Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawarcia ugody. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca zawarł z bankiem (...) dwie umowy kredytu hipotecznego na zakup domu jednorodzinnego (umowa kredytowa EUR z 16 kwietnia 2010 r.) i na jego remont (umowa kredytowa CHF z 24 czerwca 2011 r.). Umowy te Wnioskodawca zawarł wspólnie z żoną, z którą pozostawał w stosunku rozdzielności majątkowej małżeńskiej.

Wnioskodawca sam spłacał oba kredyty (za wyjątkiem połowy jednej z ich rat, którą spłaciła jego żona). Spłaty rat kapitałowo-odsetkowych kredytów i ostatecznie spłaty kapitału kredytów dokonywane były przez Wnioskodawcę z jego majątku osobistego.

Przedmiotem umów kredytowych EUR/CHF było udzielenie kredytu na kwotę X PLN, która w momencie sporządzania umowy kredytu została przez bank przeliczona na równowartość w EUR/CHF przy zastosowaniu wyznaczonego przez bank kursu kupna EUR/CHF w tym dniu.

Udzielone kredyty miały tylko pozornie charakter walutowy, ich celem było bowiem udzielenie finansowania w PLN, poprzez wypłatę kwoty X PLN w celu zakupu/remontu domu jednorodzinnego. Cel ten był wyrażony w PLN. Wypłata kredytu mogła nastąpić wyłącznie w złotych polskich. Jakiś czas po zawarciu umów kredytowych strony zawarły do nich aneksy, na mocy których bank umożliwił spłatę rat obu kredytów bezpośrednio w walucie, do której denominowane były kredyty.

Aneksem nr 2 z 15 lutego 2018 r. (do umowy EUR) żona Wnioskodawcy została zwolniona z praw i obowiązków wynikających z przedmiotowej umowy, a Wnioskodawca został jedynym kredytobiorcą. Ponadto na mocy umowy z małżonką zawartej w formie aktu notarialnego Wnioskodawca przejmując spłatę kredytu w EUR (kilkukrotnie przewyższającego kredyt w CHF) stał się jedynym właścicielem domu, którego dotyczyły oba kredyty (z uwagi na trwający wówczas rozwód).

Wyrokiem z (...) 2018 r. sąd rozwiązał przez rozwód związek małżeński zawarty pomiędzy małżonkami. Ponieważ w sprawie o ustalenie nieważności umowy kredytu i o zwrot nienależnych świadczeń spełnionych na jej podstawie po stronie powodowej nie zachodzi współuczestnictwo konieczne kredytobiorców, wobec powyższego, po dokonaniu całkowitej spłaty obydwu kredytów, Wnioskodawca pozwał bank wnosząc o unieważnienie obu umów kredytowych z uwagi na zawarte w nich niedozwolone klauzule umowne (klauzule abuzywne). Kwoty spłacone przez żonę Wnioskodawcy (spłata połowy jednej z rat kredytów) nie zostały objęte pozwem.

Po otrzymaniu pozwu bank zaproponował Wnioskodawcy zawarcie ugody.

W propozycji ugody zawarto następujące oświadczenia:

Strony zgodnie oświadczają, że:

(...)

Przedmiot ugody pozasądowej określony został w następujący sposób:

1.Bank zobowiązuje się do częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych na rzecz kredytobiorcy (Wnioskodawcy) w kwocie X PLN.

2.Zwrot kwoty X nastąpi w terminie 7 dni od dnia przedstawienia Bankowi przez Wnioskodawcę pisma zawierającego oświadczenie o cofnięciu pozwu w Postępowaniu z powództwa Kredytobiorcy wraz ze zrzeczeniem się roszczeń.

3.Zwrot kwoty X nastąpi przelewem na rachunek bankowy Wnioskodawcy.

Żona Wnioskodawcy nie będzie stroną ugody i nie otrzyma od banku żadnej wypłaty.

Ponadto propozycja ugody zawiera następujące zapisy:

(...)

Kwota zaproponowana w ugodzie przez bank będzie stanowiła zwrot części wcześniej wpłaconych bankowi środków pieniężnych z tytułu spłaty zaciągniętych kredytów.

Pytanie

Czy kwoty otrzymane od banku tytułem częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych w wyniku zawarcia ugody pozasądowej w brzmieniu przedstawionym w tym wniosku nie będą stanowiły dla Wnioskodawcy przychodu podatkowego podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy otrzymane przez niego kwoty z tytułu częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych przez bank nie będą stanowiły dla Wnioskodawcy przychodu podatkowego opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić gdy podatnik uzyskuje przysporzenie majątkowe - czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia następuje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 - inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe. Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Odnosząc się zatem do skutków podatkowych otrzymania dodatkowej kwoty na podstawie planowanej ugody z bankiem należy zauważyć, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Zatem w przypadku częściowego zwrotu wpłaconych bankowi środków nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego po stronie Wnioskodawcy. Na mocy zawartej ugody otrzyma on zwrot środków pieniężnych, które wcześniej przekazał na rzecz banku w ramach spłaty udzielonych kredytów hipotecznych. A zatem otrzyma jedynie środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z jego własnych środków i zostały nadpłacone z uwagi na wadliwość umowy kredytowej. Kwota dodatkowa otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w majątku Wnioskodawcy, a więc wypłata taka powinna być dla niego neutralna podatkowo i nie będzie stanowiła przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko zgodne ze stanowiskiem Wnioskodawcy zostało zawarte w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 1 sierpnia 2024 r. znak 0112-KDIL2- 1.4011.535.2024.3.DJ.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Powołana przez Pana interpretacja indywidualna dotyczy tylko konkretnej, indywidualnej sprawy podatnika, osadzonej w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym i tylko w tej sprawie rozstrzygnięcie w niej zawarte jest wiążące. Nie wywołuje ona zatem żadnych skutków prawnych w odniesieniu do innych podatników.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.