Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 17 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawarcia ugody.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 listopada 2024 r. (wpływ 12 listopada 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wraz z przyszłą żoną w dniu 28 stycznia 2009 roku zawarł Pan kredyt mieszkaniowy na finansowanie w całości własnego celu mieszkaniowego. Był to kredyt hipoteczny, indeksowany do waluty CHF na kwotę 312.000 zł. W momencie podpisania umowy był Pan polskim rezydentem podatkowym.

Umowa kredytu była podpisana z (…). (…) został następnie przejęty przez (…) („bank”), bankiem mającym siedzibę w Polsce i podlegającym polskiemu nadzorowi finansowemu właściwemu dla banków działających w Polsce.

W umowie kredytu jako kredytobiorcy wystąpiły dwie osoby, obok Pana także Pana przyszła żona. Wraz z żoną nie mają Państwo małżeńskiej wspólnoty majątkowej.

Kredyt został w całości wykorzystany na ten cel, tj. na osobisty cel mieszkaniowy Pana i Pana przyszłej żony. Kredyt został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości. Mieszkał Pan w tym domu do czasu jego sprzedaży w styczniu 2022 roku. Wraz z żoną pozwał Pan bank żądając stwierdzenia nieważności poszczególnych postanowień umownych i całej umowy, który zawisł w sprawie o ustalenie i zapłatę toczącej się przed Sądem Okręgowym w (...). Postępowanie sądowe jest w toku. W dniu 4 stycznia 2022 r. wraz z żoną dokonał Pan przedterminowej spłaty kredytu, na skutek czego w księgach banku nie figuruje żadne zobowiązanie z tytułu tej umowy.

Wraz z żoną zamierza Pan zawrzeć z bankiem ugodę sądową, na mocy której nastąpi zmiana waluty spłaconego kredytu na polski złoty (PLN). W związku z konwersją waluty będzie miał Pan nadpłatę wobec banku na około 232.000 zł. W ramach ugody sądowej bank zobowiąże się do wypłaty Panu i Pana żonie solidarnie kwoty 213.000 zł, jako zwrot nienależnie pobranego przez bank świadczenia wynikającego z zawyżania rat kredytu z tytułu wadliwej umowy.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Wniosek złożony przez Pana jest wnioskiem indywidualnym, gdyż Pana obecna żona A.A. ( Pesel (...) złożyła w dniu 17 października 2024 r. swój wniosek o interpretację indywidualną, wnosząc jednocześnie opłatę w wysokości 40 zł. Ugodę planuje Pan z bankiem podpisać jak tylko otrzyma Pan interpretację KIS w oparciu o złożony przez Pana wniosek, gdyż finalna treść ugody jest uzależniona właśnie od interpretacji KIS.

Pytanie

Czy uzyskany przez Pana zwrot nienależnie pobranego przez bank świadczenia wynikającego z zawyżania rat kredytu z tytułu wadliwej umowy umorzeniem części kapitału w wyniku ugody kredytowej, spełnia przesłanki umorzenia części kredytu zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a wartość uzyskanego przychodu podlega zaniechaniu poboru podatku dochodowego zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

Pana stanowisko w sprawie

Zgodnie z planowaną ugodą sądową dojdzie jedynie do zwrotu nienależnie pobranego przez bank świadczenia wynikającego z zawyżania rat kredytu z tytułu wadliwej umowy. W tej sprawie nie będzie miało miejsca umorzenie części kapitału w wyniku ugody kredytowej, gdyż spłacił Pan całość zadłużenia wobec banku.

Skoro zatem będzie to jedynie zwrot nienależnie pobranego świadczenia, to zwrot ten nie będzie stanowił przysporzenia po stronie Pana i Pana żony, a zatem w ogóle nie będzie stanowił przychodu podlegającego opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku zwrotu świadczenia w związku z przewalutowaniem kredytu i ponownym rozliczeniem klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał - zwrot zapłaconych nienależnie bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo.

Skoro zwrot ten nie będzie stanowił w ogóle przychodu po Pana stronie, to nie można rozpatrywać kwestii zaniechania poboru podatku dochodowego. Zatem, do tej kwoty nie znajduje zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, z uwagi na brak wystąpienia przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mógłby być objęty tym rozporządzeniem.

Podsumowując, od zaproponowanego przez bank zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, które nie są umorzonymi kapitałem i odsetkami, nie będzie ciążył na Panu i Pana żonie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazała Pani, że na podstawie ugody sądowej bank umorzył Pani kredyt. Kwotę umorzenia stanowiły odsetki i kapitał. W ramach rozliczenia kredytu, bank zwrócił Pani kwotę 36200 PLN.

Z informacji przedstawionych przez Pana wynika, że:

• W dniu 28 stycznia 2009 r. zawarł Pan umowę kredytu hipotecznego denominowanego (waloryzowanego) kursem waluty CHF, którego celem było finansowanie własnego celu mieszkaniowego;
• W 2022 r. dokonał Pan spłaty ww. kredytu;
• Pozwał Pan bank żądając stwierdzenia nieważności poszczególnych postanowień umownych i całej umowy, który zawisł w sprawie o ustalenie i zapłatę toczącej się przed Sądem Okręgowym w (...). Postępowanie sądowe jest w toku. Planuje Pan podpisać z bankiem ugodę, na mocy której, nastąpi zmiana waluty spłaconego kredytu na polski złoty (PLN). W związku z konwersją waluty będzie miał Pan nadpłatę wobec banku.
• W ramach ugody sądowej bank zobowiąże się do wypłaty Panu i Pana żonie solidarnie kwoty 213.000 zł, jako zwrot nienależnie pobranego przez bank świadczenia wynikającego z zawyżania rat kredytu z tytułu wadliwej umowy.

Powziął Pan wątpliwość, czy zwrot tej kwoty będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe otrzymanego zwrotu

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też, gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Skoro w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia ze zwrotem nienależnie pobranego świadczenia, to należy uznać, że zwrot ten nie będzie stanowił dla Pana przychodu. W przypadku zwrotu świadczenia klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał – zwrot zapłaconych bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo. W konsekwencji, nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu zwrotu przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu.

W przedmiotowej sprawie nie wystąpi przychód do opodatkowania, zatem nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące zaniechania poboru podatku dochodowego.

Tym samym Pana stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Interpretacja indywidualna odnosi się wyłącznie do Pana obowiązków podatkowych, nie obejmuje ewentualnych obowiązków podatkowych Pana żony.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).