Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania za koszty uzyskania przychodów kwot wypłaconych zatrudnionemu pracownikowi z tytułu zadośćuczynienia za wypadek przy pracy i ustawowych odsetek za opóźnienie w jego wypłacie. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 15 listopada 2024 r. (wpływ).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Działalność gospodarczą prowadzi Pan od 2016 r. Głównym zakresem prowadzonej działalności gospodarczej są usługi w zakresie wykonywania (...).

Możliwość wystąpienia wypadku jest związana z wykonywaniem (...), w szczególności (...), gdzie w wielu przypadkach jest to praca na wysokości. Jednakże przestrzegając przepisy BHP, używając dedykowanego sprzętu ochronnego możliwość wystąpienia wypadku jest znikoma a właściwie zerowa.

Pana działalność gospodarcza jest opodatkowana podatkiem liniowym 19%.

Do (...) 2024 r. zatrudniał Pan pracowników na umowę o pracę.

Sąd Rejonowy, Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu (...) 2024 r. zasądził od Pana, jako pracodawcy, na rzecz zatrudnionego pracownika zadośćuczynienie wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia (...) 2021 r. do dnia zapłaty.

Podstawę roszczeń powoda stanowiły przepisy art. 415 k.c. i art. 444 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. oraz art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.

Pracownik spadł z dachu budynku mieszkalnego, doznał (...). Jako pracodawca nie poniósł Pan żadnej winy za wypadek. Pracownik uległ wypadkowi ze wzglądu na nieprzestrzeganie przepisów BHP przy wykonywaniu pracy na wysokości, nie zastosował powierzonego mu do stosowania sprzętu ochronnego (zostało to opisane w protokole powypadkowym, oraz w protokole z oględzin miejsca wypadku przez Inspektora PIP).

Dokonał Pan na rzecz pracownika ww. świadczeń w dniu (...) 2024 r. Zasądzone wyrokiem Sądu kwoty nie zostały wypłacone z ubezpieczenia majątkowego czy osobowego.

Pytanie

Czy koszty opisane powyżej może Pan uznać jako koszt uzyskania przychodów?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, koszty poniesione w związku z wykonaniem wyroku Sądu Rejonowego, Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia (...) 2024 r. stanowią koszt uzyskania przychodu, ponieważ stanowią bezpośrednie koszty prowadzenia działalności gospodarczej i są związane bezpośrednio z uzyskiwaniem przychodu. Potwierdzeniem tego faktu jest przeniesienie sprawy z Wydziału Cywilnego Sądu do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Wyrokiem z dnia 18 maja 2022 r. sygn. akt. I SA/Bk 111/22 Sąd Administracyjny w Białymstoku stwierdził, że wypłata zadośćuczynienia za doznaną krzywdę związaną z wypadkiem przy pracy może stanowić koszt uzyskania przychodu podatnika. Tak samo stwierdził Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 7 stycznia 2010 r. sygn. akt I SA/Ol 768/09.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Zatem aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

·musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

·nie może być wymieniony w art. 23 przywołanej ustawy, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,

·musi być należycie udokumentowany.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wykazu wydatków, który przesądzałby o ich zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Przyjmuje się zatem, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości.

W takim ujęciu kosztami tymi będą zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób, gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu niedopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

Podatnik kwalifikując poniesione wydatki do kosztów uzyskania przychodów powinien kierować się podstawową zasadą zaistnienia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym kosztem, a możliwością osiągnięcia z tego tytułu przychodu, albowiem to na nim spoczywa ciężar udowodnienia, że jego poniesienie ma (lub może mieć) wpływ na wysokość osiąganych przychodów (lub na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów).

Z kolei z treści art. 23 ust. 1 pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra oraz dodatkowej składki ubezpieczeniowej w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy.

Zauważyć należy jednak, że przepis ten odnosi się wyłącznie do jednorazowego odszkodowania uregulowanego w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2189 ze zm.).

Tym samym, wedle art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 tej ustawy:

Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia

·„jednorazowe odszkodowanie” – dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

·„jednorazowe odszkodowanie” – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty.

Wyjaśnić przy tym należy, że w myśl art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych:

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1)podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2)podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3)w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Zasady naprawienia szkody regulują przepisy art. 444 § 1 i art. 445 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Pracownicy, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, oprócz świadczeń określonych w ustawie o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, mogą domagać się przyznania od pracodawcy świadczeń uzupełniających oraz kwoty pieniężnej, jako zadośćuczynienia z tytułu doznanej krzywdy.

Jak stanowi art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego:

W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Stosownie zaś do art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego:

W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Z przedstawionych uregulowań prawnych wynika, że pojęciom „jednorazowego odszkodowania” oraz „wypadku przy pracy”, nadano ścisłe znaczenie. Skoro więc w art. 23 ust. 1 pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych używa się wspomnianych pojęć, oznacza to, że przepis ten odnosi się, jak wspomniano wyłącznie do jednorazowego odszkodowania uregulowanego w powołanej powyżej ustawie o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, nie zaś do odszkodowań wypłacanych przez pracodawców na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego.

Natomiast instytucję prawną zasądzonych odsetek za zwłokę reguluje art. 359 § 1 Kodeksu cywilnego, wedle którego:

Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.

W świetle art. 481 § 1 omawianej ustawy:

Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Aby ocenić, czy wydatki, które pracodawca wypłacił na rzecz pracownika, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, istotnym jest ustalenie, czy ich poniesienie przyczyni się do osiągnięcia przychodu bądź służyć będzie zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów tego pracodawcy.

