodlegających opodatkowaniu wprowadził mechanizmy zwolnień, co znalazło swoje odzwierciedlenie w katalogu zwolnień przedmiotowych ujętych w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, korzystających ze zwolnienia z opodatkowania. Przykładem takiego zwolnienia będzie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W opisanej sytuacji element kalkulacyjny dotyczący odsetek jakich oczekuje Kredytobiorca niewątpliwe dotyczy świadczenia niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wobec powyższego, ww. odsetki jako element kalkulacyjny Ugody objęte są zwolnieniem od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji w związku z ich wypłatą nie powstaje u Kredytobiorcy zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przedmiotowe stanowisko (dotyczące braku opodatkowania odsetek z tytułu zwrotu kwoty nadpłat kapitału kredytu) zostało potwierdzone w wydawanych interpretacja podatkowych, np. w interpretacji z 20 lipca 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0115-KDIT2.4011.270.2023.2.MM – jakkolwiek wydana interpretacja dotyczyła wyroku sądowego, jednakże ustawodawca nie ograniczył normy prawnej do wydawanych wyroków sądowych, a tym samym norma ta powinna mieć także zastosowanie do zawartych Ugód: „Co do zasady wszelkie wypłacone podatnikowi i postawione do jego dyspozycji odsetki stanowią jego przychód, jednakże nie wszystkie z nich podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Niektóre z nich - wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają bowiem ze zwolnienia z tego podatku. Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 z późn. zm.) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodano art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r. Zgodnie z tym przepisem, wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wprowadzając ww. przepis ustawodawca uregulował jednoznacznie m.in. kwestię opodatkowania odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W opisanej sytuacji odsetki za opóźnienie zwrotu nienależnie pobranych przez bank świadczeń na podstawie unieważnionej przez sąd umowy kredytu dotyczą świadczenia niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wobec powyższego ww. odsetki objęte są zwolnieniem od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji w związku z ich wypłatą nie powstanie u Pani zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Jeżeli więc Bank zawiera Ugody z Kredytobiorcami mające na celu wyrównania szkody, to takie spłaty nie powinny być traktowane jako przysporzenie majątkowe, a tym samym nie można mówić o przychodzie na gruncie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (z punktu widzenia Banku).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy kwota zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych) w związku z zawarciem Ugody z Kredytobiorcą, nie stanowi po stronie Kredytobiorcy przychodu podatkowego, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Wnioskodawca nie jest zobowiązany do sporządzenia Informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy.

Jak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Z kolei instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W wyroku WSA w Poznaniu z 27 czerwca 2019 r., sygn. akt I SA/Po 336/19, Sąd wskazał:

Wobec powyższego, w sytuacji, gdzie Bank najpierw dokonuje umorzenia bieżącej wartości zobowiązania kredytowego, a pozostała kwota (Kwota zwrotu), po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych, jest zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy i w związku z tym Kwota Ugody rozumiana jako suma umorzenia zobowiązania kredytowego oraz Kwoty zwrotu będzie skutkować spłatą kwoty niższej niż pierwotnie udzielone zobowiązanie kredytowe, jednakże suma wszystkich spłat rat kapitałowo-odsetkowych w okresie kredytowania pomniejszona o Kwotę zwrotu odjęta od kwoty pierwotnie udzielonego kredytu (nie uwzględniając kwoty umorzenia) powoduje spłatę kwoty wyższej niż udzielony kredyt i jak wskazali Państwo w uzupełnieniu wniosku – Kwota zwrotu stanowi/będzie zwrotem części środków pieniężnych, które wcześniej Kredytobiorca/Klient na mocy Umowy kredytowej przekazał na rzecz Banku, w szczególności w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu, stwierdzam, że po stronie Kredytobiorców w ww. sytuacji nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego z tytułu otrzymanego Zwrotu.

Jak słusznie Państwo zauważyli, sytuacja opisana w pytaniu nr 2 nie spełnia celu i podstawowej przesłanki przychodu, jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów, ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. W związku z zawarciem Ugody Kredytobiorca otrzymuje niejako ekwiwalent środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego Kredytu. Kredytobiorca otrzymuje środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z jego własnych środków. Zatem kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w jego majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w jego majątku. W takiej sytuacji, Kwota zwrotu zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych) nie stanowi dla Kredytobiorcy przychodu podatkowego, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Bank nie jest/nie będzie zobowiązany do sporządzenia Informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy.

