Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
18 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 18 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych otrzymania zwrotu na podstawie ugody z bankiem. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 17 grudnia 2024 r. (wpływ 17 grudnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Posiadał Pan jedną umowę na kredyt mieszkaniowy w (…) i zawarł Pan ugodę z (…), na podstawie której wycofał Pan swoje powództwo sądowe, a bank zwrócił Panu nielegalnie pobrane środki z Pana rat kredytowych (w umowie kredytowej znajdują się niedozwolone prawnie klauzule, których zastosowanie przez bank wywołało pobranie więcej środków niż im się należało).
Z uwagi na fakt, iż spłacał Pan raty z dochodu netto (a zatem już opodatkowanego) stoi Pan na stanowisku (biorąc pod uwagę Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, Dz.U. 2022 poz. 592), że nie powinien Pan płacić podatku za zwrot środków wcześniej już przecież opodatkowanych. W związku z powyższym zwraca się Pan do Urzędu z uprzejmą prośbą o indywidualną opinię w powyższej sprawie i potwierdzenie czy Pana stanowisko jest prawidłowe.
Uzupełnienie stanu faktycznego
W celu doprecyzowania opisu okoliczności sprawy udzielił Pan odpowiedzi na następujące pytania:
a)Czego dotyczył pozew, który złożył Pan do sądu? Jakie roszczenia wobec banku stanowiły przedmiot tego pozwu?
Odp.: Pozew dotyczył stosowania zawyżonych kursów franka szwajcarskiego, co powodowało, że Pana raty kredytowe były nielegalnie wyższe.
b)Jakich kwestii dotyczyła zawarta przez Pana ugoda z bankiem (proszę szczegółowo wyjaśnić jakie ustalenia w sprawie zobowiązań kredytowych zawierała wskazana we wniosku ugoda z bankiem)?
Odp.: Ustalenia ugody polegały na tym, że bank zwrócił Panu różnicę pomiędzy kursami rynkowymi a tymi zawyżonymi, które nielegalnie stosował. W zamian za to Pan zgodził się odstąpić od wszelkich roszczeń w przyszłości, bank zresztą też. Wszystko było w asyście profesjonalnego mecenasa, który specjalizuje się w sprawach frankowych.
c)Z jakiego tytułu bank zobowiązał się w ugodzie do zwrotu na Pana rzecz określonej kwoty? Czego dotyczyła ta kwota (czy była zwrotem wpłaconych przez Pana środków tytułem spłaty rat kredytu, czy była wypłacona z innego tytułu – jakiego)?
Odp.: Bank zdecydował się oddać nielegalnie pobrane od Pana środki z takiego tytułu, że po prostu przyznał się do ich zawyżania i nie chciał by kontynuowali Państwo pozew na drodze sądowej. Kwota, którą bank Panu zwrócił była różnicą między kursami rynkowymi (NBP) a zastosowanymi przez siebie zawyżonymi kursami. Oczywiście, chodzi o Pana spłaty rat kredytowych związanych z tymże kredytem mieszkaniowym w (…).
d)Na jakiej podstawie (w oparciu o jakie wartości lub wskaźniki) została ustalona ww. kwota zwrotu?
Odp.: Kwota została wyliczona przez Pana mecenasa i stanowiła różnicę między kursami rynkowymi w momencie spłat rat a tymi, które de facto (…) zastosował.
Pytanie (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
Czy zwrot środków, który otrzymał Pan od (...) w ramach ugody podlega jakiemukolwiek opodatkowaniu?
Pana stanowisko w sprawie (wynikające z wniosku i jego uzupełnienia)
Z uwagi na fakt, iż spłacał Pan raty z dochodu netto (a zatem już opodatkowanego), stoi Pan na stanowisku (biorąc pod uwagę Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, Dz. U. 2022 poz. 592), że nie powinien Pan płacić podatku za zwrot środków wcześniej już przecież opodatkowanych.
Stoi Pan na stanowisku, że środki te nie podlegają opodatkowaniu, ponieważ pochodziły z Pana dochodu netto i dotyczyły rat kredytu mieszkaniowego.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 omawianej ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Przystępując do oceny skutków podatkowych otrzymania przez Pana wskazanego we wniosku zwrotu, na podstawie zawartej z bankiem ugody dotyczącej zaciągniętego przez Pana kredytu mieszkaniowego, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Stosownie natomiast do art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
Odnosząc się do skutków podatkowych otrzymania przez Pana ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że jak wyżej wyjaśniono definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Z przedstawionych przez Pana informacji wynika, że w związku z tym, że w zawartej przez Pana umowie kredytowej znajdowały się niedozwolone prawnie klauzule, wystąpił Pan z pozwem sądowym. Następnie zawarł Pan ugodę z bankiem, na podstawie której wycofał Pan swoje powództwo sądowe, a bank zwrócił Panu nielegalnie pobrane środki. Zgodnie z ustaleniami ugody, bank zwrócił Panu różnicę pomiędzy kursami rynkowymi a tymi zawyżonymi, które nielegalnie stosował. W zamian za to Pan zgodził się odstąpić od wszelkich roszczeń w przyszłości. W związku z zawarciem ugody otrzymał Pan zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazał Pan na rzecz banku w ramach spłaty rat udzielonego kredytu mieszkaniowego. Tym samym, otrzymał Pan środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pana własnych środków.
Zatem, skoro kwota zwrotu, którą otrzymał Pan od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Pana podczas spłaty kredytu mieszkaniowego, jej otrzymanie nie powoduje faktycznego przyrostu w Pana majątku. Wypłata ta jest dla Pana neutralna podatkowo.
W związku z powyższym, otrzymany przez Pana na podstawie ugody zwrot środków, nie stanowi dla Pana przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Tym samym ich uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.
Odnosząc się do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.), na które się Pan powołuje przedstawiając własne stanowisko w sprawie, wyjaśniam, że ustawodawca w ww. rozporządzeniu przewidział możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego w odniesieniu do dochodów (przychodów) związanych m.in. z umorzeniem kredytu hipotecznego udzielonego na cele mieszkaniowe. Pana wniosek nie dotyczy jednak skutków podatkowych wynikających z umorzenia Panu wierzytelności. Wniosek dotyczy skutków podatkowych otrzymania przez Pana od banku kwoty stanowiącej nadpłatę dokonaną przez Pana z tytułu spłaty rat kredytu mieszkaniowego, do której to sytuacji nie ma zastosowania wskazane przez Pana rozporządzenie Ministra Finansów.
Prawidłowo uważa Pan, że zwrot środków, które otrzymał Pan od Banku, nie podlega opodatkowaniu, jednakże fakt ten wynika z innych przyczyn niż wskazał Pan we wniosku. Zatem – w myśl zasady, że wadliwa argumentacja prawna, przy prawidłowo wywiedzionym skutku prawnym, winna skutkować uznaniem stanowiska podatnika za nieprawidłowe – Pana stanowisko uznałem za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.