Zauważenia wymaga, że prowadzenie działalności gospodarczej niesie ze sobą określone ryzyko zaistnienia wypadków przy pracy. Wówczas odpowiedzialność za wypadek przy pracy jest oparta na zasadzie ryzyka związanego z prowadzeniem na własny rachunek przedsiębiorstwa. Wypłata świadczenia za wypadek przy pracy oparta na zasadzie ryzyka jest wydatkiem mieszczącym się w pojęciu tzw. kosztów pracowniczych, niezbędnych do osiągnięcia celu w postaci uzyskania przychodu. Przy odpowiedzialności pracodawcy opartej na zasadzie ryzyka, wypłata świadczeń za doznaną krzywdę spowodowaną wypadkiem przy pracy pracownika, nie wykracza poza zakres działalności gospodarczej. Mieści się w pojęciu kosztów związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Nie wykracza także poza cel działalności jakim jest osiągnięcie przychodu lub zabezpieczenie jego źródła, gdyż możliwość zaistnienia wypadku, w przypadku którego odpowiedzialność jest oparta na zasadzie ryzyka, jest nierozerwalnie związana z normalnym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa.

Inaczej natomiast kształtują się skutki podatkowe, kiedy mamy do czynienia z istnieniem winy pracodawcy. Zaistnienie wypadku ma wtedy swe źródło w zawinionym zachowaniu pracodawcy, polegającym na niezachowaniu należytej staranności w ramach wykonywania działalności gospodarczej. Winą pracodawcy będzie przede wszystkim zaniedbanie obowiązków związanych z zapewnieniem pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Istotne jest przy tym, że pracodawca odpowiada nie tylko za naruszenie przepisów BHP, ale także za złamanie ogólnych zasad BHP, wynikających z doświadczenia życiowego czy reguł bezpiecznego wykonywania określonego rodzaju pracy. W sytuacji gdy mamy do czynienia z odpowiedzialnością na zasadzie winy wypłacone przez pracodawcę świadczenie za wypadek przy pracy nie może być uznane za koszt uzyskania przychodu. Koniecznym jest bowiem pamiętanie, że wydatki zaliczone do kosztów uzyskania przychodów muszą być wynikiem racjonalnego i celowego działania podatnika, a nie skutkiem zaniedbań, czy braku staranności.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 14 lutego 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 2186/12 wyjaśnił też, że: „Wydatki związane z wypadkami przy pracy bez wątpienia są wydatkami niepożądanymi w tym znaczeniu, że wynikają one z niepożądanych zdarzeń, które w ogóle nie powinny mieć miejsca. W interesie wszystkich leży minimalizowanie ryzyka wystąpienia wypadków przy pracy. Jednakże wypadki przy pracy zdarzają się, a ryzyko ich wystąpienia wiąże się właśnie z faktem zatrudnienia pracowników jako istotnego elementu prowadzenia działalności gospodarczej i funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Sąd zgadza się z poglądem strony, że prawidłowość jej stanowiska potwierdza to, iż ustawodawca wyłączył z kosztów uzyskania przychodów jednorazowe odszkodowania z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra. Z powyższego wynika, iż – co do zasady – normodawca dostrzega związek między świadczeniami odszkodowawczymi na rzecz pracowników a uzyskaniem przychodów (zachowaniem i zabezpieczeniem źródła przychodów), lecz postanowił konkretną kategorię odszkodowań wyłączyć z kosztów podatkowych. Przepis art. 23 ust. 1 pkt 13 dotyczy wyłącznie jednorazowych odszkodowań, o których mowa w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (...) i nie może odnosić się do innych odszkodowań (świadczeń), nawet jednorazowych, wypłacanych przez zakład pracy (pracodawcę) na podstawie innych przepisów, np. przepisów Kodeksu Cywilnego.

Przepis ten obejmuje jedynie jednorazowe odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, chociaż w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych przewidziano także np. rentę z tytułu niezdolności przy pracy oraz rentę rodzinną. W ocenie Sądu, objęcie omawianym przepisem jednego tylko świadczenia z tytułu wypadku przy pracy, w sytuacji, gdy pracownikowi i jego rodzinie przysługują różnego rodzaju świadczenia z tym związane, należy uznać za celowe działanie racjonalnego ustawodawcy. Taki pogląd na tle analogicznych regulacji updop przyjmuje się w piśmiennictwie (por. S. Babiarz [w:] Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz 2010; Warszawa 2010, s. 597-599).”

Mając na uwadze powyższe ustalenia oraz przedstawione we wniosku zdarzenie stwierdzić należy, że dokonanie zapłaty zasądzonych wyrokiem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w jego wypłacie na rzecz Pana pracownika, który uległ wypadkowi przy pracy, wiąże się z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą, jako wydatki będące konsekwencją zatrudnienia pracownika. Są one wydatkami pracowniczymi i dotyczą całokształtu Pana działalności gospodarczej, a ciążący obowiązek ich poniesienia wynika wprost z przepisów prawa (art. 445 Kodeksu cywilnego). Wydatki te mają wpływ na stabilność zatrudnienia w zakładzie pracy i ograniczają ryzyko odejść z pracy. Oddziałują w sposób motywacyjny na innych pracowników, którzy otrzymują wyraźny sygnał co do wywiązywania się Pana z obowiązków w stosunku do pracownika, jeżeli w przyszłości doszłoby do podobnego wypadku. Taki rodzaj wydatków związanych z funkcjonowaniem Pana, jako pracodawcy, pośrednio przyczynia się do uzyskiwania przez Pana przychodów, ponieważ ma na celu zachowanie i zabezpieczenie ich źródła. Następstwem tego wydatki te stanowią koszt uzyskania Pana przychodów.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.