Zatem, w tej części Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe.

Natomiast w odniesieniu do przedstawionych we wniosku sytuacjach nr 1 i nr 3, tj. w sytuacjach, gdzie:

·Bank wypłaca Kredytobiorcy w całości Kwotę Ugody na rachunek bankowy (brak umorzenia kredytu, Kwota Ugody jest równa Kwocie zwrotu), przy założeniu, iż Kredytobiorca nie dokonuje spłaty całego pierwotnie udzielonego kredytu, tj. suma wszystkich spłat rat kapitałowo-odsetkowych w okresie kredytowania po odjęciu Kwoty zwrotu jest niższa niż kwota pierwotnie udzielonego kredytu i Kredytobiorca/Klient na podstawie zawartej Ugody otrzymuje w ramach Kwoty zwrotu część środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytowej przekazał na rzecz Banku, w szczególności w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu oraz

·Bank najpierw dokonuje umorzenia bieżącej wartości zobowiązania kredytowego, a pozostała kwota (Kwota zwrotu) jest zwracana kredytobiorcy na rachunek bankowy – w tej sytuacji zarówno Kwota Ugody rozumiana jako suma umorzenia zobowiązania kredytowego oraz Kwota zwrotu będzie skutkować spłatą kwoty niższej niż pierwotnie udzielone zobowiązanie kredytowe, ale także suma wszystkich spłat rat kapitałowo-odsetkowych w okresie kredytowania i Kwoty zwrotu odjęta od kwoty pierwotnie udzielonego kredytu (nie uwzględniając kwoty umorzenia) powoduje spłatę kwoty niższej niż udzielonego kredytu i Kredytobiorca/Klient na podstawie zawartej Ugody otrzymuje w ramach Kwoty zwrotu część środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytowej przekazał na rzecz Banku, w szczególności w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu,

stwierdzam, że zwracana Kredytobiorcom Kwota zwrotu (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych), w części w jakiej mieści się/będzie mieścić się w kwocie wpłacanej przez nich do Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu, nie stanowi/nie będzie stanowić po stronie Kredytobiorców przychodu podatkowego, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Bank w odniesieniu do tej części wypłacanych środków pieniężnych nie jest/nie będzie zobowiązany do sporządzenia Informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy.

Natomiast w części w jakiej zwracana Kredytobiorcom Kwota zwrotu (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych) nie mieści się/nie będzie mieścić się w kwocie wpłacanej przez Kredytobiorców do Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu, stanowi/będzie stanowić po stronie Kredytobiorców przychód podatkowy, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na fakt, że wypłata tej kwoty prowadzi/będzie prowadzić do dodatkowego zwiększenia stanu majątkowego po stronie Kredytobiorców poprzez zmniejszenie kwoty spłaty poniżej udzielonego pierwotnie kredytu, a wypłacona przez Bank kwota nie stanowi/nie będzie stanowić zwrotu środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy Kredytobiorcy przekazali na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu. Tym samym Bank, w odniesieniu do tej części wypłacanych środków pieniężnych jest/będzie zobowiązany do sporządzenia Informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy.

Zatem, w tej części Państwa stanowisko uznałem za nieprawidłowe.

Zwolnienie podatkowe wskazane przez Państwa

Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r.

Jak stanowi art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wprowadzając ww. przepis ustawodawca uregulował jednoznacznie kwestię opodatkowania odsetek od nieterminowej wypłaty należności zwolnionych z opodatkowania.

Tymczasem, w uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że przedmiotem zapytania nie są sytuacje, gdzie w ramach wypłat realizowanych na rzecz Kredytobiorcy, jest wypłacana kwota odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty należności.

W konsekwencji, wskazany przez Państwa we własnym stanowisku w sprawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Wydając interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzę postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji dokonałem wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Państwa w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Wyjaśniam również, że wydając interpretacje w trybie ww. przepisu nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).